Katalog

»ly'Vı ıg>fTV»~1 umhuriyet AYRICA PARA İLE SATILNAZ »Hllllllllllllllllllllllll 4 Occrfc 1970 Sayı: 9 İnsanı çıldırtan yağmurlu geceler Bn jnğmnrlvt geceler çıldırtan fnsanı, Bu terkedilmışlik bu yalnızhk. bn huzun 0 blr vangin sonrası; yıkılırcasma Çokmesi yok mu başımıza gokyuzunun? İşte o' Kadere mahkum olmuşluğumuz, Uzun bır çılenın değışmıyen dokusu Apansız bır cam kınlır büyü bozulur, Gırer pencerelerden bır toprak kokusu. Sürdkler peşlnden yaşamak İnsan nefes alır n anda derin derin... \e sonra hatırlar bir fani oldufirunu lç urpertisijle yagnıurlu gecelerin. SAADEI BEKÇISI Haftadan Geçerli Ikaz Adnan TAHİR • BAZI ülkelerde bir ku> ral yar Sansür gereğınce bır fılmdeki opuşme sahnelerlniı» sımn 27 mptre. Yanlışlıkla 28 mı olmuş" VuniTorsunuz tnakası sahne mustehcen sanbnıtor artık Plâjda, daktılo şeridı olçusune orantılı ıkı kumaj parçası ıle boy fosterrn gnıç ka> dın, ar ve »uiva du\|fularını rpncıde rdıvor ıddıasma mohatap olamaz Ovsa avnı kıvafptle şehırde dolaştı mı snnu Adlıvp kondorndur. Her ıkı olavda da rienfe un«uru basıt bır makas, Ne marıfetlı araçmiî" Bın çv kip bunu, belırl polıtikacıla* rın dılıne kadar nzatabılse, makas valnız marıfetli değıl, kutsal bır araç olacaktır. • GENÇ adam her bakımdan jakışıklı Gcnç kız da bır içım su Dans edıvorlar En oîmavacak bunve hareketlerınl kapsayan danslardan bm Kendılerınden geçmış gıbı bır ha'lerı var Aksı tesaduf, salona kızın jabası gınjor en bekl»nmedik bır anda Ve delıkanlıvı alaşagı edıvor HışurUa sille tokat Mefer adamcagız kütuk gıbı sagırmış, bır o kadar da muhafazakâr Müzıgın sesınl duvmadjgı ıçm erkegın, kızı ıls dan» ettıgını degıl de kimbılır ne halt ettığıni sanmış Şımdi bu olaya davanara<c dans etmekle hukumet etmek arasında baglantı kursak ukalâlık mı olur' • HERRİOT, bir vakıtler Lione'da tarıh hocasıvmış, Ders yılı sonunda ımtıhan heretindeH bır meslektajının, oprencılerden birını sadıstçe sarularla zor duruma duşurdufunu gorünce kızmı?, çocuja donerek: «Çıkabıhrsmiz, »ınıfı geçtınız» riemış Fakat benkınm bunı bo7iık Her sene «onunda a\nı orunu tekrarliTOr Ve fiınun birinde bır oğrencıden kıvasıva davak dıvor. Olavdan sonrs da «uçtı Herriot T» ruklüvor: «Hani 6 vıl onc« bir talebrri elımden kurtarmıştınıı ra O davranışınızla otnntemi kirdığınız ıçın bupun ?xı nlav ba?ıma (teldi » Herrıot (TUİmüş: «Yanılıvorsunnr Ben sizın otoritenizi kırmadım. sadece kafanızın b vıl once kınl. mauna mâni oldum » Herriot'. nnn ceribı, 90 anda memleketin kaderlni elınde tutan bazı vetkıliler için de feçerh bır ikaz olsa gerek. şş = g s S S 5 E Hanı nerde o sevgılıler. eskı dostlar? Bırbırınden güzel o aldanışlanmız? 3 Ne oldu ansızın o ıyımser gozlere" Neden yağmurlu ve yorgun bakışlannuz? Gokruzune açılmı; ellerimlz »orar: Bilinmez blr sonun yaklaştıgi gerçek mV Neyl anlatıror hize kapkara gokler* Tannm.' Bu yapnıurlu gece bitmlyecek ml? DAMS ETVVES Ml HVA GrE OMA » B Bana yaklaşma çocuk Bana yaklaşma çocuk, Oyle bakma gozlerıme; Senı bır doğme gıbı Işleyemem denme. Bende Rtız başiadı çoktan, Sen omrun baharında«ın Dıınu raşar beninı kalbim Sen umutlarınla yarındasın. tstese yeni bir dünya varatır Dıllere destan güzellığın1 Boyadan, yaldızdan değıl îevgıden, a$ktan güzellığın. Senln «.arlalann var «öylenecek, Benım dertlerlm, aoalanm Sen dokunduğnn yeri vakarsın, Ben içln için ^ sonfsflfimızıde Bır vangırun icınde bulursun. İçımde küllenmış ateşlen Deseleme, ne olursun? Bir başka çaeda ra^asardık belki; Seninle blr butun olurduk' Orle bakma gozlerime. çok geç Taklaşraa çocuk... Yaklaşma çocuk, •jimıııııııııııımııiMiııiMiıııııııııııııııiMiıııııııımıııııııııııııımııımmııımıımıııı Devorm yannkı Cumhuriyet'te fa * • ** bul Kultur Sarayında yapılmıştır «Mıdasın Kalaklan» adlı eser TRT Kurumunca \apılan ısmarlama uzerıne Gungor Dılmen ın a\nı adlı o\unu uzerıne bestelenmıstır Bestecı \azar ls ve amaç bırlığı, kendı anlatımlanna da m gun olarak kısaca «operadan kaçan opera» dne tanımla^abıleceğımız bır bıçım getırmlştır. Genel göruFERlT TIZLN stanbn] Kultur SaraMnın gerek ılk açıhşında gerekse 1069 1970 me\ sımının gırışn le eserlerı oncelık kazanan Turk bestecl^ı \e ehne ılk degneğı alan orkestra \onetici5i olmak Ferıt Tuzun e kısmetmış Ferıt Tuzun Cumhumet sunra«ı çok seslı sanat muzığınde lkıncı kusak bestecılerımızdendır 1929 Mİında l^tanbul da dogmuş çocukluğu Kınahada da geçmış oğrenımını Ankara' da surdururken Devlet Konser\atu\arına gırmıs I h ı Cemal Erkın'ın ogrencı<;ı olmuştur Daha sonra Necıl Kazım Akses' ın \anında bestecılık çahşma\a koMilmu^, okulun 1950 de pı\ano, "1^52 de kompozı«\on bolumlerını bıtırmıştır Sanatçı 19S4 yılında Mıllı Egltım Bakanlığınm sınaMnı kazanıp Alman\a' ya gonderılmış Munıh Muzık Akademısıne oğrencı olmuş, Lehmann, Eıchorn, Mennerıch ve Le^sıng ın \amnda çalnmış, bılglsını genışletmıştır 1959 yılında \urda donen sanatçı Dev let Opera ve Balesınde orkestra yonetıcılığı \apmaktadir Ferıt Tuzun'j Turk muzık çevrelerıne ılk tanıtan verımi 1957 yılında Alman\a'da be^teledıgi ve vıne orarfa çaldırdıgı «Humoresqne» dır Nasreddın Hoca^a adanan bu euzel orke«tra parca'inı «Çesmebssı» adlı baİe «uıti ızlemıs 19fi5t«> uç bolumlu orke'tra suıtı «Esfntiler» ılk oper»«ı «Mlrtamn ı» n n i'k t«>m«'h e°çen yıiın 20 Aralık gunu Istan SERPINTILER FAflüff YEJVff? Midasın Kulaklan nusu>le opera ıle tıyatro arası, anlatım açısından muzığe etkılı bır sus gore\ı tanıj an «opera» % a karşıt bır rfa\ranışıa «şarkı» \a ^ er \ ermej en bır bıçım «Mıdasın Knlakları» kazandığı bu anlamla acaba tıjatroja mı, ^oksa opera%a mı \akın' Sanır.z bu konuda turlu j orumlar japılacak, sorunun cevabı aranacaktır Tuzun'un muzığı o\una ne kazandırmış' Bızce «mıtolojık» bır o\ku^e u\gun, zorlamaiız, fazlalıklardan arınmış «ıcak d o kulu bır partısvon \ermış beslecımız Gelısen dene\ lerının, dogustan sahıp olduğu zeka»ının \e mızah du\ gusunun jankıları «Mıdas» m her sahnesınde rahatca gozlennor Ikı degerh sanatçımızın ortak eserını butun oku\ucularımıza salık \erırız katılan genç ve guzel «anatçılar arasında en çok dıkkatı çekenlerden bın de Polonja lı l rsula Kosut'tur lanındakı Josef Traxer Opera 1 » a Bırak kanımız aksın B tRLEŞtK Amenka'da bır turn» yapan beş müzikçlden kurulu «Rolling Stones» grupu son konserını San Françoısco nun Doğusundakı Altamont oto ^rış alanmda verdı Vaktıyle, devnn en unlıi, en çıldırtıcı muzık topluluğu sajılan Beatle lar btle Amerıkalı ları boylesıne coşturamamış, çıgnndan çıkarmamıştı Koca şehır yermden oynamıştı sankı Bu konsen sabırsızlıkla bekle yen gençlenn ıçi ıçıne sıgrruyordu Üçvuzbın dınlpvıcı toplanmıştı alanda 19 doktor, 6 ruh hekı mınden kurulu bır ekıp LSD krızıne rutulanlan l»davı ettı, dort çocuk doğurttu, bır alko lık bır bıçaklanan, ıkı çıfnenen ıçın olum Kağıdı vazdı Bu arada butun rekonarı kıran turne bo\unca «Rollıng stones» onbeş mıljon hralık bır gelır sagladı I\ew York takı konserlerıne gelen unlu orkestra jd netıcısı Leonard Bemsteın he men sahne yanında ses buyuteç lerınaen bın >anma oturarak doğaçtan çalınan \e olağanüstu ustahkla vansıyan gıtar ses'en nı dınledı Grupu son plâğı «Bırak Kanımız Aksın» bugun lerde pıjasaya çıkıyor Degışık ses kaynaklarıvla pekleştırılrnış olan topluluk bu plakta «Pop» muzığının çok degışık, hıç du yuUnamış orneklennı sunuyor Rus filmcileri Batıda ılmcıhk tanhınde ılk defa bır Rus ekıoı Londra \6 Parıs gıbı kapıtalıst başkentlerınde b'r tılmın dış sahnelerını çekmekte Lnlu bestecı Pıjotr lljıç Ça>ko\skmın \aşam o\kusu uzerıne kurulu olan senar\oyu oejaz perde\e genç jonetmen tgor Talankm aktarıjor Kamera gudumu Margarıta Pılınkına adlı bır kadında Ca\ko'sknn ıse Innokentı Smuktuno; s^ı o^nujor Rusvada bmuk unu olan sanatçı Parı<! te gaee'ecılere şunları soviedı Dostlarım bana penıkamın l daha nı oturma> ıçın «iaçlarımı dıhınden kazıtı«ımdan oturu «Hıppı dıısmanı» dnorlar. Ça^ko^skı uğruna ralnız saçlarımı degıl. bulun gucumu. hattâ laşantımı büe feda etmekle oğunurum.jt Çirkine yer yok 0 PER4 sahnplerıno çırkını sokmu\or prodjktor ve oyun yönetmenleıı artık 19 uncu Yazyıldan başla\arak onbeş yıl oncesme de't suregelen beslı şarkıcılar çağı kapanmışa benzer Smema \e muz Mı ovur,larda guzele alışan gozler şunumuzde sesle bırlikte estetık olçulen de arıjor artık Hatırlarda olduğu uzere ilk dela Marıa Callas yıllar once kı sa surede otuz kılo bırden atarak kendını kurtardı Onu, ra•ubesı Renata Tebaldı sesını bıle tehlıkeye atarak ızledı Kuze>de ıse artık tombul \Vagner sopranolan tanhe kanştı Gunurrnlz opera sahnelerınde Anrelıese Rothenberger, Loucıa Popp, Mınu Coertse, Rıta Strelch, Lısa Della Casa Anna Moffo, Anja Sılja, Antoruetta Stella gıbı gttzeller geçıt yaparken bunlara Polonvalı dılber sopra no Ursula Kosut gıbı ycnilerı de katılıyor F Telefonda Ferit Tüzün 0 Opera bıçıminde ılk esennız «Mıdasın Kulaklan» bu aksam dun\ada ılk defa temsıl edılıyor Bojlece Istanbul tarıhı bo•vunca belkı de ılk defa bu turlu bir olava sahne olaeak Bundan oncekı verımlerınızde «mızah» a başanvla \er vertfığınız gorulur Ilk operanız ıçın «Mıdas» 1 seçerken ajnı du>gunun etkı=;ı bahı« konusu olabılır ml' Olabılır Belkı de bılınç altında Gungor Dılmen'ın oyununu muzıklendırirken bazı değışımleı \aptınız mı' Zorunlu olarak önce orçanlk vapısında bazı böimeler T« katmalar oldn Teni sahneler ekledım Bir opera mctni bı lırsınız a~vrı bır soz doknsn gerektırır. Bnnlara ek olarak soz le muzığın «prozodı» dedığimız bılesim teknıği de bn de$ısım lerde bır etken oldn 0 Muzık açısından hangı akımlara 5 akm verımınız' Ben söyleyemem bnnn Sevreder, dlnler, »iz yargılarmnıı 0 Istanbul Kultur Sara^ında eserınızin sahneye uygulanması bakımından guçluklerle karşılastınız mı' Genellıkle havır Ancak, sabnelerin ara«ız dejhsmesini gağlavacak döner duzen çok daha nvgnn olacaktı sanınm . 0 Kaç Mİ surdu bestelemenlzT Üç yıl kadar 0 Yeni bır «e\ler dusunuyor musunuz» Şimdılik bir açıklama vapamam Şn kadar «SvlİTeyim; fallba OTnn vazan Tnran Oflazofln iie işbirlıjımiz bahıg konnan 9 Kendınıze vakın buldugunuz besteci ve eser? Teni Vıvana Oknln Ozellikle Alban Berj Ve onnn «W«wzeck» adlı operası Henuz kurulan tstanbul Devlet Operası konuaundaki dü«ılncelenniz' Genel Müdflr Aydın Gttn ve çevre§lndekl ntmanlann yerinde gorü« ve Targılan ile knrnidn. BSyle ridenefdflnyada sdı geçen bir knrnm olnr kıea snrede . 0 özel ha^atınızda bır değışıkhk var mıT BiÜTorsnnnz bfkânra Ama yarın evlenip evlenemiyeeeğiml de kestiremera • Çok he\ecanlı mısınızî Hem de nasıl Hayatanun en heyeeanlı anlannı yafiyomna ın sıralarda. • • I MILLER. «The Tropıc of Cancer» adlı filmde kırk yaşlarında bulundufiı sıralardaki sergilılerıni canlandıran oyuncuiarla. Ah şu sanatçılar * ALMAN fılm yıldızı Hıldegard Knef Broadwaı'de «Sılk Stockıngs Ipek Çoraplar» adlı muzıklı o\una ba=rol ıçın çagrılır Esenn ılk temsılınden sonra kendı«ını kutla\anlar aratmda caz şarkıcısı EUa Fıtzgerald 1 da gorunee şoyle der «Benı çok memnun ettınız Goruvorsunuz, şarkı sovlem«k zorunda kaJdım ama ne yazık kı sarkıcı değılım » Ella gulerek ce\ ap verır «Haksızsınız Emın olun, bugune rfek dinledığı 1 sesı olma^ an en mukemmel şarkıcı sızsınız » •jc YURDU Avnstnrva'dan 1932'de avniarak Anjerika'va verleşen ve 1960'ta rene orada ölen ünlü kadın vazar Vıcki Banm'u Ikıncı Dunva Savaşından sonra zıyarete (felen bır ^atanda$1 komplıman vapar : «Benı şasırttınız,» der.. «Sızi çok daha taşlı u esmer ianırdım.» Vıcki Baurn, boyalı saçlarla «ü«lü ba«ını sallaiarak cevap verir : «Evet, ama zaten oyleyım » •• FtLM sanatmın büyuk adamı * Charlie Chaplln, yaş gü nünde misafırlerini eğlendlrmek amacıyla Unlü kışilerin, çocukl»* nnın Çinü ahçısının taklitlerlni yapıp ttalyanca bır opera aryası söylevmo» mlsafırlerden bii hayranlıkla bagınr; «Charlie, ba kadar jüz*' şarkı »övledıtinl bihnİTordum» Sanatçı boynunu bU ken»k cevapla «Harır dostmn, «arta sfiyleaıedim, ladece tenor Caraao'yu takllt ettfaa» Miller beyaz perdede afdaf Amerıkan edebiyatının büyıik siması Henry MUler en unlü veriml olan «The Tropic of Cancer» ya ymlandıgında çoyle demlştl «Bu, ahşüraı? anlamda bir kitap değildır Bu, süreli bir tahIdrdir; sanatın suratına ağiz dolnsu tükürdytür™ Tannva, insanlığa, kadere, zamana, ask Te giızelliğe Etılmı? TÜrkll bir adımdır..^> Yayınlandıgı 1934 yıllannda asın açık saçık olu şu nedenlyle vasaklanan, ya zarının «Ça^unızu en havasız romancım...» olarak tanımlan masına vol açtn «The Tropic of Cancer» b'ieünlcrde ftlme alı. Ç nni altı mılyon lıraya Para mount'a sattıktan sonra çekıli şı denetlemek uzere Parıse gel dı «Cinsel \aşamsız hepimiz sıfınz..» dıyen vazar kendisıne ılk büyük ünü sağlajan roman boyunca 1930 yıllan Parls' inde geçirdiğl sertıvenlerl bu arada sokak fahişelen ve seks düşkünü sanatçı kadınlarla aşk lanru anlatır Pılmi yoneten Jo seph Strick amacını şo>Ie ö zetlıyor «Film, romanı tum sçiklığiTla vansıtacaktır Bu nedenle belkı tutucu çevreler g3remi'^cek.. Ne yapalım, romaru dans «onra nanl okndulars», fibnl de ırene datas wuax% före zz