Katalog

SAYFA ÎKİ :CUMHURfYET 8 Eylul 1970 •> a yazımızda, genel ve ana çizgilerile, •*• reklâmuı nitellfi, bünyesl Te etklsi üzerinde durmak İstiyoruz. BekJâmm ne oldugu hakkuıda çesitll görüşler 1leri sürülmüş ve bazı tannnlar yapıhmstır. Ne var ki bu tanımlar bllimsel blr hüviyete aneak son yıllarda kavuşabUmiştir. Reklâm, belli amaçlara dayaııan fikirleri yay ması, mal ve hizmetleri satmak lstiyenlerle, bu mal ve hizmetleri alraak Istiyenler aıastndakl lktisadl ilişkileri kolaylaştırmasıdır. Reklâm, tarihsel bakımdan önce ticari reklâm şeklinde frörülür. Ticarî reklâmm llk izlerlne eski Roma'da rasttıyoruz. Geziri sahalar mallaruu sokaklarda, diikkân sahipleri de dükkinlannın önünde müşteri çekntek amacile bağmrlardı. Daha sonralan, •afişler» 15. yüzyılda göze ear par.. İlk afiş 1482'de Paris'de basılmıstır. Gazetelerde ilânlarm yer alması ise 18. yüzyıla rastlar. Bu ilânlarda daha çok <satıhk ev»..kiralık ev» gtbi yazılar dikkate çarpmıstır. 1772'de blr femsiye modeli reklâmı, biitün bakışlan üzerine çek miştir. Ekonomik alanda reklâm, sanayilesme bareketile gelişmeğe başlamıştır. Reklâmı doğuran maklneleşme harekett ve büyük çapta iirettmdir denilebilir. Boylece, davar resimleri, günlük gazeteler ve afişler bu devrin başlıca reklâm vâsıtalan olmuştur. Ancak, bu çeşit reklâmlar teknik bakımdan rok zayıftı. Çünkü, piyasalarm gcnişliği, alıcılann psikolojlk durnmlan TJ. henüz dikkate almmıs değfldi. Reklâmm metodik bir fekOde ele •lımnai Birinci Dünya Savaşmdan sonradır. Sinema Te radyo gibl vâsıtalarla piyasaya yeni mal çıkaran sanayilerin gelişmesinde rpklâm büyük blt önem kazanmağa başlamışhr. Bununla beraber, reklâmm yayılması sınaî, ticarî ve teknik gelişmeler yanında iktisadî konjonktiire de bağlıdır. Tâni refah devresinde reklâm hem kallte, hem mlktar itiharile artar, depresyon devresinde ise her ikl bakımdan da azalır. REKIÂM Doç. Dr. Ali ÖZGÜVEN İKTÎSAT FAKÜLTESt ÖĞRETtM ÜYESİ kolleküf mülkiyet ve teşebbüs kabul edilmektedir. Böyle bir durumda, reklâmın etkisi üç farkb iktisadi alanda kendıni belli eder: O Mülîleştirilmiş kesimde (kömür, elektrik gibi bütün enerji kaynaklan, yer altı maden sanayii, bankalar, gigortalar, ulaştırma vâsıtalan v.s,' reklâm devletin otorltesine bırakılmıştır. A Kontrole tâbi kesimde (mesken, gıda mad deleri ve giyim sanayiinde) reklâm bu sanayilerin faaliyeti • hinde ve devlet kontrolü altında yapdır. G Serbest kesimde (lüks sanayiler, yeni ta{ebbusler, tarım gibi) reklâm serbesttlr. manda, reklâm obnasaydı üreticiler de üretfanl ve dolayısile mübadele hacminl Mnırlıyacaklardır. Reklâm bir dağıtun faaliyetidir de. Çünkü, reklâm zaman ve mekân bakımmdan yenl piy«salar yaratarak ve piyasalan genijleterek arz ve talep üzerine etki yapar. Bu bakımdan, blrçok yazar reklâm faaliyetini özel blr tesebbüste kullanılan bir •serraaye» olarak kabul etmektedlr. Ancak. reklâm biitün ülkenin menfaati için olmasa bile, özel teşebbüsün iktisadî faaliyetinde gerçekten büyük bir rol oynamaktadır. Alıcılann miktarmı. satın alma güçlerhıl belirlemek ve onlan iyl tanıyabilmek için baş vurulan istatistikler kesin bir ölçü olmadıgındaa gözlemlere ve tecrübelere önem ve yer verilmcktedir. Bu bakımdan, reklâm metod olarak deneysel psikolojiye benzer. Çünkü reklâm elde edilen verilere ve elemanlara dayanarak yapılan bir nygulamadır. Toplanan verileri ise ikiye aymnak mümkündür.: a) Ölcülebilea elemanlar. Bundan amaç, plyasalann araştınlması yftni mallann üretimi. da. gıtunı ve tüketimidir. Reklâm hangi «artlarda ve hallerde mallann firetilecegine yön veren etkili bir faktördür. Reklâmm sonucuna göre de mallann çeşitlendizilmed ve piyasaya sürülmesl düşünülmektedir. Aynca, mallarm dağıtımı da çok önemlidir. Çünkü, bir maltn yeniliği, şekli, rengi, kali. tesi, ağiTİığı, dış görünüsü, estetik durumu v.s. gibi özelllkler alıcılan büyük ölçüde etkiliye» cektlr. b) ölçülemiyen elemanlar. Bu ise alıcı kitleırinln psikolojik taraflarını teşkil eder. Blr diger ifade ile, sayısu alıcılann zihniyetl, davranislan ve rutumlan nedlr? Bunlann çeşitll ve farklı reklâm sekllleTİne göre yankılan ne olaeaktır? Blr flrma reklamsnı alıcılann farklı psikolojik durumlarına paralel o'ırak çeşitlendiremez. Alıcılara en enteresan veya en fazla etki yapacak olan vâsıtalan, lözleri ve delilleri secmeğe meebur kalacaktır. Bu nedenle, alıcılann a ile durumlan, şehirli ve köylü karakterleri, yıllık harcamalan, eğithn seviyeleri, dinî mançlan göx 4nünde bulundurulacakttr. Komünist rejimde llni alır. Bu âlet başlıca üç temel amaca dayanmaktadır: Siyasî amaç. Diğer ülkelere kars» askert gücün kabartılması, İktisadî amaç. thracatm arttırılman ve tmriımin gelistirilmesi, İdeolojik amaç. Eğitim, spar Te saghk giM hizmetlerin çoğalhlmandır. K omünist rejimde özel reklâm tamamen kaybolnr ve yöneticilerin blr âletl ha Karma ekonomide lannı düzenler ve ayarlar. Ra bakımdan. reklâra hem devletin genel menfaatine, hem özel sektörün özel menfaatlerine dayanmaktadır. Özel reklâm kâr amacile hareket eden kim•eierin veya özel teşebbüslerin kullandıklan teknik metodlann bfitünüdür. Bu Teklâmda müşteri mlktannı arttırmak. devam ettirmek ve onlan kazanmak hedefi giidülmektedir. Kamu reklâmı ise prensip olarak bütün ülkenln yaranna iktisadî veya sosyal potansiyeli arttırmak amacile yapılan faaliyettir. Hatırlanacagı gibi, tarmı ve sanayi keshnleri üretimde bulunur. ticaret kesimi de bu nrünleri tüketicilerin emrine hazır bir hale getlrir. Reklâm ise üretim olduğn kadar dağıtmu da etkiler. Reklâm bir üretim faaliyetidir. Çünkü reklâm olmadan «lıcılar belki belirll mallan bulabilecekler ve devamlı bir şekilde artan ihtlyaçUrmı kolaylıklı gideremiyeceklerdir. Aynı zailindiği üzere, B let sadece bazıkarma ekonomilerde devekonomik faaliyet kol Liberal ekonomide ğlnden ayarladığından ve genel menfaat özel menfaatlerln tümıı ile uzlaştığından, reklâm serbest rekabet şartlannı daha etkili bir hale koymak için yapılmıştır. Başka bir deyişle, reklâm ta mamen kişilerin serbest kararlanna bırakılmıştır. Fakat reklâmm liberal ekonomide tfiyatlan büyük ölçüde düşürürü bir silâha biilründügü söylenebilir. Bir yazann da belirtiği gibi «rekabet rekabeti öldürür.» L lberal ekonomide. prensip Kibarile, tabil düzen iktisadî faaliyetleri kendill blr malm yaratılmasmda baslıca üç fonksryon görür: a) Henüz bilinmeyen bir ihtiyacm halk» duyorulman, b) Bn ihtiyacı karsılıyabilecek mal ve hbmetlerin satısa hazır bulunduğunun bildirilmesl, c) Gelecekte ba raalın taklit edilemiyecegl ve rekabete konu olamıyacağinuı temin edilmesidir. 0 Piyasalaruı genişletilmesi. Reklâm «Beeden mevcot bir piyasayı ikl sekilde genisletabUir: a) Dikine genişletme. Tâni özellikle elverişU bir konjonktürde alıcıların sayısmı arttırmak, b) Yatay genişletme. Yani kullanılan bir malm miktannı çoğaltmaktır. O Yeni piyasalaruı açılması. Yeni btr mal veya hizmet, yeni bir kesif veya icat henüz mevcut olmayan bir piyasa yaratabilir. Bö.vlece, ticaret ve sanayi faaliyetlerine yeni iş imkanları haurlamnıs olur. Meselâ, televizyon yeni bir faallye< alanı ile yeni bir piyasa yaratmıştır. Ancak, reklâma başvurmadan mallann satılamıyacagı ve yeni piyasaiarın açılamıyacagı anlaşılmamalıdır. 0 Piyasaiarın düzcnlenmesi. Bir malın üretimi devamlı ve muntazam iken. tüketim ydın belirli dönemlerinde arbyorsa (yazın «erinletici meyve sulannın tüketimi artar) böyle bir durumda reklâm bütün yıl boyunca, daha geniş blr •atış imkanları yaratabilir. O Prestij sağlaması. Reklâm sadece kısa dönemde kârlı bir işlem değildir. L'zun dönemde de bir firmanın prestijini yükseltir. A Maliyetlerin düşmesi. Reklâm bir taraftan nirüm hacmlni genişletirken öte yandan, sâbit sermaye tamamen kullanılmamıssa ve firma azalan malivetleri çalısıyorsa maliyetleri düsürebüir. Ba avantaitora karşılık reklâmın en önemli menfi etkisi büyük masraflara yol açmasıdır. Denilebilir ki fert başına gelirler ne kadar yüksek ise reklâm masrafları da o derece fazla olabilir. Baska bir deyisle, bir ülkenin hayat seviyesl ile reklâm harcamaJarı arasında bir iliski kurulabUlr. eklâmm etkisine gelince, etld blrkaç RTeni bir malın yaratılması.baReklâm yenl noktada toplanabilir: O üsküdar'a geçeriken.. Ajans faaberlerine bakılırsa Demirelin Sngoslavya rezisi eglenceli geçmişe benzer. Sözçelişi Basbakan Ribiblç'in kabul resminde meşbnr «Kâtibim ttirEüsü» iistüne Urtışma çıkmıs. Yngoslavlar: Bu türkü bizimdir.. demisler. Demirel: Hayır bizımdir.. diye direnmis. Yenilmiş, içilmiş, sohbet edilmis, eezilmis... Mareşal Tito bizimkilere tstanbul anılanndan söz açmış; Parkotel'den, Brlstol'den, Tepebası'ndan. Tünel'den ve Üsküdar'ın kebabından dem vurmuş. Ne var ki. bütün bn sevimli ayrıntılann yanında Yngoslavya gezisini damgalayan haber şudur: «Belgrad Uiaştırma Bakanı Nahit Menteşe'nin Trogır'de Deniz Nakliyat hesabına yapılmakta olan kunı yük gemılerinde incelemede bulunduğu sırada, Yugoslav yetkililerinin Pendik tersanesi'nin yapımına talip olduklan bildlrilmektedir. Yugoslavlar, tersaneyi yüzde 80 kredi ile yapacaklannı söylemislerdir.» Yugoslavya bölükpörçük bir Balkan memleketi idi. Ikinci Dünya Savaşında istilâya nÇramış, yanıp yıkılmıstı. Aradan bir çeyrek yüzyıl geçmeden belinl doğrnltmuş. ça|das bir ölke olmus; simdi bize çemi vapıyor. ve tersane inşası İçin teklifte bnlnnayor: hem de yüzde seksen kredi açarak... Yngoslavya bir sosyalist ülkedir. Yngoslavya bir baŞımsız ülkedir. Ne Amerika'nın srüdümüne girml», ne de Sovyetlerln nydnInjtuna kaptırmıstır kendisini Ne NATO'ya ginnistir. ne de Varşova Paktına .. Jeopolltik durumnnu sorarsanız bizden pek farklı defcildir. Ne var ki. Ymoslavya fasist irtilâsma karşı Tilo'nun liderliSinde verdigi millî kurtulnş savaşmın «onnçlannı kornyacak kadar şerefli ve çafdaş bir yönetimde inat etmiş; siyasî iktidannda emekçilerin aftır bastıkı bir millî rejimi yürürlüge kovmnstur. Bı>de ise bam errab rejimi sürüp gidiyor. Bn ham ervah rejiminde sosyalizmi Rnsya'ya nşaklık politikasıyla eşdeeerli tutan prnpaganda işler. Oysa büyük yalandır b«... YeryüTÜndetd devletlerin iç düzenlerl »osyalist olabilir, kspitalist olabilir. Bu ikisi arasında »osyalizme üeçis dönemini yaşayan toplumlar da bulunabllir. Kapitalizmde fabrikalar, büyük topraklar, bankalar, hüyfik knmpsnyaiar kişilerin veya ailelerin elindedir; sosyalirmde ise fabrikalar, bfiyük topraklar, bankalar, büyük knmpanyalar kamulaştınlır, halkın malı olur. Daha kısa dryisle kapitalizmde üretim araçları kişilerin elindeyken, sosvalizmde toplumun eline geçer. Fransa'da kapitalist düzen vardır, bueün Fransız milleti Fransız milletidir, sosyalist düzene çecildiji zaman Fransız gene Fransız kalacaktır. Türkiye'de bneün işbirlikci kapitalizm egemendir. Türkiye sosyalizme rectigi zaman Türk gene Türk kalacaktır. Ne var ki, bngün Türkiye'de üretim araçlannı Amerika ve öteki yabancı kapitalistlerle birlikte elinde tutan bir küçük azınlık çıkarlanndan olacsktır. Bütön kavea zaten bn çıkarlann üstünedir. Biz bu kavganın kısırlıjında tepişerek nlnslararası kalkınma yanşında gittikçe geri kalırken, siyasî iktidan elinde hulundnran kompradar burjuvası ve hizmetkârlan, menfaatlerlni kaybetmemek için bütün Türkiye'yi karanhğa itmeye çabalamaktadırlar. Ynnanistan Tfirkiye'yi sşmıştır kalkınma yanşında... Buliraristan, Romanya. Ynro*lavva, Tflrkintan. özbekistan, Kvzey Ksre, Kazakistan biıi geride bırakmıştır. En yoksnl Asya ve Afrika filkeleri uygarlık yanşında söz sahibi olurken biz Atatürk'e sSvmek ve Snnd Arabistan'ına Spfîcükler yollamakla meşgfilüz. Ve »enra Ynçoslavya'da şlşinmekteyiz: Kâtibim türküsü bizimdir. Galiba «Kâtibim. türküsünden bastut «vgüye defer blr y»nıraıı da kalmadı... nasıldı o : Üsküdar'a gider iken aldı da bir yagmar... Biı türkiiyü «6yler İken elojlu atı alıp çoktan reeml* Ütkfidar*ı. Pendik dolaylannda turnnu atmıs: tstersen bir tersane kondurayım suraya . dlyor. Ne yazık ki geç kaldılar; biz tersane işini Japonlara verdik, tımlr'deki raflneriyi Ruslar vapıyor, bllmem neredeki fabrikayı Fransız kapatmış; Amerikalılar, Almanlar, Ingilizler, Romanyahlar, Polonyahlar, ttalyanlar da kollannı sıvamışlar; hepsi birden bizi kalkındırmaya çalısıyorlar. Biı de imanım, türkü söylemekte yektayır: Üsküdar'a gider iken aldı d? blr vağmur... Sonuç ihmal edilmiş değildir. Sadece reklâma başka bir şekil verilnekte yâni reklâm bir haber un»uru olarak kullanılmakta ve ihtiyaçlara yön vermektedir. Kısaca denflebillr kl serbegt rekabet sartlannm kaybolduğn veya asaldığı zamanunızda, özel Ukle az gelismlf ülkelerde reklâmın (iyatlan etkM menfldir. Ideal tkllml ekonomlRveeklâmm iktisadîBununlaliberal dedevletlerde görülür. beraber, çilikte çeşitli sistemlerde reklâm Sosyalist ekonomide ¥ 3 ütün sosyalist ülkelerde genellikle, özel * * mülkiyet ve teşebbüs kaldırılıp yerine UIMDEM UNE Millî tğitimde Son günlerde galiba hep can sıkıcı haberler okadnğum için, karşı olan sevgimin azaldığını hissediyonrm. Her sabah bir veya bir kaç üzücü, kötü haber, oknyacağım dnygusnnun tepkisl ile gözümü aç*r açmaz sarıldığım gazeteler bana blraz yabancı gelmeye basladı. Oysa geçenlerde bir sabah psikolojik tlksintiden sayın Orhan Ofuz'un demeci beni kurtardı. Kendl kendime «galiba dedim. eğer rahat hırakacak olurlarsa. milll efitim problemlerini halledecek kudreti nefslnde dttyan ve yapacajl tsl bilen bir Bakan bulduk.» Evvelâ belge denilen. ümitsiz ge8ç1eW"lîernfta>r etme* fnfr essesesini kaldırmakla fevkalâde iyi etmektedlr. Çevre, bir genci •erseri yapabilir, kahveler veya mahalle dostluklan o gençlerl etkileyebilir, bunun karşısında ana babanın, millî egitimin, devletin görevi bn çocuklan bedbinliğin, ümitsizliğin elinden kurtarmak olacak iken, belge sistemi bu gençleri büsbütün felâketin tmcafına itmekte, bir sene ne yapacağını bilmiyen genç kızlar ve genç adarnlar an» babalannın âciz bakışlan önünde sokakların kötü tesirine bırakılmaktadır. Orhan Oguz haklı; neden diyor «yavrulanmm serseriliğin kucağına iteceğimize onlan meraklan ve egfllmleTİ lstlkametlnde eğitmiyerek memlekete faydalı unsurlar haline prtirrniyonaj» Deraeçten anlasıldığına göre, Sayın Millî Efitim Bakanı, biıl daha fazla memnun edecek bir başka kararm da peşindedir. «Memleket ihtiyacına före teknik eleman yetiştirmek!» Gerçekten de Türkiyede bir taraftan teknik elemana ihtiyaç vsrken ve bizler onlan bulamazken, diğer taraftan her ise vanvan, daha dofrusn hiç bir ise ysramıyan lise mezunlan ile, honırsnzlugB arttırıyoruz. Galiba son on yıl İçinde gelmiş geçmis bütün MilU E|tHm Bakanlan arasında Sayın Ofuz milll kalktnmanm para ile olmayıp değerli insan fiicü ile tahakkuk edeceğinl anlamış olanlardan birincisidir. Eğer Allah nasip eder, çalısma imkânmı balursa. bizde eksik olan deferli insan gttcünü meydana getlrme problemini tahakkuk ettirecek bir kimse olacaktır. Yine bu sütunlarda onun eski eserlere ve bu eski eser k > m çakçılığına karşı gösterdiği tepki üzerinde darmuş, ve bu bn. 6usta gösterdifi ilgiyi övmüştük. Anlaşılan Sayın Ofuz, kadrosuDdaki feniş değîsiklikleri de kafasında yasattıfı reformlan meydana getirmek için yaptı. Sayın Profesör Bakânın başan kszanmasmı çok arza ettiflnizi söylemek isteriz. Zira onun basansı memlekete çok çey kazandıracaktır. Birinci sınıflardaki kitaplan çocuklara bedava dağıtma usulünü de o getirmiştir. Bir gün ben mitletvekili iken Parlâmentov» flkokol kltaplannın vavrulara parasız verilmesi yolunda bir kanun teklifi getirmis ve bu teklifi Maariften gelen adaletçl milletvekilleri terslemışlerdi. Ondan dolayı ben bugün bu karan elbet çok takdir edeceğim. Şimdi temenni ediyorum ki mecburi ve meccanî olan ilk tahsildeki ve her ™ıft»iH bütün çocuklara bütün kitaplar parasız verilsin. Bugün inamyonnn ki eğrr kendisine fırsat verflirse Saym Oğnz Millî Eğitime gereken istikameti verecektir. Onun için ümitle kaleme sanldım ve ümitle başanlar dllemek istedim. ı reform tinkü lusımda ana hatlanyla verilen genel durum içinde ilgili devletlerin görüş açılanndan şartlan inceliyerek sonuca varmağa çalışalnn: • Amerika Birleşik Dtvletieri: Süveyşin batısma yerle^tirBen Sovyet uçaksaVrfT T«ze shH temlerinin tsrail uçaklanna karşı müessir olmağa başlaması ve Rus pilotlanmn kullandıklan uçaklann bazı şartlarda müdahaleye mecbur olacaklan meselesi Amerikayı da direkt bir strateji izlemeye zorla yacağmdan durum Amerika için kritik bir safhaya ffelmiştir. Ateske* Amerikayı tehlikeli bir ihtimal haline gelen bu askeri müdahaleden ve Vietnam cbfindaki diğer ve çok daha vahim yeni bir yük alüna girmek ten kurtarmaktadır. Amerikanın Ortadoğuda yalnız bajtna karısacağı bir savasa, halk efkân katiyen hazır değildir. Avrupayı da bu bölgede yeni bir maceraya süriiklemek kolay görünmemektedir. Sovyetler Birliği Deniz Kuvvetlermin Doğu Akdenizdeki inkân mümkün olmayan ve dikkate alınması gereken varlığı tsraile yardımı zorlaştırmaktadır. Bu tak dirde Ortadoğudaki muhtemel bir harekâtı Türkiyedeki üslerden desteklemek zorundadır. Diğer taraftan, Amerika, Rus Hava Kuvvetlerinin, Mısın bir SJÇ rama tahtası olarak kullanarak bölgedeki uzun vâdeli Sovyet hâkimiyetinin teminatı haline gelmesini de istememektedir. Ateşkes bu ihtinıali âurdurmak bakınundan da bir ümittir. DolajTSİyle, Rusyanın Ortadoğuda askeri mevcudiyetinin ve nü fuzunun artması, Sosyaliat Arap Devletlerinin Amerika ve onun Ba tılı müttefiklenne karsı gittikçe uyuşmaz blr politika ayrüığı içinde bulunmaları, petrol menfaatla rju konuna bakımmdan savaşin kârlı bir altematif olmayısı ve pet rol bölgelerine hâklm devletlerin, Bab görüntüsunün artmasının milliyetçi afamlan tahrik ettiğin den bundan memnun olmayıslan ve böyle bir baakı altında gide gi de bu devletlerin diğerlerinin kont rolu altma girme tehlikesi bir den geyi gerektirmekte ve Amerikayı müzakere masastna itmektedir. 0 İsrail esasmda kazanclıdır. Bu devletin yapacağı fedakârlıklar onun kaybı olmayacak, Batının biı köorübası mevzii olarak da duru O Tampon bölgeler etkili olabilir Istanbul Milletvekili Emekli Amiral mumı muhafaza edecektir. Bu itibarla, Amerika t<n»nin daha az kaprisli ohnasmı genel menfaat» daha uygun görmektedir. • AJD., Güveslik Koaseyi ka rarını evvelce ifade edüdigi jekilde yorumlamakla, bir taraftan Israilin siyasi ve askeri durumuu kuvvetlendirmekte, zaferle elde ettiği bütün topraklardan çekil mesinin mümkun olamıyacağını hem takdir etmekte ve hem de bu sekilde ilerisi için isine gelraekte, diğer taraftan da Mısıra daha faz la tâviz verir görünerek Sina Çölü nü tsraille bölüştürmektedir. Ancak Akabe Körfezi ve Süveys gibi ulutlararası su yollannnı emni yetini de öngörmekte ve tarafsız bölgeler tesısi fikrini savunmakta dır. Bu şartlar altında, bugfin için Ortadoğu meselelerinin ilgili taraOarca müzakere yoluyla hal ümi di Amerika için en uygun hareket tarzı obnakta ve böylece Rusya ile bolge nüfuzunu paylaçmak zorunda kalmaktadır. giltere de bu aebeplerle. lsçi Parti sinin, 1971de bölgeden kuvvet çek me politikasını yeniden gözden geçirmek lüzumunu duymustur. • Ategkes süresi İçinde Asvan barajının açılması mümkün olursa, Rusyanın sükunet içinde aradı ğı propaganda etkisi daha yaygın olacak ve bundan siyasi faydalanma olanağı artacaktır. 0 Rusyanın, Amerika Ue bera ber hareket ederek veya onun tekliiini kabul ederek Ortadoğuda barış isteğine katılması, Rusyanın kavgacı değil banjçı bir politika izlediğine bir delil olarak gösterilecek, bu suretle Rusyayı devamlı mütecaviz olarak takdim eden pro pagandalara karşı etkili bir antipropaganda ortamı yaratünus olacaktır. Bu şartlar altında Sovyetler Bir liği Amerikadaa daha kazançlı bir durumdadır. ve böylece nüfuz ayırımmı da daha kesin hatlarla elde etmiş bulunmaktadır. ••••••••••••••••••••••••••••••••••«•••••• JIEB SACT'feADİSE OLAN bezai OBKÜMT YAZAN Sosyalist devletin en büyük basa rılanndan biri olarak propagandaa yapılacak ve savaf olaylannın bunu gölgelemesi ihtimali ortadan kalkacaktır. Netice olarak, Mısuın bu mflzakerelerde yapacağı iş ziyandan kâr hesabını iyi yürütebilmesidir. # Filistin mültecUeri meselesinde, Mısır lider devlet olarak bu konuya eğümemezlik edemez. Aslmda bu mesele müzakerelerin en zor tarafını teşkil edecek, hâriçten yardunı veya siyasi müdahaleyi gerektirecektir. GÜRLER PAŞANIN KARA KUYVETLERİ KOMUTANLIĞINA GETİRİLİŞİ VE ATALAY PAŞANIN EMEKLİÜĞ! NASIL OL DU? Yazan: MEHMET ALİ KIŞLALI * PARTİ ENFLASYONUNA DOĞRU AP'den sonra CHP de yenl bir parti doğuracak mı? VE DEVRıM PARTİSI SÖVLENTiLERI DEVRtM: Adakale Sok 28/4 Tenişehir/ANKARA Cumhuriyet 8930 İsrail Oalatasaray Kulübünün değerli üyesi; içtimai kısmın müşfik agabey kardeş ve arkadaşı çok kıymetli. guleryuzlö (kaptam) AGI BİR KftYIP Kndret ŞENGÜL'Ü 6 Eylül 1970 gecesi müessif bir trafik kazası neticesinde kaybetmi? bulunuyonız. Azlz Nâşı 8 Eylul 1970 Salı gunü öğle namazuu müteakip Teşvikiye Camünden kaldınlarak Zincirlikuyu aüe kabristanma defnolunacaktırBOtün aile efradı Galatasaray camiası Te mesal arkadaşlanna baçsağlıgı düer. Cenabı Haktan maŞfiret niyaz ederizGALASATARAT SPOR KULÜBÜ Cumhuriyet 8934 SAINT JOSEPH'lilere DUYURU 100. yılumzı en güzel sekilde kutlamak amacı ile 20 Eylül 1970 Pazar günü saat 1018 arasında oktüda toplanıyoruz. Bu yemek ve spor gününün dâvetiyelerini 15 Eylül akşannna kadar aşağidaki adreslerden veya aynı gün Okuldan sağlıyabilirsiniz: OKUL SUGAZEL Şti. (Kadıköy Hacı Bekir karşısı) GALERt EDÎP (Beyoğlu ve Şişli) ANZALLAR Şti. (Taksim. Pamuk Eczanesi ftetu) • İsrail görüsmelere girerkea bugünkü işgal statüsü İçinde ve kesin bir barış anlasması imzalanıncaya kadar ateşkes hattı üza rinde kalacağmı belirtmistir. îsrail bu müzakerelere, kârdan »yan hesabı yapmak üzare girmek tedir. # Halihazırda İsrailin, Mısır hava savunmasını takviye ettiği hu susundaki itirazlan haksiTCİır. Zira, altı gün savasını kamnan ve geniş toprak işplini sağlıyarak buradan Mısın tâciz eden keodisidir. Böyle «lmglrVi beraber, ken disi modern uçak temini bakımmdan Amerikayı zorlarken, Ruslann yardımı Ue Mısırın kendi toprak lannda hava savunma tedbirleriru • İsrailin devamlı hava taarruz güçlendirmesini tabii bir hak olaları hem siyasi, hem de askerî etrak görmemekte, karşısında âciz # Ortadoğuda kendisinin de kileri bakmundan Mısın tiddi ola bir kuvvet istemektedir. tsrailin müdahale mecburiyetinde kalaca rak rahatsız etmektedir. Ateşkese endişesi, Mısır hava savunmasuıı ğı bir savaş ihtimali, diğer dünya uyma, bu bombardananlann, bas güvenilir bir sekilde başardığı tak meseleleri ve ilişkileri itibariyle kınlarm halk arasında iktidar aley dirde ileride yapması muhtemel şimdilik lehinde değildir. Askerî, hine artması muhtemel hoşnutsuz bir taamızun başansını da şundi iktisadi ve teknik yardımlarla böl luklann önüne geçecek ve Başkan den sağlamış olacağı keyfiyetidir gede elde ettiği siyasi nüfuz ve Nasıra yeni sartlara göre düşün0 İsrail için Sina çölünün öteitiban kıracak harekeüerden sakın me ve tedbir ahna olanağını vere sinde Süveys kanalı kıyuana kamak zorundadır. cektir. Aynca, bu süre içinde, ken 9 Araplann, İsrail karîismda i di topraklannda hakkı olan sa dar toprak işgali fuzulidiı. Gükinci bir yenilgisi Kusyanın dünya \Tinma tertiplerini rahatça ahnası venlik için çöliın kendisi tabii bir mâniadır. Bunun Mısırla bölüpolitikasına ve prestij ine zarar vena imkân veren zamana sahip ola şülmesi ve Süve^in doğu yakarir. Araplann zafer ihtimali yükcak ve ihtiyaç duyduğu eğiümi sından çekümesi İsraile bir zaraı sek olmayan bir savaşa girmeleri yapabilecektir. Mısır kuvvetleri vermez. Buna karşüık Akabe Kör Rusya için akıllı bir politika de henüz katî neticeli bir savas için fezi İsrail için hayatidir. Bu kör ğildir. moral ve teknik bakımdan yeteri kadar hazırlanmı; gözükrnemekte fezin girişinde bulunan Şarmel0 Güvenlik Konseyi karar gere şeyhin Mısıra geri verilmiyeceğidir. Bu durumda zamandan kazan ğince, muayyen bir ölçüde de olni ifade etmeleri körfezin giriı em ma Mısıruı lehindedir. sa toprak isgallerinin kaldınlma niyetini almaktan ibarettir ve bu sı, Rusyanın baskısı neticesinde hususta haklıdır. • Taraflarm yeni sımrlar tesbi olduğu kanaatı yerlegtirUebilirse tl üzerinde anlaşmalan halinde, Suriyedeki Golan tepeleri hatü bundan Sovyet politücaa kârlı çı Mısır büyük bir ziyana uğramıyasadece askeri bakımdan değeri kacaktır. Aynca, Süveys kanalı cak ve İsrail Süveyşin doğu kıyı haizdir. Üzerinde fazla da duru] nın teyri leiere açılması Rusyaya smdan çekileceğinden ve nnır Simayabüir. siyasi ve askeri kazançlar sağlıya na çölünden geçen herhangi bir tsrail kurulduğu zaman ürdün cak niteliktedir. Müzakereler, Rus hatta intikal edeceğinden Süveyşin topraklarının İsrail içine giren ayanın Mısıra teknik yardımlarıgüvenliği de sağlanmış olacaktır nm, eğitim standardının arttınlma Süveyş acürrsa Mısır'a iktisaden sma yardım edeceği gibi füze hayardımcı olacağı gibi ileride mütva savunmastnm da baskısız biı sekilde yerleşmesini sağlıyan za tefiki Rusya üe Ortadoğuda oyna yacağı müsterek rolde Snemll biı man faktörünü temin edecektir. vasat olacaktır. Bu maksatla, AkaGeçişe açdan bir Süveyş kanalı, ba körfezinm kontrolundan va? ileride Aden'in de kontrolü ile Kıgeçmesi veya Amerikan teklifine zU Denizi Rus Akdeniz ve Hint uyması kendirine fazla bir zaraı Okyanusu Deniz Kuvvetleri için getirmiyecekiir. güvenilir bir harekât çıkıs bölge• Müzakereler iyi idare edilirsi haline getirecektir. Böyle bir durum, uzun vadede Basra kör se ve Arap dünyası İçin belirll ve fezi seyhlik ve emirlikleri fizerin iyi takdim edilmis kazançlar sağlanabilirse Baskan Nâsmn içte ve de de etkiainl gösterecek ve yer yer başlıyan gerilla faaliyetleri, dıştaM itiban artacak, rejtm kuvher bakımdan devrini kapatmış vetlenecektir. Mısnrm ezUmemesi ki«t hâkimiyetin» dayalı rejimle aksine knrreflenmesi Arap düny» sınm feleeeğl için ciddi Snerai ha rin yıkJmasmı kolaylastıracaktır. Bu bölgedeki millİTetçl nya izdir. nıslara askeri yardımı Kızıl Çin • Bu süre içinde gayret gftste r pnninmekte ise He hıı Hn» > Sovyetler Birliği Mısır KUVVETLERfNI BUCLENDIRME VAKFINA YARDIM EDELIM normal coğrafi durumunun savaş la düzeltilmesi ve İsrail için önern li olan su meselesi bakımmdan Şeria nehri kıyüarını kontrol et mesi sorunun en ciddi tarafıdır. Ürdünün mümbit topraklan buradadır. Filistinlilerin ümidi bu topraklardadır. İsrailin asırlık rü yalan bu kesimde başlar ve devam eder. • Barış olursa, tsrailin burada en bflyük kazancı mevcudiyetin) Araplara resmen kabul ve tesçil ettirmektir. Böyle bir tesçil, Israili haritadan silmek iddialannı uluslararası hukuk düzeyinde ortadan kaldırmış olacaktır. Bu da kendisi için uzun vâdeli bir garantidir. iskân edileceklerdir. Ancak pek çok sebeplerle bunlan gerçekleştir mek güçtür. Filisünlj gerilla örgüt leri bugün çok daha güçlüdürler. Bunlann gücü arttıkça herhangi bir çözüm şeklini bunlara kabul ettirmek de kolay bir mesele değildir. Bu gerülalar Mısrr ve Ürdün tarafından desteklenmez, hiç bir yerden de süfih yardımı yapılmazsa, o zaman kruvvetlerini kaybederier. Sonuç üvenlik Konseyi karanndald tsrail Silâhb Kuvvetlerinin son ihtuafta işgal ettiği topraklardan çekümesi hükmü, tam bir çekilme halinde tecelli edec* ğe benzememektedir. Karşılıklı f» dakârlıklar yapılabîlrree. ve asker • Yukanda izah edlldiği şekfl den armmış veyn tampon bölgede Ürdünün kaybı diğerlerine naler etkili bir sekilde kurulabilirs* zaran fazla olacaktır. Amerikanın tansiyon uzun bir süre İçinde zaü teklifine göre Şeria nehrinin Batı olabilecektir. Araplarla tsrailliler yskasında tsrail lehine sınn dü birbirlerini bugün «evrneseler dazeltmeleri ynprnak hartayı ineelihi, çaresiz, bu topraklarda birlikto yenler için pek kolay bir mesele yasayacaklardır. değildir. Ba şartlar altmda Türkiveye ge• Ürdünün diğer bir sorunu lince. Bölge politikasmda nasü mümbit topraklannı kayıpla beraber Filistinli mültecaerdir. Ürdü davranması lâzımgeleceği kendiIiğinden ortaya çıkınaktadır. Dısnün tarun üretirnl, ticarl mtibade işleri Bakanlıgmin, Büyük Hçfler leleri ve ulaşım imkânlannuı ya le birlllrte Ortadofn sonmunu goa nsına yakm hacmi ile endüstrisl den geçirmelerinden sonra vard'fc nin •• 2(ysi bu bölgededir. Turizm/ lan neticeler ve herhangi blr arade ba bölgede gelişmiştir. buluculuk rolünde fayda görmem» FtHstin cıeselesine gelince, bu leri en dofru blr hal tarzıdnr Kımeselenin çözüm şekli hayll zorsaca özetledl.Şimfz ana sartlara dadur. Ya Fflistrnîîler ÜrdünO vatan ha Dirçok teremart eklendlği takseçecek ve Ürdttnluler bunlan ka dirde, akıllı blr tarafsızlığın tfadto bul ederek tek mület haline gele1 1 t. A X X t . ürdün G