Katalog

SAHİFE DÖRT 15 Temmuz 1969 CUMHURÎYET POIITIKÛ GflLERISI feki iliaJâfcrl (oatemek Y« Va fflşkflere gerçek dcterk Bi •enoek •mscıyi» baa a» ktaler çteecefiml tim. Ba fınhiTİırrl mak için snlsttığıın ol*yb> ı» bemer başk* oiarlar da yok defUdL Hep^ıde» B U nron bahsetmek Mr terUı «üratle dohşmak dağıtaeafı Içtn tm k o m fazl* ıiınııırt tatemetttM. Fatart «yto tatme<Uyornm M, ba anUttdfenm okuyuoay» ferekea Bkrl > • • terİBce Tereeektir. Bayar, aslında aert gO fcakat sertllğinl yürütme Ku gelinoe nefesi kesilen lnstuv lardaodı. Yassıada mahkemelerinde, gururu ona itibar kazanjdırdı. Kendl kusuru lle sürükpendiği felâketten şikâyetçl ol»nadı. Vicdanındaki devlet aMamlıgı kantan daha âdıl t&rtolar yapabilseydl kendlnl za&fa praplnrmadan görevinl yurütse, öostluga, arkadaşlığa, partideki kurulus anılanna degerinden Itezla önem veııııueeyOİ, bu ftklbete sUruHenmeyebtlirdi. Buna rağmeo Menderes'e karsı g6siterdlği zaafı açıklamak glbl blr ktfçüklUge, kusurl&n ona ytikleprerek düsmedi. DP çcrrelennW Menderes'i beyM aüa gök•ere çıkaranlar, onun ugradığı jfel&kette daha «tysde Bayar'ın soruralulugunu görmek lstedi yapalım, yukardakl böyle lstîyor » dedığını benmı gıbı çok kişiler gormuş ve duymuştur. Yazan BUSTLERvePORTRELER C1HAD BABAN ÇEŞİTLİ ÇARELER Menderes, Bayar'dan bir şey isteyıp de mukavemet gördliğü zaman, bu mukavemeti çözmek lçin mutlaks başka bir tılsım» basrunırdu. Bayar'm karşısma lnonU'jtl umacı gibi çıkarmak! O zaman, Bayar'ın gozü döner, Inönu'ye karşı atılaçak her adımı görmek, söylenilecek her sölâl işıtmek lçin, Menderes'e her türlü tâvizl vermeye raza olurdu. Menderes de ona kâh înönü'nün hayallni göstererek, kâh gururunu ve deferlni poliüka at«şi körtlğU ile şlşirerek, onu mânen kendi çerTesinde hapsederdl. Bızlm kanaatımız odur ki, eğer dışardan göründUgü gibi Bayar'da, Menderes'e haklm bir irade olsaj'dı, çok muh temel ki, ne Menderes'in, ne de kendisinm başına bu felâketler gelmez, 27 Mayıs inküâbına sebep olmazlardı. layar'n karşısına çıkarrian oOmaylsler yapüdıgı T« ftklbetln yaklaştığinı herkestn görtlügU bir «ırada lstlfa etmemflntn sebeblni tek başına Ba ymrtn buna mani olmasma baglamak da yanlıştır. O güne kadar fcısa «ekizlerlnl çizdiglmiz otaytans da gösterdigl gibi Bajrmrtn karşısında Bayar'a ragmca latedigtnl yapan Menderas, lstoaeydl Bayar'ı dinlecnez çeklllrdl. Bayar: «Mendereı benl «aymadı, hep bıldıgl glbl yapö» demeyi kendısine yedıremedlgl lçin, blzce Menderes'in mrkasından süriıklendi ve böylece gururu lle beraber, Menderee'in kaprisleriyle, inatlanyla, dalkavuklarının gayretlyle kazdıgı çukura gözü kanalı yurarlandı. Menderes, Bayar'a hiç mi tayiz vermezdı'' Namık Gedık'ın ikinci defa Içisleri Bakam olusu, Kırsehlr'm kaza haline getirilişı gıbi olaylar, Menderes' hı her konuda Istediğl gibi at oynatmak karçılıtı Ba>ar'a ver diğl tâvizlerdi Kırşehir'ın kata haline gettrilmesini beğenmeyenlere, Menderes'in ellerinl çaresizlik lçlnde açarak «Ns ŞÜKRAN DUYGUSU 14 Mayıs lle 22 Mayıs 1950 arasında Halk Partisi, iktidan Demokrat Partlye devrettığı sıralarda tnonü, ıç ve dış polıtika hakkında Bayar'a buyük bır açıklık ve samımıyetle bılgı vermışti. Bayar'ın Cumhurbaşkanı oldugu gunlerdeydı, kendisi Çankayada partı arkadaşiarına şunlan söyluyordu: «Emın olunuz çok muteşekkirim, Inonu benden hıçbır şey saklamadı büyuk bır olgunluk ve vatanseverlık duygusuyla iç ve dış meseleleri en gızll aynntıîanna kadar anlatn fazıletli bır devrıteslım muamelesi yaptı » Bayar o tarihte etrafım taze lktıdarın pembe gozlüklen ile seyredıyordu. Millete mtıteşekkırdl partıde gavretleri gözüken arkadâşlara müteşekkırdi talihme müteşekkirdı bu arada Inonü'ye de teşekkür hlssi duyujordu. Halbuki aralannda büylut uçurumlar vardı. Bunu 1950 seçımlerınden evvel bir gün Çeşme'dekı e".ınde bır oğle yemeğınde hissetmiştim. Merhum refıkası ReşLde hanım bizi tıisafirperverlığm butun incelıkleri ile ağjrladıgı bır gıinde sofradaydık. Hemen her konudan bahsedıldıgi gibi Demokrat Partının çogunlugu kazanacağından da bahsedılıyordu Tabagındakl balıgın etini kılçıgmdan çatalınm ucuyla ayıran Reçıde hanım : «Ce'.al bey» demiştl, «gözümde hiçbır şey yok; seni bıle dtlşünrnüyorum. Refiı'nin (1) intikayranı a'.mazsan hakkımı helâl etmem » Sonra sözüntl teyid etmek ister gıbi elıni irade ile masava vurdu: «lsterlerse seni idam etsinler. Vallahı gam yemem. Elverir kl çocugumun öcü alınsın'» Bayar «Bizim hanım çok keskin1» dıyerek Işi şakaya vurdu. Fakat anlaşıhyordu kı Refıı'nın gpnç yaşındakl ölümü Bayar aVesini Inönu'nün karşısına Jık tniştl. Nitekim beş yıl süren parti mücadeleleri içinde bu konuya hlç değınmemış olan Bayar bu gorüsü Cumhurbaşkanı olduktan bır sure sonra bır tren yolculuğunda geçen bır konuşmada ağzından kaçınverdi. 9 BÜTÜN iddi» ve rivayetlere ragmen >Ien deres'ın istifa etmemesindeki »sıl lebebı, onna daima kendi içgüdiisüne uyan bir lnıan olmasın d» aramak gerekivor. Bilinen hakikat s u : O, Bayar'ın arkasından gitmetnis, her vesileyle Ba yar'ı pesinden sürüklemistir. Fotoîraf 2? Mayu arifesindeki Ankara olaylanndan birini ve kala balık sraunda Menderes'i gösttrmektedir. «O, akhnı başına alsın» dedl. cEvlâdımızm hayatı ile oynadı, affe'tık... Benım üe oynadı kusuruna bakmadık... Şımdi mem leket ile oynuyor, bu .. bu kadarı fazla .. Dedım ya akünı başına alsın, çünkü ben kızarsam onu evvel â asarım, sonra muhakeme ettırirım...» (1) RefiJ, Bmyar'm oğlu Idl. Y a r i n : tsmet tnönü'nün Cumhurbaşkanı olraasından sonra Bayar'ın OTORİTEYE yakınları ile birlikte bir dâvays isml karışarak mahkemeye veDOĞRU rilmis ve duru?mal»rdan sonra da kalb hasUbğından vef»t et • MBÜDERES, k*der birllfl ctmif (öründü|ü Bayar'dan bir f«T Isteyip d t mukavemet gördügu uman, onu yola getirmek lçin karşınns Inönü'yü pkanr ve nmaeı fibi f&stererek yıldırm» yolona riderdl. ler. Menderes, 27 Mayıstan evvel ve Harbiye'nln yürtiyüşünden sonra istifa etmek lstemış, Bayar mani olmuf!.. Bayar'm mani olmak istedıği beUd dogrudur, bunu da sorumlululdarla tek başına karşı karsıya kalmak lstemeyen b:r Iggüdü endlşesiyle lzah etmek laeım gelir. «îhülâle gıden bir memlekette, bu kargaşalıgın baş sonımlusu istifa' ederek, başını alıp gldecek ve Bayar tehlikeH bir çokuntüye doğru akan nehrin Uzerlndeki garip salda tek başına kalacak.» Bayar'm buna suçtuluk içgüdüsü ye insac olarak raja olmamıı olması njümkUndür. BAYAR'A RAĞMEN BUtUn gerçekler» ragmen Menderes'in Ankar* sokakla 72 Ben'im ı m ı . . Evet? Ne bilirdim herifln bajma bSyleslne blr <îeTlet kuşu konacağını? Üstelik Mılletvekıli olm» şansı da buyukmu;. Anlatmıstım ya? Ebânım'ın kafasında jimşek çaktı: Gerçekten de. karıyı bu yola kışkırtmalıydı. Adam Milletvekılı olsa da olmasa da bındırip gondermehydi. Dedıği gibi yukluce bir para koparabilirse ne âlâ, koparamazsa ışi rezıl'.ığe dökmelı, tDünyayı zından etmelı.ydı. Ne olurdu? Hıiç, keskın »rkenin zararı küpüneydi. Para koparanıazsa içeri düjer, Ebânım da fazla bır boğaı bealemekten kurtulurdu. Körükledi: Evet evet, »en grae kabadayılık yaptın, n«faka fılân talep etmeden aynlma teklifind» bulundun. Ama herif birden Karun obnu». Hel« Mire'.vekıh olursa .. Mılletvekih olursa gantajdan busbutun korkup yılar, i=tediğin parayı verir. Çocukları var. Aptailığın luzumu yok. Ayrılmak için yapacağın muracaata mânı olmağa çok çaliîmıjtım. Arra buna taraftarım Şehvar! Evde, geç vakte kadar bunu indirip kaldırdıUr. Adam mâdem çok zengin bir kadmla i?i uydurmuştu, ustelık Mılletvekili olm» »ansı da vardı, o halde ne diye hlç yokUun bır elli, ya da yüz bin koparmasındı? •Patf'bir yüz«?ü» k«»mır«rft,.^eğil mi7 Tadmdan yenmez! , î, ] « Paraian çarçur etmemcli *•».• ' <I t* Bir işe, yahut faize y«tırm*lıl O zaman düjünürut Tabl tabl.. Bu lamanda n» kıtdan hayır VMK, ne ojlandan' Yok fekerim. lnsanın en iyi dostu paıal H* junu bılemiyeydin. . rinin kulak'.an bile duymazdı. Ama jimdi «Demirkırası» icat oljnmuştu. Kudret beğ'in de sık sık belırttiğince, «skı çam'.ar bardak olacak, mille* oy'unu Ankara'nın gosterdiğine değıl, canının i*" tedığine verecektı kı, başta Kudret Beğ, vekılleıi eskı vekiller gıbi oylarını alıp «avuşarak, oy »mhiplerini unuönıvacaklardı! Unutmıyacaklardı ya, onlar ötekilerin değil, en çok Kudret beğ'ın ustunde duruyorlardı. Hikmeti Hudâ, dıhnde sıhır vardı bu zâtın. Bir d« dınden dıyanetten çokça lâf etmesı... Oteki konuşmacılar mılletin dın.nı, diyanetini pek «ğu« larına almıyorlardı. Korkuyorlar mıydı? Câmıl»rini kışlaya çevirmi} bir «Kara ıktidarnn nesinden korkmalıydı? Hazır «Demirkırasi» de icat olunduğuna göre... Evet evet, korkuyordu oteki konuşmacılar! Sık «ık: « Aman dını siyasete âlet ctmıyelim. Iktıdar öküz altında buzağı arıyor. Hele iktidara geçelim, sonrası kolay!» demelerinden belliydl korktukları. Kudret beğe gelınce, o korkmuyordu. Ciğer vardı herıfte, yurck %ardı mangal kadar v« de Hazretı Ali gticu! Kalıbı, kıyafetı, cızırdaklj ayakkaplarıvla pehlıvan yapılıydı herıf. Aşk ol" sundu, aşk olsun ve de seçımde vereceklerı oy he» lâl olsundu! öte yandan, hükumetın de gozunden kaçmıyordu Kudret beğ'm dinı siyasete â.et eden ko« nuşmalan. Bu «Nev zuhur» polı'ikacı, ne politikacısı hâlis demagog, aldıkları raporlardan «nlajıldığına göre azdıkça azıvor. kanunları tepele«nektea ievk "İhyordu sanki; Öküz altuıda buzagı ^n5«Bn ıktidar hukümeti tstese binblr delil bula» bılirdi konuşmalarında, tutuklar, atardı içeri ıırıı, bu da «Politık kiyaset»e uvmadığından, herıfi tu« tuklamıyorlardı. Çunkü halk gemi azıya almiîtl îâten. Herifi tutuklayıp içeri atarlarsa, muhalefetın ekmeğıne yağ siırmüş olacaklar, heriî hemen kahramanlasacaktı. Kudret Yanardağ'ın «Dini siyasete âlet eden •özleri» polis, car.darma. iktidar partıliler tarafından zaptedile dursun, adamın gözünü budaktan «akınmayan, olağanüstü çabası Yeni Parti Genel Merkezince gözden kaçmıyordu. Gerçi şu sıralar yurt çapında olağanüstü bir çaba vardı Yenı Parti'lilerce iktidarı söküp almak içm ama, Kudre» Yanardağ'ın çabası herkesten fazla görünüyordu. Eski ll başkanı'nm büyük bır öfkeyle atlayıp Ankara'ya giderek herifin sap deyip saman dediğini, dini siyasete ahmakça âlet ettığinı, boş, tamtakır, câhil biri olduğunu ısrarla belirtmesine iltifat edılmemişti. ÎÜTI, büım de ne oluvordu? Siyasi par~ tiydi bu Gayesı mılletten oy'arı toplayıp iktida» ra gelmektı. Bunun içinse bilım adamlanr.a değıl, gerekırse madrabazlara. uç kâğıtçılara ihtiyaçları vardı. Önce parti, partı iktidarı, sonra da gerekırse ilim, bılim. Yurt çapında ayaklanan kalabalık» lar ilım bılım değil. ekmek istiyorlardı ekmek! Kudret Yanardağ'ın «Dini sıvasete âlet» etme» »i de partiyı değil, doğrudan doğruya kendısını ilgilendirirdi. Hükumete duşen. kanunları ıhlâl etmiş bir vatandas hakkında kovuşturma açmak, mahkemeve sevkedip. gerekir=te tutuklamaktı. Par. ti'nin tuzüğü meydandaydı. B r partili, şâyet partinın sözcüsü değilse, meydanlardaki kursülerden «arfettiği sözler için doğrudan doğruya kendısi »orumluydu. Kudret Yanardağ da öyle. Varsuı halkın gözünü boyayıp, basını döndürüp. ellennden ovlannı kapmak için dinı pohtikaya â'.et etsindı. Ne çıkardı bundan? Gerekirse tutuklanıp içeri atılacak kendisiydi, parti değil. « Lâf aramızda monser, keşke tutuklasalar da içeri atsalar. Katâlavis?» Genel merkezdekiler ds «ynı kanıdaydılar; « Değil mi ama?» • Hemen kulak gaıetesinl ljletir, ftgıltılaf yayarız...» « Tabi tabi.. Ne demiıiz? Dinsiz millet olmaa demisiz!. « Camileri kıslaya çevirenlerden intlkam alaeagız demisiz!» GSzler kırpılıyor, bıyık altından gülünüyorduı « Fâni dünya için degü, AUahü taalâ yolunda bir savaş!» • O kadaaar.^ (Devamı ru) Garth BU KADARI FAZLA Demokrat Parti iktidara geçtlkten bir süre sonra înönü, Beledıye seçımlerı dolayısıyle birkaç demeç vermlş ve bu demeçler Demokrat Parti çevrelerınde fırtınalar varatmıştı. Bugunlerde îstanbul'dan Ankara'ya gıdıyorduk. Bavar'm özel vagonu da trene bağlanmıştı. Bostancı'yı geçtığimız sıralarda Bayar'ın yaven Nurettin Alpkartal, kompartımanları dolaştı. Sayın Cumhurbaşkanmın be raberce yemek yemek üzere mllletvekillerini kendi vagonlanna dâvet ettiğınl bıldırdı. özel vagona geçtığimiz zaman birçok mı'.letvekıli arkadaşlarla birlıkre Zonguldak mrlletvekıll Nusret Kırısçioğlu ile eski Hatay Devlet Başkanı Sayın Tayfur Sokmen'ı de orada buldum. Sayın Tayfur Sökmen, Bayar' ın eskl CHP arkadaşı idi. Servıs başlamadan ev\rel şuradan buradan konuşmalar oldu. Tayfur Sokmen, trenin kendisinl tuttufunu, akşamlan da fazla bir şey yemedığınl söyleyerek hemen Izın aldı Galıba CHP 11 olarak huzurda bulunmanın kendisinl rahatsız etmesinden ve manasız tartışmalara meydan vermesinden çekınmiştl. Yemege başladığımız zaman söz dönmüş dolaşmış yine înönü'ye gelmıştı. O zamana kadar sâkin olan Bajtır, Belediye seçlmlerinde înönü'nün konuşmalannı ele aldı, bırden fevkalâde asabllesmiş gönindü, kendl v seslnln tonuna bizzat kendlsi de önem vererek: JTVTL Şabanlı çiftligi. «Sarkan tarîk1 âm, garben malaz, şımalen Hacı Ishak veresesı, cenuben de Sakızağacıyla muhât. ddrt bin bej yüz donüm tarlasıyla hayahnin en bu>oık çıftliği değıldi ama, gene de hatın sayılır çiftliklerdendi. Hele Kudret Yanardağ'ın, bu çiftlik sahibesi hâtunla cŞeri | e rif» uzre nıkâhlanması, attığı nutuklar kadar, belki de daha çok sevindırmişti kasabayı. Partilerinin, gölgesinden korkan, pısırık îl baskanını istifa zorunda bırakan bu, adeta gökten zenbılle ınme adam, haftalardan beri durmak oturmak bilmeden, yorgunluk nedir tanımadan h«valiyi kdy koy dolaşıyor, o, günejten toprak rengıni almış, uyuşuk köylüleri bile yediden yetmije şahlandırıp ayağa ka'.dınyordu. « Yaşa beeğ'> « Allah senı başımızdan eksik itmesin beeğl» • VaMaha kitap gibi laf itti dın:me imanıma..» « Epmeksız, aşsıı kalınır amma, dınsız iymansız kalınır mı abooo!» • Allah atını eşgin, tpmeginl pijgin ttsvn beeğ'. Donen sdylentılere göre Genel Merkez. «Beyefenduden fazlasıyla memnunımış. Attırdığı u\uşık ll başkanınm yerine geçmek istemeyip, « Benım gozum sandalyada, kolrukta değıl. Benim gözum, ha'kımın gozü, kjlağı, bilhassa bilhassa halkımın aş7i, dili olmakta'» diyormus ki, köylünün de istedsği buydu işte. Sündiye kadar tek partinin Ankara'dan gosterdiği adaylara istemiye istemiye, korkuyla oylarını verir, sonra da dört yıl, bir daha yüzlerıni göremezlerdi vekirerinin. Gör»eler ne olacaktı"' « Ceğiz>, c Cağız.h bir iki konuşma, ondan sonra dayan Memet... yağmurlar yağar, karlar savrulur, f'.rtınalarda çatılar uçar, çalıs didin toprak bire bej bile vermez, salgın hastahklar bastırır, ciğerpire yavrularmı alır ahr götürür, mület açlıktan bir d«ri bir kemik, vekılle Eiiiüiii^Tıfffany J o n e s TIFFANY ^ YEMİMİ Eylül Ayı Kömür dağıtım listesi BEYOĞLU 174540 1 Eylül 196» 175769 174539 • 173220 2 173219 • 171520 5 171519 • 170210 4 170209 168580 5 168579 • 167380 6 167379 165770 8 165769 • 162570 9 162569 • 162050 10 162049 • 160000 11 159999 • 159530 12 158529 • 157480 13 157479 • 156000 15 155999 • 154200 16 154199 152630 17 152629 • 151000 18 150999 147ü00 19 145760 20 22 145759 144780 23 144779 144000 24 143999 143000 25 142999 141600 26 141599 138800 27 138799 137400 135600 29 134000 30 135599TENİKAPI tSTANBUL HALTEPE 216399 215369 215368 • 214610 214609 • 213730 213729 • 212670 212669 • 211700 211699 • 211139 211138 • 210217 210216 • 209108 209107 • 207230 207229 • 204822 204821 • • 201830 201829 • 200520 200519 •198080 198079 • • 197103 197102 195976 195975 • 194885 194884 • 193555 193554 • 192992 192991 • 192220 192219 • 190840 190839 • 189335 ,89334 • 188035 188034• 187011 187010 • 184410 184409 185070 185069 • • 183550 HAYDARPAŞA 192129 190950 190949 190000 189999 188870 188869 • 187870 187869 186850 186849 • 185800 185799 • 184770 184769 • 183700 183699 • 182320 132319 • • 181230 181229 • • 179770 179769 • 178800 178799 • • 177700 177699 • • 176350 176349 • • 175000 174999 • • 173360 173359 • 170980 170979 • • 169620 169619 168299 • 168300 166879 • 166880 165669 • 165670 165559 • 165560 165439 • 165440 165329 • 165330 165229 • • 165230 • 165100 BAKIRKÖT 212039 210720 210719 209740 209739 • 208700 208699 • 206640 206639 • 204020 204019 203060 203059 201480 201479 • • 198580 198579 • 197480 197479 • 196460 196459 • 195660 195659 • • 195090 195089 • • 194270 194269 • • 193340 193339 • • 192510 192509 • • 191710 191709 • l?0770 190769 • 190110 190109 • 188990 188989 187629 • 187630 186229 • 186230 184609 • 184610 183469 • 183470 182939 182940 181809 181810 180460 KADIKÖT 193969 191600 191599 190190 190189 • 188770 188769 • 187170 187169 • 185170 185169 • 134380 184379 • 183130 183129 • 181370 181369 • 180560 180559 • • 179200 179194 • • 176550 176549 • 175650 175649 • 174650 174649 173500 173499 • 171950 171949 • • 170840 70839 169280 169279 • • 168520 168519 • 167580 167579 16S399 • 166400 164309 • 164310 161879 • 181880 160449 • 160450 159699 159700 15868* 158690 157580 183600 187019 186090 184669 182280 185040 183599 186089 183700 182279 • 180850 185039 182140 180849 • 179130 183699 182139 • 180780 179129 • 177870 179830 177869 . 176500 180779 179829 • 178440 176499 • 175190 178439 176980 175189 • 173900 176979 175750 173899 . 172120 174440 172119 170300 175749 172480 170299 • 168660 174439 171690 168659 167250 172479 170170 167249 163960 171689 168420 163959 160990 170169 166520 160989 160080 168419 161990 160079 158280 166519 161670 158279 • 156880 161939 16149» 156879 • 155700 161669 161160 155699 1614S9 153970 159120 153969 152220 161159 159190 152219 • 150880 159119 156430 150879 • 150600 158189 156429 • 154530 150599 • 150350 153590 150349 149980 154529 151460 149979 • 149450 153589 145570 149449 149180 151459 Yarın: Ekim ayı dağıtım listesi