Katalog

TEKÎN YAYINEVt İFTÎHARLA SUNAK 1 Ihtilâli Nasıl yaptık 2 Sosyalizm Geliyor Savulun 3 Aziz Nesin Poliste TEKİN YAYINEVt Ankara Cad. 51 İSTANBUL AZİZ NESİN'in, en güzel ve en yeni 3 eseri: umhuri 45. yıl, sayı: 16034 KEMAL TAHtR ESİR ŞEHRİN İNSANLARI Perşembe 20 Mart 1969 Mütarekedeki «ESİR ŞEHÎR» lstanbul*un Romanı 430 sayfa 15 lira. SANDER YAYINLARI Galatasaray, İstanbul. Tel: 44 II 34 44 71 56 tlâncılık: 1670/2849 KURCCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf ve mektup adresi: cumhuriyet îstanbul Posta Kutusu: îstanbul No 246 Telefonlar 22 42 90 22 42 96 22 43 97 22 42 98 22 42 89 SovyetÇin sınırında yeniden ateş 'Nato'ya daha uzun açıldı "Dünya Barış Haftası,,nda Çağlayangil konüştu: yıllar ihtiyaç var, ANKARA, (AA) Dişişlerl Bakam îhsar, Sahri Çağlayangil, «Türkiye, dünya siyaset sah1 nesinde hassas bir mevki ' dcdir ve bunun icaplannı • kaale almamak için ya sat dil olmak veya ortaya açıkça çıkanJmayan bazı hesaplarm salribi bulun. mak gerekir» demiştir. Dünya barış haftası dolayısiyle, Rotary kuiübünün olağan haftalık yemeğine dâvet edilen Çağlayangil, bir konuşma yaparak. Türkiye'nin dış politikasım genel bir açıdan anlatmi} ve özetle şun 7000 KM. LİK SOVYET ÇİN SIMRINDAN BİR GÖRÜNÜŞ: ZENGİN ALTIN MADENLERİNİN ları söy!emiştir: «Türkiye'nin coğrafi mevkiI. o BLLINDLĞÜ MAGADANDAKİ ÇLKOTKA KESİMİNDE, NÖBET BEKLEYEN SOVYET BİRLİKLERt nu daima, milletlerarası gelişmelerin ve kaynaşmalann yakınında ve bazan da içine irmiştir. Jeopolitik durumumuzu tek başımıza alacağımız siyasi kararlarla değis tirebilmemize imkân yoktur. Türkiye dünya siyaset sahnesinde has sas bir mevkidedir ve bunun icap lanna kaale almamak için ya saf dil olmak veya ortaya açıkça cıkanlamıyan bazı hesaplarm sahibi bulunmak gerekir.» Bakan, Türkiye'nin dış politikası üzerinde tesir icra eden teYENİ TASARI mel faktörler üzerinde genel bir açıklamada bulunduktan sonra bu HtİKÜMET politikanm hedeflerini de şöyle sı DEXF:TÎ!\T1\İ ralamıştır: (Arkası Sa. 7, Sfl. 7 de) «JKTIRIYOR ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) TRT Kanununu degiçtiren fhsan Topaloğlu kanun tasansı dün Meclis'e sev. kedılriiiştîr. Tasârı, «Genel MBTPAO'yu suçladı : dürün, millî gBvenligin veya devletin dış münasebetlerinin icaplarına veya tarafsızlık esaslarına aykırı harcket etmesi, tâANKARA (Cumhuriyet Bürosu) yinlerde tarafsızlıgı sağlayamaCHP Genel Başkanı Ismet ması halinde Bakanlar Kurnln tnonü, îstanbul Opera Bina.~ıkararıyla görevinden nzaklaştının açılışmda Atatürk Oratornlabilecegini> öngörmektetfir. yasunun çalınmasını istemiştir. TRT'nın ozerkliğini büyük ölİnönü dün Meclis'te Deviet çüde kaldıran tasan hükumet Bakanı Sadık Tekin Müftüoğdenetimini getirmektedir. lu ile görüşmüş ve «îstanbul , Tasanya göre TRT Yönetira Operasının yerji bir eserle açılKurulu, Bakanlar Kurulunca ması için sanatkârlann kendisitâyin edilecek bir temsilci, Dışne başvurduğunn» Bakana bilişleri, Maliye Bakanlığı ve Milli dirmiştir. Eğitim Bakanlığından birer temMüftüoğlu. Inönü'nün istegini silci, üniversiteden elektrik veANKARA (Cumhuriyet Biirosu) yetkılilere ileteceğini bildirmis, (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) «Ancak belki daha önce bir haCJJ.P. Giresun senatörü îhsan zırlık vardır» demiştir. Topaloğlu, T.P.A.O. nın IskendeInonü ise, «Elde hazır Atarun körfezinde yabancılarla or | taklaşa petrol aramaları konu | türk Oratoryasu var. Bu çalısunda giriştiği teşebbüs ile iigiîi ; nabilir. Daha başka hazır eser olarak dün bir demeç vermiş ve ! de vardır» demiştir. «Millî petrol dâvamıza son dar i Galaya rağbet be vurulmak üzeredir» demiştir. i îstanbul Operasının 29 Mart cuT.P.A.O. nun 1965 yılmdan son ; ra petrol alanlan bulan bir ku ! martesi günü törenlerle açılması (Arkası Sa. 7. Sü. 7 de) ruluştan ziyade, ham petrol alış '• verişi yapan bir kurum haline getirildiğini ileri süren Topaloğ , ANKARA, (Cumhuriyet Bülu, bu kurumun teşebbüsleri hak rosu) Başbakan Süleyman kmda ilgi çekici bazı düşünceleDemırel, dün Bakanlıklar ve Varini açıklayarak şunlan söylelililüere gbnderdigi bir genelgemiştir: de, 1969 yılı bütçe uygulamasında çok dikkatli davranıimasıru «1 tskenderun körfezinde ve iüzumsuz harcamalardan kadeniz sondajı yapmak üzere tekçınılmasmı istemiştir. nik elemanlar tarafından petrol ANKARA Asistanlar SenIkinci Beş Yıllık Kalkmma taşıma bakımından en önemli sa dikası yöneticileri, düzenleriiklePlânırun ikinci yılmda, geçmiş halardan biri nlduğu bildirilen ri toplantıda, Profesör, Doçent HOUSTON Ameıika Milli Uzay Dairesi (N. yıllara oranla mali imkânların T.P.A.O. nun ruhsat sahası Gulf 1 ve sistanların tazminatlarını artA.S.A.) «Apollo11» in Temmuz ayından önce Ay'a kullanılmasında azamî tasarrul şirketiyle yan yanya bir ortak tıran kanun tasarısını yeterli gönderilmemesine kesin olarak karar vermiştir. yapılması gerektiğl belirtilen gelık kurması için anlaşma hazır bulmadıklannı açıklamışlar,«Taz Bilindiği gibi, •Apollo» programının müdürü nelge şöyle deyam etmektedir: lanmıştır. Buna gerekçe olarak minatlar, en az 4 misli arttınlGeneral Samuel Philips, Ay modülünün denendi< Mevcut kaynaklarumzm da aramalardaki riskin azaitıla malıdır, aynca bu tasan, hütüği «Apollo9» uçuşundan sonra, «Apollo10» ile Mayatınrnlara azanu sekilde yönel(Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) tilebilraesi, cari masrafiar ve yıs ayında, «Ay'a konma« dencmesinin yapılması ihtimalinden söz ermiş. Uzay ve Havacılık Idaresikadrolarda hizmetin aksamasına (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) nin bu konudaki karannı 24 Martta açıklayacağını Dış Haberler Servisi MOSKOVA Sovyet Çln sınınntfa, bu ayın üçüncü silâhlı çatışması yer almış ve Moskova'nın iddiasına göre, Damanski Adasına Çin askerleri yeniden ateş açmışlardır. Bu arada bir Sovyet. generali, bu çatışmaların münferit olaylar olarak ele alınamıyacağını söylemiştir. Çatışma •Rızıl Tıldız» gazetesinin bildirdiğine göre, Damanski Adasında sükunet hukum sürrnekteydı. frakat bu sessizlik devam etmemiş ve Çin kıyılarından yeniden ateş açılmıştır. «Bu tabrik bareketinin cevapsıı kalmadığını ve Sovyet askerlerinin de Çinlilerin steşine cesaretle karsılık verdiklerini» belirten gazete, ateş teatisinden önce, Usuri Nehri» nin Çin kıyısına rfürbünle bakıldığında, Çinlilerin, mevzi almış olduklannın görüldüğünü belirtmiştir. (Arkası Sa. 7, Sfl. 3 de) I.R.T.'nin özerkliği kısıtlonıyor Temmuz'dan önce Ay'a inilmeyecek İsrail uçakları Ürdünde gerilla üslerini bombaladı Dün Ortadoğu'da yine çarpışma olmuş, İsrail uçakları, Ürdün'deki gerillâ üslerini bombardıman etmiştir. Gazze bölgesinde ise, Han Yunus civannda bir tanksavar mayımna çarpan bir Israil otomobilindeki rfört asker ağır yaralanmıştır. İsrail birlikleri sözcüsü, dün Süveyş bölgesinde cereyan eden çatışma sırasında bir Mısır katarı ile bir elektrik santralına iss> bet kaydedildiğini ileri sürmüştür. Bu arada İsrail Savunma Bakanlığı sözcüsü, İsrail haber alma servisi şefi Yüzbaşı David'in öldürüldüğüne dair, El Fetih tarafından yapılan açıklamayı «saçma, gülünç ve en ufak gerçekten uzak» diye nitelemiştir. Reslmde Gazze'de arama yapan İsrail askerleri görülmektedlr. "Millî petrol dâvamıza son darbe vuruluyor,, Demirel, tasarruf istedi üniın On seçimler kargaşası On seçimlerin kaldınlıp kaldırılmaması konusunda ne iktidar partisi bir karara varabiliyor, ne de muhalefet henüz ne istediğini biliyor. Meselâ C.H.P. grupunda yapılan konuşmalar her kafadan ayn sesin çıktığuıı göstermektedir. Kimi milletvekili kebap ve otel sistemi olarak nitelendirdifi ön seçimlerin kaldırılmasını istemiştir. Kimi parti kontenjanlarının aleyhindedir, kimi de «ön seçimle adaylık kazananlardan yüzde 50 sinin sırasını Genel Merkez tâyin rtsin» demiştir. Genel Başkan Sayın İnönü ise, «ön seçim usulünün demokratik olmıyan yanlış yollarla yürütülmesinden çok sikâyet topladık. Ama nasıl bir yeni usul getireceğiz? Bu meçhulömüzdör. Arkadaşlar bize ışık tutsunlar» demektedir. Seçim kanununun değiştirileceğinin ve ön seçimler için hfikfimet tarafından yeni bir formül getirilecefinin söylendiği bugünlerde ana muhalefet partisinde hâlâ bir fikir birliğine varıimamış olması gerçekten tuhaftır. Oysa geeen yıl bir komisyon toplanmış, seçim kanunu değişikliği üzerindeki teklifler bir rapor halinde tesbit edilmişti. Hattâ raporun Parti Meclisinden geçtiğini de hatırlıyoruz. O günden bugüne ana muhalefet partisinin, teşkilâtuı görüşlerini istemesi tecrübeü yargıç ve bilim adamlarmdan da fikir alarak hem ortaya atılacak alternatifler için hazırlıklı bulunması, hem de bir belirli sistemi benimsemiş olması gerekirdi. Şimdiki konusmalardan anlaşılıyor ki yumurta kapıya geünceye dek böyle bir hazırUk yapılmamış, Adalet Bakanlığına rapor verildikten sonra meseleye bitmiş nazariyle bakdnuştır. İktidar partisine gelince, onnn da duruma bu konuda açık değilrliı, daha doğrusu açık olamamaktadır. Yöneticilerden bir grupun kanaatine göre ön seçimlerin yapılması, yapılmaması ya da yapılacaksa sistemin tesbiti parti merkezlerine bırakılmalıdır. Bu grupun isteği aslında parti Genel Mcrkezinin teşkilâta hâkim olabilmesi, listclere tasarruf edilehilmesidir. Diğer grup ise. Genel Merkez egemenliğinin tamamen karşısındadır. Meselâ Dr. Sadettin Bilgiç, partilere kayıtlı bütüıı üyelerin katılacaffi bir ön seçimin yapılması ve seçim listelerinde tercihli oy sistemine gidilmesi taraftarıdır. Bir diğer teklif, tercihli oy'u ön seçimJerde uygulatmak istiyor ve bunlara benzer başka istcklcr de grup içindc sıralanıyor. Görülüyor ki ana muhalefet partisinde ne yaptlacak, ne edilecek meselesi tartısılırken Adalet Partisinde de n»erk»zilc;mekle teşkilâta daha fazla açümanın mücadelesi vardır. Bu mücadele nasıl sonuç verecek? Gidlîe ve isin uzanfcsına bnkıhrsa »alıHa iktidar partisi, sontında, Seçim Kanununa ilişmekten vazgeçe» cek ve vatandaj eskisi gîbi üzerinde türlü oyunlar oynaiian listeler) tandıklaıa atmağa devam edecektiı. Asistanlar, Yeni Tazminat Tasarısını beğenmedi Avukatlık Tasarısı, aynı grup üyelerini birbirine düşürdü DIŞ HABEKLEK SERVİ.SI eklemişti. Halhuki. Houston Uzay Merkezinde lyi haber alan kaynaklar, astronotların Ay'a inişi için «Apollo11» in Temınuzda yapacağı denemenin bekleneceğini belirtmişlerdir. Aynı kaynaklara göre, bu karar, Uzay ve Havacılık İdaresi Müdürü Thomas Paine ile •Apollo» programı müdürü General Samuel Philips'in yaptıklan bir toplantıda alınnuştır. (Arkası Sa. 7, Sfl. 4 de) Üniversite olayı için bir öğrenci tutuklandı Îstanbul Üniversitesindeki son o'aylarla ilgili olarak nezaret altına alınan Deniz Gezmiş, 9. Sulh Ceza Mahkemesinde «yaralamaya sebebiyet vermek» ve «ruhsatsız tabanca taşnnak» iddiasiyle tevkif edilmiştir. (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Avukatlılt kanun tasarısınm Cumhuriyet Senatosundakj görüşmeleri parti gnıplannı âdeta ortadan kaldırmış ve avukat olan senatörler İle olmayan senatörlerin tasan üzerinde çekişmele rine sebep olmuştur. Zaman za ' man aynı gruptan olan senatörler birblrlerine tamamen zıt gö ' rüşler öne sürmüşlerdir. ; Tasannın «Yalnız avukatların ' yapabileceği işler ile ilgili 35 in(Arkası Sa. 7, Sü. 7 de) üniversite'nin kararı Üniversite Yönctim Kurulu üç gün önceki olayların tekranna meydan vermemek için birtakım kararlar almış. Bunların arasında derneklerin her yere aiiş asamıyacakları, beyannamelerin dağıtılamıyacağı var. Dersanelerde toplantı yapılması da yasaklantmş. Yönetim Kurulunun kararı yerindedir. Gerçekten Cniversitenin duvarlarında âdeta afiş yarısması yapılmaktadır. Sayısı 8'i, belki de 10'u bulan öğrenci kulüpleri taraftar toplayabilmek, özellikle büyük tarafsız kitlede etkili olabilmek için her Allahın günü yeni atraksiyon neşindedirler. Kimi her gün devrira bildirilen yavınlar, kimi bir Führer'in kurtaluş Iiderliğine inanır. Kimi çeriye dönöktür, ümmetcıdir, kimi bölçecilik çahasındadır. Kısacası her kuiüp bir hava tuttnrmu" gidiyor. Simdi Üniversite Yönetim Kurulu bunların Üniversite içindeki faaliyetini kısıtlavacak. tyi güzel ama nasıl? Üniversite Yönetmeliği, Yönetim Kurulnna ve fakülte knrullarına gerçi bu yetkileri vermiştir. Hattâ bazı koşullar altında ihraç yetkisi de vardır. Ancak Üniversite içinde disiplini sa|layacak bir teşkilâtın yasak barekelleri bnleyebiimek mevcut olmadıgı da bilinmek için Üniversite elbetteki bir tedir. Bu bakımdan hızlı der özel polis teskilâtı kuracak denekler, Yönetim Kurnln kara ğil. Ama idari kadroyu artırrına aykırı olarak yine ber ye mak, Dekanlann yönetiminde ri donatmağa devam ederler, kararlann uygulanmasma nebildiri yarışmasını sürdürürler zaret edecek bir teşkilât knrse Dekanlar bu afişleri indirte mak da herhalde zorunlu. Ünibilecekler midir? Afisler indi versite ancak bunn yapabilirse rilmedifi takdirde kararlara Yönetim Kurulunun kararları karşı gelen demek şubeleri ka kenara itilmez, dolayısiyle büpatılabilecek midir? Dershane vük öğrenci çognnlugunnn bekledigi özerkliği zedelemiyecek lerde yapılan toplantılar nasıl yumusak bir disiplin kuralabiönlenecektir? Bütün bunlar ay lir. gulamanın önemli problemleridir. Üniversite Yönetira KnrııAnayasamız ve özel kanun lunnn önce ba problemleri çöz üniversiteyi tam Szerklife, bime"n volnnu bulması gerekir. lim ve fikir Szgürlügflne kavı« ] Zira, olayların ibresi göster lurmustur. Ne var ki, fizerklik rnektedir ki, çatışanlar azınlıkta da olsalar, üniversite için ve özjfürlflk, giderek, Cnlverrtdeki faaliyeti artıracaklardır. te itibarının yitirilmesi yolnnTarafsız ögrenci kitlesi İse pa rta knllanılmamalı, knllandınlsif davranıştadır ve olaylar kar ınamalıdır. sısında geyirci gıbidir. Artacak EtVEl GtKESİN