Katalog

SAYFA DÖRTs sCUMHUBtYET: lanması meydana getiriyor. rihi ve ekonomik sosyal olayları yorumlamak için başvurulan bilünsel bir metoddur. Bir huküroet için başarı reçetesi defildir. Şili Sosyalist Partisi, uluslararası bir orgütun uyesi de olmamıştır. Ben, Marks'ı, Lecin'ı, Engels'i okuduğum gıbi, Lincoln'u. Jefferson'u da okurum. % ABD Halklar bağımsızlık için savaşırken. daıma problemleri olur. Amerika ds( aynı yollan geçtıği için, bu devletın kuruculannı sevenz. Amerikalılarm arasmda da kendi mucadelelerini hatırlayıp, bızim kavgamızı anlayanların bulunduğuna ınanıyorum. % MİLLİLEŞTİRME Bu konu problemsiz geçecek değildir. Sımdiden bankalardan nasü para çekıldiğini, iş adamlarmın nasıl dışarı çıkmak tehdidinde bulunduğunu görüyorsunuz. Bu, vatanlarmı sevmeyen Şilililerin varlığını doğrular. Hayatlarmın kıçbir safhasında çalıpnayıp, spekülâsyon üzerine yaşayan sosyal parazıtlerin neler yapabilecekleri bu olaylarla anlaşılabilır. % GAYESİ Kendi yolumuzu seçmek hakkına sahip olarak, ckonomik bağımsızlığa kavuşmak ısnyoruz. tnsanlann kendi kaderlerine hâkim olmasına taraftar, müdahalecılığe karşıyız. Bütün dünya ile iyi ilişküer kurmak istiyoruz ve bunu ABD'nin anlamasını diliyoruz. Bizim devrimimız, hükümrsn bir devletin sınırlafı içınde kalacaktır. SON 25 Eylul 1970 Engeller ve Allende A MfHMfT BARLAS Dr. Salvador Allende'nin başkanlığııun resmiyet kazanması, bilindıği gibi, 24 Ekim'de toplanacak olan parlâmentonun bu konuyu oylamasına bağlıdır. Aşırı sağdaki muhalefetm bu yoldaki çabalarını dünkü yazımızda özetlemiştik. Fakat, sözü edilen çabaJarm sadece parlâmento içi gayelere yoneldiğı de sanılmamalıdır. Çeşitli hesaplar esaplar çeşitli şekillerdeki davranıçlar içınde açığa vurulmaktadır ve bunlann arkasında Amerika Birleşik Devlctlerinın bulunduğu her laman gorulmektedir. Birkaç ömek sıralayalım: Meseli 3 ile 11 Eylul arasında kaynaklarında bir artıj olduğu halde, Şıli bankaları ertesi haftaki kredi taleplerine karşı naılı davranmıslar ve piy»sayı dtırgunlastirmışlardır. (1) Bu durumun nedenini arayanlar. Amerikan Ford Şirkeünln, Şılı'deki Amerikan Bankasında bulunan hesabım çektiğı soylentisi ile karşı karşıya gelir. Nitekirn verdiği bir demeçte, Allende. Şili'deki sağcı elemanların ülke ekonomisini bir buhrana süruklemeye çaliftığını ıleri sürmüştür. (2>. Bu geliîrnenin manüki sonucu, ordunun duruma müdahalesini saglamak olmalı değil midır? Aynı mantığa göre, Marksistler daha koltuğa oturmadan ülke ekonomisini bu hale sokarlarsa. resmen iktidara geçtikten sonra daha acı sonuçlar beklenılmelidır. H Litin Amerika nın çesitU şehirlerindeki durarlardan alınmış ban aflsler . Ezümiş ve sömürülmüşlerin yajadıfı bu kıtada MI, anarşistlerden Troçkistlere; gerillacüardan Moskora taraflısı Komünist Fartilere uzanan genlşllktekl bir tercih alanı Içinde gelişmiştir. llende için şu anda başan, iki safhalı bir gelişme anlamına gelmektcdir. Birinci safhadaki başan ile anlaşüan, Marksist olarak bir Lâtin Amerika Cumhuriyetinde devlet başkanlığına geçmek ve devam ettirmektir. İkinci safhayı ise, bu Marksistin vaad ettiklerinin gerçekleşmesi, toprak reformunun, millîleştirmelerin, sosyal adaletin uygulanmasııun sağ Diğer bir yol a?ka bir engelleme yolu da, sağcıların kanjıklık çıkartmalarıdır. Bu durumda da, ordu i?e müdahale gereğını duyacak ve Allende'nin başkanlığı yine suya düşecektir. Dığer bir yol, dışarıdan gelecek bir tecavuzdür. Meselâ, Arjantin'in sağcı rejimi Amerika'nın işareti ile bir küçük sınır anlaşmazJığı çıkartıp, ufak bir jandarma hareketine giriştiği takdirde, herhalde ordu bu işe seyirci kalmayacaktır. Ve böyle bir olağanüstü durumda da, kimsenin Allende'nin başkanlığını kovalamak aklına gelmeyecektir. Ancak bütün bu yollan tasarlayanları düfündüren, karjılarındaki adamm örgütleruniş bir emekçi kıtlesine dayalı olmasıdır. Nitekim Marksist eğilimli Merkezi Işçi Konfederasyonu Başkanı Luis Figuera ju demeci vermijtir: «Eğer zaferimiz gerçekten tehdit edilirse, işçilere alârm vereceğım ve halkın zaferini her yola başvurarak" koruyacağız • Kazara Allende'nin iktidar yolu engellenebildijŞi takdirde, Şılı'nin karjılaçacağı tehlike bundan ibaret değildir. •thtilâld Sol Hareketi» nin gerillaları, diğer Lâtin Amerika'daki benzerleri gibi. sandıktan çıkması önlenilen devrimi silih yolu ile kırlardan başlatmaya hazırdırlar. (1) The Financial Times 17 Eylül 1970 (?) The Guardian 9 Eylül 197« Allende, Sosyalist, Komunıst ve Radıkal Partilerine dayanarak (3) The New York Times Marksist bir anla>ış içınde uygulamalara girışmeyı tasarlıyor. Başarısıru, iktidardaıı düşürülmedıği takdirde ancak zaman gosterecek. 8 Eylül 1970 (() Time 21 Eylül 1970 •• • • • • • • • • • • • • • • » ı • • • • • • • • • • • • • • •• ıııı ıııııııı ııııııııııııııııı ııııı B FakirBAYKURT da çok var. » «Emme verlislnden olmasın! Bana bir dene fetirirsen çok memnun olurum!» «Sana da. Camala da .. Yafmurluk dedi|tn de ne ki? Feda olsun .. Durdu, yutkundu: «Dahl Vellktüa da getirlrim Heç kıymatı yok...» Atı çektiler. Cemal heybeyl aradı. Kocakapıyı da Veli açtı usulca. «Bineyim hemen! Yollar cınmadan k5yu dutavim. Hava eyice enmis. Şinci bosanacak. » Bindirdiler. Kamçısır.ı salladı Musdu. «Hadi ısmarladık!» dedj hepsine. «Camal, ısmarladık! Hafız ısmarladık! Ismarladtk Velikul!.^ Sürdö. Ardına bahmadan uzaklaştı. Epeyce uzaklasmca, ardına dönüp el salladı. Naylon yağmurluğun içinde bir «cam adam> £İbi (cörünüyordu. Veli göğe baktı: «t'rıran bltti ml acap?» «Car.ım \ağsa da urgana zarar etmez. Çıkıp oturalım bireı.» «Yok. (rirtip bakayım ben...» «Beri bak Veli!» dedi Hafız. «Eyi dfisfin sra bu meseleyi. Yani depilecek nlraet değildir. Olurundan düşün kardasım...» «Olmaz yanından düsünebllir mi? Başına kus konuyor! Baksana. herif Taçan yaçmuru Iplemi. yor! Sürdfî atım, laylon yağmurluğun İçinde, şl. sede ıribi gidiyor! Sen lsem, urpın bükülüyor, yafmur yagacak deye deli oluyorsun. Gel hadl gel. Ben Wr çuval vereyim de biceğini içine kat, peçir basına..» Hemen içerl (tirdl. Sayvanda, atma'nın üstündeki kı] çuTallardan birlni aldı, verdi Veliye. Bir uyarı DİŞİ BOND klı başında Amerikahlar da bütün bu tehlikeli gelismeleri hesaplamakta ve bazı başyazüarda kendi hükumetlerinı uyarmaktadırlar: •Amerika Birleşik Devletlerinin Şili'deki duruma karşı takınKC8(i tek tutum, müdahale etmemek, namuslu davranmak ve i.vimspr olmaktır. Sili'nin karşıUfacaiı problcmler. bir Amerikan müdahalesl halinde birkaç misil «rtacrktırj» (3). A Bazı göriişieri llende iktidarda neler yapabUecektir? Biz bu sorunun eevabını, kazandtktan sonra verdiği bir demeçte arayalım. (4)... Çeşitli konularda jöyle konujuyor Allende: • KÜBA Biz kimsenin fıkrî kolonisi değiliz. Ama Küba'nın yaptıklannı takdir ederiz. Küba eskiden bir genel evdi; şimdl ise derin milliyetçi duyguların hâkim olduğu ülke haline gelmıştir. Fakat Şili, Küba'dan çok fark lıdır. Bız Lfttin Amerika'nın polıtık bakımdan en gelişmiş ülkesiyiz. Küba ile ortak yanlarımız olsa bile metodlanraız faıklıdır. Küba'da iç savaş ve diktatörlük vardı eskiden. Burada ise seçimle gelmiş bir hükümet... • ORDU Yıllar boyu Sıli Ordusu, Anayasaya olan saygısını göstermiştir. Aynı şekilde, kanunlara ve kamu oyunun isteklerine karşı da. • MARKSİZ3I Marksizm ta «Toprafımınn eöreneğiıri ben senden eyl bilirim Camal!» dedi Hafız. «Zaten de sövledijim, doğrudan doğruya toprağınuzın göreneğidir. Ol. duğu gibi onu konujuyorum. Kitabımmn buyruğunu söylüyorum . » Musdu, elini kaldırdı: «lsdop!.j» dedi. «Çok konuştunuz! Kim dedi size bu mesele konuşulurkcn benim iinümde tartışın? Susun da Velikul konuşsun. Yok e£er bi. rez düşüneyim, evime varavım, dakavım danışa\ım diyorsa izin verelim. O da son derece uypundur. Yalnız, yürek serinletmek için bize bir ciimle söylesin. Yani onu da gönlü bilir. Sıkıstırmıyalım!» «GörgUlii adamın hali başkadır!» dedi Hafız. «Hag^atan!..» dedi Cemal de. Ama Vell susuyordu. Musdu blrden kalktı: «Siz düsünün! Bana müsade!» dfdi. «Çok Işim var. Herncn gideyim. Ankaradan kamyon jellp mal getirecek. Yani Amerikan mallanndan .. Bir seete kadar köyde bulunmam $art!» ötekller de kalktılar. «Btr seete kalmazstn, atın v»r» dedi Cemal. «Hrr neyse, adamiD l$l vcnni|, fidecek. » dedi Hafu. : «Atım sAhindir; Emme eitmeın sart!..» dedi Musdu. Birlikte hay»ta çıktılar. Kabak Musdu gÖRe baktı: «Ulan bu ne?» dedi. «Kararmış! Köye varanaca ıslanacaz mı yoğsam?» Hafız, «Valla yafscmk!» dedi. «Hargatan!» dedi Cemal. «tşin olmasa da kalsavdın.'» «Möhüm islm vu'. Neyse ki laylon yagmur. lufuma alıp heybeye koydum zabah. Başlıjh da VHT mına goynm! Yafmur bana v\z gelir. Bir srkadasım Amerikadan getlrdi. Yenl çok fözel bir yağmurluk!» tndiler asağıya. Cemal heybenin fözünü ıçıp ragmurluğu çıkardı: «L'laan valla tavatür!» dedi. Hafız imrenmeyle baktı rağmurluğa. Sonra alıp tuttu, Musdu giysin. «Beyendinizse size de bulurum birer dene!» dedi Musdu ıçiyprken. «Hav öyle bir iş vapsan?» dedi Hafız. «Kendiniz ki.rmatlı, istediginiz flucuz! Şimdi vaçmur rafrmasa hırafırdım bile bunu. Ankara «Bir çuval da bana retlr Camal!» dedi Hafız. «Geçireyim Infama, ben de gideyim. Dahi sen de gel. Velinin urçana yardım edelim . » «öyle mi dersin? Baska İşe de bakamadık burün.» Sayvanm altından 1H tol çuval daha getirdi Cemal. Daha yağmur yoktu. Çuvallan kollanna alıp bükecin ba$ma yürüdüler. •Simdi bizun bosboğazlar baslar: 7>e vaptmız dedi Sakir Hafız. Helbci: Konustuk emme daha soz kesmedü deriz «Öyle deyelim unan!> dedi Veli. Ük kez konustu. Dümbur düdük etmeyelim!» (Arkası var) •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••lllllllllllllllllllll A TİFFANY JONES DE ClLlfci BOTLFCE C Û U S V GARTH O O R IUH larık L KırbaKan UEKİ, 8AÇ TB ZÜHRCVİ Uastalıklan MfitehMnn Istıklal Cad Parmafckapi No.: «6 TEL: 44 10 73 # AYLAK MUSA f Ö2EL TE^EBBÜ© V. E D S I N I G B , Hayguhl Berberyan'ın sevgıli esı Donel, Vartan Berber>an ve esının sevgili babalan. Avadıs Berberyan'ın seveili kardesi BAY Pok Acı Bir sız p (AVADIS BERBERYAN ve ORTAKLARI KOlXEKTtr StRKETI KURUCU VE SERÎKLERÎNDEN) Ani vefatmı dost ^e akrabalara derin teessürle bildiriiir. Cenaze merasimi (Cumartesi)1 26 E\lul 1970 «unO saat 13.30 da Beyoglu Balıkoazarı Üç Horan Ermen) Kllisesinde tcra olunacaktır. t«bu ilân husuji davetiye yerine kalmdir. Cenaze Servla Işleri ARŞAVtR BERBERYAN'ın garası tütüyordu. Yeni gelenlerı tarafsız bir ifadeyle selâmladı. Maisky, köşedeki küçük masa5a yaklastı. Burada bır şişe vis ki, bardaklar ve buz kabı vardı: « Chandler gelmedl henüz..» dıye konuştu. «Fakat onsuz da başlayabıliriz.» Wash, içmek niyetinde olmadığını bUdlrdlginden, ev sahlbl ıki bardak hazırladı. Mish, bir kenara geçmiş, oturmustu. Ik, ram edilen viskiyi aldı... Ve diğer bardağı Perry'ye götüren Maisky'yi dikkatle izlemege kovuldu. « ş u ünıformalan bir denesek fena olmaz...» Konuşan Maisky idi: «Üstünüzde ıırıtmayacagınrfan eminlm... Bu yüzden nasıl yorulduğumu anlatamam Eİze... Daha sonra durunau genel bir açıdan ele ahr, aynntılar ustünde dururuz.» James Belkl bir şeyler daha söyley*» cekti ama, kapının zilını duyunHadley CHASE ca sustu. Çevik adımlarla o tarafa doğru yürüdü. Biraz sonra Chandler'le birlikte küçük Türkçesi salona glriyordu. Chandler hazır bulunanlan Şehbal AYGEN Bu noktadan hareketle düayrı a y n selâmladıktan «onra şünüyor taşınıyor, öfkesini yen kendîsine sunulan viskiyi memmek için araştırdığı çıkar yolu daha fazla durmaSa, boş yere nuniyetle kabul etti ve oturdu. nu bulamıyordu. Kendi e&ilım ve kafa yormağa değmezdı. BaşıMaisky, onun bir kadınla butasavvurlan İle bunu kıyasladıknı ıki tarafa sallayarak: luştuğunu derhal sezinlemısça büsbutün çılcmaza girdiği «Canı cehenneme...» dıye hotı Chandler'ın guzel yuzü bimuhakkaktı. Bır doktor, ömrü murdandı içinden. «Ne halt eraz daha güzelleşmış, çehre hatboyunca taban tepmek. dert din derse etsin.» Bana ne.. Kendi lanndakı gergınlik yumuşamış, lemek, kıyasıya yorulmak zobıleceği iş.... yanaklanna da renk gelmifti... rundaydı. Gecesi, Ründüzü yok*** tu doktor denen adamın.. GünÇeteden birinin bir kadınla Yanm saat sonra ikl adam düzler boyunca muayenehanemünasebet kurması endişe vearabadan lnlyorlartiı. Bu arabasinde otursa bile ylne de bir süsilesi olamaadı. Hem Maisky, vı Mish Mralamıştı. tMsinln e Chandler'den emmdi Gönul orü hastanın dell saçması slkâlınde de birer bavul vardı. jetlerini dinlemek zorunda kayunları sırasmd'a gevezelik etlacaktı. Doktor doktor dolaşan Malskynln villâsına giden dar miyecelı. ağzmdan da bir şey hastalarm bu çeşidl, dertlerlne vola saptüar. Kapalı perdelenn kaçırmayacağı muhakkaktı. çare aravacakları yerde geberip aralığından ışık sızıyordu. «önemli bir nokta var..: Kİtsınlerdj... Mish, zile dokunur dokunmaz Dün size söylemeyi unutmu «Vay canına...» dlye söy Kapı açıldı. Maisky, bir baş ışa sum...» lenıyordu İçin İçin... «Üc yüz retıyle onlan içeri aldı. Hep Maisky. böyle «öylerken kübin dolara konmak Uzere buluberaber küçük salona gıderler çük masanın kenanna ılismisnan bir adamın böyle bir heken de sordu: tı. Devam ettl : vese kapılması enayiliğin danis« Her şey yotunda gittl de «J«ss ve Wash zırhlı od«kası bence...» Kil mi?. Bir aksıuk Jlmadı herya girdiklerinde onluk ve beşPlânlan ylne bir kenara bı halde?..» Wash, tekrardan pencereve dd nüp dısarısıru seyre koyuldu. Mlsh de bir kenara bıraktığı plânlara uzandj, aldı lncelemeğe başladı. Fakat dalpndı.. Kafastnı bu yönde çalıştıramıyor, içinden mırıldanıp duruj'ordu: • Şu oğlana bak nele.. Doktor olmak arzusundayrnış... Vay canına... Doktor ha... Zenciden de doktor olur muymus?.. Hangı mankafa derdine deva bulmak için kalkıp marsık suratlı bir doktora glder acaba?...» Bir yandan bbyle düşünüyor bır yandan da öfkelenir gibı oluyordu Adamın bırı, çünün bırınde tonla paraya konabilır, en püzel kadınlarla Rününü (tün edebilir. bır tekne alabilir. lştahı ölçüsünde canı ne çekerse y\ yip içebilirdi.. Ama aynı adam beklenmedık bır anda eline yük lü bir para geçti diye doktor ol ma hevesine kapılırsa ona va sapık ya da geri zekâlı demek lâzımdı... Sinlr bozucu bir şeydi bu.. Hay Allah kahretslndi.. Keşke sorraaz olaydı.. Doktor o lacakmış... Eline kucak dolusu para geçen bir adamın böyle bir hevese kapılması delilik düpeduz.. • 30