Katalog

SAHIFE DÖRT sine göniüm ra7i olmuyordu Pekâlâ bıhyndum kı, 1950 ieçımleri sonuııcia Marefal, Mechs'te «esslz sedasız mevkıinı muhataza edtcek ve bu seçimlerde ckserıyetı D.P. kazanacak olursa, Devlet Başkanhğı ıçin Mareşal'e oy verecekler çok olacsktır. Bayar, Menderes, Köprülü onuo aleyhinde çal.îsalar bil« çok muhtemel olarak ba?srı sağlayamayaeaklardı. Tabıî Mareşal D.P. Kurucularını haklı çıkaracak olaylara vesile vermezte... Marejal benl sabırla dinledl; fakat artık karşımda o eıki yumu?ak ve jefkatli insan yoktu. « «Ben» (Jedl, «Do|ru b«ldnfnm lşl yaparım. Ben Allahıma jüvenirim. Eğer dofm bnldntnra hareketl ysparken bütün millet karşıma çıkaeak olsa, yine de attifım adımdan dönmem... AUah benlmle ber»ber olnr derim...» Daha direkt ve doğru bir yoldan hareket etmek istedim: « Paşam» dedim «siz Mlllet Partisine ba?kan olacakmışsınız!.. Sizin içln bu Işi yürütmek ıor olur. tsminiz bülün yurtta herkesin afiında.. Siİivri'de beraber gördük . Elinizi değdirip tedavi edesiniz dive size hasta çocuk çetirdiler. Size mesih muamelesi yapıyorlar.. N'eden zorla göklerden yere inmek istiyorsunuz?» Meclisteki müzakerelerl dinler gıbi yaptı, hiç cevap vermedi.. Ben de onun bu tutumuna almarak yanından kalktım. O tarihten sonra bir daha kendisiyle görüşmedim.. Ta.. Cenazesmde ruhuna fatiha Ithaf edinceye kadar.. 30 Temmuz 1969 CUMHURÎYET POUTIKflBÜSTLEBve PORTRELEB GflLERBI * Yazan: C1HAD BABAN 1 Mareşal'ın vefafını fırsaf bilen inica borfluyor Demokrat Fartiden •ynlanlar bir «üre bagımsız ksl âıktan sonra, bir ara Hiir Demokratlar i»mi altında bulunmuslar ve neticede Millet Partisi ismi altında yeni bir parti kurarak bunnn da başına Mareşal'ın geçmesini istemişlerdi. Mıreşal itici bir hal alan Demokratlarla, gurnr yaralarının acısını çeken ev balkının ortasında bir süre bocalamıs, Millet Partisini kurmak Isteyen eski demokratlarla, Sefik Çakmak da Mareşal'I bilmedi£i, sevraedifl aktif politikanın içine ıfirüklemeğe yardım rdince koca Mareşal, küçük Millet Fartlsinin bafina geçmisti. Bu sıralartfa Maresal'in yanına gittim, hiçblr giris cümlesine ihtiyaç duymadan: « Pasam» dedim, «Ctftntüniizü görüyornm, kendinizi yal nız hisnediyorıonuz! .. Duydum ki, yeni bir partiye (Millet Psrtisi) §ixi basksn seçeceklermiş! . Benim hatırım varsa bu konnda karar vermeden evvel. kırka kadar sayınız! .. Siz aktif politika ile ujrasacak insan degilsinlz . Sizin ba yasta tek bir fonksiyonunuz rar, Meclis'te otnrmak ve milMareşal. askcr dogmuş. asker büyümüş. bütün varlıgı ile kendinl bu göreve vermişti. Politika ve politik çekiimeler ona pore değildi. t'züldü, kahroldu ve hastalandı. Yaşlanmıştı da. Ameliyat Için hastaneye yatırıldı. lete demokrasl yolnnda ümit vererek yasamak... Kendinizi Itünlük politika roücadeleleri içinde yıpratacak olnrsanız bn milletin belbağladıgı ümit çöker. Siz efsane olcnaktan çıkarsınız!.. Eger 1950 seçimlerin de iktidarı Demokrat Parti alacak olnrsa. sizin Devlet Başkanı olmamza ne Bayar, ne Köprülü mâni olabilir. Efrer siz tabiî onlarla aranızda cerejan eden loğak harpten bıkıp bavrak çekmezseniz!...» Mareşal'ın kişüiğınin sıyasal itış kakış ortasında zedelenme Atatürk'ün en sevdlgi, en saydığı insanın. büyük askerin, efsane kahramanınin cenazesl, ince duyçulartn besledigi asil bir törenle ebedl Igtirahatgâhına teşyi edileeekken beklenmedik olaylar karşısında yüregi burkulanlar, cenaze, nümayişçilerin elinde parçalanmasın diye çaba sarfediyorlardı. derslerinde gençlere aşıladığı pren sıplere sırt çevirerek Demokrat Parti kazanında kışiliğini eritecek îı. Bayur'un arkasından da binlerce, on binlerce insan aynı tekbırleri okuyarak yürüyorlardı. s«vginin yarattığı »»il bir »aygı ile ebedi tatjrahatgahına tevdi edi lecekken, yürekleri burkulan birçok insanlar, cenaze, nümayıjçılerın elinde parçalanmasın dıye çaba sarfedıyordu. Atatürk'ün en yakın arkadaşının bu memleketin üç büyük kur tarıcısından birinin ölümünü bek leyen irtica böylelikle hortlayıvermişti. O gün o mill! kahramanı. o mukaddes ölüyü kalkan gı bi kullanan kütleden çekinenler, hiç kimseye hiç bir fey söyleyeme diler. O tarihten sonra da siyasi teşekküller zaman zaman irticadan medet umarak işlerıni yürüt meye çahştılar.. Hatırlayacaksınız, Mareşal'in ö^umunden bir sü re sonra. çok aydın ve Atatürkçu bıhr.en bir zat, Millet Partısinin gazefesinde yazdığı bir makaled* • Neden 99 luk tesbihin etrafında toplanıp Hu çekmok hürrivptl bizde >ok?» dıye hurrıyetsızakten yakınıyordu. EN KORKULAN SEY Cumhuriyet kurulalıdan beri ilk defa: Atatürk'ün en korktuju §ey yapılıyor, yâni din siyasete âlet edıliyordu. Atatürk'ün en sev dıği, en saydığı insanın cenazesi, Yarın : A D N A N M E N D ERE S BİRBİRİNE ZIT İKİ GÖREV Ecel onu 1950 yılının 10 Nısan gunü bu dunyadan aldı.. Herkeste o ıntlba uyandı ki, ölmesine bıraz da tedavisi >olunda gosten!«n acele sebep olmuştu. Memleket seçımlere gidıyordu. Mareşalın Mıllet Partısının başında bu kavgada yer almasını aılesi istiyordu. Halbukı o iki safhada yapılması lâ 2im gelen prostat amelıvatının binncisini atlatmı?, ikıncisini bekhyordu. Onun arneüyatını yapan Operatör Feyzi bey bir taraftan ameliyatı yapmamak içın direnmek, dığer taraftan da onu kampanyaya yetiştirmek glbi birbirine zıt oîan iki görevi bir arada yapmak durumu ile karşı karşıya bırakılmıştı. Buna rağmen ikınci ameliyat 3 Nisan'da yapıldı. Bu ameliyattan sonıa Nişantaş: Sağlık Yurdunda Maşeral'ın sağlık durumu birdenbıre agırlaştı. Bir daha da kendisim toparlayamadan oreda. eski cephe arkadaşı Inönü'nün hastahaneye kadar gelerek uzattığı eli de aılesinın hatâlı ınadi ve israrlı kırgınlık duyguları yüzünden sıkamajarak hayata gozlerinl yumdu. Dişi Bond MODESTY BLAISE KAGITCI 87 Yayılıverdi. Avlu tempo tutmağa bajlamıjü bıle: Ibne Müdür Ibne Mudür Bir başkası: îbne Mudür istifa Ibne Müdür istifa || Artık kalabahğı kendır kement Mptedemiyor, * Mudure karşı kaç vakıttir duyulan nefreüa kini * şahlandıkça şahlanıyordu: İbne Müdür istifa % İbne Müdür istifa Müdurse odasında şaşkmlık İçinde »lnirli rinirli dolaşıyor, idare merdiveninin azgın tutuklularca tutulduğunu kesürdiğinden, kaçamıyacağuıı anlıyordu. Ne yapalım? Ne yapalım dersinız? Kâtip de sevmiyordu Müdürü. Onun da avanta kapıları kapanmı;, yollan kesilmi;ti. Müdür sızsiniz beyim, dedi. Eski Müdür zamamnda çıkar aynlıklarından dolayı suları pek akmıyan Başgardiyan, yeni Müdür gelip, yollan kesildiği içın, kâtıpl* barifmiftı müşterek düşmana karşı. Kâtibi destekledi: Öyle ya, Müdür lizainiz. N« yapılmak gerektiğini bilmeniz lâzım! Lâzımdı ama. bilmiyor, bilemiyordu ifte. Telefona sarılmak vardı ya, ijine gelmiyordu. Zerrec» sevmediği, sevmedığinden geçtim, iri gözlerini ayıra ayıra konuşmasından yıldığı Savcı koşup gelecek. başhyacaktı: • Bu ne rezalet Müdür? Bu ne basiretsizlık, ne biçim idareciliktir? Ben sana haberi sakla diye emir vermedım miydi?» Dışarda candarmalann mekanizma şakırtısı! Pencereye koştu, heyecanla baktı: Karakol ko mutanı, candarmalannı silâh bası etmişti. Avludaki galeyan için şüphesiz emir bekliyordu! Gereken emri verse, Savcı'nın kulağına gidecek, herif iğrenç gözlerini ayıra ayıra başlıyacaktı. Ama dışarda da tempo sürüp gıdiyordu; îbne Müdür istifa Deyyus Müdür istifa îbne Müdür istifa Deyyus Müdür istifa Hay Alîah.. Bunca yılhk yasamı boyunca isitmediğı rezilce sözlerdi. Nasıl susturacaktı bunları? Bunlar nasıl susardı? Candarmaya değil de çaresiz Savcı'ya mı telefon etseydi acaba? Savcı'ysa çoktaan haber almış. taksiyle yıldırım g:bi gelmisti. Bir an içerdeki pis tezâhüratı din ledi. Sonra ofkeden çılgına dönerek. Candarma onbaşısıyla silâhbaşı etmiş erleri alarak Cezaevinden içeri daldı. Hiç beklenmiyordu. Tezâhürat sanki bıçakla kesiliverdi. Kalabahk şaşkına dönmüş, kaçışıyordu ki, Savcı yayından fırlamış ok gibi daldı, içlerinden en kahphsmı sılle tokat yere yıktıktan sonra bir başkasını, daha sonra daha bir başkasını yerlerde sürükledi. Kalabahk paniğe uğramış, lâhzada dağıhvermişti ki, Savcı, az önce Akyazıh'nın çıkıp nu tuk attığı taş merdivenin üçüncü basamağına zıpla dı, dehşetle gürlemeğe başladı: Edep, terbiye yoksunlarını, kanunlan, nizamlan hiçe sayanları bulup çıkaracağım, ezeceğim kafalannı! Ne demek? Ne demek oluyor bu? Koskoca bir Cezaevi Müdürüne karşı bu ne biçim tezahüratür? Müdür futbol hakemi? Sizler futbol se yırcisi misiniz? Kimden aldınız cesaretle kanuna, nizamlara karşı gelebiliyorsunuz? Burada bey bel lısiz, meydan ıssız mıdır. Ben size kanunun ne demek olduğunu öŞreteceğim! Ofkeden zangır zangır titriyordu: Basgardiyan gel buraya! Basgardiyan kosarak geldi, »elâm verdi, p\rt kesildi: Emredin beyim! Topla gardiyanlarını, hepsini dnldur kofuîlanna, kapıları kitle. Ben emir verinceye kadar açmıyacaksuı! Basgardiyan, gardıvanlar koşuştular. Tutuklu» lar koğuşlara doıdurulup kapı'ıar üzerine küitlendi. Savcıysa o öfkeyle idarenin taş merdivenini bir »olukta çıkmıç, Müdürün karşısına dıkilmışti: Müdür müdüüüür.. ne rezalettir bu MüdürT Kendine ibne Müdür dive bağırtıvorsun, keyiflenl yor musun yoksa? Yazıklaaaar o'.sun sana, yazıklaaaar olsun senin Müdürlüğüne ve i;gal ettiğia makama! Müdür erimiş, akmış. solmuş, bitmişti. O koca gövde sanki balmumundandı da. ateşte eriyivermifti. Titreyen elinde tutmağa çalışüğı istifa dilekçesi ni kekeliyerek, uzattı: Ha ha hakhsınız beyefendi, ye yerden göğt, ka kadar haklıs'nız.. Savcı büyük öfkesi içinde dilekçeyi aldı: Nedir bu? Be be ben, bendeniz, bu bu vazifeyi bâdemi gö goremiyeceğim. Lü lutfen ka ka kabul buyurun efendim!. Savcı anlamıştı: Pekâlâ. dedi. Sen istifa etmesen bile ben yilkarıya yazacaktım zâten! Dilekçeyi katlayıp cebine soktu, hâlâ öfkell, »ordu: Nedir bu rezalet? Bunlar niçin ayakîandılar? Müdür çevresine îaşkmlıkla baktı. Orda, hazor olda dikilen candarma çavuşu, Başgardiyan'la Kitip'ten yardım bekledi sanki. Bi bilmiyorum beyefendi.. Peki. neden bana derhâl telefon etmedin? Ya yatışırlar sanmıştım efendim, ra rahatsu etmemek için. mâlümu âliniz.. Başefendı telefon etmese, odana çıkar seni linç ederlerdi be! Müdür boynunu büktü. Savcı acımakla beraber: Düekçenizi mevkii muameleye koyacağım. dedi Odadan hızla çıktı Koridorda Başgardıyan'a: Koğuşları kitlediniz mi? Kitledik bevım! Hmltı, zırıltı? Yok beyim. hiç bir şey yok! Peki neden ayaklanmış olabilirler? Tam sırasıydı taş; iyice gediğıne koymanın: Müdürün idare'izütü Ben burda bunca yılIık Başgardiyanım. drşil böyle. bunun uıubu bil« olmadı. N'eden"1 Müdürler dirayetliydi de ondan! Savcı başını sert sert salladı. Buraya aklı başında, gözü pek, vurdu ımı AUah yarattı demiyen bır Müriur lâz'.mdı. Yarın sabah. dedi. koğuşlan gcne her günkü saatta açarsınız. Yalnız, dikkat edin. gece herhangi bir patırdı çıkarabilirler Ben evdeyim. En ufak bir kıpırdanısta .. anlıyorsun ya? Size telefon ederim beyim] Simdilik bu kadar.. Evet beyim. Koğuşlar iki saat sonra zâten kapanacaktı Onun için, pek bir sızıltı olmadı. Yalnız, koğuşlarınkapanacağına yakın tuvalete gitmejH âdet edinmi| bacanakla onun gibiler yakmıyorlardi ki, Başgardiyan'la gardiyanlara gün doğmuştu. Böylelerini teker teker çıkarıp helâya bizzat pö+'irüvor, dönüşt» avuçlarına sıkıstırı^nı « Ne rahmet ettin canım... mırütıları içinde alıp, kaşla göz arasında ceplerine indiriyorlardı. (Devaraı r»r) ALATURKA POLITIKA Cumhurbaşkanı lnönü, niç şüphe yok, hastahaneye giderken. yakışıksız bir muamele ile karşılaşabileceğini hesaba katmıştı. Fakat ondaki görev duygusu, beraberce vatan kurtardık lan eski bir arkadaşın son gunlerinde onu ziyaret etmekten onu alakoyamamıştı. ölümün eşığinde Mareşal kendisine uzanan eli sıkmadı, bunu kendisi mı bdyle istedı. yoksa zıyaretten hiç haberdar edümeden, bu red cevabı onun namına ailesi tarafından mı veriJdi, bunu bıl mıyorum. Ne var ki. bu olay o zaman çok yorumlara uğradı. tasv:p eden oidıı, etmeyen oldu, fakat gerçekten bu zıyaret i red etmek ne Mareşala yakıştı, ne onun çok baglı oldu£u ıslâmi inançlara uygun düsttl. Alaturka politika elele, omuz omuza vatan kurtaran insanlan birbirinden ayırmıştı. CUEET e TIFFANY JONES LECMİGİMİZ LÛTPEM P TEKBİR, SALÂVAT Mareşal'ın cenazesi 13 nisanda saygı değer bü>ük bir askerin ce nazesi gibi kalkmadı, bu cenaze bır nümayiş bayrağı haline gelmiş, ellerde ve omuzlarda istika met değiştirerek bir sağa bir sola yalpa vurarak ebedi istirahat gâhma götürülmüştü. Cenazenin hemen arkasından Millet Partisine mensup bir gnıp ortalarına Büyükelçi, A+atürk'ün genel sek reteri, milletvekili. inkılâp dersleri profesörü Hikmet Bayur'u almışlar, kol kola girerek cezbe h« linde, caddelerde yüksek sesle tekbirler, salâvatlar getirerek J'ürüyorlardı. Bayur'un koluna eski Hamburg Konsolosu Fahrettin girmişti. Tekbir ve salâvatın ahengine u}an başlar, sağa sola sallamyordu. Bayur, înönü'ye duyduğu sön mez kinle, Atatürk'ün düşüncele rini çiğniyordu. O sonra da bu yolda giderek ckuttuğu inkılâp YEMİNİ TEŞEKKUR Eşim Bürran özkan'a gerek hâmileliği esnasında gösterdiği yakın alâka ve gerekse kontrolları ile yapılmasına karar verdiği başarıh sezariyen ameliyatı ile bizlere bir kız evlât kazar.dıran Haseki Hastanesi Başhekimi, Sayın Doçent Doktor bevefendıye, ameliyat esnasında ve ameliyattan sonra ihtimam ve yardımlannı esirgemiyen Dr. Erdoğan Baykal, Dr. Meral Tentürel, Dr. Tücel Atılgan, Dr Rahmi Tıldırım ve Başhem şire Mediha Madakbaş'a ve klinık personeline en içten minnet ve şükranlarımızı bıldirmegi borç biliriz. DENİZ YÜZBAŞI Targnt ÖZKAN (Cumhuriyet: 9138) TEŞEKKÜR Elim bir trafık kazası neticesincîe ebedıyete intika]iyle bizleri sonsuz teessüre garkeden k:ynıetlı eşim ve çok sevgıli babam, Etibank Genel Müdürlüğü Tesisler Müdurü, Tüksek Elektrik Mühendisi cenaze torenine bizzat iştirak eden, çelenk, telgraf ve telefonla başsağlığmda bulunarak derin acımızı paylaşan, Etibank Genel Müdürlüğü, Etibank camiası, özel ve resmî teşekküller, akraba, dost ve arkadaşlanna teşekkürleriraizi sunanz. Eşi: Vlktorya Demirke» Kızı: Sevan Demirkeı (Cumhuriyet: 9139) l L A JS Devlef Orman İsletmesi Sarıkamış Müdürlüğünden 1 îşletmemizin Merkez ve Miçinglrt bölgelerinin Soğuksu ye Aşıt depolannda satışa çıkanlan: 6568 adet muadili 2030500 M3. 28 parti haîinde 3.S.NB.C. tomruk, 635 adet muadili 270.720 M3. 3S.UzBC. tomruk 3. parti haUr.de, 1 parti halinde 68 adet muadili 40 399 M3. Çam seren ve 2 parti halinde 496 adet muadili 74.081 M3. 3.S Kısa B.ÇT ki ceman 7767 adet muadil 2416.100 M3 emval 34 parti halinde açık artırma suretiyle satılacaktır 2 SHışa ait ilân ve şartname Ormar Genel Müdürlüğünde, Erzurum Orman Başmüdürlüğünde Erzurum Erzincan. Oltu, Göle işletmeleri ilp ışletmemizde gönllebilir. 3 Acık artırma 4.8 1969 Pazartes' günü saat 14 30'da Sankamı* Işletme Müdürlüğiı binasmda vapılacaktır i Alıcılann belirli günde saat 12 00'ye kadar almak istedikleri partiierin geçici teminatlannı yatırmaları banka teminat mektubu vereceklerüı işletme adı ve satış ?unünü belirtmelerl lâzımdır. 5 Taliplilerin teminat mektuplan ile bırllkte satıs komlsyonuna müracaatlan ilân olunur. (Basın: 19600/9136) Kirkor Demirkes'in MANSÜR SAYIN