Katalog

"••*{ SAHtFE tKİ 4 Aralık 1969 CUMHURÎTET lem ve boylamsız bir tepki halinde dışarı vurdugu ve olağanüstü buluştuğu stadlarda yaşanan mutsvr olaylan hatırlamak engel olunamıyan bir çağrışundır. Olüınlerle sonuçlanan hattâ küçük iki yabancı ülkeyi savaşa sürüKleyen maç kavgalanndaki bu öldürten heyecanı incelemek zoruntafu ortaya "ıkraaktadır. Heyecan, (coşku, emotion) tcrimi Latince (emovere) sözcüğünden aktanlmıs olup, C05turmak, kışlortmak, kanştırmak, anlamında kullanılagclmektedir. Bu duygusal yaşantınra, kişiyi ve çevreyi tedirgin etmcyen normal davranıslar yaratması, çok kez insana enerji verici ya da birikmiş enerjileri açığa çıkancı ve yüceltici olduğu tammJanmaktadır. Ancak, faeyecanların özellikle şiddetli ve kontrolsüz olduklan zaman, normal yasantımn dısında davramşlara ve eleştirilebilinecek coşkunluğa yönelttiği görülmüştür. ÜTÜTEÇStZ bir gözle b W B le, kişiyi dehşete düşürenbatoldıgında enduygularm OIDÜRTEH HEYECAN ve MAÇIAR B ASABİYE MÜTEHASSISI cut ve sesli ifadelerin tarkh oluşu tespit edilbitimine kadar devam etmekte, sonunda bümi?tir. örneğin: Gol pozHyonuna giren bir yük bir pişmanlık içinde saldugan davranış, oyuncuyu bir kısıtn seyirci tcasıtraıs durumda oluşumunu sona erdirmektedir. korku ile titreyerek. diğer bir kısnu bötün tnıvvetiyle bağırarak, sevinç çığlıklan ve tepinmeleri Ue göılemektedir. Tf Yİ ya da kötü coşkunsal davranış çocnk. D herecanî enerji, eğer beklenen şey * ken yaşanan olarlara bağlanmaktadır. Şu olursa. birinci şahısta korkndan ofkeye, halde heyecanm en etkili »ekilde kontrol ve olmazsa. Urinci şahısta sevincteıı öfkeye dönübirimlendirilmesinin çocukluk çağında başlaşiir. Demek ki. sonuç ne olursa olsun, öfke, difi açıfetır. Bıınn biunek «işiyi heyecanlsrmtaraftarlardan birini etkiletnek durnmundadır. da eneelletneye pek yardımo oltnavahilir. LâBn duygunun taşkınhğa iticiBjji ve kışkırtmakin çoc^klann emosyonel terbiyesine başlıc» larla aşın derecede artışı, kisivi kiiltürel smıyardımcı bir anlam taştr. Tetlşkinlerin a^ın rın dışına çıkararak ilkel duygular nlarak vadavranışlannı enRellemelerine yardım edecek sıiandırabilecegimiı vurtnak, ktnnak ve öldürbir formül yok ıribi Rorümnelrtedir. Çünkfi, mek güdüriine yöneltmektedir. Böylece norher olayın özel bir ftçmişi bulunduğu için malde var, fakat bastınlmıs olan sınrjrsız benberbirini az çok farkh WT şekilde tedavi etcillik ve giiçlü bir yıkma isteği, iki t«mel ruhtnek gerekmektedir. Bu demektir ki, gelişrai; sal özelUk olarak davranışlann kontrolüne yetbir kişiye yeniden terbiye lânaıdır. Heyecanv kili olmaktadır. na hâkim olamayan bir ferdin. heyccanına hâkim bir insan haline ffrçivennesi nâdiren olSahalarda serbestçe korku, «evinç. öfke, maktadır. Bunun uğraşısı nzan ve yavaîtır ve kızma, pırur ve hiddetlenme şeklindeki heyeçok kez. psiknlojik açıda yardım eden bir kicanî enerji ortaya çtkarken, Insaoda gizlt olaşinin devamlı yöneticfliğine ihtiyaç vardır. rak hastınlmış olan agrealv (düşmanca) dayEnian ve Sldürücü davranı$a yönelişi de beraKuîretli bir içtepiye veya istejce enpel oluberinde süriiklediçi tarrnnlsmnaktadir. Bn tanunca, ortaya çıkan heyecanî Rerilim: birçok raftarlar arasında bir ç ı | tibi böyümekte, insanlann bulundnğu bir dünyada bajkaUrımn ruhsaı enerjinin sportit amaca yönelen etkinhaklanna ve isteMerine u>Toak zorunlufunu liği. herhansi vanlış bir davranış ya da sözle erkenden öğrenmeveiıleriJe ve ne pabasina olursakımlacak bir saldın haline gelmektedir. Bu sa olsun kendi bildijtine giden ve çevresiyle arada zater üstünlüpü ve coşkunlağn içinde dnstane işhirliJH yapmavanlarda, nkimlması karşıt saldın ya da savunmaya gene aynı aggerekü davranışlan ve sosyal haksızhklan yaratıcı bir faktör olduğuna g6re, birçok bozumresivite ile geçilmekte, böylece sportit bir aıiUv lann çoukluktan itibaren önlenebilmesi, öfke yrç için knrnlan stad, bir anda gladyatör aretaşkmlıklannı giderici olduğu söylenebilir. Annasına dönmektedir. cak o zaman stadlarda ortaya çıkabilecek nOrtay» çıkan bu Sldürtea herecaa, enerji ymn. topTnmsai »çırta da rBverrtHT ve korlra•uzca karşüanabilir. Sonuç Parçala ve hükmet Emperyalizmin geleneksel bir stratejisi vardır : c Parçala ve hükmet !• cümlesinde toplanır bu stratejl Çok uznn yılların ve uzun denemelerin söıgecinden geçmiş. arınmış. basarisı onavlaomış bir usuldür. L'sta yöneticilere sahip olan emperyalitm, ö*ellikle mazlum ülkelerde millî güclerin birlesmesinden çok korkar. <;ünkü nerede milliyetçi bilinç toparlanır ve yofcunlasırsa. orada emperyalizmin eline pasaportu verilir. Bu kfisede daha önee yazdıgımız gibi gerçek bir Türk düsmanı olan Churchill bile îunanlılann tzmir'e çıkmasına karşıydı Çünkü düşman istilâsının Anadolo'da millî gücleri birlestirrtıesinden korkuyordu. Anglosaksonlar'ın «parcala ve hüktnet» biçiminde özetlenen geleneksel politikası. Hindistan'dan Arabistan'a kadar tum voksul ülkelerde nıun yıllar bilinçle uvgulandı. Hindi«tan. dil, din, mezhep ayırımlanyla donanmıs bir Uoca fllkediT. Ineiliz. 480 milyonluk halkı birhiriyle çatıstırarak istediSi gibi kullandı. 400 milyonluk gizligiic. hiçbir zaman bir araya geüp emperyaliste karsı çıkamadı. Arap balklarınm bugünkü balı de ibret vericidir. Bölök • pörçük kırallıklar. seyhlikler. sultanlıklarla parsellenmiş halklar, toparlanıp nluslasamıyor. AngloameriUan politikası. nstalıkla birbirine aflşürüvor Arapları Bu volda paTİak numara körfez sevhleri arasındaki iliskilerdir. Petrol bölgelerini suni şeyhliklere bölüp çerici dÜTenleri empcrvalİTmin isine geldi|i gibi devara ettiren AroeTika, bölük porçük seyhlikler araamda istedifi gibi at ovnatmaktadır. Türkiyemizde öteden beri süreçelen bir gerici ve bfilücü akımlar edebivatı vardır. Bu edebivatın «erçege döniik yanını dikkatle İncelemeliyi3. Son virmi yılda tarikatlerin. mezheplerin, gerici akımlann alabildiîine gelismesi tesadül deSHdir Tarikat şeyblerinin. asiret reislerinin. Amerika Turkiye'ye ayak bastıktan sonra yeniden itibar kazanması ve sivasi iktidarda nüfuz sahibi olması bir tesadüf değildir... Dogn'da, Batı'da milleti parca parça istîmlâk etmive calısan eeri akımlann yanısıra, milli bilînci göleeliven iimmetçilik akımının Amerikan üsleriyle birlikte Anadolu'yn kontrol altına alması bir tesadü» degildir. Amerika, öslendigi mazlnm ülkelerde, milliyetçi bilinein gelismesini ve milleti millî beraberlikte birlestirmesini istemet. Nitekim Tunçkarat Raporu adıyla meshur olan Amerikan casusluk belgesinde «parcala ve hiikmet. politikasının açık seeik olarak kabut edildiS eörfılüvordu. Bilindigi gibi ÎS Aralık 1985 tarihinde Türkiye'den Amerika'ya yazılan gizli rapom, Millî Birlikçi Haydar Tunçkanat ele geçirmis, ve parlâmentoda açıkiamıstı. Bn raporda Atatürk'ün milli politikafi. Ikili Anlajmalar, Csler konusnnda yogunlaşan ıUnhalefetin TSrkiye'deki Amerikan çıkarlan için büyük tehlvke oldugu belirtilerek deniyordo ki : « Bu sebeple, herkes müttefiktir ki. bu tehlike, muhalefetin tedrici sekilde parçalanmasını, ve bütün anulanmıyan sonuçlanyla birlikte, sol ve sol eğilimlerin benzeri birlik yaratmasını önlemek üzere boğulmasını tahrik eder, hattStoizibuna zorlar. Diger taraftan çok müessir taTafsızlaştırma çabalarının daha başarı ile uygulanroasının müşterek gayretlerle sağlanması gerekli görülmektedir.» Aradan dört yıl geçmistir. Tnnçkanat raporundaki tavsiyeler başanyla uygnlanmıstır... Isçi Partisi parçalanmıs, Halk Partisi parçatanmış, aydınlar parçalanaııs, gençlik parçalanmış, sol ve sol eîilimll milli antiemperyalist muhalefet birbirine düsürülmüstür. Birkaç gün once g»»etelerde çıkan bir haber, Amerika'nın, Tfirkiye'deki millî sol nmhalefetin birlesmesinden ne derece çekindigini göstermesi bakımından ilgi çekicidir. Altıncı Filo' nnn Oeak ve Snbat aylan içinde tstanbul'u «yaret etmesi bekleniyoKİu. NATO çevreleri bu ziyaret konusunda israrlıdır. Bnna karsılık Türkiye'den lenein derslerle Amerika'ya dftnen CIA memnru Robert Komer «ibi yttkililerin ne düşündükleri dikkate deter. Zira Altıncı Filo'nun Türkive'ye gelmesi konosvnda tereddüt içinde bulunan Amerikan Elçiliğinin bir yetkilisi demistir ki : « .Altıncı Filo'nun lstar.bul's gelişi ortalığı karıştırmaktan ve sol'u birleştirmekten başka bir işe yaramıyacaktır» l«ı ' T^rkiye'rfe' golvrt1 bl^le?Tnesin^ isteiırt^r«W"AmeTika:.:'"~ :• Zrr», mUlî gücWf'bİrleştigt «amaıf »parçeî*ve hUkmet^ po;• litikası ifl»s edecektir. Angloaraerikanlar bn gerçeği çok iyi bilirler. Tonçkanat Raporo'ndan bn yana yüriîyen nygnlama da bilgileTİn iyi deterlendirildigini göstetiyoT, MUlî cephenin yogunlaşmasına sebep olaeak her çesit davranıstan çekinmek.. ama koraprador kapltalizmini elaltından adım adım yerleştirmeye çalı«roak. VVagbington'un Tnrkiye'deki stratejisidir. Bizim solctılar da birbirierinin gırtlağına «anlarak bu politikanın başanya uiasraan için bayli gayret harcamaktadıriar. M Dr. Erdoğan AYDOGAN Engclleme Gelisim EBEKLERDE ağlamak ve tepinmek şekUnde başlıyan aflektif davTamşın tasıth oldugu olgunlaşmanın ve beyecan denetiminin ancak çocukluğun ileri yaslannda gelîçtiği gârülmüsttir. uenebiUr ki, çocuk büyudükçe çevresinde olan olaylar, onda heyecanî tcnusunu arttırmakta ve aym zamanda kontrol mekaruzmasım çahştınnaktadır. GeneUikle, bir arzımnn önüne geçilmesi, bir fifcrin önlentnesi, bir amacın yitirilrnesi kv 91de asağüanma ve itibanıu kaybetme korkusu seklindeki duygu öfkeyi dogurncudur. Bu Ise, d*vranışlarda insanı taskmhğa yönelticidir. Öfkeyi ortaya çıkaran, başlıca nedenlerin fene çerredeki kişilerin karsıt aşın davranısı, fifcri ve hevecanlan oldufn bebrlenmiş olmaktadır. Aym dış şartlarda emosyonel davranışın Jdjiler arasında farklılı&ı tespit rdilmiştir. BelU bir kültfir içinde olanlarda bile bu ayırtı ortaya çıkmaktadır. Çunkfl, insanlar bir dururou ya da olayi algı ve yorum bakımından farklı yeteneğe sahiptirler ve dolayısiyle tepkjleri de genellikle farkh olmaktadır. Bu tarkb davranış kişide yüz ifadesi, beden duruşu ve ses tonu defişikliği şeklinde göriilmektedir. öyle ki, aym maçı ideyen seyircilerde yüa, vtt B AÇLAR. orçaniımada birikim emosyonel potansiyel enerjilerin, rahaV hkla kontTOllü olarak de^ar; olabileceji yfikaek tercih değeri kazanmı? ve h«.ttâ bir sosyal eğithn müessesesi olarak türlü şekilleriyie kabullenJhnektediT. Kişi karşılaşmalarda ne rapacağını bilir ve bunn vapr.ıak için kendisinde bulunaiı coşkunsal yeteneğe gövenirse ve bvnnı kontrol aitında bulundurursa emosyonel d»vramşı tamamen iütenmez bir $ev değildir. Ancak bu davrani; emajanda normalde bastın)mış fizli dâşmanhk ve öldarncö hislerin, heyecanî serbesti sonu başı bo? dolaşmasi ve hattâ bir yerde. maçta çalibiyet ile tatmini düşânülurse stadların her an sakınealı bir atmosfere girebilecesi beklenebilir. Onun için. bugün sinema, radyo. sazete ve tHevtzyon aracılığı ile marların yayını çocuklar ve yetişkinlerin emosyonel egitiminde hilhass.. zararli heyecanlanma hatlerini düzeltmede çok etkili olduğu kesinleşmiştir. BBylece. birçok kişilerin toplum içindttd heyecaa kontrolü yoksunlafu etkisiz bırakılmaktadır Bu arada, taşkırtıcı müzik âletlerinin ve mmisolartn. özel tutulmuş alkışlayıcı kişilerin taraftarlar tarafmdan bir riavanı«ma olarak ve karşı tarafın sinirini bozmak için etlrileyict yenilgi vasıtası olarak trullamlması. emosyonel tonusun serbest olduğu bu sahalarda zararlı birer tesir gosterdiği tanırnlanrnaktadır. AÇIARDA oldürücü davranışlann önlenmesi sağdııyusu ton'vetli kişilerin ve otoritelerin sahalarda kat'i surette gerektiğini haklı gSütermektedir. Ayrıca taraflann naklı, terhiye dahilindeki fösterileri, hoşgörüyle karşılanabilme etitimi ve spor anlayışımn yenilme derecesinde de bir üstünlük kazanabiteceğinh. öğretilmesi çerekli sörülmektedir. Stadlarda öldürten bu heyecanm doğmasmda, insan olarak yaşamanm ve insancn mücadelenin dışında toplum nevroztnts sürüklenişte ve ne şekilde olursa olsmj aşın davranışlann engellenememesinde sorumluluğu, bîzzat maça (ridenlerd» ve heyecani enerfllerini harekete geçirirken ortaya çıkan enerjinin kinetik hale geli$indeki zararlı sonucu bilmeyenlerde aramak ve bu açıdaki yeteraizlikte toplumsal egitimi »uçlu bvlmsk gerekU görülmektedir. • Bayaı'm senatör olması mümkün değüdir Neyi tartışıyorsunuz saym senatör Ahmet NusTet Tnna, «ıyın Senato Başkanı ve onun bajkanlık dlvanı.. Haydi bizira polltikscılanmıı Anayasayı okumak zahmetine katlanmıyorlar, siı Anayasa profesorleri farkında değil misiniz ki Bayann tabii senatör obnası kanunen, huknken, Anayasa bakımından mümkün değildir. Sade Bayann değil, eski Cumburbaşkanı olup da yüksek tahsili olmayan hiç bir vatandasm mevcut yasalar karşısuıda tabii senatör olmasuıa tankân yoktur. Tartışan saym baylar farkmda değil misinlz ki Anayasamuın 71 nci maddesi senatör olabilmek için ortaya iki temel şart koymuştur, biri yaş, diğeri de yüksek tahsil. Yani senatör olacak kişi hem 4fl yajuıı aşmış, hem de yüksek tahsilini yapmıs olmak mecburiyetindedir. Şimdi bir de Bayar'ı tabii senatör yapmak isteyenlerin okuduk • cannettikleri 78 inp maddeyi beraberce gözden getirelun: ' «Cumhuriyer Senatosu genef oyla sççilen 13» iiye He Cumhurbaşkanınca secilen i% üyeden IPÖrBİur. 1?inıdi Anayasanın bu konuda getirdiği istisnalan okuyarak öğrenelim) 13 Aralık ]96t tarihli ve 157 sajılı kanunun altında adlan bulunan Milli Birlik Komitesi Başkan ve üyeleri ile ESKİ CLMHUBBAŞKANLARI YAŞ KA\Dl GÖZETİLMEKSİZİN lyaj ve tahsil kaydı gözetilmeksizin demiyor, yalnız yaş kaydı gözetilmeksizin diyot» Cumhuriyet Senatosunun tabii üyesidirler. Tabii iiyeler (yani eski Cumhurbaşkanlan) Cumhuriyet Senatosunun diğer üyelerinuı tâbi olduklan hükıimlere ıvani milletvekili olmak için gereken şartlarU 4 yaş 4 tahsil «artlanna) tâbiditler. Sanun yazılırken, Millî Birlik Komitesi üyeleri arasında kırkmı doldurmamış genclerin bulunduğunu hesaba katarak, ve bir gün kırk yaşına gelmedcn eski bir Cumhurbaskanı olunabileceğini de hesaplayarak Anayasa yalnız Milli Birlik Komitesi üyeleri ile eski Cumhurbaşkanlannı senatör olabilmek için yaj kaydından istis; na etmiş fakat bunlann hiç birini tahsil jartmdan istisna etmemistir. Bizim kanaatimize göre Bayann bu sartlar altında Senatoya girtnefi kesin olarak mümkün değildir. Meğer ki bir yüksek okuldan (İngenieut en politiaue) diplomasını tedarik eyleye.. Bu meseleniıı altına bir çizgi çizdikten sonrm bu konu ile llgili bir iki şey daha soyleyelim: Bayann >üksek tahsili yoktar ama, galiba birkaç tane fahri doktorluk payesi vardır. Tahsil derecelerioi imtihanlarla aşmadan doktora belgesi alanlan yüksek tahsil göraıü; saymamak için hiç bir scbep yoktur. Sayın profesorlerimizle, politikacılanmız siyasal bağışla yetinmeyerek Bayara mutlaka bir senatorlük vermek istiyorlarsa fahri doktoraların ciddi doktoralar gibi değer ta$ıyacağı hakkmda raütalaada bulunabilirler ve Meclise bir kanun teklifi de sunabilirler. İkinci bir mesele daha: Hukuken senatör olması mümkün olmayan Bayar, Senatoya girebilmek için ilgililerden resmi bir dâvetiye bekliyormuş. Bir insanın milletvekili veya senatör olması herşeyden evvel kendi arıu ve iradesine bağlı olan bir keyfiyettir. Eski bir Cumhurbaşkanı eğer tabii senatör olmanm şartlarııu haijse ve Senatoda bulunmak îstiyorsa Senatoya başvurur. yoksa Parlâmento hiç kimseye hattâ eski bir Cumhurbaşkanı da olsa «Acaba lutfedip benim sıralarımda boy gösterir misiniz?» demez. Cîltucl Unlıtıtı Anneler,bu müjde size: IMEYİR Woohnark damgalı "saf yeni y ^ cocuktrikolanrn pıyasaya sundu. •ııııııuıuııııııııııııifiınııııııııııııııiMmıiMiııımniM İlk sayısı kısa sürede tükenen : YENİ EDEBİYAT dergisinin 2. savısı çıktı. Yepycni bir düzenle çıkan Aralık sayısında: Soguk günler geldigelecek. Hiçbir §ey yünün yerini tutamaz. Yün soğuğa en iyi kar§ı koyandır. Yün en sıhhidir. Neyir'in çocuk tririplannı hergün yıkayın. Çekmez. Bollasmaz. Kecelesmez. VVoolmark damgalıdır. Garantilldit VVoolmsrk Denetimi Cevdet KUDRET. YAHYA KEMAL'in hiç yayınlanmamış bir mektubunu açıkladı. Abdülbâki GÖLPINARLI. ORHAN KEMAL'in sanatı üzerine yazdı, Herbert MARCUSE, JP SARTRE'in felsefesini eleştirdi. Kemal TAHİR, «Gerçek ve Roman Gerçeği» farkını anlattı. FiVıret OTYAM. YAKUP KADRİ ile konuştu, Fransa'da edebıyat ödüllerı verildi Büyiik boy 36 sayfa. 230 kuruş. ALTIN KİTAPLAR YAYINEVİ İstanbul Cumhurivet 14510 İndirimü Taksitle Kitap Saîışlan Bunrfon tam 90 t«ne evvef Uk e/ektrifc ampulünÜ icsrf eden Thomoı EDISON, ifik/onrfırmo alanında btttün dünyada yeni bir çıjfır oçmıştır. Saf Yeni Yün Yün, garantisini WOOLMARK'tan eşsiı güzelliğini NEYİRden alır. MAY VAYINLARI, 1969 sonuna kadar yayınladığı kitaplan peşin yüzde tırk indirimle satmaktadır. Taksitle kitap alanlara da yüzde otuz indırım uygulamaktadır Tafsilât ve kitap listesi Cumhuriyet gazetesinin bugünkü Yayın Hayatı sutunlanndadır. Cumhurivet 14öO8 Bugün Türkiye4e aynı itim altında, en son teknik imkSnfar/a, uzun ömiirlU, ftvkalâdt bol ıjıklı ve az lorflyot/ı imâl edrlmektedir. JA Consulting Co Limited <J12 yaşlan arasmdaVl erkek ve kız çocukîan iç!n 3456 bedenl«rd«. 1970 modaaı. Eşsiz bir çeşit zanginliği. fıatlar: 62,50 ı l i 106 lira arası t 3 s g Siyaso) Bilgileı fakültesi Dekanlığından Takültemizin Kuruluşunun 110. Yıldönümü 4 Aralık 1989 Perşembe günü saat 17.30'd» Fakülte'de kMtlanactktır. Meıunlânmızm Kutlama Tnrenini ?ereflendirra«leri rica olunur. .Üanoiüt: M81/14&22 Hmnıınt HüRDft PLâSTIKLERtNİZİ DEGERLENDİRÎNİZ Her cms ham plftstik istenilen renklere boyarur. Hurda plastikleriniz granul sekline sokulur. We are a ( ı m of Management Consuitants heıpıng ındustry and commerce ın all aspects of management problems. including advıce on and implementation of managemert techmpues We reauıre men of highest caübre who can meet ihe chaiiange confrontıng management ın Turkey. A unıversity degree and ındustrial expenence is essentıal Age group 35 45 Management consulting expenence would be an asset Please apply ın vvrıtıng, gıvıng full detaıls Of currıculum vıtae to: Tel: 27 71 84 IST. hâncıhk: 5457/14521; 1 J. A. Consulting Co. Ltd. Bayındır Sokak 12/2 Yenişehlr, Ankara . Cuio : A. 18645 26402.14504;