Katalog

SAHİFE DÖRT bası nsmanlar yenl kunmTar getiriyoriar belirli kouularl» Uinülenne bakarak... örnegin Amerika'da yaşayan ViyanaU kan • koca ruh bilginleri Editoa v« Richard Sterba Beetbovenin yeğeniylo olaa aerUvenl»riDdeki gelişıme bakarak sanatçıda «aonelık kompleksi» izlertnin butanduğuna dair bir karam &tmışiardır ortaya... Onlv ra göre, son yıllara dek besteMrAn yeğeni uğruna katlandıgı tUrlü fedakârhklan beUrleyen sayısız belgeye karşilık bu konuda gosterdiğl ölçü dışı «tteHkle ve heyecan ruh yapısmın oluçumu çagmda çocugu bunaltmış, Intihara varaa bir bunalıma götünaüştür. Ve Beethoven' deki bu normal dı$ı eğlllm kendl çocukluk çağmda küçük kardeşlorinin bsksn ve cğitiml yohmda uzerine aknak sorunda kaldıgı vüktimltUuktea geünektedlr. 1815 yıh yss gunlerinden çogunu Badılt arkadaçı, yardımcın Kontes Erdödynin Viyan» dvannda Jedler gölündekl evlnde geçirlr Beethoven... Erteei yülar için daha 6aktn blr köşeyl, Nussdori'u seçecektlr. O yüİann en trnemll Urünlerl cL'zak* ifıVl Sevgilire» adlı «Lied» dizisl ve 101 opus sayıh piyano son»tıdu... Sonatm adandıgı Baronea Dorotbea von Ertmann, Beethoven'in hayramdır, yan Tann glbl sever onu... Besteciyl gençlik yıllarmda Haslinger müzik mağazasuıda tammış, arkadaşlıklan, yaşamlan boyunca surmüştür... Beethoven'in blümünden sonra onunla olan ilişkilerine aıt aralannı yazdırmıştır Dorothea von Ertmann.. Işte bir bolum: «Çocoğum ölmüştü . Tedi yaşındaydı, püzel mi güzel... Acısı yıkmıj, bitirmiştl beni .. Dostlanm avutmay» koştular, Befthoven gelmemiştl yalnız . Haftalar sonra firdi kapıdan . Tek kelime söylemeden başıyla selâmladı, sonra pîyanonnn başına geçti, doğaçtan uzun uzan çaldı. çaldı .. Tanrım böyle bir müziçi kim yaratabilirdi?.. Cennette meleklerin korosnnu duydnm, sanki yavrumn kucaklamif, ışık evrenine taşımışlardı... Sonra bitirdi, eliml yavaşça sıktı, geldiği gibi tek kelime s5ylemeden çıktı gittl..» • HTYSUZLUKLAR 16 Nlsatı 1970 CTJMHURÎYET Lânet böyle kadere lânet,, f M p yüı Kasun ayınm 1X1*1 15 inci günü kardeI M H P şi Karl ölür... Bu o îay bestecinin yaşantısında büyük blr değisüüijin başlanguadır. Karl uzun süredır Viyanada yaşıyor, bestecinın yayınevleriyİB olan ilişkilerini düzenliyordu. Iki kardeşin bu nedenle sık sık tamştıklan yakmlanDin anılannda uzun uzun ardatılır... Bu tartışmalar foüyüi kardeşin şüphecı huyu vo bırçm davTsnışlanndan doğuyordu. Hep aldatıldığı endişesi lçinde yayınevlerinden gelen paralara Karl tarafından elkondugu kanısındaydı... Kardeşine yaşamının sonlannda ilgl göstermiş, onun son lsteklerınl yerina ^etırmeye çakşrnıştir... Karl vaslyet belgesinde ogtunun bafam ve e&Uminl bestedja bıraltınıştır... Babasının aduu taşıyan çoouk dokuz yaşınciadır, güaeldlr, akıllldır Beethoven, çocugu hlç sevmedigi yengesinln etklslnden kuıtarmalc lçta yanına almaya karar verir, bu ww«fl« her ttnrnnnirl glbl alabüdigıne dagımk evıne çekidüzen vermeye, bJzmetçilerinl eğltmeye koyulur... Ancak, kısa 8üre sonra duşuncesmi değıstirerek Glannatasio del Rio adlı bır pedagogun okuluna verir. . Karl'ın ikl yıl boyunca kaldıgı bu okulda onu sık sık görlir, çocuğun, «Gece Kraliçesi» adını verdiğt anasına gösterümemesl içın elir.den gelenl yapar. Bu ftrada Giannatasio'nun evine gldtp gelmeye koyulmustur.. İM kızı vardır pedagogun, güsel, hareketli, neşeli Nanny ve lçine kapaü, romantik Fanny... Eldeki eüncelertadan Facny*ntn Baethoran'e büyuk hayranük duyduga, adeta Tannsai bir yaraük glbl jorumlayıp dertnlemesin» bir açkla iervdiği anİnyiır Sanatçı ban geceler elinde çiçeklerla gelmekta, yemege kslmakta, anlıarmı anlatmaktadır... Bu arada aşk ve ertüik üzerina konuşmalar gegmekte, Naımy'nin «Beethoven eviense de kansnn sevemea. Sanstı herseyden östündür © • nmt için...» glbl yargüan Fanny*yi uzun düşuncelere yöneltmektedlr... Yaşamınm doruğundaki sanatçr yeğenl Karl'm bakım ve eğitimiyle yeni blr sorumluluk yüklenmiş, dogazun ve toplumun yükledığl sorunlara bir yenlsi eklenmiştl. estecinia yaşamı boyunca tttm eylem TS davramşlannda, dUşüncs ve duygulannda yansıyan psişik tab'.o, u>manlarm le didlklenml*, tUrtU yorumlftr yapıhmş, yarifü&r» Tanlmı^tır. Çogunlnkla IÇİDA kapalı, ««tn«n mtrniT» coşknn, neşesinda aJabUdlğina OlçOsuı, kd h n a T« ç&rçam oluçu rua bllglnlerinl, ruh hekiTnlerlnl t«reddütlere gOtOrmu?. bozı ha*talıklsnn TVlıguu savunanlarla olmadıg^m aavuneDİar arasmda tartışmalann ftnb almscosnııştır. Çağdaş büim metotlan ışığmda y^pıl&n £r&ştınn&i&r Beetboven'in ruh yspısında alt düzeyin saglam ve >">gi'1tl' bir temeis oturmuj bulunduğunu gösteriyor. üst yapıdaki saUantı ve bunalnnlann etkenleri, ç o cukluk ve gençlik yıllannda bozuk duzenli aile çevrosl. tutucu dln egltiml, buna ek bitmez maddî sıkmtılar ve kulaklarındakl hastahktır, dtyor çağda? nzmanlann çogu... Ancak, gene • Dorother von Ertmann, yedi yaşında kaybettltl ysvrusunun acısı Içlndeyken Beetho* Tcnin evlne cellp plr*noda onu teselll eden müslkle bir ?eyler vermek lsteyi?inl unutamıyacaktı. çocuga bakamamakla, tf etmekle suçlanmaktadır... Bunu İM yıl süren duruşmalar lzler.. Mahkemede sorguya çekillr sanatçı... Kendinl savunmaya çabşır, soyadındaki «Von» ekinin soylulara tanınması gerekli haklara yeterli olduğunu söyler, etkıli dostlannı seferber ederek mahkemeyi kendi lehine götürmeye çalışır. Zaman zaman kadenne başkaldırmakta, «Lânet, böyle kadere ttnet . » dlye yazmakta, yakınmaktadır... Sonuçta soylular başan sağlar, mahkeme 1820 yılının 18 Şubat günü biter, özelkkle Prens Lobkowitz'in yardım ve kefaletiyle Karl, kanuni batacı ve koruyucusu olan amcasına verüir .. Beethoven'in duygu ve duşuncelerini son yülanna dek yazma alışkanlığı karakterinl tanıma yonünden bUyük kolaylıklar getirmlştir... Işte mahkeroe süresince yazdığı bazı satırlar: «Kader, gücihıfl göster! Kendlmizin sahibi ve efendisi değiliz... Bizim için karariastırüan ktet «mdeoe, «yleyse terçeklessin...» «Karl'ı kendi çocuinn gibi çoreceksin... Cfak nedenler bn kntsal amacı engellememell .. Durum gflç senin İçin, takat onsuz da yapamazsm.. » «Tannm yardım et! Haksızlık etmediğim için tfim insanlık taratından bırakddım. Takarışlarunı dlnle ve ilerde Karl' unı gene bana bağısla. . Ah, kötü kader, dehşet verici hüküm.. Hayır, haytr, mtttsuzlağum bitmiyor...» Ve bütün bu acılar, bütün bu sıkıntılar arasmda 106 opus sayılı «Çekiçli Piyano» sonatı doğar... Ünlü piyanist ve pedagog Czemy'j'e şöyle der bir gün: «Bir sonat yazıyorum, sanınm en buyflğfl olacak yazdıklanmın...» Bu inanç yapıtın Arşidük Rudolfa adanmasına yol açar... Gene aym yıllar iki dev yapıtın ön taslaklanna başlamıştır; «Missa Solemnis» ve «Dokuznncu Senfoni». Karl'm yoklugunda o UnlU dağınıkhk ve pasaklılığı daha da artarak sürüp gitmiştir... Yalıuz 1918 yüı Ocak aymdaa Temmuz ayına kadar üç hizmetçi, dbrt ahçı, 1820 yılı Nisan ayından Kasım ayına dek bes hizmetçl, beş ahçı değiştırmiş, ahçısız geçen günler hep dışarlarda yeraek zorunda kalmıştır» Gene bu sıralarda ev ekonomlsi ve yönetimine efıldiğır.i, bu konudaki bilgıleri Nanette Streicher'e sorduğunu elimızdeki traji komik belgeden anlıyoruz. Sanatçının yazdığı sorular şoyle: «İH hizmetçiye öğle VB aksam ne verilmeli?». «Kızart> ne kadar arayla ys y pılmaJı?». «Hizmetçilerin yemek leri efendilerin yemeklerinden ayn mı olmalı?», «Üç kişiye iki öğiin için ne kadar et hesap lanmah?», «Hizmetçi ve ahçının gönlük ekmek masrafı nedir?», «Bira ve sarap ne kadar verflmeli?» B Mcıllcoçocılu AYHAN~BAŞOĞLU | gEM SULTAN YARIN : « M İ S S A S O L E M N İ S » DİŞİ BOND TİFFANY JONES • f | f ^ yılı boyunca yeğeni İ D İ f Karl> Caonatasio' • " • • nun okulundadır... Besteci öğretmenin evine sık sık ugramakta, çocuğun durumunu denetlemekte, yemeğe k»hp Giannatasio'nun eşi ve kıalanyla sohbet etmektedlr... Fanny hayrandır ona, tüken* rnez bir sevgiyle baglıdır... Nanny evlenmlştlr. Törenden sonra eve dönen gellnle gUvey deger biçilmez bir annağanla karşılaşırlar; Beethovenin topladığı çalgıcı ve sarkıcı grupu bestecinin duğün nedeniyle ya«dığı bir kanonu çalıp söylemektedirler. îlk Vıyana gezisüıde Auguaburg'da tanımıştır Beethoven, Nanette Steiner'i. Bu güzel ve kabıliyetli kız daha sonr&lan Viyansya gelmiş, pîi«ınD y»pHn • cıa Johann Andres Streki»!', le evlenmiş, besticiyle eski arkadaşlığını hiçbir zaman unutmamıştır. Yıllar geçmış, Beet • hoven bu kadında bzel yaşamını duzenleyen en yakın yardımcıyı bulmuştur. Nazı geçen iki insan vardır! Nanette Streicher ve emektar ve fedakâr Zmeskall... En ufak lsteğınde bir umursamazlık UnlU kızgınlıklann patlaoıasuıa yol açmış, bunu her ikisıne de yazdığı özür mektuplan izlemiştir dalma . «Degerli Bn. von Streicher, buçünkü ziyaretimde svd kırdığindan ötürü özür dilerim. Hastalığım ve acı durumum sanırım bu davramşıını affettireceklir. Şu yatak sorunu için dileğimi tekrarlıyorum. Bir bitik insanı hoşgörün...» «SevgiU Zmeskall, dfin söylediklerimden ötüru örür dilerim, bugün öğle sonnun biızat gelip af düeyeceğim.^ Benim gibi zavallı ve nmutsuz bir insanın durnnrana bak verirsin sanınm...» «Bayan von Streicher, makasım, bıçağım kalmadı .. Tatak için bir örtfl gerek. . Boynn «tkılanmın onanlmaaı eerekiyor. Aceledir » «Değerli Bn. Streicher, si» den, burada para karşılifi büe bnlamıyacapınızı sandığun altı sişe kolanya suyunu kabol etmenizi rica ederim...» Ve bunlar gibi sayısız notlar yazıp durmuştur yüce sanatçı.. 1818 yılında tümüyle alır yeğenıni yanına... Fanny umutsuzdur artık .. Beethoven'i göremıyecek, konuşamıyacaktır . Guncesi derin bır suskuya gömulur, byle de kaîacaktır .. • MAHKEMEDE DEFÎNE TAL.R APAYD1N 72 Hiç bir şey olmaz. Korkma. Sen yalnız ekmek katık haxırla birsz. Kazmayı kureği de şuraym koy. Kimseye söyleme. Soran olursa Uluköye gitti deyiver. Sezdirme, kemiğini kırarun. Hadi kalk! Dudu kadın birden kalkamadı. Bacakları totul mu» gihiydi. Dızlerine dayanarak kalk^ı, Hiç dinlemiyorsun benl, hiç, dedL YanBjd» xerre kadkr kıymatımll yok. Uzun etme! Sen kimsin < « Mni dinlicekmlJ |im? Yürü! öyle he. Çileli bir yüzle gitti. Ekmek torbasnu indirdl. lkl barlama ekmek çıkıladı. Biraz peynir, bir baş kuru soğan... Torbaya doldurup kapmın yanına haar etti. Küçük testiyi doldur. Kazmayı küreğl d« getir. Kadtn bakü, Bos çuval da getireyim mi? dedi. Hava soğuk, gene omuzuna örtenrin. Getir. tyi olur 23 Arkalarmdan bir iki k&pek ürdü, aldırmadılar. Pe} peje yürüyorlardı. Hava yumuşaktı. Hafiften kar yağmaya baflamıfü. Ince bir kar Tutmaz, dedi Seyit Belli bile olmuyor, yürü! Köyde ses Eida kesihni«ti. Yukan mahallede bir iki soluk ı<ık görünüyordu. Kış gecesi erkenden baslamı«tı. Dereler tepeler kar altındaydı. Belli be. lirsiz görünüyordu her jey. Ortalık kar »ydınlığı içinde sessizdi. Harman yerlerini geçtüer. Oralar dOzlüktu. Sonra hafıf bir inis bajhyordu. Bahçeler biraz daha a?ağıda, derenin lçindeydi. Çitler, çıplak ağaçlar uzaktsn karmakınsık kmraltılar halinde görünüyordu. DUdli ta?ın yanına gelip durdular. Üeriye geriy« bakmdılar. Buralard» hlç «ylenmiyelim, dedi Seyit B«nim dediğün yeri kazalım. Buralar çok kazüdı. Bilmem ki ne jrapaak? Ben hiç karar vereml yorum. Gel »en gel. Yumru tepenin burnuna doğru yurüdfl. Rüstem de arkasından geliyordu. Uymuftu artık ona. Ne des» öyle yapacakü. Bak burayı görüyor musun? Burayı kazaeagaiîte. Yavu burda define olur mu Seyit ağaî Bnnun gibi kaç tepe var bu köyde? Değil Rüstem. Bu başka. Hiç iyi bakmadm mı sen buraya? Toprağma dikkat etmedin mi? Hele biraz kazalım. Hoşumuza gitmezse bırakuız. Rüstem gönülsüzdü. Yılgın yılgm baktı. Koca tepenin neresini kazacağız şimdi? Gel sen. Şu dereden doğru geleceğiz. Hem köyden görünmez, hem de toprağı atmak kolay olur. Dereye aşağı kürur gideriı. Çok iş var burada Seyit ağa. Biıim yapae«.ğımız i« değil bu. Yok be yavu. Gdzünü korkutma. Şurayı söy1» yardık mı tamam. Tabana kadar inecek değillz. Zaü belli olur o. Taı ma] çıkmağa bajladı mı tamam... Cık, yaph Rflstom, Rüstem. Burada bir »ey çıkmaz ağa. Boguna uğrajacağız. Olsun canım, bir gece çalısalım şurada, n» olur? Rüstem cevap vermedi. Bırakıp gitmeyı dujünüyordu. Karlann üstünde bir o yana bir bu yana gerindi. Ben başlıyorum arkadaş. ümut kalac?gına emek kalsm .Gel yardım et, fazla kayıbm olmaz. Yarın işimiz ne, yatar uyuruz. Burnun ucundaki katlâtf kÇriinîeğe tâşîadu Aha şurayı kazacağız. Köyden gorunmes. Toprağı atmak da kolay. Dereye asağı yuvarlarız gider. Göz kararlaması üç dört metre yerin kannı t» mizledi. Ini» ajağı kürüdü. Sonra kazmayı ahp girişti. Kar suyu emmiş toprak yumuşaku. Kuru üzerlüc otu kökleri çıkıyordu. Hadi temizle Rüstem, dikilme. Buraya kadar geldin gayri, hadi! Rüstem usulca cekeU çıkarıp kann üstüne koy du. Buradan hiç bir şey çıkmaz emme hadi hayırhsı bakahm, dedi. Seyit cevap vermedi. Hafıf kar aydınhğmda çalışmaya başladılar. Birkaç kazma boyu ındiler. îndikçe köy büsbütün görünmez olacaktı. Arkada, tepenin alünda kalıyorlardı. Kazmayı küreği değiştıler. Alttan kuru toprak çıkmıştı. Şimdl daha kolay kazılıyordu. Seyit el fenerinı getırıp tuttu, ince ince baktı. DoVma toprak bu Rüstem, dedi. Nabalm boynuma olsun ki dolma toprak. Hadi kardaş. Ne biliyorsun? Dayan sen, biliyorum. Glttikçe daha sıkı çalışmaya başladılar Hendek hızla derinleşiyordu. Derinleşükçe toprak gevsjyordu. Kazmayı vunmca bulgur gibi dağılı yordu. Çabukça kürüdüler Seyit el feneriyle bir daha baktı. Terli yüzü keyifliydi. Hey be, dedi, nasti da bilememisim gözumün önündeki yeri? Neyi? Gittik de nerelerl aradık.. Rüstem hâlâ soğuktu. Dunımu anlıyamıyordu. Seyit açıkladı, Eğer burada bir sey yoksa ben itim diy« ürerim arkadas, dedi. Anladın mı? Büyük söyleme Seyit ağa. Söyledim gitti. Hele sen kazt Hendeğin başı bir adam boyu dcrinleşnıiştl, Toprağin rengi tabaka tabaka değişiyordu. Kırmızıya kaçan koyu bir tabaka çıktı. İki kazma bo yu daha indiler, toprak tekrar ağardı. Bır de kumlu bir tabaka çıkü. Hırsla çalışıyorlardı. Ter içinde kalmışiardı. el fenerini sık sık tutup bakıyorlardı. Rüstemin içine de bir umut gehnişti. Dobna tepeye benziyordu gerçekten. Niye yığmıslardı bu kadar toprağı? Alünda ne vardı? Seyit heyecanlıydı. Hadi Rüstem, dedi. Hadi kardaş. Gece Uerledi. durma! Sabah olmadan bulmabyız. Toprağı çabuk çabuk kürüdüler. Bir daha kazdılar, bir daha kürüdüler. Toprağm ıçine doğru gittikçe derinleşen bır hendek olmustu. Dere uzaklaştığı için toprağı atmak zor laşmısü. Hendeğin içini biraz daha indirdiler, toprağı attılar. Bir daha kazdılar. Taşlar çıktı. (Arkasi var) GARTH B esteci kendine göre bir yaşam düzeni kurmuş, sürdürmektedır... Ancak 1112 yasında bir çocuğun bu yaşama direnci kalmaz .. Hizmetçilerin elindedir, ortalık dağınıktır, kulaklan duymayan amcanın şefkati yetersiz kalır, kaçar anasının eıine... Ve gene annenin akrabası Jacop Hotschevar adlı biri dâva açar çocugu tümüyla alnıak İçin... Beethoven Oanakkale Vakıflar Memurluğundan AYLAK MUSA 1 Çanakkale Kayserill Ahmet Pa?a caddesinde kısmen j J Ü inşa edilen boğaza nâzır dört katlı 69 yatak odalı restoranı ve her türlü modern tesisi havi vakıf otel 8 sene müddetle ve kapaiı zarf usulfl lle genel ve özel şartlan dairesinde klraya verilecektir. 2 Yıllık muhammen Mrası (180.000,) ür« olup geçici teminatı 40.500, liradır. 3 İhalesi 29/4/1970 Çarşamba günfl saat 15 de Çanakkale Vakıflar Memurlugu binasında toplanacak komisyon tarafmdan yapılacaktır. 4 Şartnamesi Ankara'da Vakıflar Genel MOdürlügünde. Balıkesir Vakıflar Bölge Müdurlüğü ile Çanakkale Vakıîlar Memurluğunda görulebilir. 5 Taliplerin 2490 sayılı kanuna göre hazırlayacaklan teklif mektuplanm lhalenln yapdacağı gün ve saatten bir saat evrelıne kadar Komisyon Başkanlığma vermis olmaları lâzımdır. 6 Postada vâkl gecikmeler kabul edilmez. ÇATALCA BELEDİYE BAŞKANLIĞINDAN 1 Belecüye Sineması îşletinesl (6) yıl müddetle: 28.4.1970 Salı günil saat 15 de Beledıye Encümeninde fcapalı zarf arttınna sureti üe ÎHALE olunacaktır. 2 Aylık isletme bedeli (250.00) Löra olup, altı ytflıgı (18.0U0) Lira. Geçici teminaü: 1350.00. Liradrr. TekHf mektuplannın saat 14.00'de kadar KOMİSYONA venlmesi, postada vakl gecikmeden mesuliyet kabul edilmez. 3 Sinemanın onanmı müstecire ait olup klra Ue Ugis) bulunmayıp keşif Fen tşlerinde görülebilir. 4 Taliplerin lkametgâh senedl Ibraz etmelert. 5 Bu ise alt sartname, Belediyede görülebilir. 8 Belediye üıaleyl yapıp japmamakta serbesttir. (Basın: 13217/3831). (Basın: 13499/3830)