Katalog

SAHİFE DÖRT 31 Mart lfKS9 CrMHURİVET MENDERES'in DRAMI Yazan; I AYDEMIR Siyasî hayatımız ve halka yöneliş Halk adaou oUrak «ivrilmeyi büdl | Eğer siyaseti, halk Jçindeki çelişroelerir., lu'k \aranna duzcnleıımesi sanatı olarak ahrsak, o zaman siyaset, soy Tt kutsal bir mârta taşır.. Ama ne \ar ki, idesılistten demagoka kadar her tur insannı at «ynatabildiği me> dan, gene bu siyaset mn danıdır. ler Uzerinde de durmahyıj Bu hareketlenn en başında., sıyasetın, halka goturulüşu, toplumun en uç noktalanna kadar yayılısı gelir. Hattâ bu gelışmeye bir, bır nevl halka yöneliş de diyebılıriı. Evet, çpk partlll parlâmento rejiminde siyaset, elbette ki, halka inecektı Çtınkü partılerın temsılcüeri bu rejımde, parlâmentoya halkın oy'lan ıle geleceklerdı Yanı bu partılerın herbiri bir baska dıl konussa bile, temsılcılerıni halkın Demokrat Partı ıktidara gelınee, eski devırle yenı devır aıasında yıkılan koprülerin ve ıktıdarla muhalefet arasına açüan hendeklenn hıkayestni yeterı kadar verdık Bunlar, rejımın ve Menderes ın geleceğl ıçuı, endışe verıcı işaretlerdı. Bu işaretleri daha da çoğaltabılıriz Fakat şimdı bız, gehşmelen bır de baska yönden aıarak, çok partıli nizamın halk haya tına getırdiğı bazı yeni hareket karsısına gönderecekti Seçmeni ve kamu eflcarmı kendı tarafına çekmeye çaiışacakü. Hulftsa, maderıii oy artık geçer akçeydı 0 halde bu oyıarı toplamak, bu geçer akçeyı ka ranmak içın, oalkın ajağına gıtmek lâzımdı Boyle olurca da, çok partıli dernokrasıde sı yaset, halka inlvor, halka mal edıhyor demektı îşte bizde siy&setin bu halka ınişi, yahu" siyasi alanda halka yöneliş, Demokrat Paıtı zamanında hız alnuştır Bunun, yakın tarıhımız bakıımndan ıfa de ettığı manaya, şoyle ve kı saca goz atabıllnz lırdı Sultan Azlz devrinde bl le, mesela 1860 larda siyasetle uğraşmaya heves eden Yenı Os manlıların, yahut Genç Osman lıların bır kısmı sürgHnü boyle mış, bir kısmı da Avrupaya, kaç mıştı Abdulhamıt devrinde ıse (1876 • 1908) siyaset, kesın ola rak suçtu, yasaktı. Nltekım Mıthat Paşa, bır siyaset şehı dıdır 0 devırde zındanlar ve surgun yerlerı, siyasi magdur larla doluydu Onun içmdır kı Abdulhamit devrinde siyaset değıl, meselâ edebıyat ön plsn dadır Aydınlar, yahut yan aj dmlar, sıyasetla degıl, edebı vatla uğraşırlardı O alanda şohret ve tnevkl yapmaya çalı şırlardı Bırinci Meşrutiyet yıllannda (1908 1919) siyaset gerçı, bır arahk, bır zıncııden boşarış manzarası gosterdı Siyaset sokağa duştü Kahve malı oldJ Fakat bır süre sonra ve bu gi dışın olumlu bir yonde durulu Yakın larihimiıo bakarsak! Tanzimat devnnde sıvaset halkm malı degııdi Sıyasetle ancak ^azırlar, Vezirler ugra şırlardı Hatta E.yaset, bunlann da yalnız bır kısmının ışı sajı şuna meydan kalmadan, tttıhat ve Terakkınin dıkta tievrıne ve ük dünya harbıne gınldı Siyaset, gene yasak nesne halıne geldi Ve genç nesıl, siyasi denılebılecek ıhtlraslannı, mese lâ Turkçulük, Turancıhk gıbı mıllı heyeoan alanlannda buldu Mütareke Istanbulundan bah setmeyeceğım Çunkü siyaset her şeyden once, ozgurluk s ter Mutftrekede Istanoul duşman ışgalı altındaydı \ e ora da bmbır mıhnet ıçınde Ana doıUdakı hareketı desteklemeje çalısan bırkaç kalem dışmda basın, vuz ağartıcı değüuı l s tıklal Savaşı ıçınde \e Anadoluda ıse siyaset, ancak bu savaşın gajelerıne h'zmet ıçmdı Halka rağmen, f fakal halk için! Hulasa bızde sıvasetın, ancak Cun"hurı>etle baş amak uzere halka yonelısi, halka maledıL şi devrı açılmış olmalıydı. Ama ne \a.T kı bu devirde de sıyasetın yalnız halk İçin defıl, «Halka ragmen, fakat halk ıçın» yurutulmesı lazımdı Çunku rejım, bır ınkılaplar rejımı ıdı Inkılap ıse, oncü, fakat azmlık bır kadronun kendı ıradesını, çoğunlujun iradesıne, cebır \olu ıle Vabul ettırmesı demektır Boyle olduguna gore, bu devrede de ve Vlasık anlamda javgın bır sıjasi faalıjetten bahsetmek guçtür Nıtekım ış te bu halka rağmen, faKat halk ıçın nızamınm yurutulmesı ıçmdır kı. tek şef, tek partı ve o t o rıter hukumet mzamı kurulmuştu Bu nızara bır çudumlü demokTası demektı Cudumlü bır demokrasıde halk oyları elbette kı kayıtlıdır Bu sebepledır kı, bızde snasetm halka ınışınin Renış kutlelere jayıluşımn baslansıcmı, 1950 1060 deyresıne baglamakta hata olmasa' gerektır Gerçı ve rı bır seçım kanunu »le buna zemını Halk Partısı hazıuamış tı ^ma bu zemm üs*unde si\a"îetı çoK çehşmelı de olsa, halka ulaştırmakta, Menderes ın \e Demokra* Partınin etkılen haKikaten genış olmuştur Dişi Boitd MODESTY 8LAISE az gelışmis ülkeler ıçm, bu tür gelışme, kaçınılmaz bır zaruret tır Boyle olunca da. dış ve ıç destekleri ıle kapıtalızm jonun de hızla geliştırılmeye yoneltı len mıllî vapıda, elbette kı sı nıflar da, sınıf ka\gaları da er geç gelişecekti Yanl, toplum Içındeki çelış meleri toplum 5'arar na düaen lerıe gajesmden her Demok rat Parti gıbı Menderes'ın par tisi de elbette ki, uzaklaşacak tı Ama gene de halkın için den halk adamları çıkacaktı Mtetam ojle oldu Mesela Ce lal Bayar, havatı bovunca haln adamı olmadı mı, Menderes, toplum içınde ve belki de beklenmediği halde, bır halk sda mı olarak sıvrildl Ve çevresm de hattâ daha ziyade parla mento dısında şehırde ve kb\ de kendılerı ile dıl bTİı*i va pabıldıgı bır haU lıderlen kad ro^n topla\abıld. Ocak B?ş kanları Bucak Başkanları, A a tan Cephesı sozculen gıbı toplumun derüüıklerınden gelen, halk lçtnde kalan, halk içinden konuşan kalabal'k \e Iddıalı bır kadroyu, etrafında örgutle jebıldi \ e tabıı bu kadronun ve onlann çe\Tesınde ver alan ların sözcusu, sevgıhsı halme geldı §u halde ve birtakım doktnn eleştırmelerıne gırmeden divebi lırız kı bızde Derrokrat Partı, ılk defa aşağıdan geler bir sos yal hareket olarak memlekette, organık bir temel uzerıne oturtulabılmıştır Menderes'ın sahsında etrafında halkalanan kut lenın, gücünü ve dılini bilen bır sozcü bulmustur Bu sözcü de etraiında, hatta perlâmentodan ziyade, parlâmento dısında, yaygın bir halk liderlerl kadrosu yaratabibıustir. Ocak Baskanları, Bucak Başkanlan ve ner tarafta tureyen gonüllü polıtıkacılar şeklındeki bu geniş kadro, şehırde, kasabada, kövde kentte sivMetl yayarak, si\asetı halka malederek, halkta bır nevi şahsıyetleşmenin, sahsıyet gururunun doğmasına. yerleşmesine htanet etmişttr. Su^an halk konuşan halk olmustur.. demektır.. Acaba bizde hangisi olduT Bunu araştıracagız Fakat e m » la, Menderes in va Demokrat Parti ıktidanıun başarılannı. yarattıklan hareketlüıgı canlandırmaya çalışacağK Fakat bu tablolan açarkn de Menderes" ın, ıktıdannnı daha ilk gunünde ve Mıliet MecUsındekı hükümet programmda seçtığı stratejl, bu basarLİara daha baştan birtatam gölgeler düşurmustür. Daha öncekl devjle aradaki büŞahsiyet gururu Ise, lyl t« tün köprüleri yıkmak, ıktidarla muhalefeti arasına doldurulmellere ve kaynaklara dayandıkmaz hendekler açmak, gene daça, elbette kı, haklı ve ustun ha ilk adımda bir Inonu foblbır ruh halıdır Eğer sahsıyet sme kapılmak ve «Onu başınıssrururu bu iyi temellerden ve dan atın'» dameye kadar varkavnaklardan kopmazsa, eğer mak, lyl bir başlangıç değıldi, halkta doğan bu gurur; daha iyl yerleşmek, daha lyltasa,da Ve İyi gelecek vaad etmiyordu. ha iyi istihsal, dah» iyl drgütAma bu ruîı hall üzerinde d« lenme gıbı, hem halkın enerub'z daha ıleride, etraflıca durasını kamçılayacak, hem rejımi cağız Çmdı burada başanla> perkıştırecek dâvalara yoneltırın hikaye«ine geçelım.. lebıhrse lıder kadro muvaifak olmuş demektir Eğer boyle ol.YARIN:. maz da şahsiyet gururu, fertlerde ve kütlelerde, verlmsız, bitü mticaaelelere doğru gelişırKhydeki insan se, o zaman bu bir üstun ruh hali olan Eurur, kanseTİesmıs Yazon: ELISABETHS. HOLDING N1HRL YEGlNOBftLl Çevfren: 19 Açık pencereden ıçerı\e serın bır ruzgâr esmekteydı. Kıllıan ışık dugmesme bastı ve bırıs» tu\alet nuısasının, oburu de >azı masasının ustunae olmak uzere ıkı lâroba jandı Yumuşak, gul gıbı ışıkta genç adam vatagın uzermde uvumakta olan kızı gordu. Jocelvn, etek bluzuyl» uyuya kalmıştı Papuçlarıvla çantası yerde duruyordu. Kıllıan, bır adımda onun janına vardı ve o •vıfacık goğu«lerın mıp kalktığını gorunce derın bır nefes aldı. .OlmemışSin demek' Ne tuhaf' Ovle bır asıladın kı bu fıkrı bana, her an olmenı beK er oldum ben d°' Ama olmenı istemıyorum Çek lmez, anla»ılmaz varatıgın bırısm Adamın ba. ş na belasın ama, olraenı ıttemıvorum gene de Zıra gençsın, guzelsm buvulu«un \e çok tatlısın hele sundı, bovle mısü mışıl uyurken » Kıllıan onu uyandırmağa kıvamadı Bır sandalyeye oturarak bır •sıgara \aKtı «Senın başında nobet tutuyorum se\dıcegım Rahat uvujasın dıve beklıyorum başucunda Ah Jocelvn Mİdız gozlum'. Nıce olacak bızım halımız' Değışebıle1 cek mıyız acaba " Bır \a=iıkta kocavacak mıvız''» Jocelvn ufacık bır ıç çekışUe kımıldadı \e gozlennı açtı •Josko">« Kıllıan gıttı \e onun avak ucuna oturup eluıı tuttu tJoeelvn «Hâlâ vorgunum» dedı «Ovie\« kalkma \ataktan > •Yemege gelmez«em kızar mısın*» cYoo, neden kızayım"1» Genç kız bırden telâçlı gıbi bır ıfade\le, • Jocko» dedı «Benı sevmekten \azgeçemezsın artık Ne olursa olsun » 1 «Oyle bır vazgeçerım kı » Kız onun e'ıne lcıskaç gıbı sanlarak, «Yok1» diye âdeta bağırdı «Vazgeç«ınem, de bana' Vaıgeçemem, de' • <Hıc de demem ışte O tıp bır erkek değılim ben Aşk uğruna hajatını mah\eden tıplerden değılım » «Benden kaçamazsın artık • dedı Jocelvn «Ne olursa olsun, kaçamazsın benden > Kıllıan onun elım bırakmadan aıağa kalktı; «Üzme tatlı canmı. Ortada telâ'lanacak bır durum yok kı' . Yemekten sonra uğranm ben sana » Onun elını bırsktı ve genç kız başmı ote ysna çeMrıp gene gozlerım yumdu Kılhan odasına dondu ve soğuk bır duş yaptı «Yanıhyorsun yıldız gozlüm' . Senın bıldığm zayıf erkeklerden değılim ben Adam olursan, benı mesut edersen kalırım senmle >oksa sen sağ ben selâmet' » Saatme baktı Tam altı Tam koktejl saatı «Ama nedense çekmıvorum aşağıva ınmek Halka rağmen ondan s:elen önder Daha vukarıda, tek parti de\nnin sı\asetınl, halka rağ men takat halk içta siyaset o larak vasıflandırtmştık Ihtılal ler, ınkılaplar ve tek lrade de\irlennm onderlerıni de, halka rağmen fakat halk için önder olarak a mas'a hata yoktur Gerçı Atatork \e arkadaslan da elbette kı, halktan geldıler \ma onlar halkın kaderıne mü dahale jetkılerını, seçım çekıl lennden zıvade kazandıklan muharebelerden \e başardıkları mkılaplardan aldılar Bunlann ıraoe % onde'lık Faklannı hat e ta tarıhı bır rms%on olarak da alabılınz Bunlar halk adamları degıl halk ıç'n adamlard.r de mek, bu tarıhı rm^onu daha IM ı'ade eder Halk ıçınde ih tı alcıler mkılançılar ve tek ira de adamları, ulkenın nızamı ne o!ur=a olsun halka rafmen 6n derlerdır konu vet^sim: AYHAN BAŞOĞLU M Î N T İ K A M Y E M İ N İ Demokrat Partıye gelınce, o davas'm halka ragmen degıl «Halk ıçmde. vurutmek zorun da\dı Halka ınmek, sıvaseti halka goturmek halkm ha\atı na mudahale hakkını, halkın o\ larından almak zorundaydı Gerçı halkla ne kadar kucak ku cağa olursa olsun, Demokrat Partınin de ergeç bır orta sı nıf pamsı olarak gelışmesı mu kadderdı Demokrat Partı de, şehırde \e koıde o^ta tabaka\a da\anan, mıllı kalkınmayı ?ım dı de olduğu gıbı suratle bır or r a sınıf yaratmak gavretınde toplavan bır parti olacaktı Ba ğımsızlıklarmdan sonra serbest exonomı%e jone'en bızımkı gıbı ten Sibil, Luther Bell, Hamet, hepsı oğrendıler artık Jocelvn ın gemıden deniie duştugunu Onlara >azrmştı mektubunda oldurulecegını Elly soylemez onlara gemıdekı dedıkocuları Ama herhalde benden şupheleneceklerc r Yo! aıkadaşlanmı» hemen şuphelendıklerı gvbı B«n de kâtıl tıpı var, anlaşılan Kımbılır belkı de Katıl ruhluvum ashnda. Bılemem kı basıma ge^eden Damarlarımdakı delı bozuk îrlanda karı benı nerelere kadar surukler mevdan \ersem1' Bılemem kı' » Merdnenden aşaşı ınerken tat'ı sohbet seslerl kulagma çarptı Ve Sıbıl Bell n bır kahkaha attıgını duydu Hai.at dolu goTij= geçırmış bır kah» kahaydı bu. Kıllıan seslerm ge dıgı tarafa doğnl %uruyerek kutuphanejı buldu Gerçek bır kutuphanevdı buraai Bınlerce cıltl kıtap Ağırbaşh, saoe bır konfor Sıbıl .Martını mı ıstersnız manhattan mı*» dıve sordu Onun bn sozlerı üzerıre heıkes donup Kılh» an'a baktı Chauverney parı panl guluşujle gu» ljmsedı Kılban a Ama guljm=e\ış jarı yolda bır \U7 buruşturması hahnı ald Chau.ernej'ın ıçınden jıkılmıs perışan b r eo'jnusu \ardı O hayat dolu, neşelı, zarıf hattâ uçan adam' Kıllıan, «Martını lutfen' dıve vecap \eıdı ev sahıbcsme. gma gozlennı Cbamernej'den ajıramıyordu îçı kaygu dolu\dn Butun deruz >olculuğu bovunca hıç bovle gonrenııştı onu Adam ânl < bır fetâketle mı karsıla<;m ştı scaba'', ^ok !a herhangı bır damla\la bardak tajmış ve eskı gızlı bır dert bırden ortava mı çıktııstı'' Harrıet bır koltukta o4unj%ordu, doktor Ponte\skı koltuğun kenannde Elly ıle Luther Bel, başbaşa konu?uvorlardı Kıl lan da ev sahıbesıma yanına oturdu. Sıbıl derha) «Çıçek sergı«mın hazıl klanvla ıreşguluz» dı^e çen« çalmağa başladı «Temmuzda japılır bızıra çıçek sergısı Geçen yıl ıta ödul aldık . Ama lâf olsun dne «ıf cv sahıbehk gorevıni \enne getırsın dıje konuç^j^u bellndı Bol yenlı ayah bır esvabı gıymıs ve saçlarınt tâ tepede toplamıştı «Angelo'dan çok sey vjr.ujoruz» dıy« ekledi: Bu ad Kıllıan'm dalgml |mı bır anda gıdermeğ» yaradı Genç adam gımdı bumn dıkkatuu «v sahı« besıne vererek, «Angelo mu'» dıye sorou Şaşkmlığmı belli etaıemeğe çalı^mıştı Sıbıl, «Jocelvn buldu oru bıze» dıje ce\ap ver. dı cDedığıne gore Angelo Tjn ehnden her ış ge» nış bahçıvanhk, aşçılı't, garsonluk herjey.» Killıan, «Ne iyi'» dedı «Değıl mı* tansımız \armıs'.» (Arkası var) WANTED TOP MANAGEMENT SECRETART ESSENTIAL FIRST CLASS ENGLISH SHORTHAND TYPING TURKISH GIRL OR NON TURKISH IF NON TLRKISH SHOT.LD HAVE SOME LANGU\GE KNOWLEDGE GOOD REMUNERATION APPLY BEStN ve MISIR SANATÎI A. Ş. Ekemen Han Kat 4 KABATAŞ ÎSTANBUL T e 1 : 49 94 90 (Cumhurıyet 3373) Telcfon numarajı dc£i|iklıgi Etibank Anbarlı Tesis Grupu Mîidürlilğündeıı: Kumaş ve Malzemesi İsteklisLne Ait Olmak Suretiyle İşçi Yazhk Elbisesi İmal EttlrilecekÜr 1 Miktar, C00 takımdır 2 Teklıfler, en geç 114 1969 günü saat 14 00 e kadar venlmelıdır S Temınat, m&ktuen ÜOOO TL dır. 4 Şartnamesi, K Çekmece/tstanbul fAvcılar köyü ciTan) da Grup Müdürlüğümüzden ve Etibank tstanbul Alım Satım Şubesı (Tepebaşı, Asmalı Mescıt Sokak Ko 2411 nden bedelsız olarak alınabılır B Grup Mudurlügümüz, 2490 sayılı kanuns tfi+değıldır. (Baam. KALYON OTELİ RESTAURANT 26 62 50 Bujunden Itibarcn yen) otel: tantral. telefon num.rımıı • • ( S Hat ) aUrak #*gifmiftlr U4/3S51)