Katalog

SAHtFE DÖRT lî Haziran 1969 Binbaşi JVuri Bey şehit ediliyor Bu çalışmalar nrasmda Enneni ve Rumlann yer yer bozguncu hareketleri de endişe verid oluyordu. Bu faaliyetlere ve Erzunım Kongresinde alınan kararlara karşılık Şeyh Eşref'in gittikçe artan küstah ve haince davranışlan, irticai tutumunu ve isyancı gidişini sürdürmek istemesi, bölgede büyük bir kuşku ve huzursuıluk kaynağı oluyordu. Saht« Mehdi işi gittikçe antayor ve miDÎ birliğin kurulmasını ciddî şekilde engelliyordu. Bu duruma blr çare bulmak Ozere Bayburt Kaymakamı kendısinl 26 Eklm 1919 da Bayburt Müftüsü aracıhğı lls ilçe merkezine çagırdı Fakat Şeyh Eşref Hukumeti dinslz, subaylan da şeriata uyarsızlık ve gavurlulüa ltham ederek bu çagnyı kabul etmedl. Müftuye de h*karet ederek, gilâhlı mürlUerl ile onu geldigt yere gönderdi. Kaymakam durumu Erzurum Valısıne bildlrdl. Şeyh'e blr korku vermek ve doğru yola ge tirmek amacıyla da Bayburt'ta bulunan 18 lncl Alaym blr ta Millî Mücadele'de Em. Gnl KENAN ESENGIN halka karaı lddia ediyor, ner ş«ye hSkim olacağını büyük lâflarla llan ediyordu. Bunun yanında da muritlerinl Hart çevresinde topiayarak Bayburt üzerine, oradan da Eraincan'a yurumeye hazırlıyordu. Bun dan sonrakl hedef Erzurum ola caktı Durumun nez&ketinl gözönünde tutan İS inci Kolordu Ko mutanı yeteri kadar kuvveti toplayıp bu düzenbaz yobazın cezasmı vermek, bölgenin hurur ve asayişinl sağlamak lstiyordu Fakat vakit kazanmak ihtlyacındaydı Bu amaçla Şeyh üzerinde o ld u k ç a etkisi bulunan Erzurum Müftüsü Hurşit'i derhal Han'a gonderdl Maksadı onu yola getirmekten çok oyalamaktı Diğer vandan da bu irtıca olayını kökünden yoketmek Uzere 9 uncu TOmen Komutanı Yarbay Halıt (1) komutasında bir tenkil gücü toplanmasuu emretti Bu kuvvetlerin toplamı 600 kadar pıyade, 110 kadar suvarı ve 4 topiu bir obus batarj'ası ldi Ayrıca, gerekU tedbirler de diğer noktalarda aldınlmıştı. Bir kısım kuvvetler Gümüşhane'ye getinl mıs ve bir piyade taburu OI bolgesindekl Şeyh'ln mürıtlerinın Hart'a yardıma Relmesinl önlemek içın Of dolaylarına ya naştırılmıştı Şeph Eşrcf'in avaklanması burundan tertrp «dllen 50 klçlllk blr müfrezeyi Blnbaıı Nurl komutasında Hart'a gönderdi. 6 Aralıkta hareket eden birlik aynı gun aksam Uz«rl Hart'a vannca, Şeyh Eşref fubaylan gUler yüzle karsüayarak, blr hlo, olan kişillği lçtn zahmete katlandıklarını, kendlsinln re mUritlerinia hUkume», mlllt mllcadeleye ve askere karsı hlçblr kötü niyetl olmadıgını, ancak Bucak Mudüru lle arasının açık olmasından ötUrü llçeye bu şikayetleruı yapüdığı ve n« emredılirse boyun eğeceginl, aynı zamanda bu gece koyde lstirshat etmelerini. kendlslnin mlsafirl olduklarını, birlik komutanın* söyledi. Kurnaı ve hlleci yobaz, iyl nlyetU ve blraı da durumu dUsünemiyen müfreıe komutanıru ve yanındaki subaylan kandırmıstı. Bu bakımdan karşılannda asl blr seyh yerine saygılı blr lhtlyann bulundugunu görunce de hlçbir guvenlik tertlp re tedblrinl gerekll görmeden aaker ve «ubaylar Uçer beeer kişilik gruplar ballnda köy evlerine miaaflr olarak dagüdılar. Fakat bir stire sonra saflıklannın, tedbirsliliklermin c«onnı çekeceklerdl. Gece yansı olunca Şeyh Eşref, Önceden tertipledigl plânını uygulamay» bâsladı. Müritlerlyle bnce evlerdekl erlerın ailahlan alındı. Subaylann misafır edlldıklerl evlenn önllne kendl adamlanndan silâhlı nöbetçiler dikıldl ve dışan ile bağlantılan keslldi. Esir dununa dUsen blrllğin erlerl ertesl sab&h Şeyh tarafından terhl» edılerek blrer lkişer aerbest bırakıldılar. Subaylar da kaflr kabul edilerek imanlanıu t«selemek emriyle gunleroe dls ustü çökertllerek ibadet ettlrtldl, hu çektlrUdl. Blnbajı Nurl lse hatasını hayatıyla ödedl, yattıgı evde şehıt edildl. Bu olay koaa samanda çevreye yayıldı. Çok kötü etkilerl oldu. Mesele bu kadarla kalamazdı. 26 Ekim • 24 Aralık 1919 Üç gun aonra t Aralık 1919 da Bayburt Askerllk Dairesi Ba$karu Yarbay Haaan Lutfl kumandasında SO'ar klsüik lkl plyade bölügü Ue 4 haflf maklneU tüfekten kurulu blr birlik Şeyh üzerine tekrar yollandı. Onun bastınlması gereklj'ordu. Fakat bu birlik de Hart'ın güneyındekl Aşagıkını köytl dolaylannda baskma ugrayarak hepisl Şeyh'e esir oldular. Şavaş gUdUmünden uzak kalmı? olan askerllk dairesi başkanının tedbirsla ve hatah yürUyus ve hareketl yUzünden bu müfrezemlzin de perlşan blr hale sokulması çok aa olmuştu. Derhal sevkedllecek yakınlarda başka bir kuvvetin bulunmaması da güçluk yaratıyordu. Ordu btrUkleri henüz billneo koşullar altında dağınık, sayıf ve uzakta idiler. Kazandlgı kolay bft^anlanndan cesaret alan Şeyh E?ref, Ahırzaman Peygamberl «Mehdl» olduğunu soylüyor, yayıyor, kendisıne kursun i$lemedığini Tedbirsizlik 23 Temmuz 1919 da toplanan Erzurum Kongresi... Iç ve dış olayları Izleyenler Erzurum Kongreslnden once durnmun neıaketinl görmü?Ier ve 17 Haziran 1919 fünü Mudalaal Hukukun tl Kongreslne bn konuda degerll blr rapor okumuîlardı. DiSİ Bond MODESTY BLAISE UüU Carth [TÎFFAMY.10NES AY ^ YEMİNİ rum üzerine yurüyecektl. Bu naz, hılekar olduğunu Şeyh Esslnin sons ermis oldugu manızcahll yobann dar kafası o ka ref çok ıyi göstermıştt Bunun dur (3)». yanında cahıl olmayan yobazla» dar daralmıştı ld, hiçbir ola15 lncl Kolordu Komutanı rın da çıkarları içın ne karanyı değerlendiremıyordu. ErzınKâzım Karabeklr lık ışlere gınştıkleri tanh bocan'a ve Errurum'a da gıdebıllslim dunyası ve Osmanlı tayunca görülmüştür. Bu. kokil seydı ne olacaktı* Doguda bır rıhi boyle, uydurma şeyhler ile Şeyh Eşref hükumeti ya da çok derinlerde olan bır zıhnıdoludur. Bu çeşıt davranışlaryetın devamı idi Yalnız bıİKionun peygamberlığınde yeni la cahıl halkı kandırmak, kenlı dın adamı olmak yeter degıldl çıkarlannı sağlamak ve bır bir din devleti mi kurulacaktı'' dir. Iş, bu zıhniyetın kalkmaYapmak istedıgi bu lşlerle diçevrede egemen olmak isteyen smda ve aydmlık getıren bır ne. islamlığa, yurda hizmet mi yobazlar, Turk halkının başına düşünceye sahıp din adamlanedeeektı' Yoksa doğu illerini her aşamada belâ olmuşlardır. na kavuşmaktadır. 20 nci yüa» ele geçirmeğe çalışan ve orada Onun her ilen hareketıni, onyılın sahte peygamberi ve mehbir Ermenistan kurmak istelemeye çalışmı?, onu karanlıkdısi Şeyh Eşref'ın millt mücayen ve bu amaçla dogu bölgeta bırakmak, boylece kolay kan delemn basında ginştıgi haresi halkını birbirine düştlrerek dırılacak bır durumda kalmas:17 Aralık 1919 tarihlne kadar ket her yonüyle iğTenç ve nelbölücü propagandalar yaptıran nı saglamavı plânlı olarak uybu tedbırler alındı ve tenkil ret doguran bır yobazlık v« Ermenilere mi hizmet edecekgulamışlardır mülrezesi Bayburt'da toplandı. irtıca örneğıdu. Cezası tam zati' Adımn başına blr de şevhBu dın somüruculeri hiçbir 24 Aralıkta ıse Hart onüne manında venlmiş ve bölge bu lık ekleyen bu cahil re sahte raman devletın güçlü, halkın geldi. Aym gun bucağı kuşathokkabaz, sozde dın adamırun peygamberin bos kafası elbette uyamk olmasını istemezler tı. Şejh ve mUritlen mulrezeşerrinden kurrulmuştu. bu meseleleri düsılnemezdi. Devlet güçlü oldugu zarnan sinye çiddetle karşı kojmaya ve Oysa, o sırada hrlstiyan din mesıni, susmasım, zayıf oldusaldırmaya başladılar Yat>ılan adamlan. Ermenl ve Rum pağu zaman ise derhal bas kaldır (1) Dogu ve Batı Cepbelerh> çarpısmalar gece yansına ve pazları Karadeniz kıyılannda masını, maksatlarının yürütülde kahramanca döğüsen, ıonr* ertesı gün öğleye kadar sürdü. kendi millî emelleri içln politimesini bilirler. Büyük Miilet Meclisinde Ali Bu sırada iki erimız şehıt olka yapıvorlar ve bu uğurda Ülkemizin en kararüık günleÇetinkaya tarafından vurulaa du. Üç subay ve 41 er de yabılinçli h\nuk çabalar gosteririnde ve Dogu Anadolu'da üzeGeneral Halit. ralanmıştı Mutreze komutanıyorlardı Rr ke» Pontus ideali rlnde çeşıtll yabancı emellere (2) tçlşleri Bakanlıgi. Ar?İT nın cesur idaresi özellikle topİçın çal'.^pn Rum ve Yunan asıl310.8804. çumuzun iyı kullanılması ve o karşı millf ve cıddi mücadelelı papa7İaa ve bir kez de Hart' ler vermek zorunda buluduğu(3) Prof. M. Tayyip Gökhünun etkılı ateşı karşısında ism Şeyh Eşrefi"ne bakınca 'nsamuz bir devrede bu uydurma gin, Millî Mücadeleye Baslaryancılar gittikçe güç duruma nın nefret duygulan bir kat da ken. şeyh, mılli harekete karşı isduşuyorlardı Bir arahk topçuha artıyor >ancı olmaktan çekınmemiş ve nun tam isabetinden Şeyh Eşbuna bir de dinsel yon vermişBu aşagılık ve hiyanet yal• Yarın : ref ile oğulları, ailesi ve yanınAmacı da büvüktü Hart nızca cehaletten gelmlyor Buda bulunan avanesmden 5 mü tı Anzavur'ıın bölgesıne hâkım olmuştu. Ora nu kabul etmek mUmkün deridı bir anda havava uçurulHıyaneti... dan Erzıncan'a ve sonra Erzuğıldır. Kendl maksadı içın, kur muş. yokedilmışlerdi Bu olay dığerlerı uzerinde korkunç bir moral yıkıntısı yaptı. Kurşun İ5leme<iığ:nı söyleyen Şeyh'ın bır top mermısi ile ve bütün yanmdakılerle bırlikte bır anda param parça olması rnüritlennın manç ve morallerini tum yıkmıştı Bu hal daha da çok day^cn^laruıa taikân Jnrakmadv. bıra* sonra" dırehmelerı çoktu ve butün irtıca elemanları teslun olmak zorunda Hoş geldin, buyur.. Çay? Kahve? 41 kaldılar, bucağa gırıldı. Bir çayını ıçlyim abi.. Bu çarpışma sonucunda daDeve, içinde şehvet kıpırdanışlan, çaycıya Çayları falan öylece bırakıp kalktılar. Garha once esir edılen subay ve erkoştu, merdiven başından seslendı: iona hesabı odedi Idri». Bereket Deve"yle yalenmızle ısyancıların eline geç Ramazaaan' nındaki arkadaşı onların bulundugu çay bahçemiş sıiâh ve gereçler de gerl Asagının alacakaranlıgından genç blr ses: ahndı Plânîı ve şıddetl: basııne gırmemışlerdi. Hop ftbı? tırma hareketi Doğuda çok ööbur kapıdan bitisik bahçeya, ordan da a» Otuzaltı numaraya İki demli. Simıt de al nemlı etkıler yaptı ve benzen falta çıktılar. bize! olavlann çıkmasma engel oldu Arkadasınız degil miî Neden gözükmek Deral ftbi, slp • şak! ğu gıbı, halkm moralini de yük lstemiyorsunuz? selttı Semft bo« atıp dolu tutmak, ya da hiç olmas Sarhoş, dedl. Asırı tarhoştu d«. Şeyh Eşref olayı hakkında Er ri Idns'in sır saklarmışçasma tuh^f halınin ne Ne bihyorsunuıî zurum Valisırun lçışleri Bakandenln' bir solukta ögrenmek istıyordu. Hepsl Fena yakalanmıstı : hğına verdıgı rapora dayanarak hepsi, şu dilekçe meselesi Gerçi bunu herhangl Canım, eseleme.. dedl. Basbakanhğa venlen bılgide de bir avukata yirmi, yirmi beş lıra danışma Ucretl Semi çapkın çapkın b»sını ıtll»*ı ! Hart olayının cereyan tarzı kıvererek öğrenırdi ama, maksadı Deve'yi konus Şizi sıziıi.. arkadaslarının goriiyor musaca izah olunmuş ve eğer bölturmtk, gece rastlaştıklaruıı, blrlıkte içtiklerİTil ıunuz' Yazıhaneye uğradınıt mı dıye fordum, gede Şeyh'ın müntlerinden yeni Baklayan saklayan adamu. gizledigi şeyl ögrengormuvorum, uğramadım dediniz demin... olaylar çıkarmağa teşebbüs emek isti'ordu. Güldü : denler olursa onlar hakkında Deve: Her jey, her zaman açıklanmamalı. Beda askerî tedbirler almacagı ve E, dedi Ne var ne yok? nim buraya gelisim arkadaslanraı değil, sizi, uygulanacagı bildirılmekte idi Güzellık be »bi. Gece îdrıs âbı bana gelyalnız sizi görmek içln. Beyoğlunda tur atıyor(2) di. duro. Degüstasyon'un önüne gelince eski lstanDeve âdeta heyecanlandı: bul gecelerimızi hatırladım. Şeni bulacaktım, Nereye? Pavyona mı' haydi surda tek basıma iki kadeh atayım deCehalet ve yobazlıgın verdiğl dim. gırdîm. Bir de baktım ki bunlar, takım haIgrenç ıhtiraslar ile memleketın Vay hergele vay. Bizden öyle bir kaçtı B., linde Ben ne dertteyim, onlar ne dertte. Onlar en buhranlı zamanmda ayaklan Niye? işin ala alahey'inde! ınadan çekınmeyen ham ve isDeve, akları kıpkırmızı gözlertyle geceyi söyYoldan geçmekte olan bos bir arabaya se»yancı Şeyh Eşref olayının sole bir düsündu: Degüstasvonda güzel güze! içmi*lendl : nucu hakkında 1 inci Kolordu 5 lerdi. Içmişlerdi de değil, içerlorken, herif aya"« Taksi ! Komutamnın 9 Ocak 1920 talanıvernüşti. Rakı bu, şişede durduğu gıbl durmuAraba durdu, blndiler. nhmde Harbıye Nezaretinde yordu ki. Hükmetmışti, neden ânı olarak kalk(Mılli Sa\oınma Bakanlığına) mıştı bu adam? X. gonderdığı şıfre: Idris'in bütün zorlamalan bo?a srittl, Seml, Evet, dedi, şişede durduğu gibl durmuyor, «Bavburt'un Hart bacaginda adamın istedığınce jıpsak bir dılekçe yazıp dâhükmetti Neden zengın kalkışıyla kalktı bu he> bazı Seytanetkâr iddialarla ve vasmdan vazgeçtiğini bıldirmekten çekindi. gele? Ben rfe kalktım. Maksadım çamurlasmai, bir irtica hareketine kalkışan, Belki çekinmiyecekti, ama. îdri^'in bir sevleri bırakmamak' nihayet imha ve tcnkil edilen saklar gibi d'avranması, dalması, söylediği ya Neden? Sejh Eşref'in müritlerinden lanı unutup, az önce sarfettıklerinin tam tersi Sarhoşluk dedım va? Arabacılıga benz* Sürmeneli Ali Rıza ile arkadaşı konuşması kadmı iyice kuskulandırmıstı. En met sarhoşluk derler Şâhiden de benzemiyor. Folat adındaki ttimseler Sürrneçok da Deve'den kaçısı ! Şimdi daha ıyi hatırlıyorum herıfın duruşunda, ne hükumetine teslim olunmnşErtesi gıin öğleye doğru uyandı, kaldığı ot«konuşuşunda bir tuhaflık vardı. Bunca yıllık artur. Geri kalan mürit dahi delin kâtibine : kadaşımi bilmem mı' Huylandım Zaten Degushaletlerini «sıgnnmalannı» ar Beni dedi, bugün bir bev anvacak. Adı tasyon'dan içen ginp, etrafına bakınırken yukarzetmek üzeredirler. Bunlar evîdri'î. Aksam pavyonda bulusahm, söyle 1 dan seslenişımle de «Eyroh yakalandım..» der gV velce verilen vaat üzerine al1 Otel kâtibi not etti bi bir h? slmıştı. Bir insan ne^er huylanır? N t dıklan silâh ve cephaneyi teslim ettikten sonra hükumete çin arkadaşlanndan kaçmak ıster? Şemâ bir taksive atlayıp, Csgaloğlundaki sadık kalacaklarına remüı ettiyazıhaneye geldi. Iyi bir tesadüf, Deve, akları Do*ru Bana da öyle geldl abl.. rilerek serbest bırakılacaklardı. kıpkırmızı gözleriyle canavar gibi, çay lçiyordu. Ya dedım kendi kendime, o hergeleyle birTalnız müsademe «çarpışraa» Semi'yı görunce : lflrt» İyl bir voli vurdular, paralı, ya da vurmak esnasmda ellerinde silihlan lle Vaay, dedi Vay abla.. seni b5yle sabah üzertler, geçmışleriyle alâkalannı kesmek lstiyortutulan 65 mürit sorguya çekilsabah buralarda RÖrmek ne larl mek üzere Hart'dan Erzunım'a fırladı, elini sıktı: (Devamı var) yola çıkanlmıştır. Ali Rıza'nın Çarpışma uc KAGITCI İmha ve tenkil amın dilemesiyle Hart mesele Millî Eğitim Bakanlığından 1 19691970 ftgretım yüı için Sanat Enstitüleri ile Yapı Sanat Enstıtülerıne ve Ankara Kimya Sanat Enstıtüsüne ortaokul, Sanat Ortaokulu, Yapı Orta okulu ve Tıcaret Orta okulu mezunları arasmdan bütön il merkezlerınde yapüacak seçme ımtiharu ile Bakanlığımız hesabına parasız yatıh öğrenci alınacaktır. 2 Bu okuUara parasız yatüı olarak glnnek ısteyenler 1 Temmuz 31 Temmuz 1969 tarihleri arasında, bulunduklan ılın Millî Egıtım Müdürlüğune (Fışdılekçe> üe başvuracffelardır (Adaylar bu düekelerinde Sanat, Yapı Sanat ve Kımya Sanat Enstitulerinden birind, ıkinci ve üçüncü derecede girmek istedikleri okullann adlarını belırteceklerdir.) 3 Adaylar, 1 Agustos 1969 Cuma günO saat 9 00 da Türkçeden ve 2 Agxı s t o s 1 9 f l 9 Cunıartesi günu saat 9.00 da Matematikten imtihan edıleceklerdır. 4 İmtihan sonuçlan, Eylul 1969 ayının ikinci haftası içinde Millî Eğıtım Müdürlüklennce ilan edilecektir. tlgililere duyunılur. : A. 1033816819/7201), = 1 Müessesemızce, 8000 Metre iç çapı 400 mm. et kalınlığı 7 mm malzemesi St 372 olan dışı bitıimlü kanaviçe yahut cam pamugu ızolelı, içi zıftli, bırer başı ambuatmanlı dıkışli (spıral yahut duz) 12 m boyunda yuksek basınçlı havagazı borusu, TEKLtP ALMA USULÜ ÎLE SATIN ALINACAKTIR 2 tstekhler Müessesemiz Tıcaret tşierı Müdürlüğünden satın alma şartlanm dğrendıkten sonra hazıriıyacaklan teklll mektuplannı en geç 18.6.1969 çarşamba gunu saat 17.30'a kadar MUessesemız Yazı fşlerine vermiş olacaklardır 3 Postada vaki gecikmeler nazan ttibare alınmayaeajı gibi telgrafla yapılacak muracaatlar kabul edllmeyecektir. 4 MüessesertıİB siparişl yapıp yapmamakta veya dlledlğine yapmakta serbesttir. Yüksek Basınçlı Havagazı Borusu Salın Alınacaktır Ankara Elektrik Havagazi Ve Otobüs Işletmesi Umum Müdürlüğünden (Basın: A. 1039716878, 7202)g