Katalog

SAHIFE DÖRT tuhcnü oldu TQrkfy»d»W «ty»•et dramınır Emll Jannıngs'i, hlç degÜM, perdeler Uzerine ka parurken, oynadığl rolün hakka nı vermek isüyordu. 20 Temmuı 19G9 CUMHI7RİYET POmKflBUSTLERvePORTRELER GALEUSI Yazan: C1HAD 1 SORUMLULUKLARIN GETİRDİĞİ NETİCE Bayar, bu dramı. insanlık komedyasuun, kompleksler, lhti raslar, kinler, kor)rular, sevgi ler, ba^an çabaları ve menfaat lerle dolu ksrma kanşık &le minde, kendl iradesi dışında da olsa vstandaslannın karşısında temsll etmişti. Bu temsildan lbret almak, va t&ndaşlanna T* tarthe dlifüvor du. U«clla merdivenlerinl çıkar ken benl el harekstlyle küçttltroek lstedıgi gunU ve kendlslyle Yauıadada uzaktan karşüaşügım anı, hislerimln »lsleri ve Ull per daltrl arkaaından »imdl ancak ook uz&k kalan masum bir hitıra gibl hsyal meyal habrliyorum. Şlmdl belkl tekr»r »lyaaal hak lara kavu^mm mllcadelesinde boynuna aMlmıı olan Borumlulukları kabul etmlyordu ama o sorumluluklann netloelermden de kendislni kurtaramıyordu. BABAN Bayar, muhaleieti ezmek için her çareye haşvuruyor Kendlslne yazdığım mektaptan sonra Bayar'la Üd kar füasmam oldu. Her lklslnde de komt«madık, blrlncisl benlm İçin, Iklnclsi onun lçln fakat benimkl lle mnkayem edllemlyecek dramattk btr dekor içtadeydi. Ntifamı takip eden günlerln blrinde estd Meclist« merdiven sltuıds D.P. II arkadatlarU tartışmah blr soh bet yaparken Cumhurbaşkam, Mecllse geldl. Artık Devlet Baskanımn partiler fistfl bir kişilige sahip olması giM hlç olmaısa ağızda dolasan blr koşnlun da gölgesinden kendisini sıyınnıs olduğn zanunlardı. DP. U bastonu sag ellnde tasıyor, «1yast cereyanlar ortasında hak«n olmaktan çıknus bir tar»fm mflfrttleri lle birlikte difw tarafı ezmek İçin «ev hlr şehlr dolasmaya baalamışb. Basın hürrlyetl yenl blr kanunla tahdit edilmiş, lkttdaı, kanunlan rafa kaldırarak partlzanlıga mars mars etmişti. O büttta bu kanunsuz, nlmazsız ve lnsan haklanna aykm islati koruyan bir ömse haline gehnlstl. Böyle btr Hunanda. Meolls kapısından, KoraJtan kendiainl kar şıladı, beraberce oturdugunu merdlven altına dogru geldller ve yanımızdaki jnerdivenden yu kan dogru çıkmaya başladılar. Koraltan merdiven altındakl grırpta benl göruno», Bayar'a berü gösterdı: « Dogru yold&n aynldı, kan dlsinl hak dınine çok dAvet ettim, fakat dinletemedlm'» dedl. Bayar başını bana dogru çevirdl, yUsüma baktı ve DP 1 1 bastonu taşıdıgı eliyle «Onu artık bıratan'» der gibl hor gören bir işaret yaptı, merdivenleri agır agır çıkrnaya devatn •tü. "945 den o güne kadar geçen an bir yıllık derre Içlnde ker> disiyle en sert komısmaaı bu sessiz el isaretl oldu. Kızdl mıT OzüldU mü? Blr sey dlyemlyeceğtm. O anda aadece blr acıma hlssi duydugumu haterlıyoTum. Bana öyle geldi M, onu Mecllsln blrinci katına çıkaran merdivenlerde o yukselmiyor, akaV ne ucu bucagı olmıyan bir nuceraya dogru inlyordu Oozümün önüne bir ffw»«ni^. nn meşbur sanatkAn Emil Jannings'ln okul sıralarmd* iken «eyrettiglm muhtoşem bir fllml geldl. Ylrminci yüzyılm ilk ceyreginde lanatı ile kendisini dünyaya tarutan Jannings, derlet işlerinde büyük nüfuz sabibi olan bir baron rolündeydl. Hayatuun sonuna dogru tükenmls, yalnu kalmı? bir adam olarak pınl pırıl avızelerin aydınlatbgı blr •arayın raerdivenlertrjl lnliyerek çıktı ve son basamakta lkl bUklum yerlere kapandı. O çüoş onun için satveüi üiyaUnuı ıori inlşi olmu^tu. Bayar, rerektiH t ı m u kıyasıya sertle^en re büyük laflar eden blr lluerdl. î a s s ı » d a y » duştüğunde bile bn huy rt rörüntüden aynlmadı MeTCnt »onımluluklann çolrunn yüklenecek kadar da medenl cesaret gösterdl. sürdü DOnyada 31 yıl bu rtitbeyl ve bu makamı beraberc* muhafaza edebllmi? ba?km bir askerl kimsenin tanjdigını «*nnetmiyoruz Mareş&l Çakmak asker blr alleden geliyordu. îstanbulda Clhangirde dogjnuıtu. Baban Albay Sırn Bey, Maresahn lkl kardesini de asker yapmıjtı. On lann blri Manastırda, dıgerl de Çanakkalede sehit olrnu?tu. Conk bayınnda Ata'nın taras•ut yerinln hemen Btesinde kadlrsinaa blr el şehlt dllşen bu genç karde» lçln bir de âblde yapmıstı. 1878 da dofan Fevsl İB yasuv da tegmen oldu,tiçyü »onra da 1898 de kurmay yuzbasısı olarak Arnavutluk'a gonderildl, orada 14 sene kaldı. Bu on dört yü onu çöken blr lmparatorluğun tanıtı yaptı ve Fevtl Çakmak bu on dört yıl çökusün iebeplerini kendl kendlne arastırdı. Çakmak oğullanndan Fevzl, bir meseleyi derlnllgine ögrenmek isterdi. Amavutluk'U kavgalann, 15 mücadelelerin »ebep. lertnl iyice kavradı, aradan ı> zun yıllar geçıp de emekll oU duğu sıralarda, bıle hangi koy» de, hangi agacın aitında, klmiı> le ne konuştugunu telcrar et» mekten »evk duyardı. MUHAFIZLAR ARASINDA 1M btt •ukutu T« lnişt tasrir etti. Yaın»da mahkemelerinin başladıgı ilk gün, muhafızlar arasında YU ce Dıvanın karşısın» geldigi vtr man, üzenrıe ilgiyi oeken bakiflar v» fısıldaşmalar ortasında sâJdn, yürüdü; Banıklann b»çında kendlsina aynlan yar* o turdu. Onu bu hale gettren bahtuvdan fikâyetçi gönlnmemey* c*hşıyordu Hlç klmseye kusur atfetmedl, hlç kimseyl suçlamadı, akslne başansız bir devTenin nasıl olga baş forumlusu olacağıru bildigi için, herkesln gunahına da •ahip çıktı. Belkl de onu öltlm oezasmdan kurtaran, mahkemedeki bu Aarın : 37 YAŞINDA ALBAY KAĞITCI 77 Hiç tüphenia olmtıın bey«f«ndlclflm. Bendenııe torarıanız, bu teçimlerde hâlkımııın zatı devletlerinin roentup bulunduklan partiyi tutmtıı, damarltrındtki kanın lcabıdırl Kudret Yanardat coştu: Gorüyor muıunuı arkadaılarî Duytfunuı mu beyefendınin buyurdukltrımî Elbetta halkımız, damarlarımUki kanın muktezatınea ve elbette öz çıkarlarım müdrik olarak, Yeni Par* tı'yi tuttcaktır. Çünkü Yeni Parti... Haftalardan beri attıgı nutuklardan blriydl v« gene kendini tekrarlamaga baslamiftı. Co?tu, coştu. Cojkunluğunun asıl nedenl, Dere'nin oynadığı, çok da başardıgı roldü. ögretıe bu ka dar başarılı olamazdı hergelel « Yeni Parti, bu miUet» k»ç vakittir ırzuladıklarıru fazlasıyla verecek, milletimizi lâyık olrfuğu seviyeve ulaştıracaktırl Kebapçı dükkftnında bir alkıştır koptu. Milletimizm lâyık olduju seviye nedlrT DuTdu, toluğunu topladı. Milletimlzin lâvık oldu|u §«viye arkadaslar, hiç çupheslz O^manlı «altanatının kılıç zoruyla ulaştığı on mılyon kılometre karehk vatan sathma yeniden ulasmak, dunyayı kıhcının bnune katıp, Arrupa medeniyetl, uygarhk falan fılSn tanımamaktuM Yeni blr alkış, bravo «eslerl, Tanımıyacagız arkadaalar! Dünya blzl tanıvpcak, bizden korkacak, esklden olduğunca yaramaz çocuklannı Tvirkler geliyor diye korkutacaklardır! Deve de alkıshyor, e (ta başkalan glbi « Ya?a, vaar ol'» diye bağmrken, € Vay namussuz vay» diye geçirlvordu, «Şlmdi tam verinı buldu Efendım, b\zim üç kiğıtçthklar herife az geliyordu, çakıyordum bunu ama, bu kadsnnı doğruau düşünememiştimt» Bir parttli usulca yakla;tı, kulagına: Birisi konujtuklarınızı not ediyor beyefendi' d«di Alev dokunmu? l«plrto gibl parladı: KimT HaniT Nerd'e' Dondü sonra ayağa kalktı. Adamı gSrdQ. Bu, ardında köv kov, ka<aba kasaba dolajıp, «Her'f.m konuşmalannı not eden bir gorevliydı. Yanına gıderek: Adam klgıtlannı toplamaga calııırkenı f Yoo... YaT Mektup yazıyordumt Yeniden parladı: Yalan sdyluyoriun, yalaan! Mektup yat» nıyonun. Çünku yazaroajsın ben konuaurkenl Ben mılletın ağzı, ben mılletın dıli, ben mtlletın gozü ve ben rcilletın kulağıyım. Sen bu rnilletten degıl mısinT Bu mılletın tfuymak, gormek iıtedıklerlni konusmak ıstemez mısinî Istersin. Buna süphem yok tstersen uç buçuk kuru» maaçh bir az gelırlı, bir zavallı kitıp ol! Farketmez. Sen de bu vatanm evlftduın, lenln damarlarında da bu mılletın asil ve necıp kanl dolasıyor. Bu kan, bu kan ki mılletimlzl asırlar boyu bıtmeı tükenmeı goçlere Ittı; bu kan ki aellü »evf ederek Avrupa'ların gobeğine daldı; bu kan kl sadrazamına bu mıllet di» lerse gemilennin tektıelerirıl altından, velken* lerlnl atlastan yapmaga kaadir bir millettir dedirtti! Ve ufak tefek memuru büsbütün sasırtarak, »ozlenni ju »ozlerle noktaladı: Arkatfaş, az gelırll arkada1;' Bu mıllel gerçekten de, gemîlerınin teknelerıni altından değıl elma'Jtan, pırlsntadan: yellrenlerlni de «tlastan deSıl eanfe«ten vapaca"ktırî Buna hlc kım« tenin şüchesl olmasın Bunlan da not et. âm1nne benden selârn «5yle, iktıdarı söke toke ala* caklarıms del Sertçe dândO, Deve've: Buyrun beyefendı, dedl Gidelım! Arkalannda gırtlaklan patlarcasına « Y«jaaa'», «Varool'» « Aliah nazardan saklauıın!» çıglıklan ve korkur.ç alkışlar bırakıp, çıktılar. Spor araba kapı Bnünd'e bekhyordu Gırdiler, araba yürudü Yolda konuîmadılar. ŞofSr vardt, dogru olmazdı Ne bok olduklannı ssla «ızdırmamalırdılar Otele gelinceye kadar hep o, kebapçı dükkâmndakl mesafevi muhafaza ettıler OteU de de, yal"iz kalınca\a kadar mesafe gene bo» «ulmadı Ncden sonra Deve: Ya çıkar aSrından baklayı, yahut çıkaracagım ulan hergele1 rfedl. (Uevamı var) «ıT Metor ya«yor»ur»T dedl. Konuttuklarıml MODESTY BLAISE Mareşal Ferzl Çakmak, Kurtuluş Sava^ından bu yana üzerlnden hiç çıkarmadığı uniforması lle o çftln gunlerin en canlı tcmsilcisl, klîülfeine Dumlupınar'ın, Sakarya'nın tozu, dumanı ve barut kokusu sinrnl; bir tarih cserinden farksızdu Mareşal Fcvzi Çakmak «EsM askerler ölmezler sönerler» (Blr Amerikan halk şarkısı) Bızım asker ocagırruz İçin, Mareşal Fevzi Çakmak, sanki bir mitoloji kahramanı, Mars llahırun Turk ordus\ınu zalerden zafere gotürsün djve dtlnya yuzüne yolladıgı bir temsilcisi idi Milll Savaştan berl üzerlnden hiç çıkarmadıgı ünllorması, Milll Savaştn, sankl barut kokusunu taşır gıbi, sankı o üniformanın üzennde, Dumlupınann, Sakaryanın, tozu dumanı sınmiş bir tarıh esen gıbi dururdu. Ataturk Cumhurbaşkaru, Inönü Başoakan olarak Uniformayı terkettıkleri ıçm, uzun yıllar, Mareşalın ünıforması kanlı savaş gjnlennm hatırası gıbi aramızda yaşamıştı. O da Napolyon gibı, savaşı toplum hajatımn kaçınılmar olayı teiâkkı ederdı. Sora asker+ 4ı, fc\lesıne mab\ı laşmış ıdi kl, ennden Orgeneralıne kadar her kesin yuzU ona ddmik, herkesin kulagı ona çevrüı, herkesin götü onun üzerinde idi. •••••••*•• TIFFANY OTOMAT JTHAN BAŞOĞLU |İNTİKAM YEMîNİ GÜVEN VEREN İSİM îkinci DUnya Savaşında Yunanlstana inen Alman ordulan Akdeniz kı^lanndan Afrıka ve Orta Doguyu tehdıt etmeye ba»lamışlarcü Biz Ttakyada köprUleri uçurmuştuk. Trakyadan halk îstanbula ve Çanakkale Uzerinden Anadoluya dogru savaş haberlerlnın yogunlugu ile orantılı olarak bazan suratle, bazan temkinle fakat devamlı olarak göç ediyordu. Almanlar bıze taarrua ederler mi, sorusuna Sallh Onıurtak, Çorluda, Cemll Cahit Toydemir, Pınariıisarda nöbet tutarak cevap veriyorlardı Halk da, onlarm varhğı ile ra hat ediyordu. Mareşalin ismi bize, Traxyada yaptığımız tahkımattan daha fazla guven venyordu. tnönli ne yapar ya par Almanların, Türkıyeye hü cum etmelerini sıyaset yoluyla onler, eğer bunda başan kaza namazsa Mareşalin elbet bir bıl dığı \ardır. Hıtler ordulanm o ınjnaV<aIc durdurur, ınancı vatandasa gece u>kusu venyordu Vatandaşa bu kadar güven ver mış olan bu ınsanı ben 1946 dan sonra bıraz daha yakmdan ta mmıştım. Stankoimport otomat'Iarının muhtelif modeileri 7 mm. den 40 mm. ye kadar kuturda çubukları işlemek üzere imâl edilmektedir. Butün ışlemler otomatik olup, büyük seri imalâtlarda kullanılır. STANKDIMPGRT MOSKOVA SSCB BENZERSİZ ASKER Dile kolay, Mareşal; Vekiller Heyeti Beısi, Milll Savunma Ba kanı, Genel Kurmay Başkanı olar&k 23 yıl gPrev gahibi oldu Oenel Kurmav BaşkanHğı, emeklıiik devrıne kadar 21 yıl En lengin Bıven Tediyntfo çeştt floiiiır kotaytik İSTANBUL ANKARA iık . AJ51J tibhS