Katalog

SAHtPE tKf 4 Şuhat 1969 CUMHTOÎYET •••»•• •••••!< Kamu idaresinin gelişflrlmesi Selâhattin ÖZMEN agunran yaypn ve Bneml! effllmlerioden birisi kamn hizmetlerinin genislemesi, kamu personelinin büyük artış göstermesi \e sonuç olarak vatandasın daha çok vergt ödemesidir. B a n memleketlerde gerçckten ciddî çabalar gösterilmesine rağmen, hemen hiç bir memleket kamu personelinin sarısmı azaltmak bir yana sabit tutmayı bile basaramamaktadır. Böyle obnası aslında çok normaldir. Çünkü her memlekette nüfns artmakta ve çağdaş vatandaş devletten ber geçen gün daha çok seyler beklemektedir. Personel sayısının kabarmasmın önemli fcir nedenl yeni hizmetler için yeni knrnluşlara pidllmesidir. Yeni knrulnşlann ise gerçekçi bir «1? hesabı» na dayanmaa maalesef her laman mtimkün olamamaktadır. Aslında nriimknn olan bu davranıs idaredeki yfiksek yönetimtc yetenekleri, polrtikanm küçftk ve biiyük hedefleri, türlü çevrelerin çıkarcı tutırralan yüzünden çeri bırakılmaktadır. Fakat Itittikçe büyüyen karaa hizmeti orfanlanmn etkiU, hızlı, güvenlik içinde ve makul maliyetli olarak islemesi zonmlntmıda da herke» birliktir. • •••• :::: r.:: C Günümüzde "< ftnthnfizde kamu hizmetlerinin gellsme• ıi. personelin çoğalması, bedeften sapmalan çoğalttığı ölçfide durnmn düzeltme çabalarını da yoğunlastırmaktadiT. özellikle ekonomik ve sosyal kalkmmada devletten pek çok şey bekleyen memleketler. bu alanda yofcun çabalhr harcamaktadır. Tfirkive'de de k*mu idarestain önemi çok iyi bilinmektedir. Bn cedenle reçmiste cidtM çabalar gösterlldiği gibi bogün de önemli çalısmalar sürdürtilmektedtr. Kaltanmayı esas olarak 8zel tefebbtise bağlamış olan memleketlerde de f*rek vergl yükü, Rerekse diğer nedenlerle konuya önem verilmektedir. C Kamn idareleriıd düzenleme çabalannda, bfiyük değişikliKİerin gerektiği vanavmn Ue işe başlamakta ise, genellikle özel kotnisyon y» da fcomiteler knrnlması yaygın bir nygrulamadır. Bnmın bizde belirgin iki örneği varmr. önoe MEHTAP RAPORU Ue sonuçlanaa, sonra «tdare ve îdart Metodlan Yeniden DU«enieme Komisyonu» Ue tktisadi Devlet Teşekkfilleri hakkında «tktisadi Devlet Teşekküllerinl Yeniden DUzenleme Komisyonu» gösterilebUir. tdarenh> ve metodlannm pellştlrilmesl konusunds tngiltere ve Fransa büvük çaba h»rcamaktadırlar. İngiltere. bilindiği gibi, dünyanın en basanlı kamn hizmeti "rganlannı kurnras ve çahstırmıs bir mrnüekettir. Bu bakımdan aşağıda tngUiz tecrübesine kısaca temaa edilecek ve bu tecrübeden b a n tonuçlar çıkartilmaya çalısılacaktır. neiltere'deld çabalar ile flfili olarak, kamu idaresini ve personel sorunlannı je . tıiden dfisenlemekle görevli olan Lord FÇlr TOK Komitesi rapornnnn ilk sonuçl&rı hakkında resml açıklama yapıbnıstır. İngUlz tktisadl tşler Dalresfnin 1968 temmuz ayuıa ait 4 ! sayılı aylık raporn, konu hakkında aşağıda sunulrcns olan ilginç bilfileri vermektedir: (î) Lord FCLTON Komitesi genellikle baaTurulan yolu izlememiştir. Yani Komite bir cdurum tesbltlıni «ilfililerin vüksek takdirine arz ttmek» ile yetlnmemış. neler yapmak 14 t Lord Fulton Raporu mndır, neden lftzımdır? sorunlanna açık ve korkusu7 cevaplar vermiştir. (2) 1947 1966 dönemine lliıjkin kamn idaresi personell hakkındaki cetvele göre, 1941 ve 410^95 olan mevcnt 196C da yani 15 yı] içinde 420.384 sayısına ulaşmıştır. İlginç sonuç personel sayısında 20 yılda İ J M kadar az saOM ) yılabilecek. bir artış olmasıdır. Daha ilginç olanı «!dareci»denilen genel nitelürtetd memur sayısının 1966 da 1947'e göre, 30.000 kadar azatması, «mesleki» denilen teknik nitelikte lıızmet gSrenlerin sayısmm ise 40.000 artmasıdır. (3) Suut sisteminin bıratalması Snerilmistlr. «tdareciler» in bir «ını»' olduğn görüşünü komite reddetmektedir. Bunon anlamı şudur: Mesleki personelin gerekli eğitimlerden de >rrarlanarak en üst kademelere kadar yflk•elme imkânı açık bırakılmaktadır. (7) Komite meslek sınıflann», yani özel teknik fcilgı isteyen sınıflara daha fazla önem verilmesini istemektedir. (?) Komitenin İŞRÜCÜ plânlaması flzerlnde ftnemle durduğu anlaşılmaktadır. (6) Hizmet konusnnda tek bir flcret bareminin Sneriidigi anlaşılmaktadır. (?) t c r e t kademelerinm ve rSrevlere göre flcretin «tş degerlendirümesi» teknifi ile tesbiti istenmektedir. (S) Hükumet dairelerinde etkenliği arttırmak ve işe yarar bir verimlilik denetîmini de momkün kılabUmek için, mümtriin olan her husnsta «1$ standartlan» tesbiti teklit edDmektediı. (f) «tş standartlan tesbiti» konnmmda Amerfk»'da yaygın olan ve lngiltere'de önem kazan»n «Hedeflere göre yönetlm» tekniklerinin mihnkttr olan her alanda knllanılman tarsiyt olunmaktadır. <$5) tdareyl ve Idari metodlan demalı surette geliştirmek amacı ile Ingiüz harinesine bajjlı olarak çahsan merken OJVf. birimine (Organiıasyon ve Metod Birimi) U&veten «Her önemli daire içinde sevk ve idare birimleri kurulmasmı ve bu birimlerde de halen OM. birtmlerinde çalısan personel fibi daha genis fonksiyonlara ve daha ynksek niteliklere sahip» kişilerin görev almasım istemektedir. (ff) Komitenin personel tedariki, egitimi, meslek değistirilmesi konnlarmda da aynntıh tavsiyeier yapmakta olduğn anlaşılmaktadır. Bu konuda en önemli teklif «Devlet Hlzmetleri Koleji» kurulmasıdır. înfiliı idaresinin, metodlanmn ve personel •orunlaı<nın geliştirilmesi, çSzumfl Ue ilgili teklUlerin Ingiliz Hükumeti tarafından olumIıı karsılandığı anlaşümaktadır. Şüphesiz yukanda sunulan bUfiler konu İle ilgili blı aksiyon programında fözönünde tutulmak için çok vetersizdir. Açıktır ld, her memlekptin kendi sartlanna göre bir düzen tasarlaması, bu konularda temel karardtr. Bununla beraber başka memleketlerde olanlan bilmek, bizde de hazırlanan tasanlann genişlik ve dennlik kazanmasında yararlı olatalrtır. ** : I : • «•a işleyişi ve Çelişkileri Prof. Dr. Gülten KAZGAN sayabilecefımiz otomobil, kadın tuvalet eşyası vs. gibi montajcı ambalâjcı sanayi dalları eğer dıs pazara açümadan da ayakta durabiliyorsa, bunun baş nedeni çok eşitsiz bir gelir bölüşümuyle ortalamaya nazaran çok yüksek gelir sahibi toplum sınıflannm yukaek harcama egilimidir. Batılı iktisatçılann kitabi beyanlarından farklı olarak, çok eşıtsız bir gelir bölüşümü tasarruf yatmm oranının yükselmesi degil, fakat montajcı ambalâjcı sanayiin kârlılıgını yüksek bir seinyede tutmak için gereklidir. Ne var ki, bugün iktisat politikası tam bır çıkmaza girmıştır: Bütçe açıgı 1.54 milyar TL. arasında degişen tahminler tutannda açıktır. Yükü daha çok düşük gelirü sınıflara binen vasıtalı vergiler bakımından Türkıye önde gelmektedir. tktidar yüksek gelirli sınıflann tüketimıni tasmadan bu çıkmazdan nasıi kurtulabilecektir? zarlamaktır. Gerek gümrük resim leri ve ithâl yasaklamalan gerek se ulaştirma masrafları, dış kapitalizmin ıçeri montajcı ambalâj cı sanayi olarak sızmasma yol açmaktadır. Şöyle kı = Ulaştirma masraflarından en ba sit tasarruf ilkesi, tüketiciye arzedilmezden Snce hacmi büyüyen. ağırlığı artan malların tüketim pa zarma en yakın yerde hacmini bü yuten, ağırlığını artıran üretim a. şamasımn yerleştinlmesini gerektirir. Ambalajlama, şişeleme, otomobil, radyo vs« montajı bu olgulara yolaçtığından, kurduğumuz sanayi yabancı kapitalizme ulaştirma masraflanndan tasarruf ettirme ilkesine uygundur. Dış ti caret yasaklamalan ise bir taraftan tüketim mallan ithalini ta sarruf amacıyla sınırlandırırken bir taraftan da dlş rekabetten konınan iç piyasada fiyatlan fevka14de yükseltmekte, kârhlığı astronomik seviyeye çıkarmaktadır. Böylece. mâmul tüketim malı yerine, mâmule en yakm üretim aşa masındaki hammaddeler ithal edil mekte ve tüketiciye sunulmaktadır. Kısacası, sanayileşmemiz, yaban cı kapitalizmin ulaştirma masraf lan ve gümrük duvarlannı aşarak Türkiye'de bir pazar yaratmasına •racı olmak niteliğinı taşımaktadır. I jHanım ağa ve Göllüce köylOlerij S S • • • • J S | S * S Ş Millî Kurtuluş Savaşından bn yana, Türkiye'nin gidişatı üç J adamda belirginleşir. Bn üç adam, üç iktidann rengini belirtir.. • Ba üç adam, Cumhuriyet tarihinde üç kesimi niteler.. J Bn üç adam; Atatürk, Menderes ve Demirel'dir. * Atatürk'ün adını Menderes ve Demirel'in yanına koydn&u S mnz için oknrlanmızdan özür dileriz. Ne var ki, ban gerçekleri S kesinlikle dile getirmek, tezatları bir arada anmakla mümkün S olnyor. Takın tarihimizin anlamını bn üç adsmın kisiliğinde S düşünmek bize yararlı dersler vereeektir : • 1 Atatürk, asker, antıemperyalist savaşçı, devrimci idi. Ş 2 Menderes. çiftlik ağası, politıkacı idi • 3 Demirel, Morrison kumpanyasının Türkiyede aracısı ıdı • Gazi Mnstafa Kemal, Millî Kurtuluş mücahididir; milli ba j ğımsızlığın kahramanıdır; Menderes ile Demirel bağımlasma • sampivonudurlar. 1923'ten bu yana iktidar, askerden çiftlik sa • hibine ve sonra yabancı knmpanva temsileisine jeçmistir. Ba • çeçisin demokratik usnllerle vürüdüğu söylenmektedir. Ne var • ki, bn usullerin yetersizliğini ortava kovacak çok ileinç olavlar • birbiri ardısıra patlak vermektedir. Dünkü gazetelerde yayın J lanan haberlere çöre Torbalı'nın Göllüce köylüleri, Adnan • Menderes"in halasının elinde bnlnnan Hazine topraklannı işeal S etmislerdir. Menderes'in halasının adı köylülerin dilinde iki S kelimedir : • Hanım ağa ! • Türkive'nin düzrnini bundan daha iyi gösterecek bir baska • deyim bnlnnamaz. Tapn kayıtlanna göre Hanım ağa'nın el ko • ynp islettiği Hazine arazisi yüzbinlerce metrekaredir. Bn nsnl • yalnız Torbalı dolaylarında nygnlanmıvor.. Viransehir'den bas • lıyarak Doğnsuna Batısına ve Knzevine Günevine Anadoln. • devlet topraklanna el kovmus müteeallibe saltanatı altındadır. • Ağa egemenligi. seçim sandığı eçemenliğine dönüsmekte, ve • sandıktan çıkma'lar memlekette her tür yenilik ve refonn di • leklerini nvutmakta. çnrütmektedir. S Ve Göllüce köylüleri söyle konusmaktadırlar : " « Torbah Mal Müdürlüğünun yapmı<= olduğu te'bitlerde J binlerce dönüm Hazine arazisinin Hanım Ağa elinde olduğu an S lasılmıştır Biz sadece Hazinenin topraklarına el koyduk. Açlıktan kırüıvoruz 700 nüfu<;Iu köyün hepsi perisan durumdadır 2 Eskiden Hanım Ağa bizi yanında ırgat olarak çalıstmrdt. $imdi i^e dısardan ırgat getirivor. Köyümüzün etrafı te! çitlerle çev S rilmiştir. Hanım AŞa tel çiti geçenleri eli silâhlı adamlara ya S kalatıvor Ve iskence ettiriyor. Biz hiçbir zaman kanuna karşı • gelmivoruz Kanuna karsı geienler ağaiardır.» • Bngün Türkiye'nin neresine eitseniz. kasabs ve köv kahve • lerinde Menderes'in renkli fotoğraflarına raslanır. KSylnnün • ve isçinin bir kısmı tntar Menderesi . Oysa Demokrat Parti • Baskanı 1950 • 1960 arasında iktidann Basbakanlıfını yapmıs, • ve bn on yıl süresince köylü, Hanım Ağa'nın «rgatlığında «ü i rünmüstür. • Yalnıı Hanım Ağa'nın mı? J öteki akraba ve taallukatın dnrnmn da ilginçtir. Menderes' • in baska yeğeninin Hanım Ağa'dan farksız bir çiftlik sahibi ol • dnğu ve Hazine'ye ait topraklan eli altında bnlnndurdnğn, Ta • pn'dan bildirilmistir. Hanım Ağa'nın yeğeni Menderes'ten, Men • deres'in yeğeni baska birine kadar nzanan bir ağalık »ineirinin • Ankarada iktidara geçip komprador kapitalizmiyle saraıas do • las, ve Amerikan nsulü kalkınmayla Filipin usulü demokrasi'de * karar kıldığı görülüyor. S Menderes bir askerî ihtilâlle yıkılmıstır. Ama bngflnktl ik S tidar biraz daha dönüktür komprador kapitalizmine .. Hanım S Ağa'nın yeğeni gitmis, yerine yabancı kurapanyamn Türkiye Ş dekl temsilcisi geimistir. ' Ve Göllüce köylüleri He Viransehir garipleri, ağa tahakkü S münde perisan; devlet topraklan mütegallibe elinde ziyandır.. Ş Ve Ttlrkiye 1969 yılında Amerikan yardımıyla 5O0.09O ton • bnğday ithal etmeye mnhtaç; edemezse. halk ekmeksiz, aç, pe • risandır .. • Ağanın ağalığı, kapitalistin kapltalistliği, kompradornn • kompradorlnğn sürdükçe Türkiye'ye kurtnluş yoktur. ; Atatürk askerdi.. • Menderes çiftlik ağaıı.. • Demirel kapitalist• Bn gidiş milli bağımsızhk savasının nasıl iflâs ettiğinl gö». • termektedir. Bağımsızhk savası iflâs eden millet kalkınamaz, • iflâh olamaz. Tasamak için Amerikan bnğdayına mnhtaç bir • Türkiyenln Hanım Ağa'ya mnhtaç köylüleri, artık bn gerçekle • ri 6ğrenmelidirler. S ürldye, Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana yanm yuz vüa yaklasan bir suredir, sanayileşme çabası içindedir. Dünyanın geUşmiş kesıminin lldnci bir sanayi devrimi geçirdigi çağımızda, Türkiye'nin daha ilk, sanayi devrimi aşamasına. dahi gııememiş olduğu; bugünedek kurulan sanaylin montajcı ambalâjcı bir pazarlama sanayiinden ileri gidemedıgi, bu yarun yüzyıllık çabanın bilânçosu çıkanldığında kolayca görülebilir. Sanayileşmenin çok süratU olduğu önerilen 195066 döneminde, sanayiin mılli gelir içindeki oranı Vt> 16dan, »»o 18.5 ğa çıkmakla beraber, kurulan sanayi kendi uzun dönem11 geUşmesi ve toplum yaran ile çelişkili gözukmektedir. Ya, Türkiye gerçek bir sanayıleşmeye geçmek için gerekli toplumsal iktisadî çerçeveyi yaratacak ve sanayileşmenin bu lft montajcı ambalâjcı aşaması kapital birikimi ve teknik geüşmenin hazırlayıcısı olabilecek; ya da, Türkıye Batı kapitalizminin hanHnadde kaynagı ve mamul tnadde pazarı fakir bir yeni sömürge olmar ya mahkum olacakbr. Bu yazı dizisinin amacı, bugünkü yapısıyla sanayiimizin çelışkilerini belirttürten sonra, Avrupa Ekonomik Toplulugu (AET) içinde niçin gerçek bir sanayileşmeye dönüsme olanaklannın tamamiyle ortadan kalkacagını açıklamak olacaktır. T Yüksek israf ıt YatınUbilir Kaynaklara karsı Yüksek lsrat Oranı: Açıkür ki, bir ülkenin yatınlabuir kaynaklan ne kadar kıtsa, bunlan o kadar daha hesaplı. dolaylı • dolaysız o kadar daha verimli olduğu alanlarda kullanmak zorundadır. Oysa, montajcı ambalâjcı sanayileşme yatırüabüir kaynaklann tam bır israfına yol açmaktadır. Monopol oligopol durumları dolayısiyle herbir firmaam kârlılıgı çok yüksek olsa da. bu kârlar hiçbir şekilde ekonoml çapmda etkinligin göstergesi defildir. Çoğu hallerde, gUmrük koruması dolayısiyle yüksek kârlan paylaşmak için çok sayıda firmanm aynı alana girmesinin yarattıgı olumsuz ve israflı rekabet, kıt kaynaklannuzın son derecede kötü bir kullanımına yol açmaktadır. İsraf kaynaklanndan Diri, küçuk sermaye ile girilebilen bu alanlaıdaki firmalann reklam ve ambalâj masraflandır. 1962 de Türkiye'nin tüm egitim için yapüan baskı masraflan 75 milyon ve toplam baskı üretiminin V 36 smı teşkil eder» ken, ambalâj, reklâm, formüler baskıları H 55'i teşkil etmekteydl. 1967 de eglüm baskı masraflan •• 44, ambalâj, reklâm v.s. / baskılan da "b 48 olarak degısmiştir. Ne var ki, reklam ambalâj giderleri lthalâtındaki artış dikkati çeklcidir: 1967 de 6.5 milyon TL, ya yükselmlş, eğitim araçlan ithalinin yansına erışmiştir. Eğer fakir bir ülkede, reklâm ambalâj gibi alanlara basılı eğitim araçlanndan daha fazla kaynak aynlryorsa, bu israf da degil, düpedüz rezalettir. mbalâjcı ve montajcı sanayileşmemızin ikinci özelliği. »tıl kapasiteyle çalışan çok sayıda firmalann, âtıl kapasite dolayısiy le yolaçtığı kaynak israfıdır. Âtıl kapasitelerin, çoğu itibariyle, ithal edilmis yatırım eşyasına dayandığı düşünülürse, bunun döviz israfı anlamı taşıdığı da açıkça or taya çıkar. Fakat döviz israfı bununla da bitmemekte, âtıl kapasU teye rağmen bir de bu mallardan ithalât yapılmaktadır. Bu konuda, İkinci Plân'da «Karayolları Taşıt lan îmalât Sanayii» gibi gerçek snlamda bir montaj sanayii : çin verilen bügi (S. 515 9) çok tipıktir. Toplam sermayesi 250 milyon ve yatırunları 100 milyon TL. olan 14 firma için plân kurulu kapasitenin Birinci Plftn döneminde kullanılamadığı gibi, tkinci Plân döneminde yılda °/oll.4 gibi bır gelişme hızına eriçse dahi, yine de kapasitenin tam kullanılmasının mümkün olamıyacağı belirtilmektedir. Buna karşılık, 1962'de 581, 1967'de de 385 milyon TL. lık ithalât yapıldığı tahmin edilmektedir. Boğaz Köprüsü gibi, bu mon taj sanayüni palazlandırmağa yar dun edecek bir «özel teşebbüsü kal kmdırma yatırımunin dahi bunu kurtaramıyacağı böylece anlafila bilir. R Döviz gideri Tüketim sınırlanabilir mU asarrut • Yatınm Oramnı Artırma Gerefine karşı Tfük sek Gelirli Suııfların Tükeömini Sımrlama Imk&nsızlığı: Millî geUr içindeki tasarrut yatırım oranının yükseltilmesi, oilindigi gibi, gelişme hızımızı belirleyecek belli basU birkaç ctkenden biridir. Genis halk kitlelerinin esasen asgari fizyolojik bir geçim seviyesinde bulunduğu düşünülürse, tasarruf • yatırım oranını yükseltmek için başlıca kaynagın yüksek gelirli sınıflaruı tüketlminin kısılmasının veya hiç olmazsa gelir artışlannın tasarruf yatınma yöneltilmesinin gerekecegi ortaya çıkar. Oysa, bu sonuncu sımluı iktidarı elde tutması dolayısiyle kendi tuketünlerini kısacak kararlan almalarının söz konusu olmaması bir tarafa, bu sınıflann tüketlra ihtiyaçlaıını tatmine yönelen montajcı • ambalâjcı sanayiin kânnı asaltma endişesi de bunu imkânsız hale getirmektedır. Türkiye'deki ortalama gelir seviyesine göre, «lüks imalât» D T Sonuç nrannı belirtelim ki, tngillz kamn ldaresi teknifi; organizasyon bakmundan nıodem yönetim ilkelerlnin, personel bakımından egitim ve gelişme Ukelerinin, ftcret idares* bakımından ise «W degerlendinnest» ilkelerinin ısığına göre yeniden ddzenlenme jolundadır. FTLTON Komitesi raporunnn, bize öğrettiği en önemli sonuç budur. A KOCAN ESKİ&EÜ VAR. M O KAPAC < # £ BJB. BİPLERİNE KyFRE ÖVtZ TASARBUFT YERtNE DÖVİZ GİDERİNİN BÜYÜMESt: Montajcı ambalâjcı sanayıleşmemizi savunanlara göre. bu sanayileşme üretimin bn veya birkaç aşamasımn ülke içinde yapılmasıyl» döviz tasarrufu yaratılmaktadır. B u savunmanm gercekle pek ilgisi yoktur. Bir kerp. döviz tasarrufu. ancak daha oo ce aynı miktarda ithal edilen bir mal yurt içinde imâl edilmeye bas landığuıda sözkonusu olur. Oysi. sanayilefmemiz daha önce «fiilen« ithâl edilen değil de «potansiyel» olarak ithal edilebilecek malların nihal üretim aşamasımn yurt içinde gerçekleştirilmesine dayanır. Dolayısiyle, ülke içinde üre tim başladığmda fiilî bir döviz ta sarrufu değil, fakat aramallar, ya tınm mallan, patentler, lisanslar ve yabancı sermaye ile işbirtiği ha linda k&r transferlsri içia, ftiiî bir döviz çıkifi baslar. tkinci olarak. lâstik, kimya, makina imalâtı (elektrik roakinalan dahil) gıda sanayii gibi, tipik montajcı ambalâjcı a n a y i dallan yabancı serma yenin hftkim olduğu ve toplam ya bancı sermaye yatuimlarmm ','» 68 gibi yüksek bir oranınm yönel diği alanlardır. Bu alanlar aynı zamanda, ' ı 60M gibi çok yüksek kârlıkla belirmektedir. Ana şirkct ten yapılan hammadde ithalâtında fiyatların yüksek tutulmasıyla ortaya çıkan döviz kaybı bir tarafa. kftr transferlerinin daha bugünden Türkiye'nin baıına dert olmağa başladığı anlaşılmaktadır: 1962'de, yâni Birinci Plân dönemi başında, yıllık kâr transferleri o yıl gelen yabancı sermayenin »' ,» 23'ü iken. dönem sonunda bu oran *'• 7Ce vükselmiştir. Buna transfer edilmeyip ülke içinde bırakılan kftrların çoV yüksek kâr ora nı dolayısiyle ilerde alabileceği çapı da eklemek gerekir. Nitekim, Dr. Baran Tuncer'ln yaptığı bir hesaba göre. 1967'de top lam ihracat gelirinia •İ3 unü tes kil eden «transfer edüebilir kazançlar» 1976'da V» 10'a, 1986'da •i 35'e yükselmektedir. Kısacası. döviz girişini yükselteceği iddia edilen yabancı sermaye, tam aksine, önemli bir döviz çıkıj kaynağı olmaktadır. i ••••••••••••••«••••••• •••••••••••••••••••><•••••• j VEFAT F8*ırlye Daea'nın çok Vıy metil ve vefakAr eşi. USur Dag», Lemın I»ga ve Neriman Sapoîyo'nun babalan, Şaban Kaımi Daga ve Fatma Oran'ın ağnbeylerl. Süreyy» Oran'ın kayınblrnderl. Ha'.an Dapa ve Melike Sapolyo'mm dedeleri, Haluk Daga ve S»hap Daga'nın •mcalan, Sııkni Dag?'nın «mcazadefi. Biltn Malkoçlann da» yısı Emekll Hukuk Hâkimi Hasan Tahsin DAGA Pazar ak;amı Hakkın rahmetir.e kavuşmuçtur. Cenai'esi 4 Şub»t Salı günü (bugun) ögle namazını rruteakip SisU camiinden kaldırılarak Zncirllkuyu m*r»rlığını defnedilecektlr. Mevla rahmet eyleye AILESİ Cumhuriyet LAl.E AKIKAN Ue tLMAY TEK'ER nU«nlandılar Ankara 321983 Klub Bulvır Cumhııriyet 1248 KAYIP KIZ 1956 dogumlu Samaun Vılâyemın Çarçamba tfizasına bağlı Gımey koyunden Mehmet cızı TESEKKÜR Kıymetll v»rIiğiTnız özet ALÎYE GÖRKEY'in gerek hastalıgında »rıvan, tedavi eden, gerekse filümünde telefonla veya bizzat gelerek »cıınızı paylarmak l'it'unda bulunan dostlarımi'a, yakınları5»kkürü bir borç bil'riz. Y B Iş ve İşçi Bulma Kurumu Genef Müdürlüğünden Bır adet 10 haricî 100 dahilî, bir adet 5 haricî, 25 dahılı aboneli telefon santralı yeniden satınalınacak bır adet mevcut santralın da yeri Ankara dahüinde başka binaya nakli kapalı zarl usulü ile yapılacaktır. İsteklüer şartnameye uygun olarak tanzim edecekleri kapalı teklif mektuplannı 10.2.1969 günü saat 15.00 e kadar Satınalma Komisyonunda tevdi edecektir. Bu ihaleye ait şartname: 1 Ankara'da: Sıhhıye Cemal GOrsel Caddesi No: 10 da Levazım Müdürlüğünden, 2 İstanbul'da: İş ve İşçi Bulma Kurumu îstanbul Şube Müdürlüğünden, 3 İzmir'de: Iş ve tççi Bulma Kurumu îzmir Şube Müdürlüğünden. Bedelsiz olarak verilir. Kurumumuz: 2490 sayılı kanuna tâbi dcgildlr. (Basın: A. 588210634/1232) İLÂN 1 79 Aralık. 1968 tarihlerinde Ankara, Istanbul ve İzmir gazetelerinde yayınlanan üanlarla bütün Türk sanatçüan arasında yanşmaya çıkanlmış bulunan İstanbul Radyosu stüdyo binaanın dekoratif yönden değerlendirme işine ait projelerin teslim süresi 10 Şubat 1969 tarihinden 25 Şubat 1969 günü saat 17.00 ye kadar ertelenmiştir. 2 1 inci ödül (Telif hakkı75.000. TL. uygulama dahil) 10.000. > 2 nci ödül 7.500. > 3 üncü ödül 6 adet mansiyonherbirine 2.000. > 3 Yanşma ile ilgili dökümanlar İstanbul ve îzmir Radyolan Müdürlüklerinden ve Ankara'da Genel Mödürlük Malzeme Müdürlüfünden 25. TL. karşılığı temin edılebilir. 4 Projeler en geç 25 Şubat 1969 günfl saat 17.00 ye kadar tstanbul Radyosu Müdürlüğüne teslim edilecektir. Posta ile gönderilmis olanlann, mezkur tarihe kadar adı geçen yere ulagmıs olması şartbr. Teslimde geciken projeler yansmaya katüamaz. fBasın: A. 058010882/1287) ir diğer israf kaynağı da. özellikle karayolları taşıtlan mon tajma verilen hızla, Devlet Demiryollan ve Denizyollannca taşınan yolcu ve yfikteki azalıjın yarattığı âtıl kapasite olmuştur: Devlet DemiryoUarmda aylık yol cu Km. 1959 da 382 binden 1967 ae 358 bine; eşya tonu da 1279 dan 1.157 ye düşmüştür. Azalış Denizyollan iç hatlarında çok daha bİ rizdir: Aynı yıllar arasında yolcu »ayısı 92 binden 59 bine, yük tonu da 25 binden 8 bine düşmüştür. Bu denli israf, büyük bir tüketim ekonomisi olan ABD'de de her halde yoktur. Kaldı ki, tüketim ekonomileri ayakta durmak için bu kaynak israfını yapmak zorundadır. Türkiye ise, bu ekonomilerin üretim gücüne erişmezden çok daha önce israf alışkanlığını almaktadır. ukandaki «çıklamalar, dış ka pitalizme ve yabancı sermaye ye dayanan montajcıambalai cı sanayileşmenin en göze çarpan çelişkileridir. Bunlara daha nicesi eklenebilir. Fakat bu kadarla dahi, bu tür sanayileşmenin Türkiye nin tüm gelişme hedeflerine aykırı düştüğünü göstermif olmak gerekir. TT>:T» ve meslekdsşlarırr'iza te Dr Ekrera DOUT AiİP'i ıdına 30 Ocak 1969 Ferşembe günü ssat 14 te Iît?nbul'un Istir.ye ilçes".«le fcayboîmuştı:r. GörerıleTC ve ilgılılere duyunıhır. Arayan: Ağabevni Bilil Vnon İ«lâıpojlu LokrtntiM İ«ttnye Cumhurivfi 1233 HANİFE TUSÜN Herij Rek: 3061247 I A RI N: AETnin amaçlan Te işleyişi Vefat ve Teşekkür Mualla Tenger ve merhum Ahmet Tenger'in kızı. Saadet Arıcan, Tacünnlsa Esensoy'un kardeşı, H. Akmırza. Sldıka Çardakh ve İhjan Akel'Bı yefenleri, A.E G. ETÎ A Ş. menfuplarıııdan VEFAT Ki|de Vilâvetınm kadim «?rafınian mertıusı Fuat Bey ve Munıre Hanınrı kerımesi. Erkânıharb bmbisısı merhun Mehn.et Çevkı 'Kıztaşı ı Bev:r zevcesi FİRDEVS SOYLU Hanım vefat etmıstır Cei»7esi 42:P6? Solı ırnıı E^kı$ehır Çarşı camıinde eda ediİMe1! oğle namazıni mjteakip ebodî ıstırahatgâhına tevdı e'Jıl^cen tır. Mevlâ r?hmet evif/e AILESİ Cıırrt nrıvel 1243 OYA TENGER'in 30 Ocak 19«9 tarihinde elim bir trafik kazasi ne'icesınde ve'atı dolayısiyle derm asımızı paylaşan akraba. dost ve yakınlarımıza. mesai arkad»=larına. muejseselere te?ekkL:nı taorç b liri» AILESİ Cumhuriyet 1239 Doktor Op. Pazar hazırlama •••••••••••••••••••• • U II K I I» K • ;: farık Z. Kırbakaı \ J • i Uerl Saç ve JSÖhrcVı Hastalıkları Mötrh»»sı«ı Ntiklll Cad Parmshlııın No H TPI; U ıf N tLLt SANAYti GELİŞTtRMEK AMACtNA KARŞI OIŞ KAPİTALİZMİN ÜRETİMİNE PAZAR HAZIRLAMAK: Montaj cı ambalâjcı sanayilejmeyi »yıran başlıca özellik, yurt içinde blr <millî sanajn» kurulması yerine, dış kapitalizmin ara malları, yab rım malları, patentleri, lisansları VB.. için bir pazar vanıtmaktır: her feyi ithal edilen bir mt'j burada flfeleyip, ambalajlayrp. parealan m blrleftirmeğe v> pasar açmtSa dâyandığı için rerçekte »BzİconuIU olan di4 kapltalianin tOkatim malı olarak lçarl aokamtdıgt mıl t lan dolayh yoldan is*ri lokup pai Ziyaeddin Maktav Knlak. Baran, Bogaı Ağıı Çene Cerrahlsi Mütehassısı T»kslm Receppass Cırt ^ J * • r ••••••••••• •»»••••••» bugün Cumüuriret SATILIK I'ABRİKA ARAZİSÎ Kâgıthane'nın merkezinde Bema Yener iş fabrikalan arkasındB çok verimli kuyusu üe atölye binalan bulunan fevkalfide elverisli dört dönüm {abrütt arazisi sahibinden satüıktır Müracnat: Telefon: 49 99 50 İ? ReklAm: 132/1229