Katalog

BAHtFE DÖRT 21 Nisan 1969 MENDERES'in DRAMI Yazan: AYDEMIR ler Reısl olduğu halde, iktıdar muhalefetın Udenni, hatta y » bancı Devlet Reıslerinin katıV dığı kabul resimlerineı bile da\et ederken düşünür. Hele bu dâvette bir karşüaşma olursa, D P. Devlet Baskanı, bir karşılaşmadan, bir el sıkısmadan büe kaçınır. Hattâ meselâ Şah1 ın ziyaretinde v« îran Sefaretinds oldugu glbl, ona ve eşlne karsı, nümayişU lstihf&î tavırlan takınüır. Böyle bir havada, nasıl eller bırbirlne uzanır' Ve nasıl olur da iktidar, kendisine uzanacak el arar' oruluyor •• ••••• GeBfmelcri iyl değerlendiremiyen poütikao, tıpkı bir örümceğe benzer. Kendi etralında kendi kaderinin ağınj örer. Ama ağı, aTim avlamak içindlr. terlyi g poütikacmın ağı ise, bizsat onu aylar ve di ağma düştirtir. tln tfe d&roeydl, »ynı alkıvUr duyulurdu» derken degerlendirebıldigl kalabalılc ruhiyatı var ya, lste o ruhiyau bilmek ve ona. ancak gereken degeri vermek lâzımdı Evet, sokak, ne şuur, n© de füdr demektlr. Mil11 juur ise, hlç degıldir. Cünkü nulli şuur, vicdanlarda teşekkül eder Orada yaşar. Ve ancak şartlann mantığı içlnde harekete gellr. Sotagın dlU ise baskadır . Evet, 1959 d*a »onra Menderes'm ve iktıdannın etralında ağlar, gittıkçe orulUr. Gittikçe yoğunlasır. Zaten daha 19M »eçimlerindenberi Demokrat Parti ve liderlen, muhalefetin gucunü, Meclisteki mebus sayısına gore degerlendırmek ve arkada henüz ayakta duran, fakat Seçım Kanunu yüzünden değerlendırilemeyen, araa Demokrat Parti oylanna göre de, pek de farklı 1959 soaundan sonra Demok' rat Parti, a m k yoktur Daha dogrusu 1959 daa sonra her geçen gün, Demokrat Partiyl, her ftn biraz daha yıpratır, halslzleştinr. SON, artık görünmüştür. ÇUnkü çanlar, artık Demokrat Partl lçın çaltnaz Ve çarklar, Demolcrat Partinin lkbâli içln işlemez. Gerçl Bayar degilee bıl» Menderes, her gittlğt yerde, daha yoğun kalabalıklarla karsılanır. Arabasının daldığı yerde lnsanlar, bir saltam gıbi onun kollanna, bacaklanua sanlıp, elini ayağını, yüzünU gozünıi operler. Alkışlsr, Yaşal lesleri gokyuzünü çınlatır.. Ama na var kl, kalabalık demek, şuur ve ldrak demek değildır Hanl şu Mustafa Kem&l' ln, Istanbul'a ilk donerken, yerl goğü saran alkışlar arasında Hamdullah Suphiye «V«hidet demokraük »loganlardır. HUlâsa, memleketta bir taraf tan yollar yapılır, fabrikalar ku rulur, barajlar, lskeleler irışa ediüp ticarette «elişrne, banka larda mevduat artıçı kaydedüir ken, «iyasl hava gittikçe ger glnleşir Hele liderler, gittikçe hiddetlidir. Yaygm ve yerieşmis bir kanaatl îhtiı&le •• şartların» dogra ilerlerken burada, erveli >a\ gın ve yerleşmış bir kanaate sogukkanlılıkla ısaıet etmek ıs tenz Bu kanaat şudur: Eğer Ismet Faş» bn ksdar •ert, insafnz ve muhalefet bu kadar kırıcı olmasavdı, iktidar oylesinc kendisıni kaybetmeadi. Ihtilâl de olmazdı. Yani aslındm ihtilâli be»le>en, lsmet Pa»» ve muhalefettir'.. Bu kanaat hem de yalnız De mokrat Parti saflarında \e üye lerinde değıl, hatta partisız va tandaşlarda bıle yaygmdır. Ve yerleştırmıştır Bugün bıle ve ülkerun neres'nde dolaşıp da, sozler biraz bu olaylara gelse, hemen bu sozlerı işıtirsımz. Hem de bu sozleri soyleyenlenn çoğu, hıçbır ard kanaat gütmeksızın, sanki guneş kadar meydanda bir hakıkatten bah seder gıbı konusurlar. Şimdl olmus bulunan bir es ki Demokrat mılletvekili arkadaşunm evınde, şu hıkâyeyi sık sık dınledım 9591960 arasıdır. Rahmetli arkadaşım gene îstanbalda ve Menderes le beraber Parko^el'dedır Ama ışlerin lyl gıtmedıgınl bu aydın aıle gayet iyl gortlr Ve bir teleion konuşmasmda, arkadaşıma, sdeti yalvararak sesleni llr • Menderes, her fittiği yerde »lkıjlarla karşılanıyordu ama' Elele verin kardeslm, elele!. Telefondan boğuK, meyus, hatta denebıUr kı, ümitsız sesler gelir . Elele vsrln dıvorsun, Nerede o el Hani o el?. Bu kısa sozler dahi: Karşı taraf bu kadar yıkıcı olmasa> dı'.' kanadtmın, bır nevı te^didir.. Fakat acaba, bu yaygın, bu yerleşmıs kanaat, ne dereceye kadar dogrujdu'' Işte bır soru ki bunun cevabını, lsmet Paşanın ve muhalefet sozcülerinin gerçek beyarüarına, Iıil gosterilerek lspatlanacaVc tutum \a davranışlanna gore ortaja sermek, elbette kı ve en önce, demokrat eğılımlı yazarlann ve elemanlann vazıfesıdır Ama buna rağmen ve bağımsız bır jazar olarak, hem basmda \e zabıtlarda, hem de temas edebüdıg.m bolge, çevTe ve msanlarda, bu yaygın kanaatin fııli dayanaklarinı, hakıkaten araştırmışımdır Bu sebeple etraJlı ve gerçek ıspatlamaları, gene D P. onder, idareci veya mensuplarına bırakafrak şu kadar ıfade edebılınm ki, olavlar ve okuluklarım, dınledıklerım ve konusulanlar, bu yavgın kanaatı dogrulamamaktadırlar Hele îsmet Paşava ve D P. ye doğ ru uzanmış ve . "\ er ehni arkadaş, peçelim su masanın başına! Memleket ne senin, ne de benim! Bİ2e iktidar, size de muhalefet bır emanettir, buvurun dâ\aianmı«. evvelâ burada haUedehm'. dııen bır sağdu\unun belırtısinl gormemişimdır biz bursda ve vesıle düştukçe tekrarladıgımız olaylar uzermde fazla durmayacafız Çunku bu jazılar, heyecan dalgalan yaratmak lçın yazılmamıştır. Bu jazıda Menderes'in hayat hikâyesı, ıçmde savruldugu şartlar, rüzgârlar ve bunlann, kendi olçu ve gücümüze gore değerlendınlmesı dıle gelır7 Bır çok partılı rejlm ki, her ikısmın başmda, ıkı eskı De\ olmayan dunımn, lyî degerîendirememekle, hatalar içıne batmıstı. Bu seçimlerden sonra ve eger dogru>sa, bızz&t Celil Bayar, Çankaya'da, Kabine ve D P. idareci Uyelerlne, «Artık ince demokrasıye paydo»» demıştir. Bu sozler, D P. ve A P. yi tutan blr yazardan alınmıştır. Ama, böyle konusması, elbette ümlt edılemez. Boyle bir yol gosterUmışse, hatalı bir rehberlige düşulmüstür Hulâsa, ve aslına bakılırsa, işler daha 1954 seçtmlerinden başlayarak keskinleşmektedır. Daha önce de değındığımiz gıbi, parti grapunda 1955 kasım buhracının ıyı değerlendırilememesi ve lktıdarda bir nobet degisıklığıne gıdılememesi, partl içl tesânüdü de sarsmıştır Ondan sonra İse kıran kırana bir ık*ıdar ve muhalefet kavgası ÇOK partılı meclısı bir gladyatorler arenası haline getirmıştır. Nıhayet 1958 temmuzunda Bağdat ıhtılahmn yarattığı hava ve Menderes'in ihtılâl sözlerıni kürsulere getmşi, memîeketi daha da elektrıklendırmıştır ve ışte boyle bir zamanda, Halk Partısl XIV Kurultayında sloganlarını ilân etmlştır. Ve bunlann hepsı, iktidara gelırken çoğvsnu Demokrat Partinın de sa\unduğu normal ve 3ir hata ve bir gaflet Hem llerideki sayfalarda »ahıtleri ile açıklayacağız ki, tnonü, degil ihtılala gıtmek, değıl demokrasıyi devırerek dıktatör olmak, hatta ihUlalin hemen arıfesınde bıle ve yenı seçımlere gıtmek, seçım gunünu ılan e mek şartıyla, Menderes kabtnesının istıfasına dahi luzum olmadığını ve bu şartlarla Menderes'ı Meclıste dahı destekleyeceğınl, kesın olarak büdırmıştır Hatta bu cıddi olayda bir şey daha olmuşmr kı, Menderes bu tekhfı kabul etmıştır. Ama sonra ne olmuşsa olmuş ve durum onlenmıştır Bence ıktıdan Yassıadaya goturen, ihtılâlden önce, bu ışlenen hata ve gaflet olsa gerektır Ben bu gerginlığın, iki bas lıder arasında bu bır turlü karşüaşamamanın, butun antıpatılerın sebebı olan bu uzak kalmanın sebebını ve tabıi cevap verıp vermemek hakkı elbette kı kendılerıne aıt olmak uzere, bır kabullerı sırasında Ce.âl Bayar dan sormuşumdur Celal Bayar'ın da elbette kı, ıkı şahsıyetı vardır. Bırı, agır, vakur bır gorünus Bır de bu gorünüşun arkasındakl asli, tabıi, janı hıçbır poza bürunmeyen ama en gerçek hıiviyetı olan Bond MODESTY BLAISE UıPPYlBOİH T0PW NOA. se u r Mahmut Celal Bey.. Bu sorum üzerıne, bu hdviyet harekete geldi Ve lsmet Paşa hakkında, ıç âlemını dıl« getırdi Bu sozlermi, Ikincı Adam ısımlı esenmın üçuncu cıldınde ve bu Rorüsme\e değnır» ken, yazmadım. Yalnızca konuşmalan sertti Fakat eskı bir Devlet Başkanımn bu sozlerınl nakledemem dıye geçtim Bir zaruret varatılmadıkça bu yazılanmda da vazmayacagım. Ama < u kadannı sojlevecegım = ki, eğer Celfl Bayar'a devlet ve siyaset tsler rde hâkim olan mantık, bu sozlerde dıle eelen o'çüler içinde işlemişse, bu maalesef m olmamıştır... YARIN Neden şimdi açıkhyorum Toıont ELISABETH S. HOLDING NIHfiL YEG1N0BALI Çevıren: 40 «Charlıe öleceğinden emlndi Bır »ra gözlerinl açıp kendlne gelince bana herşeyi itlral etti. Neyse, Ericie ben onu küçük, özel blr klınıge goturdük. Kan verdiler. Hayalşnı |kurtaıdllar. Kurtardılar ama neTjlejjm ki ist.kbal'j mahvoldu'» «HerVıalde bir çaresl bulunur, Ellv..» «Bu da ancak senin elinde Jocelyn'i Nev • York evaletmde bosanmak fikrinden caydır&b1lirsen hersey duzelır » «Neden caymasın1' Jocelyn saati saattne uyma ytn bır kız Fikrınl durmadan değıştlrlr.» «Ama bu sefer acelesi var. Bır an once boşanıp senınle evlenmek istiyor Gecıkirse seni elraden kaçırmaktan korkuyor » «Başka bır eyalette daha kolay boşanabillr Meselâ R«no Veya Alabama. » «'ohn Joîın buna razı eder misin onu?» Killian cevap vermedl. «John mani ol ona Durdur onu » Genç adam acı acı gülümsıyerek ellerinl açtı: «Çalışmm, Elly » «Bunun Charlie için ne demek oldugunu anlamağa çalış John Meslek hayatı mahvoldu » «Daha uyanık ve becerikli olsaydı böyle olmazdı herhalde » «Jocelyn'le basa çıkmak her yiğıdin harcı iagil, John Chauvemey bu işı halletmek içm her çareye basvurmuş ama hıç bir netice alamamış •> Killian sormak istedr «Her çare mi, ded n, Elly 1 '. Onu küpeşteden denize atmak da var mı bu çarelenn arasmda 7 . O gene Charlıe hep senınle beraber mıydı Ellv?. Bırkaç dak^ka için kamaradan ayrıldığı olmadı mı hiç 9 . Sarhoş bır kı zın boğazım sıkıp denize itıvermek uzun surmez ki'.. Bırkaç dakıkacık jeter de artar bıle' » Elly'nın gozlervnden yaşlar akmağa başlamıştı: «John, bıze yardım e*. John » Genç adam gıttı onun ellerıni tuttu «Bir zamanlar sen bana yardım etmıştın, Elly Buna unutmuyorum Ben de elımden gelenı yapacağım Bundan emm ol.» Ellv yutkunup gozlerini silerek, peki, der gıbi başır.ı salladı ve Killian oradan aynldı Gulmek geh\ordu içmden kahkahalarla gtilmek gelıyordu «Şu Jocelyn, ömur kız vesselâm' . Övlesıne dalgın benımle e\leneceğım soylerken, «Ben zaten evlıyim.» demesını unutu\ erıj or Da! gınlık bu kadar olur yanı1. Be bırader ınsan hiç olmazsa evlenmekten bahsederken hatırlar da. (sSevgilım, şu Charlıe Chau\ernej'den boşanır boşanmaz senınle evlenirim» der. Bilmem ama, in Şaşkınlık! Tiffonv Jones AYHAN BAŞOĞLU | İNTİKAM YEMİNİ Muhalelet, elbette ki direnecektı. Elbette kı haykıracaktı Muhalefet partısı Genel Sekreten. Kasım Gulek ın Zonguldak' ta, tabancasını çekmış bır polıs mudunı tarafından ve halk la konuşma anında yakapaça edılıp, ta îstanbul a kadar, yollarda yemek yemesme, su ıçmesıne dkhı ızın vermeven bir şaşkınca davranışın, hıçbır demokrasıde mısalı bulunamaz. Ya o Uşak ola>larr Bır eski Devlet Reısırun taslanması, tartaklanması, Hukumet temsılcılennın, bunları yapanlarla sarmaş dolaş oluşu" Ya o Topkapı'da, nasıl toplandıkları mahkeme huzu runda me>dana çıkan bırtakım savgısızların, nerede ise tamam layacakları lmç teşebbüsleri'' Ya hıçbır sebep yokken Ka\ sen jolurda ve eskı bır Devlet Reisıne çıkanlan engeller'' \ e bu zıncın tamamlavan hal kalar 9 Bunlar demokratık bır çok partılı rejımde, demokratık bır par f ı mucadelesı ıle nasıl bağdaştırılır? Onun içındır ki, san evlenecegi erkeğe hiç olmazsa bu kadaruu so>ler gıbi gelıyor bana «Eenı aptal durumuna düşüdün, Jocelyn!. Gülünç duruma duşu^dun beni Daha kotü Aptaldan, gulunçten daha kotü bır hale dilşürd.m benJ. Matıvettin; ötekıİBr gibl beni de mahveUtn, Joeelyn. Beni aldattın Her bakımdan aldattm b8nı. Her bakımdan Artık benden paso, yıldız prtalüm Yollarımız burada aynlıyor Sen sağ vıldıa gözlüm, ben selâmet « Killian kendi odasına gtrdi kapıyı içerden küitledi Elly'ye söz vermışti «Elınden gelenı vapanm» dıye Ama yapamıvacaktı Jocelyn'le bjndan sonra yüz yuze gelmesınin ımkânı voktu. Nefret etmıvordu ondan Sadece kaçmak. uzaktasmak istıyordu • o kadar' Hıçbır şev sövlemedetiı mektup fılân bırakmadan başmı ahp gi'mek Havrr, nefret etmivordu Jocelvn'den Zira onun butün bu kötulükleri istıyerek yapmadığından emindr «Engerek yılanı b'îer°k p.i ÖldürUr karçîsra* çıkanı' . Zehirli olması engerek jalanın l'endı suçu mu' Zehirli olmamak engerek vılanının elınde mı 7 » Kıllıan'mn içinden hâlâ gulmek geliyordu: «Kendi elımle ekmek jedıdm ona Malın gozU oldugunu büsjordum ayyaş bır sokak kızı oMugunu Mliyordum ama engerek vılanı olduSurdnr» habenm vok*u Ve baska bır adamm karısı1 tşte bu kadarı fazla' De5ıl h»r zamanki aklı başında, efendı Killian ıçımdeki o ell bıçakh 3> zü kanlı trlânda bıçkmı bıle ısjan eder buna. Başka bır adamm kansnla evlenmeye hazırlanmak îşte bu kadan fazla' » Kamja bır vuran old'i ama Killian cevap vermedl Dışardaki kımse tokmağı kurcalamağa başladı «Kım var orda? » «Ben, Harnet » «Ne ıstıyorsun gene benden'' Gıyınıyorum 5U anda » «Sır*ma bır sev geçır de aç kapıvı n Genç bır ses Genç, canlı aydınlık Kılhan kapıyı açtı ve Harret ıçen gırdı «Annemle goruştum Sana dunrau anlattı«ını sojledı Çaresız osrenecekm fabıı, arna herhalde kolav olmamıştır gene de > Genç adam elinde olmadan sıkılarak t'PeE kolav olmadı» dıje ıtıraf ettı Harriet, «Yazık's dıve dudak büktü «Çoîc yaz k Oisa sen çok ıjı bır çoca<sun » t L Â IV Hurda Demir, Bakır Tahta BÜTO Eşyası Yofak Vs. Satılacaktır. Sosyal Sigortalar Kurumu Süreyyapaşa Sanaioryumu Baıhekimliğimten: 1 Sanatoryomumuzda hlzmet dıçı bırakalan taknben 300 Kgr hurda bafar Ue, takriben 700 Kgr. hurda demır ve döküm ile 900 adet fcullanılmış, vatak, yastık vs ve 120 kalem tahta büro eşyası teklıf aima suretiyle 6/5/1969 Salı günu saat 11 de satılacaktır 2 Tümüne birden tekllf verileblldıgl gibl ayn ayn kalemlere de teklif verüebüır. 3 Kapalı tekllf mektuplan ve yeteri kadar temınat akcesı ıhale saatine kadar Komisyonumuza verılmehdır 4 Hurda eşy ve şartnameler her gun Sanatoryomumuzda gorülebilır. 5 Sanatoryomumuz ihaleyl yapip yapmamakta ve dılediğme vennekte serbesttir. t Etibank Genel Müdürlüğünden Bankamızın Seydişehirde kurmakta olduğu Alümlnyum te sıslerının inşaat ve montaj işlerme aıt kontrolluk, keşıf ihale evrakı. mukavele ve kat'l hesap duzenlenmesi hizmetleri Tüık fırmalarmdan teklü alma suretiyle jarstırüacaktır Bırinci madde kapsamına gıren kontrollugu yapılacak inşaat ışlermın tahmml bedelı 769 000 000 TL ve montaj işlerının tahmjü bedelı ise 174 000 000 TL dır Firmalann mezkur Işe teklıf verebılmeleri için yeterlik be' gesi almalan ve bu hususu temin için aşağıda yazılj be1 gelerle birlikte 5'5'1969 pazartesl gunü saat 12 ye kadar Ge nel MUdÜrlüğUmüz Alüminyum Tesısleri Grup Başkanlıgı na müracaat etmeleri gerekmektedir. a) Son 5 yıl sarfında yapmış olduklan lşlerin mahiyetleri tutarlan ve ls veren idare isimleri. b) Halen taahhütlerl altmda bulunan lşlerln mahlyetler'. tutarlan ve ls veren idare isimleri. c) Son bir yıl zarfında devamlı olarak lstihdam ettiklen teknlk personeltn İsimleri, meslekleri, tecrübe durumları ve firmadakt kıdemleri (kısa biyoğrafiler halmde) d) Son s yıl zarfında ış veren idarelerle lhtilâfları olup ol madıfı, olmuşsa rnahivetı el Kayıth buiunduklan meslek veya ticaret odalanna %J' belgeler Yeterlik belgelert 12/V1969 pazartesi çününden itibaren Ban kamız Alümmyum Tesisleri Grup Başkanl'Smdan ahnacaktır Yeterlik belgest ile bırlıkte teklıf günu bıldmlecek ve tek'ı* şartnamesı •le aynca verilecektır Tftmamlayıcı • ilgiler AlUminyum Tesisleri Grup Başkanlıği'ı dan alınabılir. Bankamii ^elge verip vernıemekte veya dıledığıne vemnek*? »«rbesttir (BaSUl. A 8253 14346/4569) (Basuii 14272/4599}