Katalog

5AYFA IKI s CUMHTJRİYET 10 Ocak 1071 ••••••«>•«*«••••••'' O azetelerde okuduğumnza töre, yakında birtakım «tedbir yasaiarı» getirilecekmis. Bu nedenle yeni yıldaki ilk yazımı, bir hukuk devletinde uygulanması gereken «kannn koyma tekniği» ne özgülemek istiyorum. Bn, kurn, hatta can sıkıcı, fakat çok önemli bir konndnr. Türkiye Barol»r Birlîgi Baskanı Prol. Dr. Faruk Erem, birkaç hafta önce vermis oldnİn bir demecte, yasa koyma teknifi üzerinde önemle dnrarak, bütiin yasa tasarılarının gizlilik içinde değil, Adalet Bakanlıgında kurulacak bir dairece, yani tek merkezden koordine edilmesi ve kanunlasmadan önce halka ve özellikle uzmanlara ve uzman knrnllara duTUTUİnp onlarca da co7den tseçirümesinin saglanması gereklilifi üzerinde duruyordn. Onun dokunduiu bn çok önemli konn, parlarnento çevrelerinde ele alınmak sövle dursun. tstanbul. ya da tzmir Barosundaki Baskan seçimi olaylan kıdar bile yankı nyandırmadı. Zaten hep bövle olnr. ÇUnkü biz. kamu yaranna «objektif isler basarma» ülkesi olmaktan çok. «sühjektif ve kisisel çekismeler» ülkesi durumuna geldik. Bunnn nedeni, «demokrasi» kavramını, «halkın, halk tarafından, halk için yönetilmesi» olarak anlamak istemeyi'miıde yatmakta ve bizim demokra<>imizde \işisel çıkarlar» en ön plânda, «kamu yararı» lse en son plânda söz konusa olmaktadır. • Ord. Prof. Dr. H. V. VELİDEDEOĞLU • dıgı gibi, yasa numaraları, 1920, 1960 ve 1962 yıllarında olmak üıere üç kez (1) rakamından başlamış oldnğu için, bugün ülkemizde (1) den (375)'e kadar numara taşıyan üçer yasa ve (376 1345) rakamlan arasında numara taşıyan ikiser yasa vardır. Bnndan sonra da, ikiz numaralı yasalann sayısı gittikçe çogalacaktır. Bu duruma göre sayıları bakımından ikiz veya üçüz olan yasaları birbirinden ayırdetmek için tarihlerine ve başlıklarına bakmak gerekecektir. zenini Ugilendiren çok büyük sakıncalar doğurmaktadır. ilindigi gibi yasa tasarılan, ya ilgili devlet dairelerinde hazırlanır, Başbakanlığa gönderilir ve Bakanlar Kurulnndan geçtikten gonra Türkiye Büyük Millet Meclisine; bu Meclisin ilgili komisyonlarındsn geçtikten sonra da, Meelis Genel Kumlu'na sunulur. Burada tasarının kanunlasmast bakımından, Millet Meclisi Senato iliskilerine girmeyeceğiz. Kanun tasansı Meclisçe kabul edilirse, artık kanunlaşır. Bir de Anavasaya göre. Türkiye Büyflk Millet Meclisi üyelerinin bn Meclise «yasa önerileri» snnma yetkileri vardır. Geçen yılın son hafta«ında AP'li bir milletvekîlinin aynı gün sekiz kanun teklifini Meclise «unarak bir rekor kırdığı. gazete sütunlarına geçti. Bu gibi öneriler de Meelis komisvonlanna gönderilir ve genel olarak ilgili Bakanlıktan bir uzman müdür veya memur çagrılarak, öneri onnn vanında eörü^üldükten sonra. geırkivorsa. vukanki vöntem uyannca. rine Meelis Genel Kuroln'na sunulnr ve orada kabul edilirse kanunlaşır. Bn işlemler yapılırken, yürürlükteki ilgili yasa maddeleri. gereği gibi taranmaz ve uygulamadaki bütiin karmaşıkllk da iste bnradan do|ar. Türkiye'de Adalet Bakanlıgi kvrnldugnndan beri. onun bünvesinde bir «Nesriyat ve Müdevvenat Müdürlütü» yani «Tayın ve Derleme Mödürlütfi» vardı. Bu derleme. rtzfllikle yasa korallanınn derienmesl amacını tasıvordn. Sonralan bu Müdürlüjün «derleme» si kaldırıldı. yalnız «yayın» ı kaldı. Siradi ne bu Müdürlökte. ne de Hukuk tsleri Genel Müdürlflgunde. vürürlükte bnlnnan, va da yürürlükten kalkan yasa kurallannı eksiksia ve kerin olarak gösterecek bir kartotek veya fihrist, ya da maddelere göre arama cetveli yektnr. KANUNIARIMIZDAKI KARMAŞIKLIK B gi Tssama Meclisi üyesinee hajırianmış sa olsun, önce Adalet Bakanlıgındaki bu uzmanlar dairesînden geçmeli, orada gerek öz, ?erek sistem, gerek terimler ve dil tutarhlığı bakımından incelenerek, ilgili eski yasalarla koordinasyon (uyum) sa|lanmalıdır. Başka yasalann, yeni yasa ile defiştirilecek maddeleri aUabetik sıradaki kartoteklere not edildikten sonra, kanun tasarılan Başbakanhğa; Meelis üyelerince hazırlanan kannn önerileri de Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmalıdır. Bu arada tasanlar, Barolar, üniversiteler ve başka uzman kurumlara da gönderilmeli, tasannın nznnluğnna göre veriiecek nvgun bir süre içinde, ilgili kummlann dflsünceleri alınarak, yasalann hazırlanrnasında açıklık (aleniyvet) sağlanmalıdır. Konulacağı söylenen kısıtlayıcı yasalarda bu yapılaeak mıdır? Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlan bir yasa üzerinde görüsme yaparken, yukarıki metotla, daha saflam, daha aydınlık temellere dayanmıs elur. Tasanlar kanunlaşınea, bir Brnefi Adalet Bakanlıiına rönderilip, ki ve arama cetvellerindeki kayıtlar ve degisiklikler artık yasa sicilleıine kesin olarak islenmelidir. Kargılı neden dövüldü? Bizim parlamentoda üç türlü adara var : 1 Senatör 2 Mılletvekılı, 3 Mebus. Her milletvekili veya senatör mebus olamaz. Mebus olmak için avrıca bir marifet göstererek mebusluğa terti şarttır. Meselâ birkaç gün önce A.P. Milletvekili Osman Tan mebusluğa terfi etti. Terfi ederken tezinl kfirsüden cesaretle savundu. ve dedi ki : € Arkadaşlar ! Türkiye'de sa» sol nasü çıktı size anlatayım. Biz mekteplerde eskiden rab rab diye yürurduk. Rab, Allah demektir. Yani Allahm adını anarak yürurduk. Sonraları sol sağ, sol sag cfiye yürümeye başladılar. lşte Tuıkıye d« sağ ve sol böyle çıktı.» Osman Tan, bSylece mebtısliıga terfi etti. Mebuslufa terfi etmek kolay deîildir. Bazı milletvekili ve senatörler. mebus pazarında mebusluea terfi ederler. bazıları insan mantıçına kürsüde perende attırarak terfi ederler, bazıları yolsuzluklara karısarak terH ederler. er kısi kendi kamiiyetine g5re bir y«l bnlnp mebusluğa terfi ediverlyor. Süleyman Demirel de : « Türkiye'de üs yok, tesis vardır..» dedigi saat mebus oluvermişti. Dünkü gazetelerde A.P. Mufla MilletvekiH Ahmet Bnldanlı'nm mebnsluga terfi etti|ini okuduk. Buldanlı, Türk Ceza Kanunu'nun 449'uncn maddesini degistirmek için bir kanun teklıtı hazırlamıs. Bn tekllf kabul edilirse sokaktaki poli«e bir musta vuran veya bir yumruk atan vatandas idam edilecek. Eğer bu vatandas 18 yasmdan küçükse idam ceıası yerine müebbet napis verilecek... Ahrnet Buldanlı, bu teklifi veTdikten sonra, tçel Milletvekili Celâl Kargıh'nın flstüne, 10 15 A.P.'li arkadasıyla Meelis salonunda hücum edip tekme, yumruk. silleyle girismıs. Meelis Baskanınm uyarması üzerine Meelis idarecileri Celâl Kargılı yı kurtarmak için kosmuslar. Ama nafile. . Ahmet Buldanlı, Necmettin Gönenç. Nihat Bavramoglu ve Enver Turgut başta olmak üzere Karjılı'ya saldıran A.P. mebuslan, bagımsıı mılletvekilini linç edeyazmışlar... Bereket. aradan biris! 8 Czerinde silâh var '. devince korkup açılmışlar. Kargılı da canını kurtarmıs. İJimdi bn olayı gazetelerde okuyan vatandas demez mi ki : Bu mebuslar Meelis salonunda adam linç edecek kadar kindar ve snursnz iken üniversiteleri nasıl düzeltecekler? Gençlik kavgalanna nasıl çare bulacaklar? Bir adam düşünün ki, yumruk atana ölüm cezası isteven kanun teklifini Meclise verdi|i gün Meelis salonunda vumnık ve tekmeyle adam oldurmeye kalkar 1 Bu ve bunun gibilerden memlekete hayır mı «elir? Bir de tsmet Pasa : Silâhlı öfrenci tanımam.. diyor. Ve silâhsızlanma kampanyası açılıyor. Parlamentoda adam ünç etmek üstüne mebnsluk yapılırken hangi silâhsızlanmadan söz açabiliriz. Bir yanda ölüm listeleri düzenlenmiş, birbiri ardına çocuklar öldürülüyor; öteki yanda parlamentoda adamın canına kastediliyor. Bütün bunlar bir keşmekesin belirtileridlr. Ama bu kesmekes içinde mesafe alan, kanunsuzluk, soygunculuk, sömürüdür. Celâl Kargilı'nın canına neden kastedilmistir? Çünkü Süleyman Demirel'e deggin yolsuzluklar hakkında birbiri ardından gensoru önergelerini Meclise vermiştir. Çünkti birader beylerin çevresinde dolanatt iddiaların aydınlatılmasını parlamentonnn görevlerinden biri saymıştır. tste bunun için Kargılı linç edilmek istenmlstir. î a yolsuzluklar karsısında susup oturacaksın, ya da yolsuzluklan eşeledin mi ölümlerden ölüm begen : Işinden olursun, förevinden affedilirsin. sürülürsün, dövülürsün. canına okunur. Bir iilkenin parlamentosnnda muhalif milletvekilinin çalısabilmetl için can güvenligi sajlanamazsa, o ülkede parlamentoculuktan hayır mı gelir? Yolsuzlnkların hesabım sormaya kalkan milletvekilinin çignendiği yerde namus ve ahlâktan söz açmak için, elma agacına armut toplamaya çıkan bahçıvan kadar biljisiz veya saf olmak gerek. Başka bir sorıın lamasız duruma diismüs. birçogu yürürlüktrn kaldırılmış. va da bir kısım maddeleri degiştirilmiştir. Hanei yasanın hangi maddesi ytirürlüktedir, hangisi degildir? konusu bugün Türkiye'de çosu kez tartısılan karmasık bir soron dnrumundadır. «Temel vasalar» denilen. Medenî Kanun, Ticaret Kanunn gibi yasalarda bilr hukukçuiar. kimi zaman duraksamakta, acaba Maden veya Petrol Kanununun fılân maddesi, Medenî Kanunun falan maddesini degiştirmis veya kaldırmıs mıdır? gibi sorunlarla karsılasmaktadırlar. Küçük vasalarda bu dnrum daha da kar. masıktır. Çünkü bizdeki yasama teknigi. daha doğrusiı «tekniksizliği» alışkanlığına göre, bir yasanın sonuna ço|n kez: «Bu kanuna aykırl olan hükümler kaldınlmı^tır» biçiminde bir madde eklenir. Tasay» koyan Türkiye Büvük Millet Meclisi, bir yasa ile yörürlnkten kaldırılan kuralları birer birer belirlemezse, daha dofrusn, kabul edilen bir yasa ile hangi knrallann yttriirlükten kalktıgını kendisi bilntezse, bunu kim bilecektir? Tasalar. yarjıç. müdür, memar KiM yetkili kamu trSrevülerince uygnlanır. Tasa kovncu dnrumnndaki Türkiye Büvük Millet Meclisinin doğrudan doğruya kendisinin içinden çıkamayıp «Bn kanuna aykırı hükümler kaldırılmıştır» diye kısa bir madde ile üstünden atladıgı daha dogTusu yarattıgı karmasıklıgın içinden, tapu veya nüfus memnrn ya da polis memurn gibi küçük eörevlileri bir yana bırakınız. kimi zaman müdürler, dahası, yargıç ve avnkatlar bile kolav çıkamamaktadır. Görülüvor ki, kanun vapma teknicindeki başıbozuklnk, doğrudan dotrnya kamu dn Gerci zor! u saydıjım işler, halkın gîzüne bir yoi, bir fabrika. bir köprfi gibi somut olarak gSrtinen l»lerden dejfildir. Fakat devlet yapısı, yol ve k5prü üzerinde değil. sasmaz yasa temelleri Bzerinde oturur ve bn nedenle bu sorun hayatt önem taşır. önemi sürüp eiden isler için zaman sözkonusu degildir: Bu islere her zaman baslanabilir ve bizim kanımızca bu sorun ne kadar erken çSzütne ba|lanırsa, o kadar Ivi olnr. Hem de bn is. «tedbir» üzerine «tedbir» gerektirecek «tedbir yasaları» konmadan vapılmalıdır. Eskiler «zarann neresinden dönüiürse kSrdır» demisler. özerk bir «Türkive Barolar Birliü» bu konuda Adalet Bakanlıgı'na ne büyük bir yardımcı olahillr. Bn son konu, ayrıca ele ahnmağa deter. (•) Belki merak edenler bulunur diye yazıyorum: 23 Nisan 1920'de açılan Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin tl) sayılı yasası, orduya malî imkânlar yaratmak için bir vergl kanunu, (2) sayılı yssası ise «Hiya. neti Vataniye Kanunu» dur. 27 Mayıs thtilâlinden sonra Mill! Birlik Komitesinin ilk yasası «Geçici Anayasa», (2) No.'lu yasası ise, «Ticaret ve Sanayi Odaları Seçimi Yasası» dır. Kurucu Meclis'ten sonra yeni Anayasa geregince seçimle gelen ilk Türkiye Büyük Mület Meclisi'nin kabul ettiği (1) tıumarah ya=a ise «Türkiye Büyük MiUet Meclisi üyelerinin ödenek ve yolluklan hakkında kanun». (2) Ko.'lu yasa ise «Bütçe Kanununda Defisiklik Tapılmasına tliskin Kanun» dur. ödenek m<>selesi o zaman «Meclislerin ltibarı» ba'lıkli bir yazımızda üzüntülü bir dille eleştırilmiştl (Cumhuriyet, 3 Ocak 1962). Nedeıı önemli? en yalın tanımı ile <toplumda Y asalar,çatısmalarını çözüme bağlayarak çıkar düzeni sağlavan ve devlet gücüne dayanan kurallar» dır. Bu tanıma göre. yasanın toplnm yasamındaki önemi kendiliginden belirir. Bu önemi daha da belirli kılmak için yasalarm tüzesel (hukukl) bakımdan sahip olmaları gerekli nitelikler konusunda Hukuk Fakültesi öğrencilerîne verdifcimiz bilgileri tekrarlamaksızın ve teoriler üzerinde hiç durmaksızın dogrudan do£ruya bugünkü Türkiye gerçejini incelevecejiz : ' Türkiye'de 23 N'isan 1920'den 9 Mayıs 1960 tarihine detin tam 7480 yasa çıkarılmıstır. 27 Mayıs thtilâlinden sonra yasa nnmaraları (1) rakamından baslatılmıs ve 27 Mayıs 1960 7 Eylül 1961 tarihleri arasında Milli Birlik Kotnitesi ve Kurueu Meelis tarafından 334 sayılt bugünkü Anayasamrz da icinde oimak üzere 375 y a u kabul edilmistir. Bn Anayasaya çöre yapılan seçimlerle 1961 yıiı sonunda yeniden loplanan Türkiye Büyük Millet Meclisince 1962'den başlayarak simdiye degin kabul edilmis bnlnnan ve yine (1) rakamından baslatılan yasalann sayısı ise. yaklasık olarak. 1345 rakamına nlasmıstır. Bn durumda 33 Nîsan 1920 tarihinden günümüze degin, yani asağı yukan 51 yıi içinde toplam olarak 7484 375 4. 1345 = 9200 yasa çıkarılmıs bulunmaktadır (*). Su halde Türkiye'de «yasa» «orunu ön plânda yasa sayısının çokluğn bakımından ön«m tasımaktadır. Ayrıca, yukarıki açıklamalardan anlaşıl S özü edilen 9200 yasadan ço|n yürürlük süresini bitirdigi için bugün artık uygu a halde «yasa koyma teknijfi» bakımından yapılması gerekli ilk is, Adalet Bakanh|ında sırl yasa tasarılarını. daha önceki yasa kurallariyle iliskileri bakımından incelemek, hangi knrallann kaldırıldıgını saptamak, kabul edilen yasalan derleyip bilimsel fihristlere ve arama cetvellerine baglamak için özel bir daire knrulmasıdır. Bu durumda kanun tasarılan, hangi Bakanlıkça veya han Çıkmazdan Hayır çıkmak... . • Yazılar ç»buk eskiyor. Demek i?ler daha da kötüleşti! gaıeteye götürrne kadar g&neelliği geçiyor o yazının. Kısacası «laytara yeli^miyoruz! Hem ele avuca sığmıyor ki konular! Neresinden tutmalı, neyi belirtmeli. ne yanını elestirmeli, ne yanını övmeli, ya da vermeli? Tiirk toplum olaylan biçimsizlestlkçe biçimsizlrşiyor. Yalnız kördüğüm değil, yalnız kördögüşü de defil. Çok daha başka bir ?ey bu. Bulmak zor gerekli tanımı! Çöplerimiz ortalarda. sokak başlannda, dükkânlann, evlerin Snlerinde. Günden güne yükselen tepeler Pisliklerimiz dağ gibi yıgılıyor önümüze. Getiren döküyor tenekesini. Alan yok, topIayan yok. Biz getirip dökelim, ne olaosksa olsun! Üniversite kapatılmış! Emekliler eyleme geçmek üzere! Belediye isçileri direnişte! Teknik personel işi bırakmıs! Ama görünen yalnız çöplerimiz, pisliklerimiz, kirlerimiz... Öte yandan, Başkan Sunar t'lkü Ocaklanr.ı övüyor: «Vatansever gençler, komünizmle savaşıyorlar» mış! Hemen bir kaç komando kampı daha kursunlar, eğitimi yetersiz olanları yetiştirsinler. komünistlerle savaşmak için güç kazansın ülkücüler! İnör.ü C.H.P. li kodamanlara «Ağzınızı sıkı tutun» öğütünü veriyor. Feyzioğlu parti lideri olmanın cakasiyle «Sunay kimseyi tutmuyor» diyor! Bozbeyli «kuvvetli icra» istiyor! Vniversite polisi tasarısı hazırlanmıs. Öğrenci dernekleri kaldırılacak. temsilcilikler kurulacak. Rektörler başka başka düşünceler ileri sürüyorlar. Anavasa değişikliğini isteyenler bile var! Tam bir kaos! Kimse ötekinin dediğine kulak asmıyor. tvç beş kişi bir yanda kurmuş pusuyu! I'çü beşi öte yanda çevirmiş dolahını! ögTenciler evde, sinemada, profesörler işsiı güçsüz dolaşmakta . Kimse hoşnut defil. Kimse duramunu benimsemiyor. Herkes ayakta, herkes konuşmakta, herkes aramakta... Duyan, dinleyen, çaresini bulan yok. Bir Parlâmentomuz var, partilerimiz var, boy boy, renk renk, liderlerimiz var Erbakan'dan Türkeş'e Feyzioglu'ndan Demirel'e dek! Nelerimiz yok ki daha!.. Ama bütün bunlar her şeyi tam bir çorba, tam bir salata, tam bir Arap saçı haline getirmekten öteye gitmiyor. Belki de «cici» adını verdiğimiz bu sözüm ona demokrasi düzeni yüzünden... î a da bizim ona verdiğimiz anlam yüzünden! Beş on saat içinde eskimeven, eskimeyecek yanyı nasıl razmah? Daha tuşa basar basmaz eskinin eskisi oluyor sözcükler? Sorunlar derinleşiyor. yaygınlaşıyor, ama hep ayni görünüşteler. El sürülmedikleri için bekliyorlar oldukları yerde. Yetkililer o yana bakmayınca o sorurjarı yok olmus saysmlar varsın. Halk gündelik ekmeği ardında koşmak telâşında nasıl olsa! Haklar sokakta arandıgı sürece temel dertler, ana sonınlar nnutulur gider. Bir ekmek var ortada. dün üç kişi bölüşüyordu, bugün üç yüz kişi tutmuş birer ucundan koparıyor. Birer lokma düşmüyor o zaman da! Başlıyorlar bagırmaya, birbirini itelemeye, «sen aldın hakkmı, sıra bende» demeye, bencil duygular ağır hasınca toz dumandan gözgözü görmüyor. Tatsız bir çorba bu! Hepimizin elinde bir kaşık, bakıyoruz tadma, içilecek şey değil! Döküyoruz sokağa. bu kez çirkeften geçilmiyor sokaklar. Çöpler bir yanda, hak aramak için yürüyenler bir yanda, eli tabancalı ülkücüler bir yanda, sandıksal dernokrasinin çıkar avcıları bir yanda, bir ekmek, bir umut diye yaban ellere koşanlar bir yanda . Yazılar eskivor dedim, bir bakıma hiç de eskimiyor yazılar. Sorunlar buz dağlan çibi de ondan . Yüzeyden bakınca hiç bir değişiklik yok sanki. Dün de, bugün de, yarın da yerli yerinde o sorunlar. Yazıyoruz yazıyoruz, hep ayni şeyleri duyururcasına, belirtircesine. Oysa o sonınlar derinlere kök salıyor durmadan. Tam bir çıkmazdayız. Nereye gitsek kafamızı vuruyoruz duvarlara. Sonra dönüp birbirimize saldırıyoruz. Toplantılarda, sokaklarda, okullarda, gazetelerde . Çıkmazda çıypınm*nın belirtisidir bîı. Sorunlan altedemezsen, sorunlar seni alteder. Galiba yapılaeak ilk iş şu çıkmazdan kurtulmak. Denenmiş vollan. çareleri, kişileri bir yana itip, ye | | W M | | V MVH1T* r.i çareler, yollar. kişUer bulup çıkararak, yaratarak... UII.IJ1I flJİDİt*' KÖMUR SATISI KALORİFER ve FABRİKALARA DEPODA TESLİM Soma : 180 TL. Marin : 285 TL. Gönen : 185 TL. DEPOLAR : Kuruçeşme Tramvay Caddesi No: 77 Beşiktaş Emirhan Caddesi No: 1 Telefon : 63 59 68 47 48 06 NOT: Müşteri talep ettiği takdirde nakliyat bedeli mukabilı vasıtalanmızla da yapılabilir. Reklâmcüık: 88/273 unan taarruzunun başladığı haberinl, her iki cephe koEMEKLt ORGENERAL mutanı, Gediz batısındakı Batı Cephesi karargahında yapmakta olduklan müşterek bir Demirci Mehmet Ete de 700 • birifinkte aldılar. Çerkes Etem'e kuvvetlerin genel lnsâtı raevcudu, 30.0OO'nin üstünde değildi. 800 kişilik kuvvetiyle merkezt karşı devam etrnekte olan taarhükümetin otoritesini tanımaz Toplamı altı bin kadar olan ruzu derhal durdurarak, kuv bir durum takınmıştı. Geçmişmilll kuvvetler, çeteler hahnde vetlerini tnönü ve Dumlupınar birleşmiş, kendilerini ordu hi teki hizrnetleri gözönüne alınabölgelerinde toplamaga ve düsrak bazı hareketleri hoşgörüryerarşisi dısında tutan ve hatta manı bu mevîilerde durdurmalükle karşılanmıs ise cfe, yeni hükümet otoritesini hiçe sayan ğa karar verdiler Çerkes Ekurulmakta olan orduya, bir birtakım eşkiya zihniyetli intem'e karşı (Yarbay) tzzettın birlik komutanı olarak katılmasanlardan kurulu idi. Valileri Çalışlar'ın 61 ınci Tümeni ile btr sı teklifini reddetmişti. Bu seidama mahküm edecek kadar kısım süvan birlikleri bırakıldı beple yeni kurulan Güney Cepsımarmıs olan bu soygun topOrdu bır ıç hat manevrası tathesi Komutanı (Albay) Refet luluklan, kendilerini her türlü bik ederek asıl düşmana vön?!Bele'nin Usak ve Gedız bölıjemalî kontrol ve id'ari denetimin di. Birlıkler açlığa, yorgunluğa lerindeki Yunan kuvvetlerinin dışında, cezat hükümlerini genel bakmadan hem Çerkes Etem ve yaratabileceği tehhkeleri gözo yargı müessesesinin üstünde sahem de Yunanlılarla çarpıstı. yan, imtiyazlı bir ortaçağ de alarak yaptığı gece harekâtiyle, Dumlupınar lstikametindeki YuDemirci Mehmet Efe'nin çetelerebeyi zihniyetindeki, cahil renan taarruzu kendiliginden durri dağıtılmıs. kendisi sonunda islerin idaresi altında idiler. du. Fakat înönü mevzilerinde akat, katılan kuvvetler ne hükümete sığınmak zorunda bıGeneral Petmezas kolordusunun 1919 20 senelerinin müthis kadar derme çatma, adet rakılmıstı. siddetli ve kanlı taarruzları debunalımları içinde dış düşmana itıbariyle ne kadar küçük vam etti. Zavıf Türk alavlan, karşı, çekirdek halinde karşı olursa olsun, gözlerimizi, deher kans topraŞı adım adım sakoyan zayıf ordu birlikleri yamiryolunun sağ ve solundaki tevunarak düsmanın üç misli üsnında, bunlann hareket kabilipelerden, Büyük Millet Meclisi tün olan baskısını frenlemeye yeti ve insafsız müsarfeme gücü. Hükümeti Türkiyesinin c?üzeyiçalışıyorlardı. 10 Ocak 1921 güulusal direnmeyi kırmak için ne çevirdiğimiz zaman, durum nü Yunanhlar înönü mevzileridegismekte, bu bes günlük mu Halifenin tertlplediği yobaz isne kanlı savaşlardan sonra eırharebenin Cumhuriyet tarihin yanlannı bastırmakta, bütün ütün bu olaylar içinde en di. Batı Cephesi Komutanı elinkanun dışı hareketlerine rağde oynadığı emsalsiz büyük rol önemli ve en tehlikehsı 5.000 de ne varsa Eskişehir'i örtmek raen. elde tek yetenekli araç olmpydana çıkmaktadır. Çünkü kişilik bir buvvete malik üzere bir eeri manevrasivle Çumustu. Düzce, Bolu. Gerede, dünya tarihınde hiyanet, anarşi bıılunan Çerkes Etem ve karkurhisar bölgesinde toplayarak Konya, Yozgat. Zile gibı isvanve entrikanın bütün şîddetiyle deşlerinin, veni kurulmakta o inatla savunmava devam etme lar bunlann aracılığiyle bastıhüküm sürdü'ü bir ortamda, lan Türk ordularını vurmak ve kararını verdî (Albay) tsmet rılmıştı. Fakat zamanla konvandünva galipleri tarafından d'esdagıtmak. Ankara'dakl milll hütnönü'nön bu sarsılmaz direnci. teklenen üstün bir düsman kuv siyonel ordu birlikleri, genç kokümetı devırmek ve TürkiyeYunanlılann kazanç ümidini mutan ve subaylann çmri altınvetini. durduran ve yenen, uzun nin karferini kendi cahil ellerivıktığından. 11 Ocak 1921 sabahı da derlenîp toparlandikça. çeteharplerin yorduğu, bitkin bir ne almak maksadiyle düsmanla saat 05.20'den itibaren Bursa islerin bu Ordunun bir paTÇası okuvvet ve komutan misalini bul tikametinde geri çekilme^e baslarak hiyerarşik düzene girme isbirliği yaparak giriştikleri hamak güçtür. reketlerdir. ladılar. leri istendikçe direnmisier. ve Türkiye Büvük Millet Meclisi Kendilerine karşı datma sevhatta düsmanla bir olup Türk Yunanlılar.n tnonfl mevzilert Hükümeti, 1920 senesini, halifepi ve hatta saygı gösteren, uvaOrdusunu arkadan vurma ihaBnündeki bu İlk yenilgisi üz» nin ve vobaz din adamlarmın ran Atatürk ve Batı Cephesi netine kadar sapmıjlardı. rine serbest kalan her iki cepmemleketin her kösesinde öbek Komutanı (Albay) tsmet tnönü' heye baglı birlikîer, kanlı bir öbek çıkardtklan i^yanlar ve nün toleranslı davranıslannı TSmuharebenin verdiSi yoreunluihtilâllerİ bastırmakla geçirmisaf eseri kabul eden. sımarık Sa bakmadan tekrar Çerkes Eti. Bu anarsi, soygun ve ölüm Çerkes Etem ve kardesleri. 27 tem'in üzerine yöneldiler. Türk kasırçasmdan istifade eden taAralık 1920'de vani Birinei tnösüvarileri hiyanetin ebediyen biatile istilâcı kuvvetler ve onü Muharebesinin başlamasındamgaladıgı çeteleri. bir daha nun ma$ası olan Yunan ordusıı dan bir hafta evvel. son baglan toplanmamak üzere kesin olarak olmuçtu. da kasten kopardılar Düsmanla parçaladi ve dağıttı. anlaşarak Eskişehir ve Afvoniîinci tnSnü Muharebesine karahisar istikametlerini örten ön alan aylar İçinde memlekuvvetleri kendi üzerine çekme kette ve hatta Büyük MiUet ve bu ana istikametleri açık tutMeclisinin içinde hüküm sÜTen irinci În5nü zafert, mill" 4 A 4 A senesinln Kasım ve anarsi ve entrika başlıca üç nok ma gayretine düstüler. Batı ve kuvvetler yerine muntazam Oüney Cepheleri komutanlan, tada kutuplanmıştı : | U / | | A r a l ı k aylarında Yuordu birlikleri kurulması Bursa ve U?ak bBlaesindeki iki Bunlardan birindsi Büyük l w f c w nanlılar, Karadeniz tezinin zaferi ve bu birliklerin Yunan kolortîusu karşisına, siMillet Meclisinin içinde düzenlekıvılannda Kandra'dan, Ege ilk ciddl ates sınsvıdır. lâh güeü son derece zavıf birer nen ve kollannı vilâyetlere kaBolgesir.deki Sarayköv'e kadar Birinci tnönü. içerde Türkive tümen bırakarak ellerinde ne dar uzatan «Yesil Ordu» entriuzanan 300 kilometrelik bir cepBüvük Millet Meclisi Hükümebulunuyorsa Çerkes Etem'e karkası idi. Bu örgüt, görünüşte he üzerinde 110 000 kişilik bir tinin bir hukuk ve ahlâk düze şı yöneltmek zorunda kaldılar. muntazam ordu yerine, ideolonrdu ile üç erup halinde buluni içinde haysiyetli ve idesli«» (Albay) tsmet tnönö ve Refet rııvorlardı. tkiflrtlordu, yedi jik. içmellere davanan kuvvetbir devlet olarak fonksivonlari Bele'nin kuvvetleri, Kütahva piyade tümeni v Mr.stivrfi vg .^lerje, iç vi.tfış düşmanlara kar% ni yapmasına imkân vermîs. ilk Gediz istikametinde kanh savasgaymdan kurulUîbu^Tdjyfaj. ka». > şı mücadele "doktrinini savunuAnayasa kabul edilmi»: dısta rargâhı Izmir'd<*^ou,MBTiaTt.\5^uj yordu. Gerçekte Atatürk'ün ya lar verirken, Yunanlılann EskiOsmanlı tmparatorlugu verine cük Asya Ordıistr Kfjiftfutanı •lon°:ç8lışma arkadaşlarından basehir ve Dumlupınar i«tikametKorgeneral Papulas komuta etveni bir devlet olarak Türkiye zılanr.ın da içine girdigi saf ka lerinde 6 Ocak 1S20 sabahı saat mekte idi. Büvük Millet Meclisl Hüküm^ nat. îslâm sosyalizml, tslSm ah 7'de taarruza geçtikleri görüldü. tini tanıma zaruretini. Sevr dikDüsmanın ik! kolordu ile bu iki lftkı, Asya Asvalılanndır hayalSilâh ve gereç bakımından da tasını hazırlayan. Batıli galipleana istikamet üzerinde konsanlerini tazeliyor: kurnaz kanat çok üstün olan bu düsman karre kabul etfirtmis ve Londr» trik olarak yapacagı eneriik ve sısnda Tiirlc kuvvetleri, çeteler Ise komünizmin ve çetelerin d«Konferansma rfavet edilmemlri süratli bir taarruz. EskisehirTn Sıtılmaması suretivle anarsirıin den kuTUİu milll kuvvetlerle. «aglamısttr. SünevdoSusunda birlestiBi taköncülüğünü yapıyorlardı. Bu Birirri Cihan Harbinden vorgun dirde. büvük kısımlarivle Cwentrika Atatürk'ün kesin ve «ü50 vıl evvel. Türkive Cumhııve bitkin çıkmış ve her biri o kes EfemHe savasan Türk kuv. ratli kararivle son buldu. Eleriretinin temeline kan akıtnn 7amanki bir pivade alavi Vuvbasıları Ntiklsl Mahkemesince fehit ve eazileri «Snmez minnet vetindp hile olmavan vedi tü1 menden ibaret bulunuyordu. Bu cezalandınldılar. lir, istiklp mücadelesi ateşi son duygulariyle ananz. ürkiye Cumhuriyetinin doğuşuna ilk müjde ışıklarrnı serpen Birinci tnönü zaferinin ellinci yüdönümünü kutluyoruz. tstanbul Eskişehir demiryolunun, Bozüyük'ten sonra geniş bir kavis yaparak doğuya yöneldiği böİKenin sağ ve solunda, buffün boş ve sâkin uyuyan dağlara baktiffimız zaman, Eskişehir'i örten bu son savunma mevziinin kısalığı muharebeye katüan kuvvetlerin azli • ğı, bize Birinci tnönü muharebesinin, hare • ket kabiliyeti. ateş kudret ve vurucu güç bakımmdan bugünkü mo dern bir tümen çapından daha küçük bir taktik çarpışraadan ileri gidemiveceği kanısını uyandınr. T Jllııci YILDOİ Yazan: * REFİK TULGA mese MfiT daha uztrh v« kanh bir .ıstırap devri baslayabılirdt. Zira, Türkiye sadece Batıda değil, Güneyde Fransızlarla, Kuzeyde Pontus Krallığı kurma hevesine duşmus olan Karadeniz sahili Rum çeteleriyle mücadelede idi ve buralardan Batıya kuvvet kaydırmasına da Imkân yoktu. Türk dilinin büyük ustalarından ORHAN HANÇERLİOĞLU Y DÜŞÜNCE TARİH FİYATI 20 ÜRA yiizlerce kitaplık bilgiyi tek ciltte toplayan adlı eserini ilk düsünürlerden bugünün en yeni akımlanna kadar, bir roman rahatlığıyle okunacak biçimde yeniden yazdı. İlk baskısı yayımlandığı zaman birçok eleştirmenlerin; Yılm kitabı olarak niteledikleri bu büyük eser, gunıimüz kültürünün temel kitabıdır, REMZİ KİTABEVİ İSTANBUL Cumhuriyet 294 FAKAT F İNŞAAT MÜHENDtSLERt ODASI İSTANBt'L ŞLBESİNDEN: Şubemizin Genel Kurul Toplantısı 16 Ocak 1971 Cumartesi günü saat 14.00 de Galatasaray Lisesi Tevfik Fikret Salonunda yapılacaktır. Saym üyelerimize önemle duyurulur. Heriş: 8/274 En önemli ve en lehlikelisi B MEVLİT Yüksek Iktisat ve Ticaret Mektebi Konsolosluk Kısmı mezunu sevgili genç arkadaşımız Taksim • Sarıyer minibüs sahibi REŞİT OFLAZ'ın genç yaşında nayata gözlerim Kapamasıran 40 mcı gününe tesadüf eden 10 Ocalı 971 pazar günü öğle namazını müteakip Hafız tsmet Aydın idaresinde Sarıyer Camünde Kuran ve Mevlid kıraat edileceğinden arzu eden din kardeşlerımızin. akraba ve dostlaruruzın teşriflerini rica eden2. AtLE EFRADI (Cumburiyet: 293) ANARŞİ VE ENTRIKA TEŞEKKUR Yunan kuvvelleri B SONUÇ B iskender Dramalı'nın vefatı dolayısiyle yakın aiâkalarım esırgemeyen İsviçre'deki dostlanna. maze merasimine iştirak eden. ce'enk gönderen. telelon, telgraf ve bizzat evimıze gelerek bizleri teselliye çalışan akraba ve dostlanm:za sonsuz teşekkürlerimizi arzederiz. MEHI.tKA IMMMALI Biricik kardeşim. sevgili varüğımız Yeni Ajans: 122286 Cagaloglu ynkuşu Cemal Nadir sokak 8 numaralı binanm uzuniufîu 12 m. genişliei 7 m. yüz öl % çümü 84 ır>2 olan zemin kat ile altındaki bodrum k.iralıktır Görmek ve görüşmek üzpre 26 71 25 veya 47 21 30 Cumhuriyet 283 KİRALIK