Katalog

ÎKt 24 Harfran 1969 ITİBARLI DEVLET Sadi KOÇAŞ SE>"ATÖB tnan bans andlasması mfizakereleri de<vaın ederken, milli dâvamız için gösterdiğimiz haklı direnişten bunalan bir yabaneı marmhhas, «Haydı diye'.ım kl bunlan sagladtnız. Yann devlet.nizı parasız olarak nasıl yön?teceksıniz? O zarr.an yine bize el açacaksınız. Bız de şımdi size verdlğımiz hakları, o zaman birer bırer geri alacağız» anlamında bir feyler söylemişti. •••• • MP •••M «••• *••• • ••• :::: «••• •••• •«•• • «•a :::: F Hçıklann nedenleri I Doç. Gülten KAZGAN Bu yapı, bttyük tarımsal kazanc lan etkılı bir şekilde vergıleyıp serbest meslek kazançlarmda astronomık rakamlara vardı^ı büinen kaçakçılığı önle\np vasıtasız vergl gelırlerinin artınl masın8 elvenşli degildir Sivas! güç japısı, kamu gelirlennı, va sıtalı (istıhlâki vergilerıni artır makla gerçeklest'.rme. bovlec. vergi yükünün büyük kı^mnı geniş halk kıtlplerine inikâs e^tirme sonucunu vermek''ed'T Pakat. bu da artık geri tepmeJe bajlamış; vergi zamlanna ra5 men. vasıtalı vergı gelİTİeri, 19^R Nisanma nazaran 1969 Nisanında »o 2 azalmıştır. Buna karşıhK «özel teşebbüsle özgüTmk içnde kalkınma» amacıvla, çeşitlı mua fiyetler ve indirimler yohyle. 1969 w\ı içinde 2 milyar TL v< asan bir miktar Sayın A. B Kafaoğlu'nun vaptıŞı bir he^aha gcire 3 bırı kadar kısıye dafıtılacaktır Fiyat artış kaynagı olarak bütçe açıklannın gerişinde, işte, kamu gehrleri artı^ını Bnleyen ve kamu han»malannı büyüten bir etken vardır; bu da, büyük toprak sahipleri ve muteşebbıs • sermavedar sın'fı nın egemen oldugu siyasi guç yapısıdır. kat, vapısal nedenler bununla da bıtmemektedır. Doğal şartlara bağlılıktan •îurtulanuyan tanmda üretım azalışları, hatta artış hızı düsmeleri. fıvat artışlanna. bu urunlerin ihracat azalısına veva ithalât artışına sebep o\+ rak, ödeme dengesıne ek bir tazvık varatmaktadır İçinde bu. Iunduğumu2 yıl. 50 bin ton bu?dav ıthah için Batı'nm zenginlerı kulubunun kapısını çalmamız Mısır'dan T.nnç itbal etrrte mız buna örnektır tlkel tanmın degışmtsi. ınsan tabıat, m ?an ınsan ılıskılennı değıstire cek bır tanm yapısı değısmesi somnudur Herhalde. köklü re formlarla ancak çozülebilecektır eçen Taz.mıjda belirtildiğı uzere. döviz gelir ve giderleriınızle ilgüı butün gos*er. geler 1967den bu yana dunımun gıttıkçe kbtuve gıttıği ve ekonom:nm bir kapar.a sıkıjtığı raerkezındedir. Her ne kadar, dış odeme dengeıniz, Ikinci Dünya Harbi sonrası dönemde sürekli olarak açk %ermijse de, zaman zaman, bu acıklar, ihracatm azalısı ve ithalât:n artarak buyüınesi gonucu ya 1963 ve 1%8'de olduğu gıbi çok buyumekte; ya da, dıs kredilerin sağlanamadığı ha 1lerde ithalâtı ırtınna imkânmzhğı ortaya çıkmakta: ekonomi bir darboğaza girıp, duraklamaktadır. Bu yanmızda, d;ş ödeme açıklarmın parasal \€ vapısal nedenlerini incelıyecek \e 1969 vılmnı ikinci yansında. dış ödeme dururaunun niçin daha kotuleşmek eğılırninde bulunduğunu ortaya kovacağız. Türkiye'deki boşluk Eliniıe bir kalem bir kâ|«t »lın, ve Tıirkij e'deki »iyMİ partileri sırayla yazın : Adalet partisi : A.P. Cnmlınriyet Halk Partisi : CJİJ". Türkiye Isçi Partisi : T.Î.P. Ytni Târklye Partiii : I.TJ. Millet Partisi : M.P. Birlik Partisi : B.P. Güven Partiri : G.P. Milliyetçi Hareket Partı<d : M.H.P. Tannnın ttinü bn parti liderlerinin sözlerinl tttMtr&t okur, radvolarda dinleriz. Bu vüzden bir dedim dedı tefrikası sürer tider Demırel dedı ki. tsmet Pasa dedi ki, Bölükbası dedi kı, Fejiioglu dedi kı. Azizofla dedi kı Vatandaf bıkmıs nsanmıstır avnı «özlerı dinlemekten . Ama Snümüzde seçimler vardır, politikacılarımız fittîkçe hızlanarak lif rar<araiına devam edeceklerdlr. Çareii* heprini dinliveceğiz, oknvacatız Seçim eiınü gelince de hevesli vatandaslar «andık başına kosup ovlarını atacaklar. Erteıl fflnü jeni dönemın iktidarı çıkacaktır sandıktan.. Acaba bn iktidar nasıl bir iktiaar olaeaktır* Şimdi elinize veniden kalemi alarak çesitli tahminleri kâîıda vazımz t Divelım ki VP. Snümüzdeki seçimlerde »n oranlardan birivle çıksın ov sandı£ından : Tüzde 5fi, vıİ7de 51, \üzde 4!', yiizde 45, yÜ7de 40 .. A\ı» tahminleri «teki partiler için de yapalım : C.H.P. : yüzd* 2». yüıde 36, vözde 35. vflzde 45... T.t.P. : İüzde 3. yüıde 4. yüıde 5. vü/de 6. . M.H.P. : yüzde 2, yüzde 3, yüzde 4 . Y.T.P.: v'üzde z. yfiıde 5, yüzde 8, v«*de 1, yazde 10 .. M.P. : vü/de 3, yüzde 4, yflzde 6. vüzde 10 .. B.P. : Yfızde 4, vüzde 5, vÜ7de 8 G.P. : vÜ7de 5. \üzde 7. \iizde t. vüzde 9 Bol keseden ve çelisieüzel vaptığımız bn tahminler nstünde diısünelim simdı : A.P.'nîn oy oranı diiserse ne olur. düsmezse ne oltır? ^ P oy oranı düşerse hir koalisvona tidecektir. Bu ko»li«von ne tarim reformu yapabilir. ne dıs ticaret deneesini saftlıvabilır. rf ürrtimi artırabilir, ne Türkive'nin boznk dörenini ça»ııni7a liyık bir hale jetirebMir Adalet Partisi. kompradorn. teferi«i mSteealiibesi. iimmetçisiTİe atırlıjrını iktidars kovdn mn. bnçünkünden farklı bir vönetim çıkamaı ortava Halk PartUinin ov oranı cıksa çıksa ha\al bn ya ! yBzde 45> nksa ne olur. vüzde 30'da kalsa ne olnr? C.R.P. kendî lcinde bir reformu eerceklestiremeden, *»b*kcisivle, tefecisivle. kompradomvla, töl aiasıvla jidivor seçime Halk Partisi tek basına iktidara eelemivecefine röre A.P. ile koalisvon mn vapacak" Bovle bir koalisTon T6rkive'vi çalda» medenivet diizevine nlastıracak reformları terçeklestirebilir mi C.H.P.'nin mnnkanız vönetimiyle biçbir »ey yapamıyac»t< ortadadır. Geielim Steki partiiere : Törkive fsci Partisi vöneticilert o kadar kBtu bir «nav verdiler ki. partinin toparianması icin daha cok « n n vıliar tereklidir Partiye baHanan nmntlar adamakıllı hırpalanmıstır. Gfiven Partisi hikâvesi hellidir. ttıtocn cepbenin ortaklanndan biridir. M.H.P.'nin. M.P/nin. R P'nin ini* ve cıkıs vtizdeleri menv leketin temel dâvalarına ilâc eetireeek veva v8n vereeek afirlıklar tasıvamazlar. PeH . Nevi çözümlevecektir onümüıdekl seçim? Hiçbir sevi ! Türkive'de büvflk bir hoslnk y»ratilmıstır. Halk. sivtsi parti vöneticilerine zerre kadar tüvenmivor. Bo tüvenıizliti •*' vın liderler kendiieri varatmıslardır. Menfaatcilik üsttine «al rülüm ver rtiltim» politikası secimlere e«remen olacaktır Tııtncnlar ittifakı hâkiro dnrnmdadır Yarınki nmntları sımdiden karnında besliven parti vok «ıbidir ^rtmıvan ihracatı artırıp «erekli reformları vapacak «osval adalet dente«ini «aîiavıp h« mk düzeni deiistir«cek olan bir iktidartn önflmiizdekı seçıır sandıfından çikmasına itnkfin vnktnr. Ve bn noktaya çeldikten sonra bir sorn : Bn rerçekleri söylemek, demokrası düsmanlıği mıdır1? T.trr dünvanın riines çevresinde döndüSünü; 4nadoln'nnn Asya kıt'asınd» oldngnnıı: iki kere ikinin dört. altı kere aitının otnzaltı ettifini sövlemek demokrasi düsmanlıjı ise bn serçeğı sSylemek demokrasi düsm'"lıfidır. I Bnna mnkahil. milli jrelirleri bizden olan altı devletin duınmu şöyledir: Millî gelir Avnsturya Norveç Ynnanistan Portekiz Irlanda tslanda 10.fi8O.0O«,0O0 Hakikaten 1923 de Cumhuri>eti ilân ettiplfnlı zaman parasız, adamsız. yolsuz, okulsuz, velhasıl hiç bir seyi olmıvan bir ülke teslhn almamıza ve kıs» zamanda bir çok işler basarmamıza rağmen kimseve el açmamıstık. Vstellk, Cnrnhurivetin daha onuncn yılınds, dünyanın her bakımdan en eü\enilir. en itibarlı devletlerinden birl idik. 1938 de Atatürk öldüğü zaman, dünyaea O'na gösterilen itibar, pek az devlet adarnına fosteribniştir. tkinci Dünya Harbinde her iki tarafa karfi da zaaf göstermemiş olmamıza rafcrnen, her öri '»rafın da itibar ettiği bir devlettik. Harb bittikten sonra, sivasî itibanmız kadar, ekonomik itibanmız da vardı. Paramiz •helki çok değildi ama, dünvada değeri en yükwk olan paralardan birivdi. 1950 den sonra, bilhassa 1955 • 1960 vılları •rasında sivasi itibar söyle dursun, dünvad* mali itibanmız da kalmımı.ştı. Nasıl kalsın ki, Türkive (Tok land = Toklar ülkesi) dive • nlıyordu. Devlet adamlarımızdan (Mr. •» 10 / « Bav ' . 10) dive bahsedilivordu. Kendirnize göre bir dış politikamız çoktan kaybolmuştu ama. iç politikamız, mali ve ekonomik politikamız bile baskalanna baelı bale retirilmişti. Paramızın kıymctt mi? Bir dolaı 18 lir»ja kadar yükselmişti. 8,320,000,000 '5,110,000.000 4.600.000.000 3,120.000,000 550,000,000 Fert başına düşen rnıktar 1150 22SO : : :•: 820 490 1080 2"50 dolardiT. 6 27 Mayıs ve bııgiin " Mavıstan sonra evvela Tok kelimesi vok olmuştu. Dolar 10 lirava düşmüstfi. Dı» ve iç politikada karanmızi kendimis »hr olmustuk. Dıs borçlanmızın ödenmesin» geçtimis. rehindeki altınlanmızdan bir kısmını knrtarmıştık. Dolar vine 16 lirava yükseldi. Dtş, iç, m*H ve ekonomik politikamınn durumunu yazmav» nıilH haysivetim mâni oluyor. Bakıyorum da, rnı dunıma rağmen hâlâ her sevi tozpernbe j5rebilen, rörmek, göstermek istivenlrrimiz var. SİTîst itibardan, ekonomtk ve malt itibanmı»ın dünyadaki vüksek merkiinden bahseden devlet adamlanmrz var. Bu konuda biz kisisel efirflşlerimizi yaearsak, vıkıcı muhalefet vaptığımızdan bahsederier. Bu gibUere bir demagoji fırsatı vermemek için. Msisel lörüslerimizi bir vana bırakarak. «ivasî ve malî itibanmızin çok viiksek olduçu iddia edilen dış dünvanın en RiiTenilir bir Brjtütfi olan, bizim de üvesi bulnn^du&umuz, OECD tarafından nesredilen «The Cbserver» dergisinin, 21 üye devlet hakkmda neîrettiği bir mukayeseli incelemesini ilçililerin ve oltuyucnlann dikkatlerine sunmakla yptineceğim Derçl. en dnemli sosval ve ekonornik k«>mılarda 21 öve devletin durumunu ele almakta ve rakamlarta mukaycseler vapmaktadır. Bu etüde göre, nüfus artışında Türklve en rıastadır. Bize u çok vaklaşabilen hir Kanada vardır. Diğerleri çok, çok gerilerdedir. Giinde Insan basma düşen kalori miktan Itibariyle, Türkiye 21 devlet içinde dokıızuncudur. (Bol ekmek vediğimiz içt olsa gerek). Geriye kalan konnlardan, «Fert başına düşen mıllî gelır. altın ve dt'vtz rezervi, turızm gelıri, ithalât ve ihracat, elektrik sarfiyatı, 'nüfusa gbre mevcut mesken, telefon, otomobıl. televızj'on savısı» pbi kalkınma ve refah alârnet) sayilan buüuslarda Türkive va sonuncndnr. veva pek ender olarak, bir iki konnda. 4vrnpanın en kiiçük ve en fakir ülkeleri olan trlanda veya Izlanda'nın önöne teçebiLmiştir. ifer devletler mi? Onlan razmar» !•• rum cörmedim. Ama bir kaç tanesini vereyim. Fert başına düşen millî çelir Amerikada 4040 karlar ve bnzlar ülkesi tsveçte 3O40 Kaoadada 2670. Norveçte 2200; küçücfik Isviçrede 2620, Danimarkada 2320; bir avnçluk '.üksemburs'U ise 3020 dolardır. Diğer hususlann mukayesesi ise daha a<a re diisündürijrudür Meselâ: Adarn başms » • lektrik »arfiyatı bir senede Tfirkiyede 18" Kw. bizden sonra en az olan Portekizde 530, Tnnanistanda 590. tspanvada 976 en yüksek olan Norveçte 11520 Kw. dır. Türkiyede 1000 kiüideıı sekizinde telefon vardır. Bu rakam, vine en dii«tük olan Portekizde 62, iunanistanda 65. trlandad» 80 dir. Amerikada ise 50Z dirTürkivede 1000 kişidpn iiçünün otomobili Tmrdır. Difer en az otomobile sahip fllkelerden Yonanistan ve Portekizde bu rakam 21 dir. Amerikada 3 % dır. Televİ7yon konusunda Türkiye mukayeseye dahil değildir. Kn az olan Portektzde 21, en çok olan Amerikada 376 dırBu rakamlar, bir milletin imkân ve pelirleri yamnda, o milletin fertlerinin bn imkân ve gelirlerden ne (ilçüde faydalanabildifinl, yıni milletin refah derecesini gösterir. Hele Türkiyede vılda 320 dolarlik milli reIir hissesinin gerçek yönünü^ yani vatandaşlar arasında rerçek dağilım nisbetinl KÖrnniine almca, bunlan bilip. duvup, ö^renip de içl sızlamıvan bir kisi tasavmr edileme». Montaj sanayii ontajeı Ambalâjfi Sanayi: 1%0'lardan sonrakı ıktısat politıkasmm. kurulmasını sur'atlendırdiğı montajeı ambaîâ]cı sana>iimiz, dış ödeme dengesizliğini sürdüren bir diğer vapısal neden olarak gözükmektedır Millî gelirin sadece *'o 16'sını yaratan ımü'ât sanayimın ıtha' BIÖP> ı. Türkive'nın bütün ihracat ge'iri ve isçi doviz gelirlerinHen daha büyuktur. Meselâ. 19fiî'de 4 7 milvar TL. toplam ıh; 4 racat gel rir.e karsılık imalâ sanaMİnin Hhal gıderı 5 6 mılyar 4 r TL: 1968'de sırasiy'e. * mi1va TL. ve 6.3 milvar TL dir Itfial gıderının, 1969"da 7 milyar TL. olma<n heklenmektedır. Bu olgunun gerisinde de, dışa bağiı sanayii geiiçtiren sıyasî güç yapısı var«iır e«im Artıs Hızlan: Türkive milli gelınnın üretim kesımlcri itibariyle artış hızı da dış odeme dengesinin sürekli açıı vermesine yol açacak niteli'Uedır. Tarım ve Sanayî gibi doğnıdan doğruya ihraç edilebilır mal veya ithal ikamesi sağlanan alanlarda. gelişme hızı gerekenın altmda kalmakta: buna kaı^ılık. bu imkânı vermeksızin gelir "sevıyesini vükselten inçaat ulaşt'rma. mesken hizmetler gibi slanlarda. gerekenm ustunde ^vretmektedir. Plân hedefleri ne o1ur«a olsun. pivasa kâr hesapları. kendı kanunlarma göre gelişme hızını belirlemektedir. Fakat bunun sonucu. ihracat artı» sının savaş ve ithalit ırHjmın hızlı olmasıdır. Çünkü, ihracat imkânı vermeven alanlardaki gelir ar+ışı ithalâtı «rtırrr.akta, fakat, ihraç edilebılfr mallan üreten tan n ve sanayideki gerekenin altında kalan artıs hızı. ihracat artışlannın sür'atlenmestni önlemekted> Gerç^kte. Plânh dönemdp de süregiden bu yapıssl bo» rukiuk, 1950den b«ri devam «dtgelmektdir. M Fiyatlar n:: •«•• SISS •••• :::: •**c •••• •••• •••• •••• •••• • ••• • ••a Diğer husııslar ir ülkenin i«îter siyast, İster ekonomik bakımdan olsun, dış itiban bfîvük Blçnd vukarıdaki rakamlara bağbdır. Bu yiizden 21 batı ülkesi arasında, dıs itiban en düsük olan ülke Türkiredir. Altı da zenein. östü de lenjrin bir ülkeyi bu halde ySnetenler, eserlerioe baksınlar da öğünsfinler... Buerünkü dıs itibarımızm derecesini en Küzel gösterecek bazi rakamlar da burünkti raretelerde var . Bu haberlere eöre, Pakistan Koniorsiynından 450 milvon dolar, Hindistan da Dünya Bankasından 600 milvon dolarlık kredl alacakmif. ama bu miktan M bnfanuş... Daha dün, tkinci Dünva Harbinden sonra bağımsızlıklanM kavusmus olan bu filkeier bu kredileri az nnturlarken. binlerce yıllık tar)he mhip TarMTrnin^10 milvon Âdhtn bile alamavışını düsününre dıs itibanmınn derecesi çok daha ivi anlasılir. Şimdi billvorum. bu söılerimlıi ele alıp «Türkivenin itibar^ız olusundan memnun mu oluvorsunuz?» dive demaroü vapanlar da bolunacak. Memnun nlmak ne kelime... tstırap lçindeviz. 4ncak, devekuüu durumuna düşmemek icin, ıslahı zanıretini ilrililerln ırSzlerine «okabilmek maksadivle yazıyoruz bunlan. Evet ıslahı lâzımdır bn durumun. Ve mflmkündür bu Nitekim 37 Manstan sonra. çok kisa bir fföre içindeki tatbikat bunu kısmen grostermistir. Büvük iimitlerle kurulan plânlama teşkilâtını her türlü politik düsiince ve vatınmlann üstünde tutarsak; dost. ahbap, hısıro kavırmak için veva politik çıkarlar URruna bile bile yanlıs icraatta hulunmazsak: iktisadî devlet tesekkiillerinl birer vemlik olarak kullanmazsak; lüzumsuz eösteris ve israftan kaçar^ak: biraz da ilmî ve dürüst calışırsak bu hazin dtırumnn ıslahı rnBmkündür. Meselâ. dünyada turistik deferlere en çok sahip olan Törkiveyi. tnristık rideri. tmistik relirinden çok olan ender mir?svedi filkelprin biri olmaktan kurtanrsak bu durumun ıslahı mümkündür. :::: aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa •••a a*aa aaaa • :::: İlii •aaa aaaa • •fl ••• aaaa •aaa •aaa •«•a :::: 5 t Fi> at Tukselişleri: 19^8 I \iiinda, 9 TL. = 1 S olarak • Turk parasının kıymetı tespit edildiğinden bu yana. iç fiyat seviyesi bir katına yakın artış gostenrı?: bu fiyat arhsı. dış ticaretimizde en büyuk pay kapsıyan ABD ve Ortak Pazar ülkelerinden çok daha şiddetli olmuştur. İçinde bulunduğumuz yıl ise, fiyat artışları daha da şiddetlenmiştir. Genel fîyat seviyesi endeksi, (1958 = 100) 196?'de 159 a: 1968'de 163'e yükselmistir. 1968 Nisanında 161 puan olan endeks, 1969 Nisan'mda 176 puandır. İhracat maddeleri fiyatlarınm ise, genel fiyat seviyesinden çok daha sür'atle arttığı görülmektedır. Dö viz kuru da bir fiyat olduğuna göre, iç fiyatlar artarken bunun sabit kalması, ihraç mallarımızı ya bancılar için pahahlastırarak, ihracatımızm azalması sonucunu vermiştir. Ithal mallan talebi ise, alman biitün pahalılaştırıcı tedbırlere rağmen, kısılamamıştır. Buyumeye başlijan dış ticaret açığının yüzeydeki parasal nedeni. bu basrt olgudan ibarettir. Ancak. bunun gerisinde, aşağıda göreceğirniz bir tskım yapısal sorunlar vardır. Bunlar, »aman içnde süregi**ieı. hattâ artüRi içtr.dir ki, devajüasyondan 1013 yıl sonra. ekonomi dSnflp dolaşıp, aynı noktaya gelmektedir Enflâsyon kavnakları leer Enflâsvon Kavnaklan: îcinde bulundugumuz vl. Merkez Bankası kanunuıria yapılan b : r rteğisjkHMe. Ban.<anın Hazineve 0» 10 oranırıda 3Çtıgı kısa vadeli avans hesabi, 1969 mali yılmda. genel bütçe t denekleri toDİammın •'• 15'ıne cıkarılabilecekhr Saym Ziya Knvla'mn vaptıgı tahmine göre, l^PS yılında. bu. 1.85 milyar TL acık finansmana eitmek demekti T Bövlece. vükü işçlmemur jı^i sabtt ve dar gelirli toplum ka' lanna binen, kftrlan şisırerek hâkım toDlumsal sımflan v a n r landıran enflâsvon kapilan. b'i*çe açıklanran büyümesivle »<ırlanmaktadır. Bu da. bir siyas! güç vapısı sorunudur îçinde bulundufeumu? nl Tsp» I t Mahsullert Ofısi"nin sattnalmalan da. önpmü bir er.flâs yOn kfrvnaSt oTacagft tedir tlctissd! Devlet leri açıklan, 1950'lerde ve larda Merkez Bankası nnı zorlavan bir etken devam etmistir Bu yıl Ofis hububata zamh fivat «deyecek. fakat hu zamlar seçim n\ı oldugu için tüketırive lnikâs ettirilmiyecektir. 4xadaki farH. bütçe fazlası yolivle kapamsk gibi bir imkâns da sahip olmv yan hükümet. Merkeı Bankası kanununu degiştirerek. bu mlnareve de kıhf hazırlamıştır. D K + Bütçe açıkları ütçe Açıklan: tç fiyat seviyesindekl yükselışin en yakın sebebi, vergl reformu yapamjyan; karrju cari harcamalannı glttlkçe şişiren tıükümetln bOtçe açıklandır. Her yıl gözlenen bu açıklar. 1968'de büyümüştür. îçinde bulunduğumuz •n ise. daha da bt)yuyece§e vl benzemektedir tkinci Beş Yıllık Plân 1969 yılı prograrnı tabminîerıne gore, 1967'de kamu harcamalan 24 milvar TL, gelırler 23.6 mılyar TL. 1968d3. sırasiyle, 26.5 milyar TL. ve 25 3 mllyîir TL. dir Yani, 1968'de bütçe açığı 12 milyar TL. ye varmıştır. 1969 btitçesı, kamu eehrlerinde c • 24 « t ı ş olacağı varsayımına dayandınlmıştu. Oysa. 1969 Nisan ayında, 1968 Nisanına nazaran. ortalama verei gel:n artışı °o 10, toplam kamu gelırlerı artışı *« 13 kadardır. Resmi tahminlerın 1969'da 12 milyar TL. eösterdiğı bütçe açı ğı. daha gerçekçi gayrı resmJ tahminlere göre. 4 milyar TL. olacaktır. Yani. kamu maliyesinın dururmı. içmde bulunduâumu2 yıl, fiyat artışlarmın dana da sür'atlenmesı, ıhracftt tıkanıkhğının daha da artması eğıltalnı yaratacak bir niteliktedır. ıvat artışı ka\tıagı olarak bütçe açıklannın gerısınde ise. Türk ekonomısın:n siyasl gtiç yapısı vatmaktadır. B • « • **«• • • •• • • « « » • • • •• • « • • • » •• •*«« • • • * • • •••• • • • * • •• • • •. *•««••••>»•••••••••*•«••••«*•••••••••«•«ı aaaa •Î22 İİİİ ssss Sonuç orüldüğü gibi, ödeme dengesızliğimizin yüzeyde parasal, temelde ise yapısal bırçok nedeni vardır. Bu yapısal bozukluk'.ar. 10 12 yılda bir, •konomivi bir devalüasyonun esiğine getirmekte: daha da körüsü, artan bır borcluluk vukü altın» sokmaktadır. Borçlarm taksit ve faizlerini ödemek için yeni borçlar gerekmekte: borçlanma şartlsrı ise. daha kısa vâdeli ve daha vuk«ek faizle ^ clanma şeklinde, jrittikce agırlasmaktadır, Bu kısır döneü'vü kırmak için iktidardaki ydneticilerin «radikal» nitelikte de olsa. gerekli tedbirleri almalan vakti çoktan gelmiştir: ve geçmektedir. Gerçekte. ödeme açıklannın p«rasal nedenleri, ihracata prim i'halâta vergi eibi fîilî bir dev»luasvon vapmak veya resmen para kıınınu devalüe etmek: kredi tahdMerine ve diger deflâsyon tedbirlerine basvurmak suretiyle kısa vâdeli tedbirler İçinde gecici olarak cözümlenebilir. Temeldeki yapısal bozukluklar devam ettijji siirece. eVonnrni, bir süre sonra. tekrar »ynı Harboğazuı içine di"=er. Ancak. Türk ekonomisinin bu?ün peldiği noktada. Vns» vâdp'i narasai tedbîrlerin ahnması da kaçmıimaz hale gebniçtir. Yarjısal bozukluklan ise, »neak. daha unın vâdeli bir perspektif içinde düsünfıp tashih etmek mümkünrlür. Bu bakımdan, Türk ekonomisini rsyına sokmayı amaç Hı+sn bir iktisat politikası, bueün. her 1 a'anda da çözüm W yollan aramak zorundadır. Ancak. şurssı ds bir gerçektir ki, vukanda belirttiSmiz yapısal bove burılann tashihi için li yapısal değismeler, mevcut «dvssi güç yapısı ile çelifir nlteliktedir. S O N TEŞEKKÜR Çok fevgili aile büvüğümüz, babamız, dedemlz EMEKLt VALtLERDEN üjl M: • a* • •• • •a • •• ::: • ıı • •• • •• '••a '••a • •a • •• llll !••• Mukayese dışı bırakılmıştır B azı konnlarda i^e, Türkive mnkaveıe dısı bırakılmıstır. Btmlann hepsini rakam rakam saymak bir havll sabır ister. Fakat asıl, bunlan okıımak ve o neticelere tahammül edebilmek bir hayll çnç olur bir Tfirk için. . Bn yüıden tamamını vermiyecek, sadec« bir fikir sahibl olabilecek kadar. Snemli bir kaç örnek ile vetineceğim. Bofünkü fiyatlara göre Türkivenin millî jeliri on milvar. 600 milvon dolardır. Bundan fert başına düşen 320 dolardır. S o n uç •> nnlar ıslah edilmedikçe: •• Dı« dünyada itibardan bahsetrnek, millt kalkınma ve refahtan bahsetmek. nnrlu ufuklardan bahsetmek valandtr Millerî kandırmaktan baska hiç bir netice vermezMilletin itimadı ile devletin idaresi sorumluluğunu üzerlerîne alın da, milletin refahı için çalısmak verine. miileti kandırmava çalışmak. en hafif tâhiri ile. anptır ve tünahtır. a>«« :::: F Niıtıbiis unlsra. ithal damga re^ mi artıiının, iç piyasada talep sertlıği dolavısıvle, dognıdan dogruva ithal mallan fıvatlannı artırması: ttansfer gecikmelerinın varattıgı i'hal mallan darhklanrın ithal mallan fiyatlannı vükseltm»^: klenng ve takas sisteminin İthal ve îhraç mallan fiyatlannda ar tıs yaratması: fiyatlann arttıSı, devalüasvon tehlikesinin belirdiîi bu dönemde. özgür teşebbüsun stoklan artırarak, mal darlıklarını bü%*iıterelî fiyat vüksehslerini köriiklemesi de eklenmelid;r. Bu yıl, Urettm artışlannın yavaşlaması da ek bir aebep olacaga benzemektedir: Mart avında çok ıyımser olan hububat rekolte tahminlerinln Mayıs'ta gerçekleşmiyeceği «nlaşılmıştır. Hububat relcolte düşüşleri, Türkiye'de önemH bir fıvat artış kavnağıdır Yedsk parça. ham madde. aramal ithal sıkıntılan ise. Imalât sana>ıınde, sımdiden ı'.retımi oliımsuz yönde etkilemeye başlamıştır. Kısacası, bu vıl. para arzını artıncı ve fivatlan yükselticı e'kenler bir taraftan, tanmsal ve smal liretimi yavaşlatıcı «kenler diğer taraftan, fiyat srtışlannı hızlandıracak niteîifetedir. Bu da, derhal gerekli tedbirler alınmazsa d" ödeme sıkışıklığını artıracak bir etkendir. B e Sait Ûısoy'un h»st»lığı dolavısıvle yatırdığımız vakıf Gureba Hastanesınde alâka ve ihtimamlan geçen başta Saym Bashekım olmak üz«re bvitün doktorlara. hemşıre ve personele, cenaz* merâsimlne içtirak eden. çelenk gönderen. telefon ve telgrafla »e bif lat evimize gelerek «cılsnmızı paylasan kıymetli dott T« akrabalarımıza teşeltkür ederiz. KIZLARI DAMATLARI TORUNLARI (t» Ajanı: 570/7693) Fabrika Arsası Aranıyor 2 0 3 0 dönflm dvannda Etibank hattından ceryan ahnacak evsaîta gunde en az 40 ton su Terebüecek ve yolu olan arsa aranıyor. Telefon: 44 M 55 44 44 5İ Cumhuriyet 7707 Lulher Tipi Pompa ve Motor Salılacaktır Mersin'deld yüzer pnömatigimizden 2 adet Luther tipi pompa ile 2 adet 130 HP lik KolnDeutz Klockner Humbolt msrka tnotor 17/7/ 1969 tarihinde kapalı teklif ahnma yoluyla satılacaktır. Şartnamesi Ankara'da Genel MüdürlOgümuzden, Istanbul, İzmir, İskenderun ye Samsun'da Bölge Müdürlüklerimizle Mersin Şube Müdörlüğumuzden temin edilebilir. Ofisimiz 2490 sayılı kanuna tftbl değildlr. lkel Tanm: Türi taplumjnun siyasi güç yapısının para arzmda enflâsyonlst artıslara yol açacak nitelikte olması, dış ödeme zorluklannın vapısal nedenini tesldl eder. Bn yapı, ıçerde kusagı sıkılacak olabilenlerin (nışaŞını sıkmaktansa sıkmamavı ve artan borçlar İçinde yaşamarı ye£ tutar. Pa I TOPRAK MAHSULtERt OFtSÎ GENEL MÜDCRLÜK ftnkara Lv. ftmirliği (3) No. lu Sat. Al. Kora. Bşk. lıgından Aşağıda clnsi. miktan, muhammen bedel ve geçıd temlnatlan yayılı (Bir) kalem (tesls y»pılmasO kapalı zarfla eksiltmeleri hızalanndaki gün ve saatlerde Kornlsyonumuzda yapılacaktır. Evsaf ve şartnamesi çalışma saatlennde Komisyonda ve Utanbul Levazım Âmırliğınde görülebüır. Isteklilenn kanunl şekilde hazırlıyacaklan tekllf mektuplannı ıhale saatınden bir saat evreline kadar makbuz karşılıgı Komisvon Başkanhgına vermplen postada geeıken mektuplar icabul edilmez. îhaleye precekler Dz K K. tnşaat Emlâk ye ts D. Bşk. lığına müracaatla ihale gününden en a= Uç gün evvel yeterlık belgesı alacaklardır. C l n s i Kuzey Denız Saha KumandHnlığı Kasımpaşa &arn:zonu dahill telefon teslsatının yapılması Işl M. bedeli Lira krs, 164.154.40 G. teminau Lira krş. »460. I h a l e Gflnü Saatl Veysel Sait Akbaşoğlu Kardeşler Âdi Kom. Şti'nden : lmal etmekt* olduğuınuz Sodvura Btkromat'ın kılosu; gorulen lüzum Qı«rin«; bugünden lttbaren ranayicılere fabrika tesllml 5.0S llradan »atılacaktır. Cumhıortyet T704 KAYIP Şebekeml kayberttm. 300.000 Adet Ekmek Satınalınacaktır 1 Evsaf ve mütemmim malumat muessesemlzm Beykoz'dakı merkezinden ötrenilebilir. 2 Teklıfler 7/7/1969 günü akşamına kad8r Muessesemi2in Beykoz'dakı merkezinde muhaberat şefliğine verümiş olacaktır. 3 Teklifler aTasmda şartlanmızla ihtlyacımi2« en uygun olanlan tercih edilecektir. 4 Müessesemız diledıgı miktarda ve alıp alnaamakta serbeFttir. SÜMERBAN^ DERİ VE KüNDURA SANATtl MtESSESESt (Basın: A. 11087177S2/7697) GAIBE IHTAR Sivas Askerî Savcılığından: ı Bakaya : HIDIR ÎERLÎTAŞ, Ahmet ojlu, 1947 D lu Tunceli m, Nanmiye 11çesı, Merkez Kort Mezran köyO nufusund8 kayıtü »e oturur. 8UÇ TARİHÎ : 26 NİSAN 1968 30 Nisan 1968 Yukarıda suçu ve açık kimligi yazılı saniga, 1 ARTistos 1969 gününe kadar, Sivas 59 uncu Tumen Askerl Savcılıg^nds hazır bulunması veya bu süre içinde konutunu bildirmesı. 353 sayüı kanunun 190 ıncı maddesi uyannca ihtar olunur. SCÇ SANIK 11 Temmus 19W cum» Saat: 15.45 tlt (805 Basın: 17790 78M) r«zlı Tekraen On. Tm Cumhuriy*t 7706 (Basın: 17874/7P94) (760 Basın: 17330/7688)