Katalog

Dr. JOH> KING FAIRBA.NK Harvard Unıv Tarıh Profesonı (1840 . 1950) Feodalızm ve emper\alızm'den kurtuluş 1911 Burjuva Devrımi'nin baçarısızlığTıin İç ve dıs nedenleri, Amprıkan emperyahzmı açmndan A^a'nın ve Çın'ın önemı konularını kapsavan onemlı bır araştırma Turkçesı : Asist. ÜNSAL OSKAT 40(1 sayfa 15 T L . D OGA N T A T I M V İ P.K. 120 Cebeci A n k a n (Cumhurıvet 11S78'1 Çin'in sömürgeleşmesi ve Amerika'nın Asya politikası 46. yıl. sayi: 16230 umhuriY K u r u c u s u : TUNTJS N A D Î Telgrsf •« mektup Telefoniar: 22 42 adresi: 90 Cumhunyet istanbul Posta Kutusu 1 tstanbul No 246 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Iki dergıyı bıraraya getıren 36 buyuk sayfahk yenı şekhyle VARLIK yıne edebıyat dergılerımn on safında en k aranan ve okunan dergı olmakta m edıyor. Turk ve dunya en unlu ,ş sanatçılann en yenı eserlennı VARLIK'ta ızleyebılırsiniz. Fıatı Ttdır. Eylül sayısı bıtmecfen alm VARLIK ' 2 Ekim Perşembe 1969 (llâncılık : 4553/11898) Demirel, Erzurum'da konuştu: Komandolar, Komünizmle Mücadele Derneğrni bastılar M.H.P. ne mensup komandolar önceki gece saat 23de Sağmalcüardaki «Komünizmle Mü • cadele Derneği»ni basıp üç kişiyi yaraladıktan sonra masa ve sandalyeleri kırmışlardır. Olay. MHP Genel Başkanı Alpıslan Turkeş'ın TaksLmdekı ko•ıuşması sırasında başla'mıştır. IddıaNa şore Sağmalcılardakı «Komünizmle Mucadele Demeği» men Euplan. Turkeşe hakaret etmışler dır. Gece saat 23 sıralannda aralarında MHP Adana Mılletvekılı adayı Husnu Ozaltındere'nın de bulunduğu dort kışuık bır koman do ekıpı, Demırkapı Caddesındeki bınaya gırmışlerdır. Demekte bulunan Yılmaz Günaydm, Cafer Tezcan ve Suavı Kurtuluş, geceya rısma doğru gelen ziyaretçilerin ge'.ış nedenlerinı sormak istemışler, fakat zıyaretçıler, «Sizler biEİm Başbuğumuza hakaret ettiniz. Bunıın için buraya (feldik» diy» karşılık vermış'erdır Once soz duellosu yapan koman doiarla demek mensupları arasın(Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) MHP'NİN MALATYA tL MERKEZİNDE PARTİ TABELÂSININ YANINA ASTIĞI ARAPÇA YAZILI BESMELE Altma hücum Son yedi ayda basılan Cumhuriyet altım dört yılın toplamına eşit Özgen ACAR Turkiye'de «altuıa hücum» başladı. Turkiye'de «apartman dikrae» salgını olanca gücüyle devam ediyor. Elinde «lira» olanlar, bunları ellerinde, ya da bankalarda tutmuyorlar, altma ve gayrimenkule yatınvorlar. 'l Turkıye Cumhurıyetı kuruldu kurulah, Istanbuldakı Darphane 1969 jılmdakı kadar 'altın sıkke» yı hıç bır zaman basmadı, bır da 1958 devaluasjon kararlarından one bo>le bır moda>a rastlanmıı tı. Ama, 1969'dakı «altına hucum>un sevıyesıne Cumhunyet tarıhmde hıç bır zaman çıkılamamıştır. Rejimi değiştirmeye kalkacakların kalası kırılır Orhan DURU bildiriyor ERZURUM Adalet Partısmin seçim kampanyasmı, dun Erzurum'da yaptığı bir konuşmayla açan parti genel başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, genellikle iktidarda bulundukları dört yıllık dönemi ovmüş ve «1965 1969 devresi daha çok, 1960 İhtilâli neticesinde devleti teşkil eden, Cumhurbaşkanlığından başbyarak, hemen devletin bütün müesseselerine karşi vatandaşm indinde sarsılmış bulunan güven duygularım yeaıiden ihya etme dönemi addolunabilir» demiştır. m: Darphanede işler arttı İstanbul Darphanesme, sarraflar, kuyumcular başvururlar. Ellerındekı kulçe altını verirler. Bunların Cumhunyet altmı olarak basılmasım ısterler ve ufak bır komısyon oderler. Darphane bu istekleri yıllardan beri karşılar durur Ancak hu yıl Islanbul Darp hanesınm işlerı bırden bıre arttı her nedense, Darphane âdeta istek lerı karşılayamıyacak duruma duş tu. (Arkası Ss. 7. Sü. 4 de) AP SEÇİM BİLDÎRİSİNİN TOPLATILMASININ TEPKtLERI «Partisini yönetemeyenlere devlel ieslim edilemez» ANKARA (Cnmhuriyet Bürosu) CHP Genel Merkezı, dun AP seçım bıldırisinın toplatılması konu«unda bır açiklama yaparak, «Kendı partilerini kannna üvşnn olarak yönetmekten âciı kimselere devlet tesliın edilemez» demiştır. CHP'nın açıklamasında ozetle soyle denılmektedır «Kendi lşlerinde kanun tanıma\an bir partiden, vatandasın kanunî baklanna savgı göstermesi beklenebılir mi? Kannnî Sultan Sulevman'dan dört asır sonra Turkiye'de hükumetin ba«na çeçen bir Süleyman Demirel, kannn yerıne hüknmet kararnamelerivle devlet idare etmege he\eslenmektedir. Ancak bu he\esini açıkladıfcı seçim büdirjesı bile kannna aykırı oldugu içın toplatılmaktadır. Bn kararın yetkili makamlarca uygulanacağına inanmakta>ız.» IVrkası Sa. 7. Sü. 7 de) MHP İl Merkeıine asılan Arapça levha için soruşturma * açıldı MALATT\ (H.A.) MJK.P. Malatya İl Merkezı rjınasına asılan Arapça «Besmele» levhası dolayısıyle Savcılık, Parti İl Başkanı Şenf Dursun ıle Gcnçlık Kolu Başkanı Ismail Nacar'm ıfadesmı almıştır. Partı bınasının dışma ve parti levhasının jTtnına asılan Arapça levha içın Emnıyet Mudırrlüğu ve Cumhunyet Savcılığı, Partı yonetıcılerinın dıkkatini çekerek, bunun suç olduğunu bıldirmış ve levhanın mdmlmesini ıstemişlerdır. MHP İl Başkanı Şerif Dursun ve Gençlik Kolu Başkanı Ismail Nacar ıse, «Besmele» levhasmı parti bmasına asmanm dını sıyasete âlet etmek anlamı taşımadıgını one surerek, *Eğer besmele kelimesi suç ise, sivaset kürsülerinde komı^an hatiplerin de hiç bir zaman Allah adını ağızlanna almamaları gerekir» demışlerdır. Erbakan, AP kikîmetini siyonizm ve «Sol» u himaye etmekle suçladı An AN A, (Cnmhnriyet Bürosu) Atfana bağımsız adaylarından e«ki Dın Eğıtımi Genel Mudur ^ ardımcılanndan M Hulusi Orkol'u desteklemek uzere şehrimıze gelen Prof Necmettm Erbakan bır kahvede >aptığı konusmada, AP hukumetıni sıyonızm ve sol'u hımave etmekle suçlami"!tır. Sıvonızmın ve sol hareketlerının AP iktidarında faalıyetlerıni gittikçe genı^lettıgıni one •suren Erbakan <:unlan sovlemi';tır: «Ne vapmıstır bu dort vılda A P ' Mawn locasının birer knlu olan Rotari Kuluplennp, Lıons Kulüplerine açılış musaariesi vermı^tır. Hem de Bakanların tumunun imza'ivla . Halk, bunun he^abmı soracakt'r » , Demirel. bu arada, reıım deSışıkhğı ıstnenlere de çatarak, •tnsan haklarma dayanan milli, drmokratik, lâik ve sosyal huknk devleti olan Türkive Cnmhnrivetinin seklini deiHstirmeve kalkacakların kafasını kırmaTa hem devlet knvvetlerinin, hem kanun tatbikatı ile görevli mercilerin ve de bütün milletin gücü veter» demıstır. AP Genel Ba^kanı konusmi«ına de\;>mla. ıktıdarlan devre«ınde crtava çıkan olavların u^tunrfe de durmus, hurrıyetleri i'timalin tedırgmlık varatmamaM gerektığıni behrterek, ozetle şunları soylemı«tır : (Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) 2 Rus, 1 ingiliz diplomatı Beyrutta vuruldu Sovyetler, Lübnon'a nota verdi (DIŞ HABERLER SERVtSÎ) Ingiliz diplomatı Bishop Lfjjat'ın vnmlmaıı olavıns kansanlar sırasivle Selıra Zeydan, Hüscyın Sirhan ve Velit Smnn (üstte), drplomatın hssır» ttfra'Vvtt otomobili (ahta). Millı Güvenlik Kurulunda daha ciddî ledbirJer alınması istendi ANKARA, (Cumhurıvet Bürosu) Oncpkı pun, Cumhurbaşkam Cevdet Sunay m başkanlığında yapılan «Mıllî Guvenlık Kurıüu» toplantısında Islâm Zır\e Konferansına katılan Dışışleri Bakanı Ihsan Sabn Çaglayangıl m ginderdığı Konleransla ılgui onraporu okunmuştur. Mılli Guvenlık Kurulunda ayrıca, son gunlerde Istanbul'da vukubulan oğrencı olaylan ve bu olaylar sırasınaa olen oğrencıler meselesı hakkında ılgılıler bılgi vermışlerdır. Zirve raporu unun Suç ortaklığı Istanbulda bır A.P. senatbrü konusarken lnonü'>u Mao'va benzetır. Bu benzetme\e C.H.P.'H bir Beledije Meclisi üyesi kızar \e A.P.'lilerle kavgaya başlar. Kavgacı Adalet Partililerin basındaki adam özel Idarede memnrdur. C.H.P.'Iiyi epeyce ıslatırlar. Aslında bu, Turki\edeki seçim mücadelesinin içinde bir küçük ola>. Her gün her yerde grirülegelenlerden biri. Fakat ajnı zamanda tıpik de. Elebası, özel Idarede memnr. O memurlnğa suphcsız iktıdar partisine janastığı için atanmıstır. Ve partinin iktıdardan düsmemesı için elinden geleni vapacaktır. Çünkü ekmeği oradandır, çıkarı oradandır. Geleceğıni partinin iktidanna bağlamıstır. Bu adamı burokrasının çarkı içinde her kademede bulabilirsinız. Bir yerde seftir, ötekinde genel müdürdur, hattâ daha da ^ukardadır. Iktisadi de\let tesekküllerinde en azından bekçi, idare memuru, genel miidür, giderek yönetim kurulu üyesidir. Beledi\elerde. iktidar hangi partinin ise, sinema kontrolörlüğu, zahıta memurluğundan tntunnz ulufe dağıtılabilecek her \er o partinin mtlıtanları arasında bölüstürülmüstür. Burokrasi>i orümcek ağı gibi sarmıs olan partızanlık onun dısında da teskilâtlanır. Benzin bâyilikleri, kooperatiflerin, meslek tesekküllerının arpalıkları bu adamlarla doldnrulur \e kov bocaları, seçimden seçime toptan is gören oy müteahhitleri de hoilesine bır aeın kenarlanna oturtnlnnca, örgut, merkezden çe\re\e doğru tamamlanmıs olur. Her kb^de, ber nıahallede en az bir, her kasabada ve sehirde mümkun olduğu kadar çok snç ortağı varatmak. lste temel prensip ev o prensibe da>alı bir mekanizma. Bu mekanizma değistınlebılir, bu a | >ırtılabilır mi? lmkânsız. Zira paylasılacak nimetlerın kıt olduğu az gelısmis ülkelerde çok partili sistemin iırıınüdıir bu mekanizma. Kolay elde edilemeyen nimetlerden iktidarın gucuvle pav almak ıç : n beklesenler, ve beklesenleri kullanmaya derece derece hazır olanlar, anajasaların, siyasi parti kanunlarının en mukemmelleri de vapılsa, önünde sonnnda ağı kuracaklar, onu k . v unıtelerine kadar tamamlayacaklar ve çatlak vermemeogi için de gerekirse canlarıyla, kanlarıyla sa\unacaklardır. Demokrat Parti donemindeki Topkapı ola\ları aslında bovle bir savunmanın örnefı\di. Istanbul'a yayılmıs, çoğn biribırinı Tnpkapı'da tanımıs bir sürü suçortağının ortak marifetiydi o olav. Kullanılan malzeme, amaç \e slojanlar bakımından, degisik gibi gorunse de, Karlı Pazar'ın temelinde de doğrndan ve dola\lı ortaklıiın sa%unması yatar. özel tdare memurnna ki7makta baksızız. Çünkü o zavallının yumrukları, bahsedilen nimetin karşılıtinı oderken aynı »amanda kendisini, kendi jerini ve geleceğini »avnnnror. 'Bizde yüreğin okkalısı var bizde ayrıca beyin de var,, Orhan DURU Başbakan Demirel, seçim kampanyasını açmak ıçm Erzurum a, Bulgarıstan'a kaçırılan uçağın pılatu Nazmı Kırsever m \onetimındekı «SES» uçağıyla geldı. AP tarafından kıralanmış uçakta 35 kadar basın mensubu ve AP'lı ileri gelen yonetıcıler vardı. Muhabır ler arasında Tass Ajansı mutıabıri bay Nıkolay da bulunuyordu. Demirel'e eşi Nazmıye Demırel refakat etmekteydı. Basbakan ve eşı için uçağm kuyruğuna yakın kısmında bir masa ayrılmıştı. Erzurum Havaalanmda l'alabalık bır halk kıtlesi tarafından karşılanan Demırel'ın gelısı dolayısiyle Et Balık Kurumu'ndan ozel olarak kıralanmış kasapîar tarafmdan kurbanlar kesıldı Yuzellı kadar arabadan kurulu kon\oy, kornalar çalarak şe(Arkası Sa. 7. Sü. 2 de) Tahrip edildi 9 Gazidntep bağımsız mıllehe kılı ada\ı Sule>man Unlu'nun Kılıs te yaptığı konuşma sırasinda olaylar çıkmış, bu arada bır ıtfaı\e arabası tahrip edılmıştır. Olaylar, yangına gıden (Arkası Sa. 7, Sü. g de) EYRUT Önceki gece Beyrutta yeralan, birinde iki Sovyet diplomatı ve diğerinde bir İngiliz Elçiliği mensubunun ağır yaralanmalariyle sonuçlanan iki ayn olayın büründüğü esrar perdesi henüz aralanmamıştır. Uçak kaçırma B «Mırage» uçagı oları ile ilgili olarak tntuklanan eski HataÜ Üu pilotu Hasan Bedevî. Tc AP İlçe Başkanı AP'li Belediye Başkanım öldiirdü KOXYA Dun oğle üzeri Kaıanıan'm AP'lı Bedelıye Başkanı Kemal Kaynaş AP İlçe Başkanı Alı Esnek tarafmdan tabanca ile \uıularak oldurulmustur. Cmayc*, Halk Bankası Karaman Subesı bınasmda işlenmıs ı tır. Daha once aralarmda hıç bır anlaşmazlık. hıçbır kırgınlık olmadığı bildırilen AP İlçe Başkanı ıle gene AP'li oîan Beledı>e Başkanmın Ha'k Bankası MuIArkası Sa. 7, Sü. 6 da) I Gasus Slavik tekrar 12 yıla mahkâm oldu Türkıyeye aıt, ekonomik ve askerî sırlan toplamaktan sanık olarak bır sure once 1. Ordu Askerî Mahkemesince 12 yıl 6 ay hapis ve 4 yıl 2 ay da sürgün cezasına mahkum edılen Avusturya uyruklu ış adamı Adolf Slâvık'm bu cezası, Askerî Yargıtay tarafmdan bozulmuştur. Dun, Yargıtayın bozma kararı üzerıne yeniden yargılanan Slâvık içm Askerî Mahkeme, önceki karannda Israr etmiş ve sa nığı tekrar 12 yıl 6 ay hapis ve 4 yıl 2 ay sürgün cezasına, «oy bırlığı» ile mahkum etmiştir. komplosu iddiası Resml bır açıklamada, Lubnan Hukumetı, Sov^et Elçıhğı 1. Sekreterı Alexander Komıakov ve buradakı Sov>et Tıcaret Merkezı memurlarından Vladimır Vasılıev'ın yonettıkleri bır casusluk orgutunun. Lubnan Havagucune aıt Fransız yapısı bır «Mirage» jet bombardıman uçağını kaçırmayı tasarladığmı, bunu oğrenen Lubnan gızlı polısının, önceki gece komplo nun hazırlandığı bır apartıman daıresme baskın yaptığmı belırtmıştır. Baskın sırasında ıkı taraf arasında sılâhlı bır çarpısma patlak vermış So\>et dıplomatlarıyla ıkı Lubnanlı emnıyet ajanı çeşıtli yerlennden yaralanmışlardır. Lubnanlılara gore, Komiakov. yaralandıktan sonra, olayın cereyan efığı apartımanın 6. kat balkonundan kendmı aşağı atmaya, daha sonra da kaldı(Arkası Sa. 7, Sü. 7 de) Hâkîme kızan sanık, Savcıyı ağır yaraladı HAVZA 19 yaşındakı Erhan Teper duruşması sırasında hâkıme sınırlenmiş, daha sonra Cumhuriyet Savcısı Ahmet Seyfettın Erdem ı ılçenın en ışlek caddesınde tabanca ıle vurarak ağır şekilde yaralamıştır. Bıçak ve tabanca taşımak, adam >aralamak suçlarmdan mahkemeje venlen Erhan Teper, dun yapılan duruşmasında Ceza Hâkımi Hamza Akat :1e munakaşa etmıştır. Mahkemeden sonra yemeğe çıkan Hâkım ve Cumhuriyet Sav dsı Ahmet Se>fettin Erdem'ı tâkıp eden Erhan Teper. kasabanın en işlek yen olan Sehit Hasan Aktar meydanında onlerıne çıkmış \e belinden çektığı tabancası ıle hâkım \e saveıya rastgele ateş etmege baslamıştır. Mutecavızın tabancasmdan çıkan kurşunlar. hâkımin yanında bulunan ve yıllık .znınden dun do nerek vazıfeje başlayan Savcı Ahmet Seyfettın Eıdem'e ısabet ederek ağır şekılde yaralanmasına sebep olmustur. Sızan haberlerden anlasıldığına gore, Rabat'ta toplanan îslam Zırve toplantısmdan sonra, Dışışleri Bakam Ihsan Sabn Çaglayangıl, Bnleşmış MılletİPr Genel Kurulunun 24. Genel Kurulu na katılmak uzere Amerıka'va gıderken Rabat toplantısı ıle ılgılı olarak bır onraporu Başbakanlığa pondermışrır Guvenlık Kurulunun bu toplantısında okunan Islâm Zırve Konferansı ıle ılgılı bu raporda Çaglayangıl, toplantıya Turkı^enın katılmasından onemlı faydalar sağlandığım belırtmekte fakat Konferar.stan olumlu sonuçlar alınmadığım, bağlayıcı herhangı bır Ckaıde) ve fkarar)ın bulunmadığını behrtTiektedır Raporda aynca, Konferans'a katılan Arap ulkelennın tkt'cadi malî ve savaş guçlerınden bahsedılmekte, bunlar hakkında bilgi verılmektedır (Arkası Sa. 7. Sü. 3 de) m Naylon fatura ile vergi kaçıran 15 firmaya el kondu Malî Polıs m me> dana çıkardığı «Najlon Fatura» olayı buyumeğe başlamış, oncekı gun yakalanan Yorg; Papadopulodan sonra dun de sanığın ortağı Mıhran Mardıkyan nezaret altma alınmıştır. Polıs Mardık'ın Emm onundekı ış yerıne yaptığı baskm sırasında da 5 mılyon 276 bm 375 lıralık »Naylon Fatura» ele geçırmıstır. Mıhran Mardıkvan ıfadesınde (Arkası Sa 7. Sü. 3 de) 175 tanık ifade verdi Mehmet Cantekm ve Musta | fa Ta\lan Özgur'un oldurulme) sı ıle ılgılı soruşturmalarda d\ıne kadar dınlenen tanıklann J saiısı 175'e \ukselmıstır. Isık Muhendıshk Okulu önündekı çatışmada oldurulen Cantekin'ın kaatılını te«bıt için dinlenen tanıklann savı^ı 150, Hurnyet Mevdanında oldurulen Ozgur'un kaatihnın tesbıti içın dınlenen tanıklann sayısı 25 dir. Cantekin'in öldurülriuğu verde önceki gece yspılan keşıfle leıh bıllrkı?! raünru hpnuz verilmemiîtı* Soru$turmaM vo(Aıkajı Sa. 7, Sü, 6 da) Ozdemir'in Ereğli grevi ile ilgili iddiası "Amerıkan çelik tröslleri uzlaşmayı önledi,, Malatta lonunden gelen 1765 numaralı marşandiz önceki EUII Mat U.50 de C^tinka^a ıMa^;. onunda maneira u p a n bır trene carpmıs»u. OUyd» mocizf kabılinden can ka^bı olmamıs, biri aiir olmak tizerr t kı«t \ »ralnnınıştiT. Afır vırılı mtklne ateşçıat Kanıber Çm»r otekj y»ıılılırl» birlıkte DDX haıtaneainde ted»vi İt l t ECVET GURESİN KAR.ADEMZ EREGLİSt Demır Çelık Işletmelennde onrekı gece yarısı başlıyan grev, dün ıkınci gununu doldururken. kenrtısıyle konuştuğumuz Metal • Iş Federasyonu Genel Başkanı ve A P. Istanbul mılletvekılı Ka\a Ozdemir, uyuşmazlıgın uzamasıncia Amerıkan ç&h\ trostlerının ve bu arada Erdemır'ın ortağı Kopers fırmasmın parmagı bulundugunu soylemıştır. Ozdemir avrıca. seçenlerde a>nı fırmamn aracılıgıjla Kanadarlan «ftizli» olarak 19 bın ton çelik ithal edıldığini açıklamış ayrıca bükumetın Makıne Kımya Endus'rısı arBcılıgıyla yent çelık tthali ıçın Amerüc&ya ba^vuıdugunu one süımüştur. Ak 8*. 1, Sfl. 1 de) Yılmaz GÜMÜŞBAŞ