Katalog

• '~J »^u. « . J I M SAHÎFE DÖRT 10 Nisan 1969 C1TMHURİYET MENDERES'in DRAMI Yazan: AYDEMIR Hikâyenin ruhu Onun ruh özellikleriydi... Menderes'ln lç dunyası bir dalgalanma Içlndeydl Menderes'te şahlanan înönü saldınlan. öyle saıuyorum ki, gerçeklerin takdinnde bir de ' jerlendirme hatasına dayamyordu. Hattâ bana öyle geliyor ki, aslında bu saldınlar, dışan ğ± vurulamıyan bir lnonü saygısmın, hattâ birW Inönu bağhhğuıın, ters tepkileriydi!.. aîtında yapılmışh Vs Bylesta» devam ettırildi ki, Türtaye'de tek problem, sanki yalıus ln&nü'dür Ve lnönü olmasa, b*r şey gül gülüstan olup gidecektir' Halbukl gerçek bu muydu' G«rçek şuydu ki, Türkiya çok p a r 111 1 r e j l m e , Inöntl nün, hattâ arkadaşlanna rağmen, arzu ve mUdahaleslyle glrmlştir. O halde bu çok partıll rejimd# ve Meclis çaüsı altıada, şimdl partilerln liderlert veya sozcüleri konuşacaktır. Hele Halk Partisl ve lnonu, bu çatı altında, ana muhalefet gücü zihnıyetlndedlrler. Ama çogunluk kaxşı taralta oldağu içın, Demokrat Partıyl, VB Kenderes'i bu Mechste, kımse alasagı edemez O halde bu aşın saldınlar, bu tahammülsuzlükler nıçindi' Muhalefeti yok gormek, muhalefeti suçlu gormek, hele înonü'vü, bıtmış, tukenmiş, acız, sılâhı elınden gıtmış, yerlerde senlen bir blçare olarak almak niçindi'' Bunun cevabı basittlr Btltün «anlar, suçlamalftr ve hükümler; aslında aşın ölçülere varan, yanlış blr değerlendirmemn eserlerlydl Yanl aslında bu bitrneyen kavga, blr vehme, aşuı ve lUzumsuz blr blddete dayamyordu Şuuraltma itılen ve orada kaynayıp duran zaman zaman boşalan, bir takım Bundan önceki yazılarda, Menderesın Inonü'je karşı sert, haşın saldınlanndan bazı parçalar vermlşük Bu saldırılar, Büyük Mület Meclisinın çatısı llkel birlklntilere dayanıyordu Halbukl Meclis, n« de olsa Mechsti. Hele ıktidara, Uk bakışta sukun ve hattâ lstikrar gururu vermesl lâzım gelen blr Meclıstl. Çunkü sıraların çoğu Demokrat Parti mılletvekıllen ıle tıklım tıklımdı. Muhalefet de, tabıî blr yerler işgal ede cektl lnonü Ise, onu ne kadar yerlere senlmiş sayarsak sa\a lım, elbette kl ve gene, kendi sırasındakı koltufunda, her zamankı halt ile oturacaku Tıpkı bugtlnkü Mecljste oldugu 1 gıbi Ama bugünkü Mechste, ne Başvekılm ne de kımsenın aklına, tnonu'ye oylesıne sal dırmak, onu, oylesıne jerlere sermek edebıyatına kendıni kap tırmak. gelmez. Halbukl busunkü Turkıye'nın ve Meclısın, nasıl gelışeceğı bılmmeven muazzam problemleri yanınöa dunun problemleri, birer gölge gibl kalır. ÇUnktl mesela NATO maskesl altmdakl en hayatl meseleler, yanl ıkılı anlaşmalan Demokrat Partl zaten Meclıse geürmemiştı Nıtekım hukumet, Kore maıbıne, Meclıse dantşmadan katümıştı h ı Difii Bond MOOESTY RLAISE beler, yardımlar, Amerikan lkrazlan, krediler denilen lşler haklonda Meclis, Demokrat Partl lktıdanndan gonuna kadar dogTU bılgı alamamışü Fann Rüştü, sanld, Devlet lçınde devlettı. Ve imzasını koyar koymaz yürürlüğe gıren, tatbıkatta takdır yetkısi de gene Fatın Rüştu'nun beyanı Ile Amerıkaja aıt olan yabancı mtidahale yetsılerınden Meclis habersızdı Bir gun Dışısleri bu'çesı dolavı sıyle bu mesele patlayıp da, ılk ana mukaveleden bazı kırntılar Meclıse getınldıgı zaman bunlarm ımzalanıp yururluğe gırışının üstünden tam 14 av geçmıştı Mesela butçe muzakerelennde, devlet borçlannın ne olduğu hakkında Malıye Vekili Polatkanaan bır türlü malumat almamıyordu. Buna aıt bütçe cıltlert Ile Meclis zabıüan ise, el altındadır. Hajdi bu butçe ç'kmazlannı bır tarafa bırakalım ama, şu ıkılı anlaşmalar temel mukavelesi üzerınde ayrıca duracagız O taahhutler ki, ne asu, ne sayısı ne de neler getırecegı hala beUı değıldır Hulasa Derrokrat ıktıdar devrındekı Meclıs^e, aslında şıddet lı tartıçmalar gerektıren meseleler vardı Ama bu şıddeı tau tehevvür, Menderes'ten degıl, muhaleîetten gelmeliydi. Fakat övle olrnadı Menderes'ın bu açın çıkıslarını ve bu arada kendtal de, partısml de yıprat ı ş 1 a r ı n ı, arkadaşlannın, hele tecrubeli arkadaşının frenleyememelerl, lîenderes'ın çerresıni bu hususta, cıddi sorumluluklara sürükler. Ama bız işın bu yönünü bvr taraîa bırakarak, şundı burada bu aşm saldırı rahunu oesle>en, bazı mhî laHtorler üzerinde duralm Çunkü Menderes ın ruh ozellıklerı, Menderes hıkâyeslnın ruhudur Halk Partisi mensuplarından \e Menderes m eskı yıllarda. yakın dostlarmdan bulunan bir zat, bana şoyle konusmuştu Bana karşı eski ınuarael«si hıçbır zaraan değişmedi. Bu karşılaşmalarda gene eski ild arkadaş gıbi konuşurdıık. Ama her defasında, yalnız olduğundan, etrafınd» guvenılecek ınsanlar ol madıgından, kendısıne kendıni veren yardımcılan olmadi'indan bahseder ve bundan çok jakınırdı.. Bazı luzumsuz ve yersız hıddetlerme de, az da olsa şahıt olanlar olmuştur Mesela bır gun Başvekalet Hususı Kalemıne, vazılelı olarak bır dış sejahat ışını takıbe gelen dort bınbaşıyı orada gorunce, nıçbır şey sorup anlamadan şıddetle azarladığının hıkajesını, şımdı emeklı albay olan bu bmbaşı ların bınnden dınlemışımdır Bunu, nadır bır hırçınlık hah olarak da alabılırız. Ama înonuye karşı olan saldınlar, bo>le almamaz. Ev\ela şu bır gerçektır kı, meseıa Menderes m ıkı p a r ı arasmda o kısa süren bahar ha\ası sırasmda ve Meclis kursusunden, lnonu nun Turk tarıhmdekı şereflı yerı üzerınde sarfettığı saygılı sozler, ınanmadan \e gajri samımi soylenmış sozler olamazdı Sonra karşı partıden olsa da, sa>dıgı kımselerle başbaşa konuşmalannda, lnonü ıçın soyledıgı sozler aynı sıcaklıgı taşıj: Mesela şu gızlı mektupta nakledılen ıfadeler Bu mektup, 1954 seçımlerınden sonra Istanbuida Menderes le, Halk Partısınden Dr. Fazıl Şerafettm Burge arasmda geçen konuşmalan Ankara'da Nıhat Erım'e bıldıren ve Doktor tarafmdan yazılan gızlı mektuptur Ve bu mektup tabıî, lnö Gizli mektup Ters tepkiler! nü ye de bır rapor denıelrtlr. Mektuptan Menderes m şu söalerını verelım : «Gerek oradaki, gerek blıdeki bozçuncular, tazyıkciler ve çekjşme Uraftarlannın butun roenfı tazyiklerıne Tagmen ben, Paşajı, elımden çelen butiin kuvvet ve ımkanlarla takvive edecegım. Israet P»şa emin olraalıdır kı, ben şahsen kendisine karşı, bmuk muhabbetle mesbuum (doluvum) Kendısi ıle vakın tnünaHebetler kurarak, memlekette ahlâkıliği, elbırliçi ile ver|pştirme\e çalışacağız. Bu volda bızi. şer kuvveHeri geri çevırmemelidır. Memleketın favdası çekışmede değil, ıvi munasebetlerin kurulmasınaadır Partıler arasmda mıınasebet, ultimatom mahıyetinde olamaz. Muhterem tsmet P»şa'nın şahsıvetı, uzerıne aldığı roesulıvetler, Kudreti, mazisi, ivi munasebetlere doğru gitmevi âmirdir. Memleketın iç ve dış siyasetine ait ışleri ben Ismet Paşa ıle konuşabilirim. Ona anlatabilirdım. Fakat bu konuşmalanınızı, başkalanna anlatmayacağı hakkında soz venrse.. Çunku memleketi alâkadar eden övle mah rem şeyler vardır kı, meınleketın âli menfaatı cozonun de tutularak, ıcabında bunlatl, kendi kabıne arkada?larıma dahi anlatamam .» Pek ıyı bu 1sozler samımi olmayabılır mı" Bu takdır, bu mühabbet bu en mahrem işlerde büe ıstışare bevanları, gelışıguzel sojlenmış sozler, olabılır mı' Butun bu sozlen sovleyen msanın ruhunda açığa vunılmaktan çekınılse bıle, b r îsmet Paşa sevgısı, hattâ îsmet Paşa bağlılığı yok mudur? Ama boyle olunca da, Meclis kursusunden açığa vurulan v« Îsmet Paçavı yerlere senlmiş, saçlan akpak, ama acz ıçnda kıvranan b.r bıçare olarak tas\ır eden sozler nedır'' Ben oyle sanıj'orum ki onun bu sert bu haşın çıkışlarına, gene bır psıkolojık hal, vani, arkadaşlanna karşı, zavıf va hasmma hayran gorünmemek duygusu sebep oldu Bu eğer bojle olmuşsa, o zaman bu da demektır kı, Menderes te gorülen Ismet Paşa saldınlan, Menderes'te dışanya vurulamavan lnonü saygısmın, hatta bağ lılığımn, ters tepkılendır Ters ve maskeleyıci ıfadelendır Yahutta, belki bılmedıgımls bır tesır, hâtam bir kuvvet vardı ki, onu ruhundakı asıl düşüncelerı açığa vurmaktan alıkovuyordu Fakat buna tabı\ ıhtımal venlemez Gerçı mesela Londra uçak kazasından sonra Ankarava donen Menderesın, Ankara ıstasvonunda Îsmet Paşa ıle samımi ve harareth el sıkışmalannın bıle hoşgorulmedığırı o gunlerde de, bugun d» sovlevenler vardır Fakat ben buna ıhtımal vermem Çıınkü en asil ve içten dujgularm bıle bövlesme değersız'eştmlmesi, beşerî ölçulere gore gayn mümkündür.. YARIN :. tlk ve sonsuz gıinah BEMıM ^~^ZL^TAİT *J ^ tf*^ıj.ı VL4AJ Î C7C3GUP B ü B<J (AJE. | , Q gjı7lır=^^^^^^^ AW^r "s r^7^ MİP^^ 1 Tıffany Jones • Ben oyle samyorum kl Mendereste şahlanan lnonü saldmlan, Menderes'te bır înonü sa>gısmm ve hattâ bathlıgının, ters tepkılendır . Bu sezgi ve teşhısın, doğru oldugunu da sanıyomm. Çunkü evvela Menderes, terbnelı, nazık, u\sal \e se\ımlı oır ınsandı Herkese karşı guler yuzluvdu Alçak gonullu, alt'an alan, karsısındakıne :ç'en oır jakmlık eosteren, hatfa esm Osmanll h tabırıvle kıbar bır adamüı. Go^terısten uzastı Gosteişl tzdı Hukumet he\betırm gol?esme sığnmak \e bunu şaiı sıyetıne eklejerek başkalannın üstunde \e başı yukarıda gorunmek gıbı çocuksu heveslerden kaçan ınsandı Onun gerek ıxtıdar oncesi. gerek ıktıdar devn Ince.emrken, Menderesın bu bz \e ustun efendılıgı hakkında, bınbır mısal \e şahadet derlemek mumkun olmaktaaır. Hatta onun bu guleryuzluluğanu, tevazuunu, aşın bulanlar bıle gormuşumdür. Bır gvm ^ e bır tesaduf, benı onun bu ıddıasız davranıslanndan bıruıe de şahıt kılmıştır Ankara da, örman Çıf'lığı lokan"asının kalabalık bır gunmdu Arkadaslan ıle yemege geldı Evvela baş garson \e bu^un garsonlar hızme*e koşuştular Ama sonralan nedense servıs tavsadı Önunde tabaklar bınlî^ı Ben yakmda bir masadajdım O zaman Menderesn jerınden kalktığını ve onunde bırken boş tabalsarı toplav p, yak^ndakı konmara bıraktıçını gordun. Bunu goren \e koşusan vazılelıre de, sert yuz gostermedı. Sert soz soylemedı Bo%le bır \azi5eHe mesela bır başka Baş\ek Un rasıl davranabıleceğını, tahmın etmek murrkundur O halde sorabılırız Bn sade, mutevSzi ve go«terişlerden uzak insan, nasıl oluyor da Meclis kursusunde, hem de eski şefine, eskı Mıllî Sefinc \e partislnın degısmez başkanına karçı bu kadar sert ve mutec»vız olabüivordu?. Gerçı Baş\ekıll'ğı zamanınd» taman zaman bazı feverânları, hattâ akıl kabul etmez hareketlerı olduğunda, yakınlan da mutabıktırlar. Içınl açabildıgl Insanlara karşı, bazı vakınmalan da olmuştur. Mesela eski Yaıam ELISABETH S HOLDINC N1HAL YEG1N0BAU Çevıren: # 29 •Harrıet işı büvutüyorsun Ortada senin Enc'i. ni suçlayan f lân yok'» • Sen Enc'ı gordun Onun canî olamıyacağını bal gıbı bılıjorsun» Kılhan, ıHıç bır şey bılmıyorum ben. dedi. «Benım dedıklerıme de ınanmı\or musun'> «Senm samımılığıne ınanıjorom, Harrıet, durustluğune ınanıyorum. Ama her hiKâyenm en azın dan ıkı jonu vardır Onu buraja getırme, Harrıet» «Getıreceğım ışte Enc e bu sefer alıcı gozujle bakacaksın ve onun kaat.1 olamıyacağını derhal go receksın » «Kuztım Harrıet, vazgeç bu sevdadan. Fırsat ver bana bıraz. Kafamı toparhyavım » • . Ve Jocelyn'le goruşejım öyle değıl mi? Hayır, Jonn' Jocelyn ın dedıklermı dın emezden once Erıc ı goreceksm hıç o mazsa bır dakıkac k » Ve genç kız o uzun, sağlam, bıçunlı bacakları>la koşarak uzaklaştı Kılııan bır sıgara yaktı «Si gara da olrnasa < ldırtrdım herhalce Zavallı HaTi; et Boşuna uzuljvorsun Enc Ponıe\ sla'nın Jocelyn ı zehınedığıne ben manmıyorum Ama Jocelvnın, Erıc'» cına\e~Je suçlayacağma ınanıyorum, malımı bıhyorum ben Harrıet Bana da >aptı ajnı may mun uğu çunku. Benı de cınayetle suçladı «Benı denue attın» dı>e vuzuroe karşı soyledı Evet, sa na ınamjonım, Harrıet, ama gene de çok büyutuvor sun ışi. Jocelyn ne de olsa bır damla kız curmu kadar yer yakar. Koca koca adamlan malıvedebvlır mı hıç Lâkırdı' Bak beni kaatıl yenne koydu ama mahvedebıldı mı?» Çınarh Pansiyon sessızdı pek sessız. «Ama ne. den olmasın' Bır pazar sabahı. Sınırlerım boıtık herhalde. Vesveseye kapılıyorum. Bu pazar saba hı sessızlığının ardında felâket gızlıymış gıbı doğuyor ıçıme. Su Harrıet de nerelerde kaldı 7 Gelemedı bir turlu! Doktor Poruevskı'nın sabah tuvaletı uzun suruyor anlaşılan.. Bır sıgara daha ıçerım, son ra çeker gıderım. Ev» donmem gerek. Doktor Jacobs, Jocelyn'ı yoklamağa geldığı vakıt orda olmam gerek.., Harnet'çığım, hıç luzumu yoktu bu gecıkmenın. Senin Enc'ıni görmemize hiç hacet yoktu. l | l büyutüyorsun sen. Aşk, ıjte'» Çınarh Panslyon'un kapısı açüdı, kapandı Har net yalnız başına dışan çıkü. Topuklarrna basa b» sa bır tuhaf yuriıjuşu vardı bu sefer. Hanı o demınkı gurbuz, çalâk sarı kedı? Kıllıan arabanm kapısım açtı v» genç kız dırek «yona geçü. «îşe bak'» dedi yuk'ek, hâşin bır sesle. «Işe bak be, Enc gıtmış'» Kılhan koşkun bahçesınden çıkıncaja kadar bekledı Sonra «G tmış mı'» dıye sordu. Harrıet, «Kaçmış » dıye ce\ap verdi. DOKUZUNCU *** BöLt M Genç adamın içinden onun boynuna sarılmak geldı Zavallı sarı kedım benım bılı\or musun bunun ne mânâya geldığmı şımdı'1 Yan gozle Harixet'e bakarak, «E\e*» dıje duşundu «Bal gıbı anlıyorsun, bunun ne mânâya geldığmı » «Harrıet.. çok uzıildum bu ışe Emın ol • Kız hep o yuksek, hâşın sesle. «Sen neden ı.zül» «in » dıye acı acı guldu. «Joceîyn'ın hıkâ\esı ooylece coğrulanmış oluvor. «Jocelvn bana hıkâ\e fılân anlatmadı, Hatnet.» Harrıet, «çok nce ederım, şefkatlı \e anlayışll gorunmege kalkısma'» dı\e ona çıkıştı «Numara ^apnıvalım bırbırırrıze Ben bunu hıç . John ara ba%ı sen kulanır mısın'» Kı lıan «Pekı» dedi Harrıet ağlıi'Orau Arabayı durdurdu, : er de» ğı§t ler Hamet, «Sol \ap» dedi «Bunun ne demeğe geldiğıni İH mız de bılıvoruz John Erıc suçsuz oısa kaçmazdı. Herhalde ısrarlarma dajanamıvarak Joclvn'e ılâç verdı dun gcce Ama b r >anlışlık yaparak dozunu ıaz a kaçırd' Bıle bıle yapmaz, ımkânı jok Mutla ka bır janlışlıktır Belkı Jocelvn onceden de başka bır ılâç aldı da ıkısı bır araja gelmce fazla kaçü. Ama Erıc'ı bılırım ben. Kasıtla yapmamıştır. Ondan emınım » Kılhan, «Herhalde bır yanlışlık oldu» diye rainldandı. «Numara yapıyorsun gene. înanmıyorsun! tnan mıyorsun'» «Harrıet, telef etme kendinl. Dur bakalım, Jocelyn ne dıyecek'» «Erıc bir meknıp bırakmış bana. Derhal Polonyaya donmesi gerekıyormuş. Oradaki bir mıras tn« «*lesi ıçınmış Boyle apansız; bır pazar sabahı! Tabanlan yağladım kaçıyorum, demıyor da1» «Eğer bir yanlışlık yapmı?sa kaçmak belkl d« en çıkar yoldur > «Hıç değıl! Kaçmak hıç bir zaraan en çıkar yol olamaz'» (Arfcası var) İ L N Çubuk Belediye Başkanlığından: Belediyemizce aşağıda >azılı ma'zemeler 2491 sayılı kanunun 31 mci maddesı mucıbmce kapalı za'f usulu ıle satm almacaktır. (Ihaleler Beledıve Encumenınde \apılacaktır ) 1 680 000 adet parke taşı, muhammen bedel «8 000 llra geçıci temınatı 30600 hra katî fteminatı 61200 lıradır. Ihalesı 14 Nısan. 1969 pazarteı e'inu «aat 10 ca 2 3500 metre Boraıi' taşı muhammen bedel 63 000 Hra geçıci temıra+ı 475i 1 ra kat *eninatı 9550 lıra o]up ıhalesı 14 Nısan 1969 paza^tesı gunu saat 11 de 3 Bı adet 30 ton uk kantar muhammen bedeli 25000 lira geçıci temınat 4725 'ıra katı temınatı 9350 lira olup jhale*ı 14 Nısan 1969 pazaTtesı gur.a saat 14 de 4 Yukarı 'akı maız»meler° a t şar+name'er her gun nesaı saatlerı daıre~nde Beîedıve kalem ndp gorulebılır ÇLB1 K BEI EDtYE BAŞK\NLI&I İ L  IV Etibank Genel Müdürliiğiinden: Bankamız Bandırma Boraks ve Asitborik Fabrlkaları tsletme Mudurluğurun ıhtıjacına binaen askerlık gorevı nı ıfa etmıs en az 2 sene ıs tecrubesl olan Elektnk, Ma Wma Inşaat, Kımya, Mımar Muhendıs veya Yıiksek Mu hendısîerı ıle Kımya Sanat ve Sanat Enstıtu«u mezunu Kımya ve Makina Teknısı,pnlen aranmaktadır Li«an bilenler tercıh edılecektır Atanacdklara 4/IU195 savılı kararname hukumlerınp gore ıntıbak edeceklerı dereceden yevmıve ıle yevmıjc \e muteferrı zamlar odenecentır Isteklılenn bızzat ve>a hal tercumeleııni havi mek 'upla, bahıskonusu Işletmemıze muracaatlan rıca olu nur. k. 693612649,3972). IBasın: H. 721513255/3970)