Katalog

kndl Teksastaki çiftliğinde kendisıne en uygun olan islerle uğraaan Amerıka Bırlesik Devletlerinın eskı Baş kanı Johnson. «Büyük Toplum. (Great Society) diye blr iike at mıştı ortaya Üstelık Amerıka id<>allenne göre bu bUyttk toplu Trım suurlan, yalnızca ABD ıç ndekl bölgeyi kapaamıyoniu J' selâ Güney Vıetnam'ın yakı1' yıkılma nedeni olarak bu tı enin yeniden imar edllmek latenlteMsi gösterüiyordu Dominike de bu yüzden çıkartma yapmıştı Amenkan bahriyeleri $ IÜMÜZUN DÜNYflSI \J çüncü Dünya kendini arıyor Afrfka"mn insanı; kanı, petrol ve diğer maden tlrkeileri terafınd'an emilen Amerikan lşbirlığl uyesınde yıkınülarını on&rabilmis ve belini dogrulmuatur (1). olduğunu bulmaktadırlaj Ve gelecefin çiziml olaganüstü hıs kazaamaktadır. Tam bagımnzlıga giden yoKtskl Uk adınun kahramanları olan ve siyasî bağunsızlıgı bayrakla rına ijleyen Afrika'nın genç devietlerirün liderlertni hatırlayalım. bir yaratıga benser... Nyrere'da bu görtlçe raatlvu Senegal ve Tamanla'da Msyali*rn, düfüncenin muayyen bir çekll olarak nitelenlr. Senghor, Afrika'mn moral ve dinsel gele neklerlnl devrim lçtnde deferlen dlrilişlnl, sosyalizm »«klinde su nar NkrumaJı iktidanıun Gana' sında ve Glne'de, sosyalizm daha çok anayasal bir yapının ifadesi dlr Meeelâ Seku Ture'nln ldeal aosraltat Afrika devleti, Jean J«c ques Housseau'nun 'îçtım»! Muka vel*» teonsıne ymraşan bir toplum sal arüaşmanın gerçekleşmesinı andınr. Bu çeşit »osyahniîde tf m frfka sosrsUsminden sSz ettoplumun büttln kesimlert sistem fl ttfinı raman, bmranla, dekonusunda anla^acaktır. StimUren R wnml? ve isbatlammj, çaçve sömürülen sınıflar, Seku Tu lar boyn Afrika tophnnlan tizere'nln sosyatlzmlndB yoktur. Nk rinde uvjulanıp, Insanlanmınn Mçkinliti Ue rpll?mi? rönetbn knrallaruıı kastedivorum» (Tı Afrika toplumlannın İMgtmsızhğı izleyen günlerdeld kendini bulmn çabaları, böylesina yollardan geçmellydl. Nıteldm geçti de Ama, Afrika'Ti fundi, Nkrumah'dan da, Mboya'dan da fazla etldleyen bir aiyah deriU düşüntlr var. Adı Prants Fanon bu nımah, Gana'daM Wienneba tdeolojık Çalışmalar Merketinde, birtakım Marksist eserler üzerinde öfretim yapılmasına lzin vermiştır ama, 1962'de, Afrika'mn kendine ötgü toplum yapısı İCİnde hiçbir nnıf mucsdelesi olmadığmı da söylemıştlr. 1964 yüında yaıdığı «Bılinçlilik» kitabında da aynı görtişü tekrarlar ve Seku Ture'de gördUtümuz tıp toplum yapısının (Comnınn»ucratie), modem sosyaJlzmin tabıi blr başlangım olduğunu, reformlara dönüşeceginl söyler. Kenya'mn geçenlerde bir suikasta kurban giden Tom Mboya'sı da »Öyle konuçur gezismde, Cezavır'e guneyden gelecek yardım içın yollan inceler. Aynı aıralarda, Fransııiarın elme duşmek tehlıkesını atlatır. 1960 yılı sonunda Fanon'un kan kansenne yakalandığı (lösemit anla^üır ve Sovyetler Bırliğmde tedavı edılır 1962 Aralık ayında, Washıngton'da bir hastahanede ölecek ve cenazesı Cezayir'de toprağa verüecekHr. Fanon'un ölümünden bir yü sonra, 1962'de Cezayir bağtmizlıtma kavtışmuştur Fanon'un blr tanesi olümünden sonra yayınlanan dört kitabı vardırKara DeH Beyaı Maske fl952) Cezayir Öıtılâlinin Beçind YıDunyamn Sefilleri Ü961) Afrika îhttlâli için (1964). Kısa havatmın sonunda milyonlar için konuşan Fanon'un hikâyesi budur Bir verde, Fanon, Guevara'nm kara derilı lnsanlar için e$ anlaım sayılabllır Fanon, kara Antiller, Cezayir, ve Airıka îçin konu?musrur Guevara ise Latın Amerika'nın ezilen ve sömürülen insanlannın sözcıjsüdür.. mmmmmm Geçen bdlümlerde, kabataslak, Amerikan toplumundaki bir lnişln aynası olan iç yapı buhranınj vermeye çalişük «Kelin mer hemi olsa kendl basına stlrer» Uîisall, Amerlka'nın da tlçüncü thlnyayj ve JK blok araeında ke ten kesimleri kalkındırması ola cak is degildir. Amaçlannın de ınokrasi ihracı oldugunu aöyleyen Amenkan ydnetıd sıruflan, aslmda kendi ekonomlk sistemlerlnl sUrme çabası içindedirler Ancak bu sistemin bu gtinkü «onucu, bir buhranın isareti de olsa, tüketim toplumunun yaraöimasıdır Yani Amerika, aistemlni ıhraç edebümek için, üçüncü düny» ülkelerinl kalkındırnutk ve oralarda da tüketim toplumlan yaratmak zorundadır Ralbukl değıl üçüncti dünya ülkelenni kalkındırmak, bunlara yapılan yardım vaadleri bile yerıne getirllmemıştır Yalnızca, v t e n sanayileşmJ? Batı Avrupa, Birşeybeklemiyoriar aten, artık üçüncü dünyanın Arnerika'dan ve onun temsil etüği sistemden bek ledıgi bir şey de kalmamıştır Üstelik Uçüncü dünya ülkelerinln emperyalizme bir tepki şeklinde baslayan oluşumlan, giderek, kendinl bulan bir felsefeye dönusmektedir. Tarıhin ve Insan toplumlannın dıyalektik ve mad deci yorumlanmasuıı kendılerıne uygulayan üçüncü dunyamn 1 1 derleri, şimdı gerçek jolun ne Z Değişik biryol triks'nın «Sosyalist» liderlerlnin çoğu, Afrika toptumlanıun ys sınıfsız olduğunu söylerdl, ya da belirli n rufsal çelısküere Afnka'da rastlanmadığun l!eri stlrerlerdl. Ture'de, Nkrumah'da Keıta'da ve A Afrika sosyalizmi FAN'OlVun GÖRÜŞLERt (1) Oande Julien • a^.e. a. 501 (2) Fanon • Oavid Caute • Fontana Books. s. 78. Üstelik yalnu Afrika'da degil, Atnerika'da da Panon'un görüşle rl ragbet buluyor Şıkago ve Newark'daJd 1967 zenci ayaklanmalannı «Uberatlon» derglal adına lzleyen bir gaaeteci, edıtör Dan Watts"a çöyle diyor «Fanon'on HUbım mutlaha balmalısınız. Damlann fizerindrn poUsIere »tp» eden kardeslerimiz, Fanon'dan pcsajlar ezbere okurori»rdı.» Gerçekten de durum böyle Onlü zenci lıderi Stokely Carmıchael, Fanon'dan «Beni aydınlatan azizlerden birij. şeklınde bahsediyor. Batı değerlerinin yikıhp yenl lnsanın doğmast ve siyah Amerikalılar lle üçüncü dünyanın davanısması, Carmlchael'i etkıleyen Panoncu görüşler arasında.. Lnmnmba da, Fanon ile aynı yılda dogda ve aynı yıl içinde dldtt. Tek fark, Lnmnmba'nın dldttrfllmeıidir. FAKIR BAYKURT 121 Trnıcer reoyn çalıştırdı. Acı bir benzln koknso yanldı yagmnr «onn sokaklanna. Kabak Mnsdn çıkıp öne otnrdn. «Hasşövle! Şçn ola, şeen ola, seeen ola! Binin sınci kamrona. Ulan size bırez vüx verince, ba^ıttıa mçtınız be' Ulan kör dflrrii, heç demivorsnn "Ben dakanaklı bir adamım, komünislikten fisli. sotü çöplfi bir berifim. vann basım» bir ıs gelirse, eine beni bn Kabak Mnsdn kurtanr. asnıava kalkarlarsa ıpten »lır ' Benim ipten adam aldıgıını dnşünmSyor fbatnn olan? Ben rolda dnran kedive sot çekrarn, emme boroılana da ibifclerini yo 1 larım nlan! Hadi bakalım. binin sinci re«ya!j Çalgıcılar reoya bindıler. «Nerde o afzı açık Bıyık Bekir?» Bekır kahvenin kapısındaydı: «Bardayım aja.'» dedi. (Atlann hirine bin! tkısinl de vedcgıne al, çek feilr köve. A(zını avırma dört seet! Çabnk Evrive gri. Konohiar usüsfirler birezden. Dfinya kadar isı olnr düğiinün » Kövlulere döndü: «Gokçinıenli komrnlar! Bakın demedi demevln! Olan oldn, ben her sevi affederim. OSccfiklerden knsnr, bövüklerden a f Hepinizi bir daba bnnır edivoram. Buvrnn et\\n, hepiniıi beklerim, tam tflm telfn' Essefe binin telin. emme a«a «elmfs ffbi mâmele vapayım. hSrmet edeyim hepinlze. Hadin eyvallah > GSkçinıenliler: «Biı kız eviyizî üfnr ola Siseobekll Mn»dn! Biz Evciye gelemeviz!» dediler. Mnsdn, taaak kapattı kamyonnn kapmnı. Tnncer marsa bastı. Kokntarak çekip gittt kamvon. Temiz yafmnVlardan sonra vanik arkaborn dnmanının içınde oynldn kaldı kov. XXX. KTTYULARDA KALANLAR «Gel nlnem Zafcev! Ben Clnfnçnm. Yalnıtim. Yoksalnm. Allahım da yalnıs. AHahıra da yoksnl. O bir »evi paravla satmaa ki, nerden olsnn paran? O. otullannı kularını hep yeryüzüne nçnnnns. Kimi kimgesi kalmamt» vanında. Falnu, vapavalnı». Senin benim gibi yalnjz. Talnız. heml de voksnl Deraek o Topak Sovnlcan. Tl1nrn«n nJSratmavin demis De^iiin! ' . " " " " " " " " " " "imnnın Ben onu hesaba almam hl! Demelc kapıva Ikl candarma diktirmlş. Kimsevi koman Içeri demıs. o kır serçtvi koman demis. ötörekli (Sild Lınllni de nfratmayın derols. Desin t'Jramavıveririz biz de! Biı de Dflrüvfi kalplerimizin sıcank yerlerine saklanz. Benim hörfi melefim, Keremcenln kızı Zakevim' Çobanın kın Zakeyım' Ben de bnndan mnra sana «Dürü derim. Benim bir Dfirüm de sen olnrsnn. Dürüye deveceklerimi aana derim, sen de gfitüriir ona dersin. Süzersin. seçeMin dediklerimi, üredirsin, çogaldırsin. çotfırür Dürume «ö\Iersin. KatarMn kafasına. Aklını erdinrsin. Erdlrir inandırtr«ın. "Otnr dornmnm. ornr toktl» DflrBm!' derim sana. Hep devecekleriml «ana derim. bnndan kolav ne var, detii mi rözel Zakevim! T5be' Değil mi e5*fî Dfirfim* Onlar nfratmajlarsa. bi7 de hnndan kelli bBvle vapanı detil mi anam* Bcn kızlan «n e8zflm8n kimitine komm. Bn rözflm kür oinr^a. kaMirır Rtekine komm. Ben kıılan hJSvle hivmatlı dotanm. T.*kevim. Dürtjm derim Dartme deveceklerimi sana derim detfl mi Zakevim, tSbe, defil mi Dnrüm?» Zakev otnrmns bafcivordn 4n)amava çalısıvordn. Anladıklanm d3m1p bir daha anlamak istivordn. Rirden anladı: «Heva Clngna nine, heya. hev«'» dprtl hirden «Heva'..» tnnçnn nratti ellerini. basınâan ruttn Zakevi. öptö gSzlerinl. vurSnS. Saçlannı öptü. «Heva devın dillerine knrban olayım «enin! Gel otnr «nrama. Gel otor dızımin dibine. Gel * k çBk. Bak, DSrfim deyim sana. Tırpanı bnU dnm DfirSm devim sana Köfunün içindeymis devım sana. Onlar karakol avnaian. telgiı eahazlan. itlerivle. vitnelerivle. vajtmtırtaklann içinde aoynlcanlar fibi. Sınnın evinl »in sin knssdarafc DüriimO bnlnrlar da. ben tırpammı bnlamam mı? Tırpammı bnldnm devim «ana. Tolladım Demircl Acarava devim sana. Demirci Acara merimdfr. vnmnsaMir. emme demirt berk döver devim sana. Anlar benim içlmdefci devim sana. tki vanına viv verir de kama ribi. hançar fibi vapar. eBerl bir Slete bmzetfr tırpanımın devim sana ttin rözfinden keskin, Dılki Serifin cahanndan. Amarikanın avnasından alfin olnr devim sana. Demirei Acara bemen bagünden baslavaeak devim sana. Tırpanı Linlinle volladım emme birezden . kendim de fealkar ndrrim bakanm deyim sana ıııııı ( Arkasi var) Kisiliği uıon kimdirî.. Lumumba'»m ölümünü bile unutup, Afrika mniıyetçiliginl emperyalızm ve sınıf çelişkılerlr.den uzajs aekllde yorumlayan lıderlerî «usttıran Fanon'un kljöîğıni veTelim. 1924'te, Martinique'de dogmuştur. Ailesl, adanın bağımstzlığa kavuamasından ziyade, hâkım Pransui külrtlrU lçinde yugrulmayı tercih eden siyah burjuvaziye mensuptu. Garıp bir teaadüf Aynı yü bınlerc* küometre uzakt«, Kongo"da da Patrioe Lumumba dıinyaya gelnmtır. Daha garip bir ras. lmntı. Lumumba da, Fanon de aynı yü (1961) içınde ölmüştür. Fanon ılk ve orta eğıtuninl Martini ve Fransa'da tamamlayacak 1944 yümda Avrupa'da Hıtler'e karşı çarpışan Fransız ordusuna gonullü yazılacaktır Savaştan sonra ise, Lyon universltesinde tıp eğıtımı gormüî, aynca psikiyatrı Üzerinde çahjmıştır. Bu sırada, siyah derıli ögrendler tarafmdan çıkartdan «Tom Tom» dergısinin editörluğunü de yapmaktadır 1951'de doktor olduktan ve 1953de evlendıkten sonra, Cezayir"dekı «Blida Jomvılle» hastahanesınin psıkiystri bdlumfine fef olarak tâyın edılır Fanon'un hayatuıı değijtiren olay, 1954 de, Cezayır Kurruluş Savaşmtn başlangıcı olacaktır. 195456 arasında Cezavır'lı mülıyetçüere yardun eden Fanon'un, 1956'da hastahanedekı gorevınden ayrıldığını gorunız Aynı yıl, «1 üıcl Siyah Denli Yazarlar ve Sanatçıiar» kongresıne Pans'te kaülacak, aynca Cezayır Kurtuluş Cephesının (F L N ) orgaru El MücahiUe yazar olacaktır 1957 ve 58'de, AfnkalıJararası kongrelerde, Bamako ve Kotonn'da, Cezayır'i temsıl eder. 1959'da, Cezajır Fas hududunda bir ma>ın ınfılâkı sonunda yaralanan Fanon, 1960 yılında ise Cezajur ge çıcı hukumetuıın terasılcısı olarak Gana'va elçı gondenlecektir. Bu sıralarda, Malı'ye kadar uranan F DİŞİ BOND TİFFANY JONES X csuy'A LEEİKİ ClDOlMİYDİ 9 Mlsarifinla oldugunu bllmJyordum, dedi Maigret bu sakız glbt uzayan sesi duyunca titredı Paslı bir agızdan zorlukla çıkıyonnuî pbiydı ses Kapıyı kapatan kadına baktı Kapakian şişmış Eozler ve renksiz bır vüz gördü Şds'le bır goz sttı Nme'e. Tahmıni dogruvtlıı Kadın uyusturucu madde kullanan komşuydu Bır çey mi oldu? Hıç Bır zıyaretçıs! geldl. Roger'nın Ben de ne vapayım, buraya gelevim ba.ri dedim Yatağın ayak ucruna oturdu, bitkın gıbıydi Nine gibi 0 da içini çekti Saat kaç kuzum. 1 Maıgret Dokuz. dedi. Kokainden hiç hoşlanmaz gıbi bir halinto var ha, oyle mi* Kokaın de&il. Eter Roger çok daha ivi oldugıınu sbylüyor bunun üstelik. Osüyordu Radyatöre sırtım dayamak lçın ayaga kalktı dı$an batayordu. Ylne yağmru yagacak Her şey kasvetli, tatsız, sıfcın tı verieiydi Tuvaletın üstündeki tarak kınk saçlarla doluv du. Nine"ın çoraplan verlerde sürünüyordu Sizl rahatsıs edivorum ÖP611 mi? Ama gallba önemli bn şey Babast ölmüs ROBer*nin onunla ilgili. Maıgret Nme'eftakıyorduAk lına birden bir sey gelmiş jfihı kaslannm çatıldıgını gOrdü kınn. Tam o anda, komsu ods dan (felen itadın, elini çenesine götürmtis düsünüyor. mınldanıyordu: GARTH llmtJhanlarına Hazırlama , Kursiarı Bu kur» «rd»ı , 30 »O O«ak 1» |niX Pofta l« «. ÜNİVERSİTB 1İ Uari M . 1 N,nn M . 10 N , U n 11 AHMUT GÖK EVET AMA Ri VALNIZ1 30 M«y m * I Haairan Hasır oKsen™ rsaaı • OOKIOI ca<. itt M 275132 tUumhurıjet 544) AYLÂK MUSA Tarık Z. Kırbakan Oerl. Saç ve ZOhrevi hasta> 5 llklan Mfitehaann • tttiklâi ^ Cad Pannakkapı • No. M. % Tel> U 10 Tİ fı DO K T O R Opr Orolog © £.& Süreyya ATAMAL Sıraselviler 69/3 I A K 8 I M Telfc : 44 S? 44 Pencerenin köşesine gözjer» dıtalı, ağır bir sesle Oğlu muydu. dedi. öteki öyleyse dedi. öyleyse ölen seninki Bır cınayet olmuş Ealıba. Roger Couchet, evet t * mım. Üçü de saîirmışlar susuyorlarclı Yan odadan mınltılar Eelivordu Btr dakika uzun bıp sessizl'kten sonra Maigret: Ne ts vaoar dedi. NasılT Yazan: Vanı mesleffi neî GEORGES Ve yandata odadan gelen kadın birden arüadı: SİMENON Polissiniz degil mi» Çevireu: ^ Hevecanlanmıştı Nerdeyse Nt ne't kendısıni »uzafa duşurmekFikret OBEY le suçbvacaktı Kıne eir bacağını yataktan Hay Allan. sen billrsin. çıkarıp coraplarını almak ıçın Maigret sormıva ba$ladı: egıldı Rogerin babasıro tanıyor lyl ınsandır lconıiser dsdl. musunuz? Pek belü oimaz orası Şey, Hlç gOrmedlm Ama Blr Bvleyse bı'ivordunuz sız> ben dakika Nine bır şey geldi ml jjelmeden flnce senınkınin başına Maigret: Nin ile MaigTet birbirlenne Raeer'den sö* edıld ğınl baktılar. hiç riuymadım rtedı Hakkında Neden sordun? biraz Bılei veıin bakayım Bılmem Bıraz çapraşık a BıldiSım bir şey yok Oç ma Roger'nın bir güu bana hafta oldu ancak btraber oldubabasının otele sık sık geJdıgi Sumuz ni sövlemıs olduğunu hatırla Pekt rfaha SnceT dım birden Hosuna gidiyordu Daha dnce tnanıkıircü olbu onun Ama kursılasmak ıs> duîur.u «ovleven kiîil saçlı irl temivordu burada babasıyla. yan bır knrtınla Bcraberdl Bir sefennöe birisı merdivenden çıkarken, hızla odaya gır Ça'ışıvor mu Roger' mısti öyle sanıyonım kl, o g» Bu soru vettj havadakı sıkınlen adam bu odaya prdl tıyı bir kat daha arttırmaya Bılmpm Nine yemegl bırakmı$tı Dl» lennin Ustündeki tepsıden sıkıl Yanı hıçbır ı« vaptıffı vok mıstı. VUzünden de tedirgln olVar mı parası?.. Rahat mı y a . dugu belHydl. şıyor?. (Arkası var) Oynayanı .gölgeler