Katalog

SATFA DÖRT= VVMJa UJUJCtVİ. tonluk lld motor gambot alındı. SCratlerl 20 mil, maklnelarl üç motorlu olan bu tekneler, birer 47 mUlmetreUk, Udfar 37 millmetrellk makinalı top taaıvorlardı. Yflksek lüratleri ve 400 milllk bir aahayı kapsayan leyir güçlerlyl» bu tekneler, Mİ2I1 Mücadele ruhunu tafiyan gen; deniz rubaylanmıı lçln vurucu kuvvetti. Harp Bahriyemizln, o zaman içinde bulundugu fartlara gSre, büyük bir kıymet Hade eden hücumbotu nitelığinde lki tekneye kavuşması, Kurtuluj Savaaının denlz cephesini ailâh, cephane nakllyatından başka bir yönde de hareketlendirdi. Motor gambotlanmıza yardıtncı olarak Alemd'ar kurtarma gemlsine 1h lantimlik, Gazal romörkörüne de 4.7 santimlik birer top monte edildi. Amasra, Istanbul'dan kaçınlan, Rusya'dan getlrilen 7^ ve 15 santimlik toplarla tahkim edilerek küçük bir deniz üssü haline getirildi ve Amasra Bahriye Komutanlığı kuruldu. lki motor gambot ve lilâhlandınlan Alemdar ile Gazal bu komutanlık emrine verildi. : 5 Eylul 1970 KURTULUS SAVASININ ENOSIS şilebini ele geçiriyorıız K urtulus Savaşının denlz fttcünü meydan» getiren 67 mü süratindeki köhn* tekaelerı donatmıs bulunan genç «ienız subaylarımız, Karadenizdeki çok ağır »artlara ragmen, Mustafa Kemal'a layık olmanın gayreti ve onun emrisda Ctüitmanın gururu içinde baş«nlannı devam ettiriyorlardı. Deniz caphesinde bu yolda gosterilen bir faallyet lonucu; 1921 yıhnın ilk aekiz ayında Rus lımanlann<tan kıyılanmıza; 32.459 tufek, 34.344 »andık flşek, 32 tane çesitli çap'ta top, 38.347 ısndık top cephaneıi, 434 tane makinalı tüfek, 288 (andık makinalı tüfek cephanesi, 5.000 bom an» Amiral Tevffilc INCI Ticaret yollan ba, 1M «andık gız maıked, 1S ton benzin, 3 ton makin» yağı, bir hayli dürbün, telefon, yedek namlı gjbi daha bir çok çetit malzeme nakledilmiştir(l). arp Bahriyemu vurucu bir ! kuvvetten yoksundu. Her na kadar, harp gemisi olarak elde Aydın Reis lle Preveze gam botian varaa da, bunlar kıyı koruma gemisi olarak dizayn edilmif oldtıklan Içln, 87 mfl süratleriyle atak bir göreve elverisli degillerdi. Yalmz, tilah ve cephane nakliyatında, en verimli sekilde bu teknelerden faydalazulıyordu. Bir Gambot, her seferinde 2025 vagon aüih ve cephane naklediyordu. 1921 senesi sonlannda Sovyetler Birliğinden, Kurtulus Savasının deniz cephesı için, 35'er Novroslskl Umanından taymetli yükü lle yolaçıkan Ynnan Enosis şllebl. Rus kara sulan dışında motor gambotlanmızın kurnsıkı top atıs.ı lle esir alımp rotas* Y.nnanlstan'dan kıyılanmıza bütün Yunan teknelerine el koyduğu gibi, Itılâf Devletlerine gönderdıği, sureti ajağıda açıklajıan 19 Teramuz 1922 tarihli notasiyle, Yunan Donanmasmm bu d'avranışını sert bir lisanla protesto ettl. «Rnsya Hükumeti; Ynnan filosnnun, Anadoln kıyılannın kornnmasında knllanıldı|ını ve bn kıyıları ablnka altında buInndurduğnna hayretle öğrenmiş bulnnnyor. Bilhassa, Türk limanlarma mal nakleden gemilerimizin zaptı, mallanmızın müsaderesi, Samsnnnn Ynnanlılar tarafından bombardımanı so nnnda bn limandaki Rns mallan ile doln bnlnnan depolanmızın mahvedilmesi gibi sornmsnı davranışlar, bu hayretimizi bir kat daha arttırdı. Rnsya Şuralar Cnmhnriyeti, Ynnan filosnnnn bn harekatı üzerinde dikkatle dnrarak, Ynnan Harp gemllerinin biç bir engel ile kırsılasmaksızın bogazlardan reçmesi ve Karadeniz'de kannn dısı harekâtta bnlnnması ve bn mretle yakın »ark'da snlh isine zarar pctlrmcsi gornmlulnğıınan Istanbnl'daki Müttefikler Batariye Komntanlıgına ait oldninnn tasdlk eder. Cenova konferansında, Sovyet Hükumetinin mürahhas beyetine verilen mnhtırada, mnbtelif devletler mümessillerl, Rnsya ve Ankara Hükumetlerine, Ana doluda snlbnn teminine çalısmalarını teklif etmişlerdir. Her şty den ziyade sulba ıcven Rnsya hükumeti bütün samimiyetiyte Anadolnda snlbnn devam ve teminine çalıştığı bir samanda ve antant devletleri Ise böyle bir teklifı bizzat kendileri yaptıkları hâlde, Ynnan donanmasının bn dnrumn bozmasına mini olmamaları, Sovyet ve Ankara hfikumetlerinin menfaatlerine larar vermektedir. lste, bnndan dolayıflır kl; ya Şuralar Cnmburiyeti bn hnsnsn protesto eder ve antant devletlerinin artık Ynnân donanroasinın bnndan aonra böyle düsnıanca barekâtta bnlunmaması için kesin tedbirler almalannı bekler. Akıl takdirde, Ynnan donanmasuıın harekâtından dolayı bütün cornınlniukların, tstanbnl ve Çanakkalr Bojtazlannda hfilen kontrol çörevi yapanlara ait olacağını beya neder>(2). (1) (2) Genelkurmay Harp Tarihl Encümeni arsivi. Bu notanm sureti 27.7 1932 tarihli Hâkimıyetı MUİıye Gazeteslnde yayınlandı. kesiliyor ahrlye Daireslnden gönderilen emre göre; Amasra Bah riye Komutanlığı elindeki bu teknelerle, Rug limanlarmtfan ve Romanya'dan Karadeniz Boğazına yönelen ticaret yollarmı kontrol altına alarak, Yunan deniz tlcaretini vuracaktı. Amasra Bahriye Komutanlığı da; iki motor gambot ve Alemdar ile Gazal'dan meydana gelen emrindeki birliği iki grupa ayırarak, Karadeniz Boğazına inen ticaret yollannın kavşak yerinde bir karakol kurdu. Bu sıralarda, Novrosiskl limanında bulunan Enosis isımli 1200 gros tonluk Yonan şilebinin, 25 Nisan 1922 tarihinde Yunanistan'a doğru yola çıkacagı ve geminin yükleri arasında bir havli «ltın, gümüş ile pırlanta, elma« glbi kıymetli taşların bulunduğu haber ahnmıştı. Bahriye Dairesi, Enosis Yunan sileblni yakalamak üzere Trabzon Naklivatı Bahrlye Komutanlığını görevlendirerek, bu maksat icin 1 ve 2 numaralı motor gambotlan bu komutanlık emrine verdi. Trabzon Nakliyatı Bahriye Komutanlığı da. düzen ledigi harekât emri ile, iki motor gambotumuzu Enosis Yunan sileblnin üzerlne saldı H B konu veresim: AYHAN BAŞOGLU endülüste isyan Yarın Karadeniz'de son Yunan gemisi Bir olayın başlangıcı 90 MUZAFFER BUYRUKÇU Gfilflnuedi. Hnlki'nin yüıünfl bir merdlvene benzettl. Gene baktı ve Hnlki'yl oldn|n gibi gördü. Motor sesinj dnydn yeniden. O motora binse, karsısında çınlçıplak bir kadın olsa, bir ell de dflmeni tntsa ve çok nzaklara gitse !.. Elini dümenden çekti. Motor fcıç atmaya, dans etmeye basladı. Yinai tane aynı boyda, çınlçıplak, «ert adaleli zenci motornn Bnünde ve ayışıklannın parlak yolnnda takla atmaya koynldnlar. Bafdat Hırsızı"na çok benzeyen ve bası göklerin görünmez derinliklerinde kaybolan kara fflvdeli bir adam, sinema eıgırtkanlannın bornlanndan bin kere daha bflyük bir bornyla, «Der(lendinler en dolanmıs onlar ve branmankalından ge ..» «arkısını s5yledi. Agnndan, bnrnnndan gümüş teller sarkıyor, her gfimfl* telin Dcnnda birer çift ynvarlak kadın memesinden güt akıyordn. Karsısında dnran kadın birden atladı denize, oynamaya basladı. Tek parmak Szerine kalktı, saçlan denizin yfizünfl kapladt bir halı gibi. Ayaklannı aavnrdn, ayaklannı sarnrnnca Hayirsizadanın üstünde şimşekler çaktı, Heybeliada'dan kopan bir bulut homnrdana bomnrdana Uladafdan ynvarlandı. Kadın aya baktı ve gSzlerinden altın mermiler fırladı. Patlamıyorlar, bir çahlıgın yanısı gibl çıtırdıyordular. «Dmnanını al bakalım Ahmet ağsj» Ahmet, elini nzattı ve eline bir şey (relmeyince bakındı çevreye. Cieara sırası ona gelmemiştl daba. Hasan'daydı. Cigaramn külii uzamıs, eövdcsi yağlanmıştı. Hatan. kfllOnü dökmemeye çabsarak içti, alması için tzzeti dürttü. Bn sırada (Esrarkeş Arap) dedikleri kara kedi mlyavhyarak geldi, yanm meire Stede dnrdn. kadasun. Ne haber lan? Bekçinln sansınıyla aran kıyak mı?> dedi, İzzet'e verdi. tzzet, basmı, sırtını okşadı, «Nerdesin ulan lnek? tnsan sıkılır be! Çoluk çocnk? Bos ver diml. Bir de onlan mı düjüneceksin yanl? Ayıbettm Şemsettin niye böyle gevjettin. Dar bakalım, su koyverme de dumanımırı alalun.sonra da senln zanna bakalna. «Izzet, dgarayı öttürerek ve külünü dökmemeye dlkkat ederek büyük bir dumanı içine çekti, bir süre tuttu, (Arap)ın ağzını açtı, clğerlerlndekl dumanı yava? yavas bojalttı. Arap basmı sağa • sola çevirdl, dilin çıkaııp 'yalandı, korg4W paıla.ıau ymynvarlak gözlerini sevfriyle tzzet'e dikti. «Bakma lan bana öy Ie, kerizWM!cdl İzzet, ellnl kaldırdı. AttfjJ kasıldı, gozlerini kıpıştırdı ama Izzet'in bir şey yapmadığını gönince demlnki gibi bakmaya basladı. «Duma nı bosa harcamaym, Arabm kıstnetldir ona göre. «Arab'ın parlak, siyah tüylerini oksadı, Niye koı kuyorsnn be? Hadl lan sen de. Hani sen kedi mille tinin dayısıydm? Dayı deği] mlsin yoksa? Dayı oimayan adam dumancı olur na? Olmszsa bas git hadi. Bo; boş bakma da anlat bakaltm ne var ne yok? Bekçinin kısır kansı nasıl? Yıkanırken görii yor musnn lan? Doğrn söyle. Bekcide 1} yok dimi? O talebe yiyor onu, biliyoruz. Söyle ona, orospuluk yapmasm, biz de Isteriz. Söylemezsen arkadaslık markadaşlık kalmaz ortada, bozasnrnz ha?» «Geçen gelişimde de burdaydı.» dedi Hasaa. •Dumancı^ dedl İzzet, «Koknyn aldı mı damlı yor.» •N'asıl da çakıyor?» dedl Hasaa. •Bakma sen. hayvanlar insanlardan daha ilerldlr> dedi Mevlflt. •Hepsl Allah tarafından.. dedl Hasan. •Siz o gün çabuk kaçtmız, numaralannı görme dlniz. Arap'ta öyle öyle oyunlar var ki, Aysel TanJn yanında hlç kalır. dedi tzzet. «Şarap Içerken, yüzerkcn gelmez ha!. dedl Hul ki, «Dlkkat ettüıiz mi?» Ben söyledim ya geçenleTde. dedi Sabahattin. •Nerde söyledln?» dedl Hulld, sunsıcak bir ha raam bellrdl gözlerinin onünde. Sırtı kjllı bir adam ayva yiyordn. (Arkaaı rarj Enosis'e çekilen bayrak M DİŞİ BOND su. STücno^ İDEAL TİFFANY JONES otor (tambotlanmız, 25 Nisan 1922 günü Novrosiskı a;ıklartna vararak. Rus kara «uları dtşında, avlannı beklemeye koyuldVılar. Gün kavusurken, Novrosiski'den ayrılan Enosis, Rus kara sulannı aştıktan bir'müddet lonra, motor gambotlartımz ile karfüast). Ku ru sıkı fcır lop" atışı ~İ\e durdürulan gemiye; bir subay komutasında silâhlı be? er çıkartılarak, el kondu ve Enosls'in pruvası Yunanlstan rotasından kıyılanmıza çevrildi. Trabzon'a getirilen Enosls'e, Türk bayragı cekilerek, Trabzon ismi verildi. Liman kâğıtlanna göre gemide; yazı makinelerl. Acem halılan, derl ve bağırsak gibi 200 000 Hra degerinde esya vardı. Araştırma sonucu, yazı makinelerinin içlerine saklanmıs bir çok pırlanta ve elmas mevdana çıkanldı Gemi; silâh, cephane nakliyatma pek elverişlı olduğu için, denlz subaylanmız ve erlerimizle donatılarak, hemen sefere kondu Trabzon şilebi, Rus limanlanndan birkaç sefer silâh, cephane tasıdıktan sonra; esirler arasıntf« bulunan gemi lkinci kaptanının açıklaması ile, kamarasında sökülen kaplamalann arkasında bir hayli altın ve gümüs para bulundu. Dört ay kadar sonra da. esir olarak bulunan gemi çarkçı başısmın yaptığı açıklama sonucu, geminin kazan dairesi bölmesinde sintineye büyük bir ustalıkla gizlenmis on bir çuval altın ve gümüş para çıkanldı. Enosls ile beraber, o sıralarda Büyük Millet Mecllsi Hükumetinin şiddetle muhtaç oldugu büvük bir hazine ele geçirilmişti. tzzet «Ulan dfirzfl, nerdestn ten kaç gfindfir?» dedl Kedl mlyavladı ve kuymgunn salladı. «Yooo, bngân «ana dgara aa. Versene snon Yasar!» Yaşar, kediye nzandı, «Gel bakalım sevgili az ıiHtıwıııııınmwıın 10 Samsun bombalanıyor M GARTH BÖVLE. OUEUEÇILDICA, DIŞA AYLÂK MUSA ustafa Kemal Paşa, Anadolu topraklarındaki Yunan Orö*usunu imha ederek Yunan macerasma son verecek olan büyük taarruza hazırlanıyordu. Buna paralel olarak Harp Bahriyemiz de, ordumuzu silâh ve cephaneye doyurmak için Novrosiski, Tuapsi, Batum'dan yapılan nakliyata olağanüstü bir hız vermişti. Averof ile Kılkıs zırhlılannı da Karadeniz'e çekmij olmasına rağmen, silâh ve cephane nakliyatımızı bir türlü vuramayan, durduramayan Yunan donanması Karadeniz'de şuursuz bir sinirlilik içinde ıdı. Yunan Donanmasını suursuzlaştıran bir şey daha vardi. Muhriplerinin harman sürdükleri Karadeniz'de, bir hazine taşıyan Enosis Yunan şilebinin küçük iki motor gambotumıız tarafından ele geçirilmis olmasım, Yunan donanması bir türlü hazmedemiyordu. 7 Haziran 1922 günü, Kılkıs ile Averof zırhlılannı da içine alan on parçadan mürekkep bir Yunan filosu birden Samsun 11manına indi ve bu açık sehrlmizi xaat 14.30'dan 17.30'a kadar, hiç in^af tammarlan canavarca bombarcfıman ettl c£n önemll engeli de açtık...» diye mınldanıyordu keı> di kendine. Sonra ellnl uzatıp radyoyu açtı. Aynasızlann lklsinl de ttışa getirmişti: gelellnı sana Paradise Cıty ... diye yüksels sesle homurdandı. VVashıngton Smith, çehre girmek İçin çok daha tedbırll ve dückatii davranmak zorunda kalacaktL Zencsllere, hlçblr yerde, hlç kimse şapkasuu çjkararaktan hoşgeldin demlyordu. Ne kadar saygı deger olurlarsa olsunlar bu dalma böyleydi. Üstelik kendisl pek saygı değer de sayümazdı. Cezaevinden onbes gün önce çıkmıştı. Suçu da yabana atılır cinsten değildl. îki poUsi patak lamıştı fena halde. Oy kullanma hurriyeti merzuunda dUzenlenen bir gösteri yUrüvüşüne katılacak kadar enayi davrandıgına simdl adamakıllı pişmandı. Belirll bir noktada nümayi«çiler durdurulmuş, dagılmaya mectrur bıralalraışlardL Wasb arkadaşlan onu böyle çağınyorlardı ufak tefek bir adamdı... Pabucun pahalı olduğunu görünce polis kordonunu yarmış, kaçmaya başlaınısu. Fakat gdrevlilerden ildsi peşine dtişmUşler, çıkrnaz bir sokağm dıp tarafmda sıkıştınvermişlerdl onu. Oysa Wash, boks konusunda natın sajılır bir tüy sikletti Teslım olmak glbi bir şey de akhrun köşesinden blle geçmediği için hemen gardım almıştı. tlk yumruk birinci pollstn şakağında, diğerl de ikinci po»sin çenesinde patlamıştı. Buna raSmen ypnri ırtrt<:tiw Sonra günün binnde de Paradlse City'den bir davetiye almıstı... Kafasmın İçinde istifhamlasan, tereddüte kapılmatına yol açan bir davet mektubuydu bu... Hınzırcasına bir tuzak olmasındı buîM Ne yapmalıydı, neye karar vermeliydL Mesaj gayet kısaydı: «Vurgun çok karlı... PlSnlar hazır... Bir an 8nee nygulanması gerekiyordu. Mish, sizıfen bahsettl ve güvenilir bir kimse olduğtınuzu sByledl. Çok kısa zamanda bol par« kazanmak istiyorsanı» ylrml Subat günfl saat yinni ikide «Black Crab» lokantasında hazır bulunun. Yol masraflannızı karsılayacak para ektedir Polis, şehrin bfltfln giri» kapılarını kontrol altında tutuyor. Gözleriol d5rt aemalınnıı. Geîdiğinlzde mlster Ludovlcki sorarBu, doğrudan doğruya blr şaka da olabilird! ama pahalı bir saka... Çünku zarfın içinde iki adet yüzer dolarlık banknot vardı. Aynca Mish Collins'l de gayet iyi tanıyordu. Hapishanede tanışmışlardı. Büyük; saygısı vardı ona karşı... Seviyor ve hoşlanıyordu... Yaman adamdı çünkü... Kısa zamanda bol para..: Arayıp da bir türlü bulamadigı bir şeydi bu... Bir tencinin rahat yaşaması, dünya nimetlerinden de faydaİ4.nabilmesl bol parayla mümkündü ancak.. Netice itibariyle kaybedeeek hıçbir şeyi olmadıSı karanna vardı. Bir kamyonu tıkabasa dol James Hadley CHASE Türkçesi Şehbal AYGEN yere yığılarak kendlnden geçmişti. Görev basındakl memurlara yaradana sığınıp yumruk sallamanın ne demek olduğunu sekiz aya mahkum edildikten sonra anlayabilecekti ancak. Kendisire, sekız ay değil, sekiz asır gıbt uzun gelen ceza süresı sonunda hapısten çıktıgında kın ve nefret doluydu . Beyazlara karşı tabii Ugradıgı haksızhğm intikamını almak için ömrünün gonuna ka Rusya'nın protestosu akat, bu bombardımanın yarattıgı tepki büyük oldu % • Yunanistan bu davranışını pahah ödedi. Sovyet Rusya'rın, Samsun 11manının batı kıyı^ında bulunan F