Katalog

6AHİFE DÖRT Aslmds Amerikan Cumhurbaşkar.'mn gor'jşunclen oldukça fark h bir görüş besleyetı Ingiltere Basbakanmın, düsüncelerini söylemekten kaçınmakla, kendi delillerini hazırlayabilmek için, Sov yet temsilcUerinin ağzını aradığı besbelU idi. Ama Stalin, îngüter* Başbakanınm bu manevrasmı hemen anladı. Ikinci cephed«n aOz ederken. Sovyet Heyetinin &ellikle s&cü Fransa'ya, hem de vakit kaybetmeden bir çıkannanın söz konusu olduğunu belirtmeyi ihmâl etmedi. Çünkü , ancak böyle bir çıkarma, Sovyet cephesinin durumunu hafifletebillrdi. Stalin sözlerine devam ederek: Belkl ben yanılıyorum, dedl. Biz Ruslar İtalyan saraş sahnesinln ancak, müttefik gerailerin Akdenizde serbestçe dolaşabilmelerini sağlamak için önemli oldnğunn samyorduk. Biz böy le düşiinmüîtük. çimdi de böyle düşfinüyornz. İtalya'dan, doğrudan do^mya Ahnanya üzerine bir »aldın yapmağa gelince, biz Raslar. İtalyanm ba çejit bir saldınya hiç de elveri$li obnadıgı kanısmdayız. Konuşmaaı îngüizceye çevTİlirken, Stalin, caketinin cebinden piposunu çıkardı «Hertsogovlna llor» marka sigara paketini açtı. içinden birkaç sigara aldı, bunlan ağır ağır kırdı, tütünleri pipoya doldurdu, piposunu tellendirdi. Gözlerini kısarak, odadakileri seyretmeğe koyuldu, bakışlan Roosevelt'le karşılaşınca, Roosevelt gülümsedi ve Stalin'in, pipo üıerine olan vaadini hatırlıyarak, kumaz kurnaz göz kırptı. Roosevelt'in bu davranısuıın, belki de daha derin bir anlamı vardı: Bu, Churchill'in, Kuzey Fran saya bir çıkarma yapmanm uygunsuzluğunu söylemek niyetıni, daha söylenmeden, cevaplandırmakla, Stalin'e gösterilen bir aempati jesti de olabilirdi. Çeviri bitmisti. Stalin pipogunu bırakarak sözlerine devam etti: Biz Ruslar, Kuzey, ya da Kuzey Batı Fransa'da dügmana indiriiecek bir darbe ile en iyi sonucun alınabileceği kanısmdaVLZ. Almanlann en zayıf yerl Fransa'dır. Hiç şuphe yok ki, gü$ bir opcrasyondur. Almanlar Fran sa'da jlddetle direneceklerdir. Ama ne olursa olsun, en doğrn karar budur. Benim bütiin söyliyeceklerim de bu ksdardır, 19 Mart 1970 CUMHTTRtYET YAZAN: Valentin Mihaylovlç BEROJKOV AHRAN Konferansının ilk genel toplantisında, Avrupada ikınci cephenin «Overlord» açılması sorununa önemli bir yer verilmiştL Bu işte inisyatif Stalin'den geliyordu. Roosevelt, Manş Denizi üzerinden yapılacak olan bu harekâtın büyük bir önem taşıdığını ve ozellıkle Sovyetler Birliğini ilgilendirdiğinl belirtti. Roosevelt daha sonra, Batdı müttefiklerin birbuçuk yıldan beri bu konu ile ilgili plânlar yapmakta olduğunu, ama, ellerinde yeteri kadar çıkarma gemisi bulunmadığından bir türlü, kesin bir tarih ileri süranediklerini söyledi. Roosevelt sözlerine devam ederek: T i Uiııı i Cephe dar herhangi bir çıkarmayı imkânsız kılmaktadır. Onun için Anglo Amerikalüann, Qaebecde yaptıkları plân, Manş kıyılarından bir çıkarmayı, ancak 1944 yılı 1 Mayısmda ö'ngörmektedir. Her cıkarmanın özel gemiler istediğini söyliyen Roosevelt, ju, ya da bu harekâtın öneellk hakkına değindi: Eğer blı Akdenizde büyük bir çıkarma harekâhna girişirsek, Manş denizi kıyılarmdaki çıkarmayı ild ya da tiç ay geciktirmek zorundayız. Banun için biz bu konuda Sovyet meslekdaş larımızdan bir cevap istiyoruz. Aynca, Akdeniz bölgesindeki ordulanmızdan en iyi bir biçimde nasıl yararlanacağunız konusunda bize bir öğüt Termelerini de kendilerinden rica edeceğiz. Mans denizindeki çıkarma gemilerimlzin az oldugunu dikkate almak gerekmektedir. Mans denizi kıyilanna yapacağnnız çıkarmayı da, Mayu, ya da Haziran ayından daha gerilere atmak istemiyoraz. İngiliz Amerikan ordulannı kullanabileceğimiz daha pek çok yer vardır: İtalya, Adriyatik denizl, Ege denizl, savaşa girerse, TürkJyeye yardım gibi. Bütiin bunlan borada kararlastırmak zorundayız. Biz Sovyetler Blrliğine yardım etmeği ve hlç değilse Alman ordusunun bir bölümünU doğu cephesinden çek meği çok isterdik. Durumlaruıı en iyi biçimde nasıl haf ifletebileceğimlz konusunda Sovyet dostlanmızın bize bir öğüt Termelerini rica ederiz. ÇEVİREN: Hasan Âli EDİZ PRENSİP R Biz yalnız Mana denizini astnayı değil, düşmanı, ülkenln derinliklerine kovalamayı da istiyo TUZ, dedi. Oysa, Manş, öylesine körii bir deniı kl, 1 Mayısa ka OOSEVELT, sözlerini bitirince, ChurchüTe dönüp, söylenenlere ekliyecek bir »eyi olup olmadığını sordu. Churchill bir süre sustu, dudaklarmı ısırdı ve ağır ağır konuşarak cevap verdi: Konuçmamı ve düşüncelerlmi soylemeyi Mareşal Stalin'in konusmasmdan sonraya bıraknıama izin vermenizi rica edeceğim. Ama hemen sunn «öyliyeyim ki. prensip olarak ben de Roosevelt'in düşüncelerine katılıyorum. dünyft s*va?ının kaderlnl tâyin eden müttefiklerin yaptığı çıkarma harekâtından bir sahne... Sahlle dö^enen mayınlann infilâkına rağmen müttefikler ilerllyor. imis gibi, Roosevelt'in Manş denizi kıyılannda yapılacak çıkarma için belirttiği tarihi yeniden şüpheli bir duruma soktu. Stalin'le Roosev«H, Ingiliz Başbakanınm bu oyununa hiç aldıTIŞ etmediler. Bınbaşı Bierse, şefinin sozlerinin son cümlesini çe virip bitirınce, Churchill, bir cevap bekliyerek, bir süre sustu. Sigara tablasından, yarı yarıya kül haline gelmiş pürosunu aldı. Dıkkatle dudaklarına götürdü, derin bir nefes çekti ve artık bir itiraz yapılmıyacağına inanarak sözlerine devam etti. Akdeniz bölgesinden denenmıa yedi tümenimizi ve birkaç çıkarma gemimizi «Overlord» için gundermij bulunuyoruz. Bu yüzden, biraz da îtalyadaki kötü hava şartlan yuzünden, Roma'yı hâlâ alamamış olmamız, ne yalan söyliyeyim, bizi biraz hayal kınkllğına uğrattı. İlk amacımız Roma'yı almaktır. Öyle sanıyorum ki Ocak ayında kesin bir savaş vereceğiz ve bu savaşı kazanacağız. General Eisenhower'in komutası altında bulunan 15 inci Ordu Grupu Komutanı General Alexander, Roma için yapılacak savası kesin olarak kazanabiliriz, diyor. Bunun sonucunda, düşmanın 1112 tümenini yakalayıp yok etmek mümkiin olacak. Daha ileriye, Lombaıdiya'ya gitmeyi, ya da Alplerden geçerek Almanya'ya girmeyi düşünmüyoruz. Biz, Romanın Kuzeyinde Piza Rimini hattına varmayı düşünüyoruz. Ancak bundan sonra da, Manş üzerinden Kuzey Fransay» çıkarma yapmayı tasarlıyoruz. Churchill, Sovyetler Birliği H« yetine dönerek: Fransaya yapılacak çıkarma yı biraz geciktirmesi ihtimali olan Doğu Akdenizdeki bu harekâtı Sovyet Hükumeti yararlı buluyor mu? diye sordu. Ve cevap beklemeden ekledi: Tabii bu konuda henüz kesin bir karanmız yok. Biz buraya, bu kararı almak için geldlk AYHAN BAŞOĞLü^ L(J1M SULTAH YARI N ÇEŞİTLİ TEKLİFLER PUAAM ViöOEM SÎt DEFINE TALİP 45 ÇIKARMA Yok onbaîim. Ben yoktum. Sonradan habarnn oldu. Gittim kazdıklan yeri gördüm. Bır şey çıkmamn, doğru. Nerde kazdıklan yer? Şu arkada. Üzerlikli tepede. İyi biliyor musun çıkmadıgını? Çıkmamıs he, biliyorum. Ne biliyorsun? ö y l e dediler. Seyit AH muhtara yan yan bakta. Doğru söylesene la, dedi. Siz de ordaydınıı ya? Tasın ardında bekleyen kimdi? Muhtar geçijtirmek irtedi, Habar verdiler de gittik. Bunlar kazıyorlardı. Etmeyin tutmayiB, dedik. Hökümattan habarsız... Bak aimdi. yalana bak! Neyue bırakıa. Sonnuci i«' o. Indir | u yatak*. lanSandıklan da aç! . » . • İ. . t Olur. Buyurun araym. Hiç bir j«y sıkmadıÇıksaydı gelip habar verirdlk. Yataklan yere indirdi. Onbaşı aralannı yokluyordu. Obürleri kaprrun yanında sessizce bekliyorlardı. Yirik Habip mınlmınl dua okuyordu. Yüzü bozuktu. Arkadaşuıız nasıl yaralandı? Ayağuıa tas düştü. Taş düştü de hastaneye niye getirmedinlz? Niye sakladvnız? Kestiler adamın bacağuu. Ne? Kestiler mi? Kestiler ya. Kangıren olmus.. Bir haftadır bekletilir mi burada? Doğru mu onbajun? Evet. Birbirlerine bakıstüar. Seyit Ali sarardı. Muhtarın kaşları çatıldı. Habip duayı bırakmiîtı. Yüzü kapkara oldu. Her yerinden ter yüriidü. Churchill, bundan sonra, Av Eyvah, dedi muhtar. Elini eline vurdu. rupa savaş sahnelerinde bulunan Doğnı mu bu onbaşım, Allahasen? öteki Anglo Amerikan güçle Doğru elbet. Hepiniz suçlusunuz bu ijte. rinden yararlanma konusuna geç Ben de mi? ti. Sesli düşünüyormuş gibi, ke Tabii sen de. Muhtarın görevi nedir? Köylimeleri bir bir seçerek, ağır ağır it olup bitenleri habar vermek. Burada kanunsuz konuşuyor ve ikide bir, sozleriiçler yapüsın, sen de sakla. Aç ;u sandıkları be, ne; bütiin bu söylediklerini sadeçabuk!. ce bir sorun olarak ortaya attığıSeyit Ali iyiee uysallaşmıib. Sandıklann kapa nı eklemeyi unutmuj'ordu. Ama, ğını açtı. onun bütiin bu sözlerinin arka Boıalt içindekileri. sında, Büyük Britanya Başbaka Peki. nının. Almanya'ya Batıdan değll Teker teker çıkardı. Çamaşırlar, bohçalar, Vade, Güneyden ve Güneydoğudon giysileri... Onbası teker teker silkeleyip bakıdan, ya da Churchill'in sdylemeyordu. Evin içi karmakarışık oldu. sini çok sevdiği bir deyimle Onbaşı gerideki kazanlara, tencerelere baktı. •Avrupa'nm yumusak göbeğinGüğümlerin sularını bile birbirine boşalttırdı. den. saldırmak gibi tamamıyle Yok bir şey ha? kesin bir niyeti gizli idi. Ne olsun onbajım? Aradık emme bir şey bulamadık. inan. VERİLEN SÖZ Ya sakladıysanız? Valla saklamadık. Bulsak söyleriı. Ev halkı nerde? IKARMA harekâtını gerçek Çeşmeye gittiler. Çamasır yıkıyorlar. leştırmeğe daha uzun bır süOnbaşı tevanlara baktı. Öbür odayı dolaştı. Un re yaklaşık olarak altı ayçuvallarını, buğday ambarını yokladı. Her yeri inbulunduğundan soze başlayan ceden inceye gözden geçirdi Ingiltere Basbakanı, bu süre için Ahır nerede? de Batılı müttefiklerin Akdeniz Aşağıda. deki askeri güçlerinden yararlan Oraya da bakacağız, yürüyün! rnak sorununu ortaya attı. Churc Buyur bak. hill bu düşüncesini de, SovyetMerdivenleri indiler. Onbaşı ahıra samanlığa ler Birliğine bir an once yardım baktı. Samanlan kanştırdı. Yoktu aradığı. etmek nedenine bağladı. Ingil Peki, dedi. Habibin evine gidelim, yürüyün! tere Basbakanı, tabii bu arada, Köylüler hep kaslara dikilmiş bakıyorlardı. Overlord»un tam zamanında, bel Yüzlerinde korku karışık bir merak vardı. Aralaki de biraz gecikme ile, yapılaca rmda sessiz konuşuyorlardı. ğına tekrar söz verdi. Churchill Yirik Habip öne geçmişti. Telâşlı telâşlı yürübu sözleriyle, sanki bir rastlanü yordu. Gözleri büsbütün derine kaçrrnş, yüzü iyice çizgilenmişti. Kocaman burnu terden parlıyor•••«•••••••••••••M du. Dudakları kıpırdıyordu boyuna. Evin önüne vannca, Ara onbasım, dedi. Buyur ara. Valla bulama. dık. Eüymetli fle btiyügumUz Müsaade almadan niye anyorsunuz? Bilmiyor musunuz yasak olduğunu? thsan ZALOĞLU'nun vefatı dolayısıyle, cenaze Biliyoruz emme, bi cahallık ettik işte. Bulamerasimine iştirak eden, evlım dt öyle habar verelim dedik. lerimlze gelen çelenk gönde He. Tamam. Herkes inanır buna! ren, telgraf, telefonla başsağHabip başını yere indirdi. Söyleyecek söz bulamadı. lığı dileyen akraba ve dostlanrruza ayn ayn teşekküre Evin önü ana baba günüydü. Herkes dohnuştu acımız mani olduğundan gaoraya. Habibin kansı içeri girmek istiyor, ama can »tenlzin tavassutunu rica dtrma sokmuyordu. Süngülü tüfeğini sallıyor, ederiz. Çekil be! Yanasma be! diye bagınyordu. Ekmek alacağım ogul. Çocuklar acıktı, dur AİLESÎ hele. Olmaz. Yasak! Cumhuriyet 2661 Amı... Adamı kendi erine sokmuyorlar ayol? ••••»»•••»•»>•••••»»• Bu nasıl iş? Fndime ağlayacak gibiydi. Ne etsin bilemiyorD O K1 O R du. tbisin Ali Fadimeye bakıyor, yardım etmek ıstiyor, ama elinden bir sey gelmiyordu. Ynklaşan kalabalığı görünce kıyıya çekildi. Şöyle uzağa gidin bakalım, dedi onbaşı OERİ. 83Ç ve ZÜHREVİ < • Yalnız ev sahibi ile muhtar kalsın. Obürleri rttsin' Herkes çekildi. Uzaktan bakmağa başladı. Mc HastaiıJElan MOtefinsaır < • rak içüıdeydiler. Ama belli etmiyorlardı. Sessizdıtstlklâl Csd. Parmakkapı ^ ler. NCJ w r e i ! H ıo 7 < • s Onbafi candarmanın birini kapıya dikti. OOSEVELT Stalin'e teşekkür etti ve konujmağa hazır olup olmadığını Churchül'e gordu. Ingiltere Basbakanı başını salladı, öksürdü ve her kelimeyi birer bırer seçerek kendı ozel biçimince konuşmağa başladı: Ingiltere ile Birleşik Amerika'nın, Almanya'ya Kuzey, ya da Kuzey Batı Fransadan saldırmak için sözleştiklerini, bunun için genis hazırlıklara girişildiğini soyledi. 1943 yılında bu çıkarmanın neden gerçekleşmediğini ispatlamak için birçok sayıya ve belgeye ihtivaç olduğunu, ama, artık fimdi, 1944 yılmda Almanyaya saldırmağa karar verildiğini sözlerin» ekledi. Çıkarma alanı da artık se *çilmiş bulunuyordu. Şimdi, Ang a] lo Amerikalılann önünde, 1944 yılı ilkbahannda, Manş denizinden Fransa'ya bir ordunun çıkarılması için gerekli koîuUann hazırlanması problemi bulunmak tadır. Bu amaç için toplanacak askeri güçler, Mayıs, ya da Haziran ayında 16 Ingiliz, 19 da Amerıkan tümenine ulaşacaktır. Bu tümenleri, daha sonra büyük birlikler izleyecektir. «Overlord» harekâtı için, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylannda, Manş denizi yolu ile bir milyonluk bir insan gücü Fransa'ya çıkarılmış olacaktır. APAVDIN R OİŞ1 BOND BENLE TEMASA TİFFANY JONES C GARTH TEŞEKKÜR MUSA •/IU C5İEMİSTİMİZ r Tarık l. KırDakan:: es • • • • •• »• ••• • • • • » •» • » » İçeri kimseyi sokma Memet, dedi. Başüstüne onbaşım, diye topuk vurdu caa« darma. Giren olursa süngü kullan. Başüstüne. Onbaşı oradaküere bir daha baktı. Çatık k a f hydı. Köylüler geri çekildiler. Onbaşı Yirik Habibin evini de ince ince aradı. Sandıklara baktı, yataklarm yasükların içini yokladı. Habibi karşısına aldı, Sen iyi bir adama benziyorsun, dedi. Dogru söyle, bulamadrnız mi bir sey? Valla bulamadık onbaşım, diye yalvardı Habip. Yüzü ağlıyacak gibiydi. Bir söz bulup söyliyemiyordu. Başını iki yana döndürüp duruyordu. Onbaşı muhtara baktı, Ne dersin, bulamadılar mı? Muhtar bos bulundu, , Doğrusunu istersen, bulamadılar onbaşun, dedi. Y«1W bulamadılar, inan. Sİç'yorraa kendinl. ' Ne Dİliyorsun? Şey... Biz de gittik sonradan. Osman yaralanmış diye duyunca... Seyit Ali uzaktan bakıyordu. Ah dürzü ah, diye söylendi. Kimden duydun? Şey.. yaralanmca bağırdılar onbaşım. E, sen oradaydın demek? Yok, pek de orada değildik. Geziniyordult •öyle. Kiminle geziniyordunuz? Muhtar bocalıyordu, Biziro dükkâncı CelâHe. Hımm... Oraya gideceğiz hadi. Siz de geleceksiniz. Yürüyün! Başüstüne, gelelim. Koy içine doğru yürüdüler. Köylüler ikt yana açılarak yol verdiler, Habibin karısı Asiye kadın, Amanın ne hale soktular evi, diyerek girdi içeri. Donuz oynamış gibi şuna bak. Ne arar bunlar ayol? Ne isterler bizden? Çabuk çabuk toplamağa başladı. Onbaşı, muhtarı ileri doğru çekip fısıldadı, Doğru söyle muhtar, bir şey buldular mı? Yok onbaşım. Valla bulamadılar. Bulsalar ben derim, saklamam. Bana bak, yalan söyleme. Hepinizı yakarım valla. AHın maltın buldularsa, söyle. Bak buTaya Uadar yürüdük. Biliyorum onbaşım, valla bulamadılar. Bulsalar bobamın oğlu değil ya, niye saklayım? Bize buldular diye haber verdiler. Yalan onbaşım. İnan ki yalan. Biziro. köyde öyle şey olmaz.' Bulunsa hemen çıkar ortaya. Niye gece aradılar peki? Ne bileyim, aramışlar. Bulup aralarında paylaşmak için, değil mi? Yapamazlar onbaşım. Biz neciyiz burîda' Onun için koştum zati. Bir şey çıktıysa hemen el koyayım diye. Ama baktım. vok. Müsaade almadan niye anyorlar? Habarım olmadı dedim ya. Olsa aratır 1 mıyım ' Hemen kapattınr, hökümata bilriiririm. Inanmadım ama hadı öyle olsun İnan onbaşım. Bu köyde benden habarsız valla kuş uçmaz. Zararlı bir iş olsa, çırpadak bildiririm size. Ne demek... Okulun önünden geçtiler. ögretmen tdris merdivene dikilmiş bakıyordu. Içinde candarmaların bulunduğu topluluğu hızlı hızlı vüruyor görünce. nereye gittiklerini hemen anladı. Demek bir sıkâyet eden olmuştu. «Alm işte, dedi. Çıkm şimdi işin içinden.» Kımıldamadan baktı. Duruşu üzgündü. Yirik Habip'le Seyit Ali önden gidiyorlar, obürlerine yol gösteriyorlardı. Suçlu gibiydiler. Hele Habip iyice bozuktu. «Başımı belâva ^oktum» der gibi tferin derin düşünüyordu N» de1 mekti herkesin içinde evinin aranması' Knve karşı küçük düşmüştü. Rezil olmuş gibi bir duygu vardı içinde. Kendi kendine dua nkuyarak yürüyordu. Seyit Ali aldırmıyordu. Bir şey çıkmazdı bundan. İçi serindi. Lâkin Osman... Osmana acımıştı. Belki dâva 6 a açılırdı hakkında. Osman T nasıl ifade verdi kimbilir? «Beni define aramaya götürdüler, taş yıkıhnca altında kaldım Çabuk kurtarmadılar» dedlyse... Tüü! Bu Osmanı ne diye içimize aldık? Zati uğursuzun teki Deyyus... Gitti de taşın altında kaldı. Kurtaramadı kenö^ni. Oysa habar verdik, «taş yıkılıyor kaçın» dedik. İnsan durur mu daha? Seme!... Adı üstünde modul Osman. Modullamadan yürümez. Böyle adamdan hayır mı gelir?» İşte buraM onbaşım, dedi. Taş şöyle şuradan yıkılıverdi. Altınrfa bir şey var sandmız, öyle mi? He. Onun için kazdınız? Evet. Allah akıl versin. Burada define mi olur lan? Burada define olsa şimdiye dek bırakırlar mı? (Arkam *«r)