Katalog

,5 V> CUfc 11 Turk Hslk Kultürunun Hazınesı Bu c.ltte 15 ojun, renklı 10 resun ve zengın açıkiama notları 20 lıra BÎLGÎ YAYINEVİ Yemşehır, Ankara Cumhurıyet 8235 BÜYÜK KARAGÖZ Cevdel Kudrei IIPIVAl ^^H^^^H ^H ^H ^H ^^^^^^^P KURUCUSU: CTJNUS NADI 46. yıl, sayı: 16141 Telgraf ve mektup adresi: Cumhurıyet istanbul Posta Kutusu: tstanbul No 246 Telefonlar. 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 ALTIN B Ö C E K Buvuk Amerıkan »aır *e hıkâ\ecısı Edgar Allan Poe'run bırbırınden guzel \e esrarlı hıkiyelerını Tomns Uyar'ın kalemıjle dılımıze kazandıran bu eser Varlık Ya.vıniarı arasında 4 lıra fıatla çıkmıştır t.,ene Varlık YaMnları arasında E Hemmgray'ın jAfrıkanın Yesıl Tepclerı \e JP Sartre'ın «Is Işten Geçtıo adh eserlerın n u nı baskıLarı 4 er lıra fıy»tla bu ay çıkmış*ı Hâncılık 3206S24? ^^H Cumartesi 5 Tetnmuz 1969 DİL Resmî ve özel sektör yatınmları için ithaJâta ayrıJan miktar kısıidı KURULTAYI BAŞLADI ÇALIŞMALARI Yeni kota, 113 milyon dolar ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) 113 milyon 307 bin dolarlık 1969 yılı ikinci altı aylık tahsisli ithal malları listesi (23. Kota) dün Ticaret Bakanüğı tarafmdan açıklanmış, ayrıca Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Bu kotada, 4 Ocak 1969 tanhınde vayınlanan 1%9 Mlı bırıncı kotasına nazaran, re«mî sektor yatınmları ıçın yapılacak ıthalâtta kullanılan miktar 18 mıljon dolardan 12 milyon dolara, ozel sektor ' atırımları ıçın avrılan mıktar lse 20 mılyon dolardan 14 milyon dolara ıntftnlmıstır. Ajrıcs, geçen kotada, «Hasnsi sektör icil ihtivaçlan» ıçın avrılan 500 bın dolarlık kota lie ozel sektor 3 atırımları ıçtn aynlan kotalar'n Üdalar Bırlığı emrınde oldugu kavdedılmı<:ken, bu defa, son gene ge\e uvgun olarak bu kotaların Ticaret Bakanlıgı emrınde olduğu belırtılmıştır Sanayı Bakanı Mehmet TurOte landan, dun Ticaret Bakanlığı tarafından vapılan açıklagut, dun demır fiyatları Konumada, ıkıncı altı aUık tahsısU ithal roalları lıstesının özellikleri sunda açıkiama yaparak, «Demiozetle şo>le belırtılmıstır re ihtiyacı olan »atandaşlanmı(î) Liiks mal ithalâtına yer verilmemistır, (3) Belırlı surede rekabet gucune eriîemnen sanayıın koıın, demir fivatlannın en kısa runmaması, tekellere >ol açılrnama«ı prensıplennden hareket zamsnda normal sevı>e%e ıneceile, anlaşmalar \e Izmır Fuarı ıthalât ımkânları rfa nazara alıfini bilmelerınde favda vardır. narak bu turlu mallar ıçın olDepolanmızdan yapılan tevziatçulu kotalar tefrıkıne gıdılmıştır Dahıli sanayu dıs rekabete, t» gorulen aksaklıklann ciderilkalıte ve fıat \onlennden alışmesi için de alâkablara gerekll tırmak maksarrhle terbiyeVî talünat verilmiştir» demış'ir. kotaîar tefrık edılmıstır. Bakan, demır fıyatlarının ânl (S) Özellıkle ıhracata donuk \ukselmesı karşısında vapılan »anajı dallınnın çeşıtlı ıhtıyaççalışmaların sona. erdtgını ve ltrının ıstenılen olçude karşıl»ılave tedbırlerın tatbıkatına bu nılmauna ç»h?ilmi|tır ayın bajından itıbaren başlandı(?) Dahılî ımalâta jonelen bas(jını ıfade etnüç ve ozatle ş.unlalıca onemîı ıntıvıç marideleri • v urk Oll Kurumunun 13. n soylemıştrrıçın montaj sana>ıı kotaları tefw P J Kurultayı dün Ankarad* «Hfm ithalâta ılâteler %apü , nkı uvgulanmasına devam edılj \ toplandı. Kuruın organlamıştır. Montaıdan ıma'.âta ^o mış. hom de fcreğH • Demır Çe ' *™ rının geçen toplantıdan likten takme alınmıştır. Temmuz ' nelen faalıjetlen ıçıne alan ıma hueuııp değin çalısmalannı incebafindan itıbaren ajda lıaddccı . lat sanarıı kotaları tefrıkı uvjjıecek olan Kurultav. öyle sanılere asgari 38 bin ton kutük \eri eulanmasına devam olunmuşyorıız ki arkada bıraktıjhmız hç tur. j lecektir. Bu miktann 20 bın tonu ; yılın başanlarını saptavacak ve (Arkası »a. 7. üu. 5 de) I önümüzdeki dönetne daha TerimYeni kotalar li bır programla (tirilmesi olanakIkıncı altı a\lık h'tede bazı larını sağlavacakljr \enı kotalar konulmuştur. Bu Guzel dilimizin öz varlığuıa ka> arada «saç kurutma makınelerı» vuşturulması çabalarmda Tiirk ıthalı Içın 100 dolarlık bır koDıl Kummu üyelerinin kendi bajta aynlmıştır. larına kaldıklarını sovliyecek de(Arkası Sa. 7. Sü. 4 te) ğilız. Yurdumuzda ulus se\fisinin bilincine eren, ulusal bapmsiTİığın onkojullan üzerinde diişiin birliğıne «aran biitün avdınlar, Kuruma *azılı olsalar da olmas»lar da dil dâvasınt rnrekten savunmakta. Turk Dil Kummunu desteklemektedirler. Kurum da tt başanlı çabalan ile dilimiri »e\enlere umut ve cesaret vermekil te. nnlann fiicünr güç katmaktadır. Atatürk'ün vasiyetî tartışma konusu oldu 9 1> TEMMlZ'da Av'a gidecek Apollo ll'in Komntanı Armstronj;, bazı geceler Av'a ınıs pro\a* lan yapmaktadır. NASA yetkılilerıne föcr, geceleri vapılan denemeler. Runduz yapüanlara nazaran A\'a ınıse daha çok benzemektedir . Bu arada. Silili Jenaro Gajardo Vera adlı bir avukat deiletinin tapu daıresine başrurarak ariına Av'ın tapusunu çıkartmayı başarmıştır. Vera, Şi Ii kanunlarına Rore, 16 vıl once gazetere ilân \erıp, sahipsız oldupu için Av'ın mulki\etıne talip olmuş, 30 ırun içınde de kımse itıraz etmevınce, Aj'ın tapusunu almışdr. Itukat Vera, \ergi dairesine her TII 4\ toprakları için 1 Dolar' odemektedır * Fotograf. AP (Vırgınıa) # S\L1 akşamı. gerıje sayma pro\ası \apılırken, Apollo • 11 uza\ RPmisi çe\rpsindeki servis araçları kaldınlmıştır. Apolloll'in tarihî 4v (rezisi 16 Temmuz'da başlavacaktır. Rad\ofoto AP (Cape Kennedy) ANKARA (Cumhnrlyet Burosu) 12 Dıl Kurultayı çalışmalarına dun başlamış, Tiırk Dıl Kurumu Genel Yazmanı Ömer Anm Aksoj tarafmdan okunan yone» tım kurulu raporunda, geçen kurultayda Kurumun gelınni arttırmak ıçın gorevlendırılen bır iıyenm sonradan ters bır tea savunarak CH.P. ıle Kurum arasındakı anlaşmazlıgı jaratnğı, C H P nın de bu uyenın goruşunu benımsedıgl one surulmuştur Bu arada, Ataturk ün vasiyeti, tartışma konusu olmustur. Özellikleri Ay'dan 58 kilo toprak ve taş getirilecek D1Ş HABERLER SERVÎSt UZAY MERKEZI. (Houston) İnsanoğlunun en buyuk macerası olarak nitelendirilen Ay yolculuğu ile ilgılı hazırlıklara Amerıka Bağımazlık Bayramı dolayısıyla ara verılmiş; bu arada, Uzay Merkezi'nden aynlan «Apolloll»in astronotları, tatillenni ailelerinin yanmda geçirmeye başlamışlardır. Öte yandan, bir açıkiama yapan uzay bilginlerinden Dr Lind, astronotlann Ay'dan 58 kilo toprak ve taş getıreceklerinı bildirmiştir. ^ . Rapor Rapora gore, sonrtdan Kurumdan ıhraç edılen Mazhar Levent» oflu adlı bu üye, geçen Kurul. tavda Kurum geürlennı arttırmak ıçın kurulan bır komıs>onun başkanı olmuş, aradan geçen 3 yıl ıçmde Dı! Kurumu ıle lş Bankasından gereklı belgeleri toplamış, bır rapor hazırlıyacağı yerde «Itatürk'ün vasiyeti» adı altında bır kıtap yajmlamıstır. (Arkası Sa. 7 Sü. 4 de) DU Kurultayı Jfrıi'rı TIULU w Pilotun adı. Aloıs Thiprrnn.. 49 yaşınds AntaİTa'ra kadar hiç kötü puan almadan ptlmrsi.. Yarısmanın favorilerinden... (Fotoğraf HA) isroil, Kudüs'ü ilhakfon vazgeçmeye çağrıldı ( Dış Haberler Servisi) ^ Demirel'e re. Çok partili vaşamın dalçalan ortasında Turk Dil Kurumunun sık sık tehlikeli saldınlara uğradığını hen biliyoruz llusun yücelmesini, halkin uyanmasını istemiven turucu ve gerici çevreler Atatıirk'ten bue emanet kalmı? ne larsa hepsine vaptıklan pbi Turk Dil Hurumuna da goz koydular Kurumr ço7den dusurmek sorsuzlaştırmak hattâ ortadan kaldınp ^ok etmek için vapm*dıklarını bırakmadılar. Dilimizin yabancı sozcüklerden arınması, piiiıden eünc daha ulusal bır nitelığe kavusması uğruna çaba harcıvanlanmızı ilkin alava aldılar. \)av sokmevınce «siz komünistsiniz!» dire işi çirkin ıftiralara kadar goturdüler Bununla da bir «nnuç alınamavınca «Turk Dilini Konıma \e Geliştirme Cemiveti» adı ıle sozd* Dil Kurumunu eereksız kılacak bir dernek kurdular. Hattâ bir ara Dil Kurumunun eelir kavnaklannı bile ele seçirmevi denediler. •Uaturk'un dılimizi ozleştırmek lensrinlestirmek amacivla ulusa emanet ettiffi Turk Dil Kurumu, bö\leor>, politika dışında kalması jtereken bılimsel çalışmalannın janı sıra avrıca tutucu pohtiks jnıçlerıııe karşı da urun süre kendi \arlıeını «a\unmak zorunds kslcı BıiEÜnp değın saıaşın başarı ıle yünıtuldufunu sovlıveceğiz. Bnrtu sö^lerken Eerççği dile eetirdieirnizden hıç 'mşkulamnadıfcımızı da sozlerimire eklemek isteriı. Ne bir zamanlar Anarasavı (Te?kilât 1 Esasire) kıüjhna sokan perıci hareket. ne Parlâmento kursulerinden ortava dökölen çok kez komrşmacılann bile anlamadıjı terkipli, ağdalı. yanlışJarla doln nuruklar. ne de imam hatip okullannda kullanılan medrese dılı. Turkçemizin ffinden güne seli'sip serpilmesini, kendi varlığıııa adım adım kavuşmasim nnli^ememektedı.. SnhvemiveceMir. Tarıhımizin hiç bir çajhnda bir srada goremedijjimiz savıda sanatçılar. vazarlar, ozanlar yeti?iyor hufün Turkivede Dilimizi bir kuiumcu titi/liü ile ı?liyen bu kalcmlerin mujdeledijrı avdınlık yarınlara mutlaka ula«acağız. Siyasî Af çıkacak Başbakan Suleyman Demırel, dun AP istanbTil temsılcılerının katıldıgı toplantıda yaptığı konuşmada. «Hizmetleri red Te inkâr edenlere kar?ı eserlerin müdafaası \ apılmalıdır» demıştır. Paık Otelde 3 saat suren top lantı İl Başkanı Paruk Ugaz ın konusmasıyla açılmış, Demırel partı ıçı ve memleket meselelenne de|inmiştır. Eski DP'lılenn affı üe ılgıh iconuda Basbakan, affın gerçekleşeceğı yolunda ımada bulunmuş, bu konuda başkaca bır goruş ılerı surmemıştır. Demırel, muarnzlannm ınsaflı olmasmın beklenmedığıni, tenkıd sınınnı aşıp şahsıyet yapma sevıjesıne ınen davranışlan hıçbır sekılde medeni ve demolcratık bulmadıgını sovlemış, «Bugun memleket idaresine tabsndan ta\ana kadar. millftimiıin irade ve rızası ile 4P hâkimdir. Hedef; barıştır, kavga değildir» demıştır. (Artası Sa. 7 Sü. « de) Amerüa Uzay ve Havacıhk Daıre5i de dün Apollo11 programında kuçük bır degışıklık yapıl dıgını belırtmış, ve uzay gemısı run kapîan pılotu Neıl Armstrong 'un 21 Temmuz günü saat 0517 GMT yenne ay'a 05 12 de yani, kararlaştırüandan 5 dakıka once | aj'ak baiacağını açıklarruştır Yenı programa gore, uzay adamlarını ay'a ındırecek olan 4 ayaklı «Ay orumceğiı» 20 Temmuz gıinü saat 20 19 GMT'de ay a konacaktır Öte yandan yaptığı maskarahklarla ılgi toplayan astronot maymun Bonny, uzaydaki yolculuğuna devam ermektedır tlgıhler, Bonny programının sonuna kadar uygulanacağını bıldırmışlerdır. Fena puan almadan ilk gelen, tek ayaklı pilot oldu Dusselldorf Havacılık Kulubu tarafmdan duzenlenen «Karadenir Ha^a Yanşı»na katılan 124 yarışmacı, dun 47 uçakla yurdumuza gelmış, Antalva • Adana yoluyla Trabzon da konaklamışlardır Rodos'tan ılk olarak Antalya Havaalanına Inen uçaklar pasaport ve vakıt ıkmallerını yaptıktan sonra, Adana Havaalanına gelmış, buradan da Trabzon'a geçmıştır. . ^fc Mayolu hanım pilotlar da var.. Turk Kuşu pılotlarından Sadık Smdal ve Alpay Açıl'ın da bulunduğu Hubert Schnuell Başkanlığındakı ralh'ye katılan uçaklar, ındıklerı alanlan, âdeta bır uçak fabnkası halıne getırmışlerdır Içlerınde mayolu bayan pılotla rın da bulundugu yarışmacılann en ıddıalısı ıse tek ayaklı 49 > a şmdakı Aloıs Thıerron dur. Aloıs, Antalya'ya kadar yapılan yanş sırasında hıç kotu puan almayan pılotların başında gelmektedır. Yarışmacılar, bugun Trabzon'dan Samsun'a uçacak. Ankara, Istanbul ve Bnıksel uzennden, 12 Temmuz'da Almanyada olacaklardır UÇAKLARDAN iKISi DÜŞTÜ ARTVİN. (Erdinç IŞIK bildiri.vor) Hava Rallısı'ne katılan uçaklardan Almanlara aıt 2 kısılık bır uçak, >olunu kaybetmıs \e dun saat 19da Murgul bucağının Çakmakka\a mev knne duşmu=se de, ıçlndekılere bır sey olmamıstır Ajrıca, doğruluğu anlaşılama\an bır habere gore, \ıne Ralh \e katılan dı ' ğer bır Alman uçagı rJa, Rıze' nın Fındıklı ılçesıne duşmuştur Murgul a duçen uçaktakı otelcı Erıch Wılhelm ıle ifletme muduru Jo^eph Edmond kurtulmuştur. Fiyatlar, 9 yılda yiizde 100 arttı KtÇÜK ÖGRENCİ, S4YGI DIRLSCNDA . Devlet Istatıstık Enstıtusü tarafından yayınlanan aylık bultene gore, 19601969 yıilan arasında belırlı bazı maddelenn perakende fıyatları uzennde, ortalama olarak yuzde yuz bır artış olmuştur. Istanbulda ekmeğm kılosu 71 kuruştan 120 kuruşa, kuru fasulya 277 kuruştan 467 kuruşa, koyun eti 663 kuruştan 1367 kuruşa, kemıksız sığır etı 663 kuruştan 1183 kuruşa, entılmış sade yağ 1473 kuruştan 2200 kuruşa, elektrık 23'den 35 icuruşa. havagazı (M3) 44 kuruştan 59 kuruşa, Gfazyağı (Lıtre) 58 Kuruştan 84 kuruşa, odun (Kg) 18 kuruştan 21 kuruşa, odun koraürü (Kg) 50 kuruştan 75 kuruşa, basma (MT) 216 kuruştan 275 kuruşa, patıska (M*) 339 kuruştan 360 kuruşa, kaputbezi (Mt) 142 kuruştan 200 ku ruşa çıkmıştır. B. .MİLLETLER Guvenlık Konsevı Israıl'ın Doğu Kudus u ılhak etmesını tenkıd eden \e bu ılhakı gerçekleştıren butun tedbırlerın geçerlı savılamnacağını belırten bır A<^aAfrıka karar tasarısım ovbırlığı ıle kabul etmıştır. Paklsfan, Senegal ve Zambıya nın hazırladıklan karar tasarı<;ınd'a l^raıl Kudus çehrının statusunu değıştırıcı butun tedbırlerden vazgeçmeye çağrılmıjtır Kabul edılen tasarı. Batılı ulkelerın mudahale=ı sonucu bır ha\lı %umu?atılmıştır. Amerıka, karar tasarısının butunune ov termekle beraber, Israıl ı Kudus'ün statusunu değıçtırıcı tedbırlerden vazgeçme\e çağıran paragrafa çekımser kalmıstır Bu paragraf sıfırı karsı 14 ovla kabul edılmıştır Karar ta<ıarı<:ı, kabul edıldığı îeklıyle sovledlr : (Arkası Sa. 7 Sü 1 de) Denize uçan öğretmenin cenazesi kaldınldı Arabasının onune çıkan çocuğu ezmemek için Boğazda denize uçan \e bogularak olen Munevver Damcı' nın cenazesi dun yapılan bır törenle, Edirnekapı Şehitlığine kaldırılmıştır. Resim. Felsefe mezunu, mükemmel bır efitimcı olan Munevver Damcı'nın cenazesi, sahibi ve kurtıeusu bolnndugu özel Avdın Okuluna jrrfirılmiş, burada vapılan bir torenden sonra Beyazıt . Camiine (fötürülmüştür. Mftnevver Damcı'nın «Ana kucağı» adı ile yuva olarak Kurduğu, bir yıl sonra geliştırerek, 30 yıldan ben emek terdiği «özel Aydın Okulu» ndaki toren çok uzüntülü bir bava içinde devam etmış, öğrenciler ve oğretmenler durmadan gözyaşı dökrnüşlerdir. Okulda vapılan tören ve dinî konuşmadan sonra oğrenci ve dğretmenler, Munevver Damcı'yı son yolculuçunda >alnız bırakmayarak, kalabalık bir dost ve akraba topluluğu ile birlikte Beyant Camiine gelerek, cpnazenin başında nöbet beklemişlerdir. Galatasaray Lisesi ile İstanbul Erkek Lisesi giriş sınavlarını kazanan öğrencilerin listesi, 7. ^ahifemizde.. ikili lemel Anlaşma, henüz yürurlüğe girmedi ANKARA, (Cumhuriyet Brirosu) Dışışlen Bakanlığı Sozcusu Oktay îşçen, dunkü olağan basın toplantısında . ıkılı anlaşmalarla ılgılı temel r anlaşmanın henuz yururluğe gırmedığını belırterek «Iki tarafut kendi kanunlann» gore, onay muamelesini tamam lamasından sonra teati edılecek karşılıkü notalan taki> ben anla?ma yürürlfiğe girecektir» demıştır. Oktay Îşçen, Kanunlanmıza gore, anlaşmanın meclislerden geçmesının gerekmedıguu ve Bakanlar Kurulu karanyla onajın sağlanmış olacağını sozlerıne eklemıştır Oğrenıldığıne gore onumuzdekı gunlerde temel anla?manın •\mnirluge gırmesınden sonra as kerî makamlar arasında temel (Arkası Ss. 7, Sü. 4 te) DAKIKAs Zâlen işliyor Ssyın Bsşbakan tstanbula EP! di. Bırtakun fabrikalar actı, bır tatnm fabrikaların temelini attı. Birtakun tapu senetleri dafıth, birtakun tapu lenetlerinin temelini attı. Hepsi iyi hos da bunlardan bir tanesi biraa tnhaf: Bu arada bir de piston fabrikası açmış. AUab, Allah Oknllardan Bakanlıklara kadar bir sürii piston müessesesinin tıkır tıkır isleyip durduğu bir memlekette. veni bir piston fabrikasına ne lüzam vardı? Savın Suleyman Demirel, yeni bir piston fabrikası açaca, kpjk», mevcntlan kapataŞupheslz çok daha Iri ederdi! D N. Tuslog binasında yangın çıkarmaktan sanık 17 öğrenci dün yargılandı ANKARA, (Cnmbanyet Bürosn) Ankara'da meydana gelen son oğrencı olajları sırasında TUSLOG bınasına, Molotof koktevlı atmaktan, Gosterı Yuruşuvu Kanununa muhalefetten sanık 17 kışının duruşmaları dun yapılmıs, sanıklardan tutuklu bulunan İ U unun tahlıve ısteğl rpddedılmış. olavlarla ılgıleri olmadığı anlaşılan, ancak vanıcı madde tasıdıkları gerekçesıyle olaylar sıra^ın 'i \akalanan e tutuklu olarak riuru«malarına de\am edilen MHP Gençlık Kollarına mensup 4 genç, tahlıje edılmışlerdır (Arkası Sa. 7, Su. ••< da) razan: CİHAD BABAN 1946 60 TILLARI ARASINDl T t RK POLt TtKA HATATINDAN GELİP GEÇENLER. YER EDENLER, MEMLEKETİN GİDtŞÎNl ITI YA DA KÖTÜ BIR AÇIDAN ETKILErEN KI3ISELER ÇIKTI... SADİR NADİ İNÖNÜ MAREŞAL BAYAR MENDERES GÜRSEL ve bunun gibi Bu yaa sensıni okurken, söz konusu kimselen büınmeyen taraflan ıle tanıyacak. bır büstler ve portreler galensınde dolaçır gıbı olacaksınız. Yanndan itıbaren CUMHURÎYET'te