Katalog

SAYFA tKİ sCTJMHURÎTET 2 Ekim 1970 ••••• ••••» on günlerin en önemli konusunun (iyat artışlan olduğuna kuşku yoktur. Çarşıyı, paıarı dolaşan herkes, büyük bir haya) kırıklığı ile evine dönmekte ve Hükumetin, fiyatların artmayacağı konusunda yaptığı vaatlerin sözden ibaret kaldığını görmektedir. Fiyat artışlan önce, hiikumctin seker, benzin, gaz ve benzeri akaryakıtlarm fiyatlarına lam yapması ile başlamış, devalüasyon nedeniyle ithal mallarvnın gelecekte daha pahalıya mal olacaklan düşünccsi de bu mallann fiyatlannın önceden arttırılması sonucunu doğurmostnr. Benzin fiyatlannın artması tasıma rnallyetini etkilemls, şeker flyatının yükselmesi ş.ekerli maddelerin fryatlaraun artmasma sebep olmuştur. Ancak, ithal ham maddesi kuUanan bazı sanayl dallan ürünlerinin fiyatlannın arttırılması şimdilik önlenebilmiş, ya da yükseltilen fiyatlar, hükumetin baskısı Ue tekrar indirilmiştir. Yukanda açıkladığunız fiyat artısjan daha çok. maliyetlcrin yüksclmesi yiizünden ortaya çıkan bir pahalüık yaratmaktadır. Bu çeşit fiyat artışlanyla hükumetin tck tek mücadele etoıesi ve bunlan ölçülü Mt scviyede tutması mümkündür. Asü önemli olan, devalüasyondan sonra, toplam para arzı ve toplam ma> arzı «rssındaki dcngenin bozulup bozulmayacağı sorunudur. Yazımızda, çok önemli gördüğümüz bu sorunu ele alarak, para arzının nasıl bir gelişme gösterme eğiliminde olduğunu araştıcağız. FİYAT ARTIŞLARI ÖNLENEBHİR Mİ? Ziya KAYLA T.C. MERKEZ BANKASI ESKİ GENEL MÜDÜRÜ cektir. 5 Eylül 1970 giinü itibariyle. Hazinenin Merkez Bankasına bu avanstan borcu 4 milyar 334 milyon llr» olduğuna göre çekebileceğJ pek az miktsr kalmıştn. Bu ittbarla Hazine, dolambaçlt yollara baş vnnnadıkça, emisyonu arttırıeı etkisi hakımından büyuk bir tehlike teşkil etmemektedir. una katsUık, 10 Ağustos 1970 günlü Besmî Gazetede yaymlanan çeşitli kararnamelerJe, T.C. Ziraat Bankasınca Fiskobiılik, Çukobirlik, Tariş ve benzerl kuruluşlara, destekleme sabu aimalan için, 2 milyar. 890 milyon İiralık mubayaa ve 400 milyon İiralık ijletme kredisl verilmesi öngöriilmüştür. Ziraat Bankasının bun larm tamamını kendi kaynaklanndan karşılayabüeceği düşünülemez. Merkez Bankası kaynaklanna baş \mrulmasi halinde Ise bunlar 1 geri verebilmesi, biiyük ölçüde, adı gecen kuruluşlann borelannı ödemedne bağlı kalacaktır. Bu kuruluçlarca satm almacak üriinlerin zamaıiında satüamaması vcya Mrarına «atılmast halinde ise. bu borçlann bankaya ödenmesinln gecikecegine şüphe yoktur. bir cnıisyonda olağandışı bir yükseliş olmasının önlenmesidir. Oysa devalüasyonun yapıldıği günden bcri tedavüldekl banknot miktatuida hızlı blr ertıs bulundugu afağıdaki tablodan anlasUmaktadır. Milyon Liıa olarak Bir yıl Bir yıl öneesine göre önceki Artıs Artıs Miktarı miktarı miktan yüzdesi o 11103 10317 1086 ol0,5 1145 11395 10250 •oll,2 10062 1191 •»11,9 11253 134S 11254 9908 •ol3,5 1246 11516 U270 •ol2,l 1581 12137 10556 •ol5,O blr hesapta bekJemekte olan ItnalK depocttolannın. ithalât gerçekleştlkçe, geri verilmesl v e böylece ekonomiye dönmesi gerekecekttr. Elimizde yeterince bilgi bulunmadığı için gerçeğe çok yakın bir tahmin yapmamız olanağı bulunmamakla beraber, transferlerin gecikmeden normal sütede yapılması halinde bu mlktarm 3/4 finün ekonomiye döneceğini söylemek kanonıza göre büyuk bir yaniıslık sayıbnas. Böyle bir dnrumda 3,6 milyar liranın önemli bir bölümü 5 6 ay içidde piyasaya dönecektir. Dcpozitolardaki azalı$ nedeniyle ortaya eıkacak emisyon artı?ınm. bu paralarla ithalât. çılann banka borçlannı ödemeleri, böylece ban. ka kEynaklarmın artması ^e bankalam» d« Mer. kez Bankasına daha az bas vnrmalan yoluyla ortadan kalkacağn düşünülemez. Çünkü Merkez Bankasının bankalara sağladığl kaynak, tarım Satıs Kooperatineri Icln alman lcredHer hariç tutuiursa. 1.5 milyar lira civannda bulonmaktadır. Bu itiharla önümüzdeki aylarda emisyonu arttmci yönde gelişme gösterccek bıı ilri faktörün etkilerinln frenlenmesi için ilgililerc» acele tedbtr alınması gerckmektedir. Çılgmlık Yunan askeri 15 Mayıs 1919'da tzmir'e çıktı. O acı anıya bir tnarş bestelenmiştir: «Aydın Türkün anayurdu Vermez onu altınordu Yunan, Izmir'e girerkıen Bütün mület ağlıyordu.» Evet, bütün millet aflıyordu. Ama o kadar . tstanmıl'da Pa disah olan bitenlere boyun büküyor; Babıâli'nm muteber yazarları halkın Halifeye bağlı kalmasını, sabırla beklemesini. Allaha sığınmasını, büvük devletlerin haklarımızı teminat altına alacaCinı yazıyorlardı. Kordonboyuna çıkarken Vnnan; »alnız bir tek fcişi, bir gaMteci baskaldırdı. Gerçefe adı Osman Nevres'tl bu gazetecinrn ve Hasan Tahsin imzbaıyla yazardı. Kordon'd» bando Yunan marslan çalarken. yere diz çöktü Osman Nevres, tabancanuı tetiçine bastı; birliğin önünde giden bayraktarı vurdu. Çılgmlıktı Osman Nevres'in yaptığı. Babıâli «kararlastınlraış» işgal olayımn «hâdise«iz» KeçmesiOİ istiyordu. Oysa Osman Nevres'in korsunuyla berşey aUak buJlak oldu. lzmlr'de çok kan döküldü. Aklıbasında ve muteber Os manlılar höyle çılgınlıkların aleyhine vazılar vatıp, »abırlı ve ba»iretli olmanın gereğini. kan dökmenin yararsızlıgtnı halka anlatmaya çabaladılar. Tarihte zaten hep böyle olur. Statukoya baeü. ejremenlere usak çevreler herbir baskaldırmayı eleştmr: Aman ortalığı dalgalandırma.inn.. diye nasihat verirler. Nasihat bedava olduğu icin dağıtmak lezzetlidir. Mustafa Kemal Pa^a da Anadolu'da direnme hareketini yaratmak Uterken çok nasihat almıstır. Babıâli aydınları: Millet harbten bıktı usandı. bu cılgın pasa memleketi ye> ni bir maceraya sürüklüyor. kan dökülecek.. dive yazmışlardır. Osman Nevres'in taırsunu tzmir'i dalsalandırmıs. başkaidırma bilincini Türkiüğün nıhuna daglamıştı. Tarihte bütün ulusal kurtıılus hareketleri çılgınların isidir. Che GuevaTa da bir çılffindı. Ho Şl Min cılgınlann çılgını. Mao da öyle... Jomo Kenvatta da öyle Bir avuc adamla dağa çıkıp, egemenlere isyan etmls ne kadar kahraman varsa. başlaneıçta «lgmdır. Vçak kaçıran Filistin fedaileri de çUpndır. Ya Leyli HaUd? KimbUir kaç kişi kenditıine: K ı a m çılgınlık etme, otur oturdugun yerde! Güzel kadınn s , cazibelisin. okumuşsun; iyi bir evlenme yapabilirsin; mutfatına Rirer, yemek pisirir. cocuklannı veti^Hrlrsin.. diye nasihat üstüne nasihat vemılstir. Gerillâ lideri Habbas. doktorken, bırakmış uygar Arrupa'daki konforlu hayatını. g«lip ateşe atmış kendisini. Kimbilir kaç kisinin cözünde çıİRinlıktır bu'... Dörtbası mamur hayatın toplu iğneleriyle miskin yaşantılarının duvarlanna ölü kelebekler Ribi ignelenmis kanı kuru kisilerin aklı flabbas'ın davranısıruı ermez: Dfinya banşını torpüUyor.. bu adam diye kötülemeye çabtırlar Filistinli fedaiyi . Oysa Habba». «Dünrm asvaşı çıkar» diye gözünn korkntmak Istevenleri: Çıkarsa çıksın.. diye (töğuslüyor. Çünkü ölüm hir kere gelir. Ama Filistinli gSçmenler her sabah bir kere daha ölüvorlar. Asva'nın ve Afrika*mn milyarlara varan mazlum insanı, sömürü dttzenlerinin pençesinde kı\Tanı vor. Bizler de zaten canı çıkmıs iıısanlara nasihat vertyor: Aman çılgınlık etme.. diyoruz. Sefaletin, hastalığın. sömürünün, cehaletin cehennemi İçinde vananları hangi cehennemin şantah durdurabilir? Nitekim durduramıvor. Yeryüzünün insan hilinrini ışıtao her derrlm dönemeci muhakkak vaşanacaktır Ve uyduluk bataklığında zilletin kulaçlarını atan kurbafaiarın milli kurtulusa kellesini adamıslan elestirmeve hakkt yoktur. Sen Türkiye'de aömOrfl düzeninin bir parçası olarak mazlum halkın sefaleti ttstüne kurulmuşsun, sen milli bağımsızlıgını satmıssın vabancıya ve sonra Arap fedalsink tnsanhk dısı Işler vapıyor, atesle ovntryor.. diye itham edeceksin. Atesten gömlek ırlymis insanlan yangınlann korkusuyla durdormaya çalısmak, Batınm tuzu kuru gazetecilerinin üMubudur. Bu üslubu bizde de benlmsemis olanlar var. Ancak, Türk aydını yavas yavas Batı emperyalizmlnin değer yargılarından kurtulmaktadır ve kurtulacaktır. Nitekim bugün Ürdün'de binlerce insaıun birbirini kırmasına sebep olan canavarın adını biliyoruz. Blr tıçak dolusu Batılı yolcunun kaçırümasında kıyameti koparmn Batı kapitalisti, petrollerini sömürmek amacıyla Araplan blrbirine kırdırdı mı, herkes cinayetio sorumlueunu göstermek ten kaçinıyor; ve lonra bunun ds« «dı «uygar basın» oluyor. Sonuç mlsronda. son eünlerde, olağanüstü blr artış eğilimi belirmistir. Bu eğilimin artarek gitmesine yol acacak iki önemli faktör bulunmaktadır. De«tekleme alımlannın yapılması blr zorunluk olduğuna göre. geTekli kredinin alım yapacak kurtıluslara verilmesinden vax geçilemez. Sıı halde yaoılscak jey, bunlarm mümkün olduğTi kadar büytik blr bölümünün Ziraat Bankasının kendi ksynaklanndan kar«ılattması ve Merkez Bankasuıa bas vunnakt» pek Ilcri gidilmemesidir. Ziraat Bankasımn. kendi sinırlı olanaklartn» dayanarak bu yolds davr». nabilip davranamayaraimı bilmlyoruz. Ancak, bu bankanın öz kaynaklanvta mevduattan sagladıjh olanaklan. kendi calışma alanı dısında kakn ve tanmla hic bir ilgisl bnlunmayan firmalara cömertce vermekten vaz geçmesinin ve verilenleri geri almasınm zamanı geldiği ka nısındayız. İthalât depozitolarının piyasaya dönmesl nedeniyle emi<yon hacmlnin hırla artmasıni 8nJemek İçin almacak tedblrlcrln daha çok. tthalatın güdümlıi bir şe^lde yapılman yonünde olması vararlı olacaktır. Kanımıza göre, 3n«müıdelrf aylards enrtsyonun anı artışlannı frenleme gorevi, Hazineye düşmektedir. Şimdiye kadar alı«ılan sekilde Merkez Bankası kaynaklarına bol bol el atmak yerlne, çekilen kısa vadeli avansuı bir bölümünü Merkez Bnkasına geri vermesi en iyi çözüm yolu olacaktır. Ancak. Hazinenin »i»diye kadar basaramadığı bu düzenleyici rolü bun. dan sonra ne dereceyc kadar ytpablleceğlni bümiyonız. 1970 mall yılında toplam deviet gelirlerinln, Atusto» »onu itibariyle, geçen yılın aynı dönemlne göre O.ol6.8 fazlasıyla 13 milyar 54 milyon. olduğunu Anadolu AJansı aracılıgi İle basına yansıtan hükumetin. elde ettiği kavnaklann bir bölümünü Merkez Bankasına olan borelarının azaltılması İçin kullanarak Türkiye'yl enflasyon tehlikesinden korumasmı ve böylece fiyat utiflannı önlemesini temennl ediyoros. B Emisyon durumu llmdlği gibi, pryasadaki sarın alma gücünün bir göstergesl olan para arzı, Merkez Bankasmca tedavüle çıkanlan banknotlardan benka kasalarmda bulunanlann çıkanlması. buna. aynı şekllde hesaplanan ufak paranın v e aynra vadeslz ticarî mevduatla Merkez Bankasındaki vadesiz mevduatm eklenmesi suretiyle bulunur. Para arzı arastnda en önemli yerl •Bilfiil tedavüldeki banknot» tutar. Bankaların, bilânçolannı gösterişli kıltnnk Için. kasalanndski paralan v e Merkez Bankasmdaki hesaplanm kabartmalan nedeniyle, yıl sonlarında •Bilfiil tedaviildeki banknotnn toplam içindeki öııeml azalır. Yılın baska aylarında isc bu oran artar. 1969 yılı sonunda Bilfiil tedaviildek) banknot» un para arzı içindeki yeri oo58,S iken Mayıs 1970 sonunda bu oran %66,8'e çıkmıs, bulunmaktadır. «Bilfiil tedaviildeki banknot» miktarını etklleyen en biiyük faktörün Merkez Bankasmca tedavüle çıkarılân banknotlar olduğu şüphesizdir. Çünkü bunlardan "blO15 arasında bir miktarı banka kasalarında kalmakta, artam bilfiil tedavül etmcktcdir. Örneğin, Mayıs 1970 sonunda, tedavülde bulunan 18 milyar 912 milyon llranın yatnıı 1 milyar 250 milyon lirası banka kasalarında bulunmakta, 9 milyar 4ÎT roil yon lirası piyasada tedavül etmektedtr. u halc göre. para arzının, başka blr deyimle piyasadnki satiıı alma gücünün, attması, birinci derecede Merkez Bankasınuı tedaviile çıkarscağı banknotların miktan ile ilsulidir. Bu nedenle fiyatlann yükselmeslnden korkuldufu bu günlerde, Hk olatak altnacak ted B Giinü 1/8,197» 8,8/1970 15/8/197* 22/S/1970 29/8A97» 5/J/1970 E Görülüyor ki bes haftalık blr sfire içinde, emisyon durumunda önemli sajilabilecek bir değişme olmuş ve çok normal sayılaböecek olan O ol0,5 yıllık artıs hızı °i>15'e yiikselmistir. Emisvonda Mayisın ilk haftasında görülen 621 milyon İiralık artıs, ilgi cekici olmakla beraber, asü üzerinde durulman gereken nokta bu değildir. Önemli olan, bu yıl. emisyonu arttıracak bir cok etkenln açikça bellrmis olmasıdır. Bunlar giderilmedikçe artıs egüimi hızlanacak ve kısa sürede, ortaya, enflâsyonht bir baskı çvkacaktır. Emisyonu arttırıcı etkenler ^mtsyonu •ıttıncı faktörlerin baılıcalan, ^Merkez Bankasmea verilen a avans Te kreMerkez e dilerin artı?! ve Merkez Bankasında bloke edilmiş bulunan paralann gcri verilmesidlr. Once birinci faktÖTÜ inreleyelim. Merkez Bankasi avans ve kredllerl, kamu kesimine ve özel kesime olmak üzere ikl alana yönelmektedir. Harineye verilebllecek kı»a vadeli Evans oranı halen, carî yü genel bütçe ödeneklcri toplammın »ilâ'i olarak tespit edUmiştir. Bu oran 1211 sayılı kanunun 50. maddesinde öngöriilen en yüksek rolktardır ve kanun deji»medikçe yiikselmesi olanağı yoktur. 3» mflyar lira civannda olan 1970 yılı bütçe ödeneklerl tnplamına ?öre, Merkez Bankasmca Hazineye verilcbilecek avant 4,5 mtlyar llrayı geçemeye F Tanm Kredi Kooperatiflerine verilen kredilerdeki artıslar Eylül ayı içinde başlamakta ve Rİttikçe huianarak yü sonuna kadar sürmektedlr. Bn yıl, daha çe?itli kuruluşjarca daha yüksek mtktarlarda destekleme alısı japılacağına Böre, Ziraat Bankasmca verilecek kredilerin hüyiiklüğü ölçtisünde Merkez Bankasmca flnan'sc edilecek miktann da büyiıyeceği tabüdir. Bu ttibarU Merkez Bankası haftalık vaziyet eetvellerinde «Özel Sektör Ticarî Senetler. bölümünün Eylül ayı ikinci yansından itibaren hıılı bir tempo Ue artmasmı bekleyebllirU. tthalât depozitoları /9'1970 günO ItJbarlyle, Merkeı Bankasına yatınlmıs olan ithalât depozitoları tutarı 4 milyar 822 milyon lirayı bulmaktadır. Bir yetkülnbı 18 Ağustos 1970 günü basında yayınlanan demedndcn, transfeı bekleyen ithalât bedellerinin 305 milyon dolar oldugu anlasılmaktadır. Bu demeçte, Eyltil ayuıda 80 milyon Ekim Aralık aylarında 100 110'ar milyon dolarlık ithatât transferi yapılacafı, bn transferleri yapacak miktarda dövlz rezervl sağlanmıs olduğn tranı ferlerln (teciktirilmeyecef i de bildirilmektedlr. Bu vaat gerçeklestijl takdlrde, M. Bankan'nda ötel 5 Hayır Yenik kahraman Ne ceneral oldn, ne maresal. Albaydı, albay ksldı. Tetti ona Kral Farnk devrinde nlastıfı bu askerlik rütbesl. Albay Nâsır"dı o. öyie yasadı, öyle öldü. SÜÜUZ bu bikt Nâsır'ın kişiligini yansıtır. Çok gördük iktidarı eldc eder etmez generallik, mare«allik katına çıkıverenleri! özellikle Ortadoğuda iktidan bir darbeyle ele geçiren kendini birdenbire general, mareşal yapı\ermiştir, Mareşal Zaim'ler, Arif'ler gibi... Albay Nfisır l«in KÖsterisinde değildi. Sırmalı elbiseler, nişanlar, cakalı geçit törenleri bnemli şeyler değildi onun göıünde. Tek bir ttlküye inanıyordu: Arap halklarını birleştirmek, blr Arap devleti halinde toplamak, Arap toplumlarının yasama düzeylerini yükseltmek. bir hilinç, bir kigilik kazandırmak, eski Arap nyKarlığını çagdas dünyada yenidtn yasatroak... On beş yıl sttren iktidannda hep bn çitgiyi sürdürdü. Birleşik Arap Cnmhnriyeti'nl kurması bu ülküyü cerçeklestirmekte Ueri bir adımdı. Ayn ayrı birer deviet olan Arap ülkeleri tek bir bayrak altında toplanacaklar. ezilmişlikten kurtulup varlıklarını dünyaya dnyuracaklardı bütün ağırlığiyle .. Taro bafımsulıktı herseyden önce tstedigi, özlediği, hiç kuskngnı nl»stıgı Tam baftımsızlık, Atatiirk'ün deyimiyle «tstiklâli tam» dı Nâsır'ın nlaştığı nokta. En biiyük basarısı da Mııır'ı tarihinin hiç bir çağmda göremediği. bilemedigi bagımsız dıs politikaya kavuştnrmak oldn. tngiltere'ye meydan okuyan, Süveys'te kesin egemenlik knran bir Mısır. Arap filkelerinin IIderliilni yapan bir Mısır. Sosyal reformlarla «fellah» ın yaşamasını bir düzcne sokmaya girisen blr Mısır. Amerika'yla Sovyetler Birlifi arasında politik denge kurmayt basaran bir Mısır. l>üncü Dünya adı verilen «Tarafsız blok» ta Hindistan'ın, Vugoslavya'nın yanısıra lider dorumuna yükseliveren bir Mısır... Hangi askeri zaferlerle basardı bnnu Albay Nâsır, mı diyorsnnuz? Tok, evet tek bir askerî zaferi yok Albay Nâsırın'. Hattâ bsşarı, zafer bir yan», dnrmaksızın yenilçi, bozgnn var orta yerde! 1956 da Fransa'yla tngiltere, tskenderiye'yi ele geçirdiler, as daba Kabire'ye yürüyorlardı! tsrail fiç kez perişan etti Arap ordularını, hatti sonnncusunda Mısır'ın genis topraklannı Süveys'in blr yanmı ele geçirdi. Hani istese soluğu Kahire'de ?larıillrdi tsrail ordusn... Evet, hep yenilgiden yenilgiye kostu Albay Nftnr... tktidara geçmtsinden önce de, sonra da .. Durmaksızın yenlldi savaslarda... Ama sonunda hep kazandı gene de. Nâsır'ın üstünlügü bnr. dadır. Eskiden savas kaybeden bir lider yıkılır giderdi, gözünden düserdi basında bulnndağu nluson, Itibannı yitirirdi. Oysa Albay N&sır'ın yenilgileri, hattâ bozcnnlan bile bir yerde «başarı» sayıldı. Politikaeı olarak, bir ccşit «denge uzmanı» olarak essiı bir jüce sahipti. Biiyük devletler arasındaki çekişmclerden yararlanmasını bildl. Sovyetlerle vakınlık kurdn, yardım aldı, dost oldu, ama Sovyet politikasına körcesine kaptırmadı kendini... Sosyalist bir iç politika giittü, ama «köktt dısards» saydığı sosyallstlere soluk aldırmadı. tsrail Uarşısmda boyuna yenik diijtüyse de, bu yenilgilerin acıları, bınçiarı Arap mllliyetçiligini. Arap billnçlenmesini bcsleyen, güçlendlren birer kaynak oldu. Şimdi Albay Nâsır vok. Arap uluslannın kurtuluşu yolunda atıldığı savasta sehit diistii Albay Nn«ır Flrkrkçerine. askercesine... Anısı ymşayarak elhet. Çağımmn sayılı kahramanlaAUTHV U n l i 1 1 rmdan biri olarak. Yenlk bir kahraman ünüyle... ••••••••^••• ünyanın bütün şehirleri bugün aynı hastalıktan mustarip olup her biri aynı hastalığı tedavi çareleri aramaktadır: Trafiğe yeterli olmayan yollan n kaldıramıyacağı kadar yükün altında bulundurulması. Bu so run çözülemez gibi *örünüyor. Acaba hakikaten öyle mi? D Trafik problemi ve çözüm yollari HAZIRLAYAN: I RECEP TURGAY Vergi Usul Kanu. ve Tatbikatı Kanunun en son değişikliklere göre metni, şerh ve izahı, Maliye Bakanhğı Tebliğ. tamim ve muktezalan. Vergüer Temyiz KomisyonL Genel Kurul ve Daire Kararlan, Damştay içtihadı birleştirme. dâva daireleri emsal karalan. 1400 sahife. lüks ciltli. fiatı 90 TL. Dagıtım yeri: Dogubank İş Hanı Kat 5 No: 517 Tel: 27 76 66 Sirkeci İstanbul V3CDI KIZ1LDEMİR yükleme bosaltma ameliyelerinl yasaVclamtık, beklemeleri önlemek sureti Ue temin edilebilinir. ödeyen bir araba sahiblnm y o sokakta oturanlann parketmeleri için ayrılacak nokUya otomobilini bırakmasmı sağlayacaktır. Şehir dun. yollann daha İyi plânlanması trafik füratini arturabilecek başka blr unsurdur. Sokaklarda parkedilmis blr otomobil veya mal dağıtan bir arabanvn, durmasının sürati azaltmaaına ı!âveten. «ürati azaltan en önemli âmillerüıden biri dt kavmaklardır. Kısa vâdeli programla kavsakların şeklini düzeltmek sureti ile de büyük faydalar uğlanmaktadır. Veni tip kavsaklar yollann kapasitesini arttınrsa da devamlı trafik akımı diğer kavşaklardaki Plâncılar, mimarlar, mühendisler şehirleri restore edeıken, ç«vreyi kommanın yanmda en önemli konu olarak trafik sonın'unu eie almaktadırlar. Bu çahşmalarda bulunanların öncüsü 1963 yüında yayınladığı .Şehirlerde Trafik. adlı eseri konuyu tam anlamıyla aydınlatan. büyük şehirlerd» vasıtalara gerekli kolaylıklann saglanmasınırı temin edeceği ekonomik ve sosyal kazançları dile getirip, bunun mümkün olabileceğini upatlayan Profesör Colin Buchanan olmuştur PARK PROBLEMt HAÎİK skımmın süratlendlrilmesi için çSzüralenmesi gereken en önemli konulardan biri de park eden araçlardır. Araçlann trafik akunı ta olan yollarda parka zorlanması hem emniyet hem de gelir sağlamam bakımından yararhdır. Park edecek araçlar gördükleri görevin önemuı* göre gSsterilen yerlerde durabüecekleri gibi, parka az elverişli yerlerde yüksek üeret almması suretiyle konu bir hal yoluna sokulabillr Î Cumhuriyet 8784 VEFAT mekte, bu bHgiler daha derin olarak tahlil edilmektedir. Son jrülarda iki karışık usul geli;tlrilmi| bulunmaktadır: Transit ve Kombinezon. Bu iki sistem kısaca izah «ÎUemez. Serhest yollar ve çevre Kıymetli eşitn. Yaman Tüzcet ve merhuro Yük, Müh. Mimaı Öndet Ttteeet'in »vgUİ babaları, tstlklâl Savası fcahramatılarjndan E. Plyade Kıdemll Albayı TASARLANAN PLÂN P ROFESÖRÜN tavsiye; ettigi plân, özet olarak, ana, tâli ve yayıcı yollardan kurulu, şehir merkezlerini çevre bölgelerine bağlayacak bir trafik düzeni idi Bu düzens göre trafik doğrudan doğruya şehirlerden geçmiyecek. geçis bölgeleri tamamen trafikten masun olacak, yalnız âmme kuruluşlan şehir merkezini besliyecektir. Nitekim derinlemerine yapılan incelemeier Profesör Buchanan'ın çok haklı oldugunu ispatlamtîtır Bu «ur«tie Buehanan'm görüşleri şehirlerin yenilenme faaliyetlerinde bulunanlar üzerind» «tkide bulunmuş olduğu gibi sehir bölgelerinin geliştirilrnesi ve bunlara hizmet eden ulastırraa «i*teminin düzene sokulması proielerini de etküemistir. Daha «imdiden plân çizelgesinde müşterek bir düzen üzerinde anlasmajra vanlmış ve bazı çevrelerde tatbik mevküne konulmaya başlanmıv tır. Plâna göre yollar jebekesı şehri çevreleyecek ve yardımcı yollar sıkı parketme kontroluna tâbi tutulacağı gibi etrafmda mub telîf yüksekliklerde oto parkla' kurulacaktır. Yayalann gezdigi alışveriş yaptığı veya eğlence için kullandıklan kısımlar trafi'e kapalı oîacak, ancak âmme ulaşım sistemi bu bölgelere hizmet edecektir. Merkez dışmdaki bölgeier trafikten masun kıhnacaktır. Bun lar uzun vâdeli birer çözüm yolu teşkil etmektedir. Kısa vâdeli tedblrler için ise mevcut kolaylıklann prodüktivite orarunı arttırraa yolu ile mühendislik ve idtrecilik tedbirleri ön plânı ijgal •tmektedir. Bunlara trafik sinyal sistemleri, traiiğe istikamet veriel sisteme basvurmak, tek istikMneta dayanan trafik sistemini kabul etmek, kavsaklarda dönemeç yollan inşa etmek, beklenmedik olaylarda yön değiştirebilecek eaddeler meydana getirmek, karayollarının ıçıklandırma fistemi ile yayalar için emniyet tedbirleri almak gibi yollara baıvurmak dahildir. Dah» da ön«mUsl, ana eaddelerin. bilhassa kalabaltk saatlerde açık tutulmasını «ağlamak icabetmektedir. Bu da açık yollarda Hayri TÜZCET (ORTAKÖY) Hakkın Rahmetine ksvTişmvntur. Artz naşı 2 Eklra Cuma günü Fatlh Camllnda cda edilecek ögl« namazını müteakip Kozlu'dıtki aile kabristanına tevdi edilecektir. Ulu Tanndan rahmct v ı magfirvt dllerlm. E*I t r r c r TCZCBT Cumhuriyat 9783 lnci vs Or. Demlr Budak KırUrı ESRA'nm dojumunu raO)delerl«r. 29 Eylül 1970 Güzelbahçe 1 Cumhuriyet . OTtt Izmir Defterdarlığından (Clektronik sİKtemle trafik kontrolu vapılırken. Mubammen bedeli Teminatı Malın cinsi Ura kuru; Lira kurus Devlete ait Dispanser ve lıastahanelerde Uç senede birikecek olan tahminen 1780 litre röntgen fllim banyo suyu (190214268/1) 16030. 1302. Yukanda roahalll ve cinsi Ue tnuhammen bedell y a a ü röntg«n filim banyo »uyu kapah zarf usulUyle satılacaktır. îhalesi 12/10/1970 tarihine müsadif pazartesi günü saat 1536 da Defterdarhk MUlt Emlâk MüdUrlügünd* teşekkül edeceîı SaUş Komisyonunda icra kılınacagından lsteklilerin geçicl temlnat akçelertni i'aturarak 2490 sayılı kanunun 31, 32 ve 33 tincü maddelerine göre hazırlıyacaklan tekllt mektubunu en goç saat 14.30 a kadar Komisyona vermelerl. Şartramesi her gün mesai saatlert dahllinde MUU Emlak MUdürlUğünde görülebilir. 21/9/1970. NOT: Postada vaki gecikmeler kabul edilmez. Derneğimiıce 75 000 sdet riört renklı vs 25 000 adet Utı renklı 100.00ü «det ofset baskı ıle brosür bâstmlscakur. Bu lst ait sartnameler Ankara'da cierneâimız genel merkezlnden. Istanbul'da Kizıla\ tstanbul Müdürlügünden. îzmir'de lzmır Kızılay Şubesı Baskanlığı.ıdan temin edılir. Teklıflere engeç 12101970 sünü saat 16 00've kadar Genel Merkezımız Muhaberat Servlsıne verilmıs olacaktır. Postada vaki gecikmeler nazarı rfikkate almmaz. Demeğimiz. 2490 saytlı kanuna tabi değildir. Cumhutiyet 9762 TÜRKİYE KIZILAY DÜRNEĞİ GENEL MERKEZİNDEN Gerçekten Avrupanın bırçok « k i ve dar sokakları olan şehnnde kademeli park tarifesi konulmak suretiyle yollann tıkanmasuun önüne geçilmiştir. Gene aynı jehirlerde belirli yerlere konulan çok katlı park binaları da konunun çözümlenmesine yardımcı olrauştur. Tekel Likör Fabrikası Müdürlüpnden Açık Eksüime İle 1 Elektrik motörü ile direk aküple 2 adet santrifüj tulurnba satm alınacaktır. 2 Şartname Mecidiyeköyde Tekel Lıkör Fabrikası MUdürlüğünden ahnabilir. 3 Muvakkat teminat 400. Hradır. 4 Pazarlık 12'10'1970 pazartesi gunü saat 10 da Komisyon marifetiyle Mecıdiyeköy Likör Fabrıkasmda yapüacaktır. (Basm. 21915 !)768> MESKEN BÖLGELERİNDE P ARK kontrol slsteminin mesken bölgelerine yayılması ile ev sahiplerinin arabalannı sokaklara parketme zorunluğu trafik probleminin baska bir yüzunü ortaya çıkarmaktadır. Blr plân gereğinee, arabalannı evlerlnin önün» bırakmak isteyenler parketme mümadesi alacak, bu mü. »aade k&ğıdmı on eama y»pıştıracaktır. Bu müsaade, ücretini ak'mla Liyusıım vapmazsa fayda «aglamaz. Eğer kavşaklan kontrol eden trafik işaretleri bütün kavsaklarla ballantı halinde olursa ve muhtelif kavşaklardaki geçiş süratini ayarlayabilirse randıman elde edilebilir. Elektronik beyin sayesinde, trafik kontrol konusunda önemli gelişmeler «lde edilmiştir. Traflk Ijareüeri, trafik îartlann» göre sürat ayarlayan ana kontrol merkezine bağlanmakta ve merkez bu sayede akrau kontrol edebilmektedir. Bu arada detektörler elektronik beyin kanab ile gerekli bilgiyi temin edebilmektedir. yollarında kompüter tarafmdan kontrol işlemi akunı yolun kapasıtesine göre ayariayabllmektedür. OTOMATİK KILAVUZLUK (Basm: 1 3863 21502 9772) B DEVAMLI YENİLEME B U dstemlerln basanya ul»sabilmesi kumanda eden elektro nik beyinlerin iyi programlnn» mısııu bağlıdır Bu programlar devamlı ol»>ak v»nM»n Vaipme ahnmakta ve daha fazla bilsi ver U usullere rağmen ibtiyaç ka. pasiteyi gene d» geriâs bvr». kabilir dolayısiyle randım«t> arttırmak amaeı ile daha 4a kanşık usuller gelistirilmektedir. Bunlann başmda güdümlü yollarda otomatik küavuzluk l i gelmektedlr. Bu sisterae göre otomobOe bir elektromanyetik kol takümakta ve eihar yolun blr tarafma döşenen kılavnz raya göre hareket etrnekte, arabanm dlrekslyonunun çalısmasına lüzum kalmadan araba rotannı taklp edebilmektedir. Ancak gicUleeek istikamet Bnceden tayln edllmekte ve komriter idareyi K a n «lin« «1maktadır. 50.000 Me\ Ambalaj Sandığı Satınalınacaktır 1 Bu ise ait şartname Müessesemizden vey» Sirkecideid 5 inci Vakıfhan altındîki trtibat Büromuzdan tsmin edilebilir. 2 Tekliflerin 15/10/1970 günü aksamraa kadar Müessesemlzin Beykozdaki Merkezinde Mıihaberat Şefliğine verilmesi şarttır. 3 Teklifler arasında şartlanmızla ihtiyacımua en uygun olanlar tercih edilir. 4 Mües esemiz dUediği miktarda ve aüp almamalrt* sarbesttir. SÜMERBANK DERÎ VE KUNDURA SANATİ1 MÜESSESESİ ^Basuı: Z1688 9771)