Katalog

SAHtFE İKİ 19 Ekira 1969 CUMHURfTET nmhnriyet'e seçim Sncesl Güneybatı Anadoln'daki politik havayı yansıtan Sami Karaören, Mnğla'yı anlatırken şöyle yaıdı : «öğretmensiz ortaoknl ıçılması, seçim gtinlerinin vazgeçilmez bir hastalığı olarak sörüp gidiyor. lki köye ortaokul açılnuş. ö ç retmeni yok. Kayıtlar yapılıyor. Bn okulların açıhsını Millî Eğitim Bakanından önce tmar Bakanı (Mağlalı) Haldnn Menteseoijln bildirmis telgrafla Bazı yerlerde yol vesair insaat başlangıçları dikkati çekivor. Bıyık altından çülüp, seçim yatırımı bunlar. diyorIar.» (1) Tıllardır öjrencilerin, öfrenci velilerinin dile getiremedigi, bizim dc yaııp cizip bir tür18 dinleteraedigimiz, kandırmaca efitimciMiin u kalkınmanın nasıl bir nesne oldnğnnn belirleyen yeni bir çözlemdir bn .. C Seçim okulları Fakir BAYKURf Şiradi kısaca denilebilir ki, «Öğretmen, araç. gereç ve para vermedikten ve ulusal bir plânlama uygulamadıktan sonra durma aç, sorma aç!..» Tıpkı Bektasi'nin, «Bre erenler, rızkını vermcdıklen sonra del del salıv e r » demesi jibi. en azdan 15 osretmenle bir müdur, bir de j e ni mübür gerekli oknla... stm« ilkoknl mfldnro, »rtaoknl mudiir veMlidir. Elli • altmış ögrenei yazılmıstır, fakat ötretmen yoktur. Topnnan temsilcisini Kayseri sinemasıtvda vakmağa kalkarsan. snçlnları bnlnp cezalandırmazsan, mevcutların nzkını kesip Almanyalara isçi olarak jitmelerine SÖz yumarsan yarın bn kadar da bulünamaz . Bilim ve Politika Bernard Shan ofkelı bir >azardı. tn^iliz toplnmnnn sivrı bir dil, keskin bir zekâyla hicvetmiş. buna karşılık hayranlık ve alkıs toplamıstır Londra sos>etesinden .. Shaw. tngiltere'yi kastederek diyor ki : « At varısı ve futboldan ba^ka şey du^unmı;,enlerın toplumunda Ba«bakan o'ımaktanşa. av kopeâı olmavı tercih ederım.» Bazı gerçekler ancak gürültülü biçimde sövlenirse ^ankılar n\andırır. Bernard Snaw'nn sn\lediji dosrn idi. Valnız Ingiltere de£il. kapitalist dünyanın öteki zengin ülkeleri de voksul bir dün^a ortasında e^lenceye ve tüketime döniik vası\orlardı. «En zengin ülke Amerika»'da bu nitelik en belireindi. Modanın eçemenliği. Dolçe Vita'nın vo«unlu;n. reklâm masrafları. \r olumsuz vönlere kavan miharlar \iizünden. peitime. hilime. sefaletle savaşa çereken pav aynlamıyordn. t'zmanlar. iki büyük dünya devletini kıvasladıkları zaman. Sovvetlerin eiıtim \e bilım dallarındaki programlarım Amrrika'dan çok ileri huluvorlardı. Gidis, Sovvetlerin çelecekte Birle.sik Devletleri çok çerilerde bırakacajını gösterivordu. Amerika hüvük yarısta geri kalmamak için ustaca bir çöziim voln buldu : «Bevın itbalı» idi bu çözüm yolunun adı. Kapitalist toplum düıeninin eksiklerini kapatacak. Amerika e«itim sisteminin kısırlı^indan doğan bo«lukları doldnracak bir knrnazlıktı bu Yoksul nlnsların büyiik masraf ve bınbir emekle vetistirdikleri uzmanlar. hilim adamları Amerika^a buvnr edilirse varısı kazanmak umutları coğalırdı. Türki\e gibi ma7İı"ım milletler, vetistirdıkleri uzmanUrııı. hilim adamlarının EÖçünii hüvük bir bilinçsizlikle sevrettiler. Bir doktor en azından çevrek vii/vılda büvük masrafla \etisiyor, tam \atana hizmet edfccsi raeda uça*a binip Birlesik ne\letlerde soluju alıvordu. «Bilim adamı» denen kisinin kolav mı idi ortava cıkması? Dısarıda okutup dövİ7 ödiverek vetistirdifimiz nice hilim adamımızı elimizden alıverdi Amerika Yalnız bize özeü deiildi bevin söcii Bizimki sibi boznk düzeni benimsemis hütiin az gelismU ülkrl<rrirn. h " ' '•ni''Hjn Xmeril''n>n razihesine dojru akın devam edivordu. A\rupa hu voldaki acıimı Afrika ve ^sva'dan ithalâtla kapatmava ralısıvordn. Amerika i«e mnradına erismis. zahmet cekmeden. etitim sistemınde temel reformlara citmeden tıiketim ekonomisine devam ederek deterli beyinleri «inesinde toplıvabilmistir. \ e var ki. is bn kadarla bitmivor Son vıllarda bilim ve teknik varısmda parlak smavlar veren Amerika, Av'a elli vıldızlı bavratını dikmistir. Ama bn göz kamastırıeı hasannın ardından birtakım güriiltSlfl anlaımazlıklar. günlük gazetelerin saytalarına kadar düsmeve basIatnıstır. Amerikan nzay denemelerini yürüten ekipte anlamlı bir mabaletet belirmistir. Bilginler birbiri ardından istifa etmektedirler. tieri sürdükleri gerekçe sudur : « Amerıka'mn uzay program:. bılim'el degeri az gosterilere donuktur Bu programda. Atrerıka'nın kudretiri dünvava ispatlamak politikası aeır basmaktadır Propaganda vanı daha kuvvetli ve bilim kaygısı zav.f bir yöntem tutulmu^tu > öte »andan nrav arastırmalarına vön veretı TetkiiileT (daha açık devisle polltikacılar) : « tlım adBtnları bi/i tenkid elmeve devam edeceklerdır Bunlar hiçbir zaman tatmin olmıvan mu'teriJere benzernektedır..> diyorlar. tsaretler, bilginlerle politikacılar arasında bir çelısaıe bnlnndngnnn göstenyor. Vaktiyle atom bombasının babası Oppenhefmer ile Bevaz Sarav eeemenleri arasında ilgi çekici bir çatışma olmus, büyük bilgin özel bir mahkemede sorgnya çekilmisti. Amerikan kapitalizminin eeemenieri, bnySk kndretlerinin gözlüjiinden bakmaktadırlar olavlara .. tnsanlık ve bilim açmndan bir kayıiları yoktnr. Amerika hesapsıt zentrinligi sayesinde Ay'a tırmanacak teknik oreani7a<vonn knrabilmekte isletebilmektedir. Ne var ki. bu söz kamastırıeı kndretin ardında. eski imparatorluklann hasmetine özenen bir hata gizlenmektedir. Insanlık tarihi buna benzer olaylarla dolndur. Izayı fethe çıkanlann Vietnam topraklarındakı yenilgisi hiçbir kodretin sonstız olmadıgı konnsunda bizlere nyarıcı dersler vermelidir. Ay'a merdiven knrmak alkıManacak bir basandır ama. bn merdivenin basamaklarını yoksnl alnslara gosterı olsnn diye tırrnanmak isteTenlerin viizüne cirkin Amerlkalının fBlfesi dflşer. ':•> •>*.%•• * > w •* Sonuc Dahasi var ahası *ar Sınıflar tıka basa doln. Otnrnlacak yer bnlamayan cocuklar \ar. Ortaögretimde sınıfta öjrenci savısı normal 28 olarak bilinir, ilkokullarda 40 olduğu gibi. Fakat mevcntlar simdi fil'tan asafı düsmnyor. Bir de çift bğretim.. Der<.ler kırkar dakika, arahklar onar. Gir çık, gir çık Çoeu kö^lerden çelen öğrenciler icin pansiyon vok. Lâmba vok. Sıcak >emek 'ok. çorba \ok. LSboratnvar, kitaplık. arac odası, islik yok. Bir tek bos oda var, ne \ar«a tıkmıslar içine, girmek ve kıpırdamak nlanaksız. Şimdi nasıl bir vrrim alınabilir bn oknldan? !8 Streneinin hakkını 6870 öfrenciye böl. tam sön verine varım çün oknt. varıdan çok dersler bos çecsin: na«ıl vetisir bn öjrenciler de. kent okullarını bitirmis akranlarıvla varısa eirerler? Bu îidisle üniversitelerin kapmna hile varamazlar. Çocnklanmız oku\or dive bosa sevinmesin ana babaları. Ve filkenin Eelecei'inden nasıl söz sahibi olabilir hunca isçi, çiftci ve yoksnl halk çocntn? Dört hes vıldır iiniversite tiris sınavlarında birinci celen öfrenciler hep tstanbnl'dan, ya da Batıdan, İste bir lise •» n seçim okullarından ikisini vakından •* ben de gördüm. Bn yıl Islahiye'ye bir lise verdiler. Ama pek kolav olmadı bn liseyi almak. Seçimlerin koknan dnynlur duyulmaz bölgedeki politikacılar Antep'e, Ankaraya koştular. Bakanı, Basbakanı gördüler. Mevcnt oratoknlnn müdiirüne, öeretmenine sormadılar ama, politikacılar kesip biçtiler aralarında, oldn. Eski ortaoknlan 1000 kadar 5 | rencisi, 10 tane öfretmeni vardı. Derslerin yarısı bos çeçiyordn. Müdnrii de yoktn son zamanda. Kavıtlar yafildı. oknllar açıldı, liseye bir tek öğretmen \ermedilrr. ÖJrenci sayı«ı 1550 oldn. 36 snbe. 817 saat ders. Ortaoknl müdür T3rdımcısı. liseve müdür %ekili oldn! Orta liüe bitisik.. Lisenin sadee« birinci sınıfı var, 300 5|rencili. Sırf 80 "0 tane bizim Fevzipasa'dan ritti. Ortaoknl ötretmenleri lisede görevlendirildiler. Liseyi iyi kötü doldnrdular. fakat ortaokulda dfrslerin dörtte üçü bos. Hıç ders eörrneden ennü tüketen *ınıflar var. Geçten tec dört öiretmen volladılar. Bövlece S96 saat ders doldu. fakat 482 saat hâlft bos! Bos fecen deroler. edebivat. fen îibi temei deıslerle, mfizik, beden etitimi. is bilcisi, resım gibi önemli efitim dersleri. Ye bn kadar öfcrenciye sadece bir tek Fransızca ötretmrni var, tngilizee öğretmeni yok. Daha D Herkes şihâyetçi ama... G eçen yıl «De\rimci EJitim Surası» ndmn sonra Genel Kıırul adına ziyaretlerine gitti£imizde Savın Cumhurbaskanı da b» dertten yakınmıstı : «Maarıfte ka.ıte kalmadı. Lı^e açıjorlar, ogretmen } ok Lâboratuvar yok ! Söylinorum. dınletemiyorum» (2). Sağhgında aynı sikâveti Sayın C. Gürael'den de dinlrmistik. Düsünebilivor musunnz, okuvan sikâyetçi, okntan sikâyetçi, Cnmhurbaskanlan sikâvetçi; fakat seçim yatınmı diye basını alıp çiden bir plânsızlıtı, fözde plânlı kalkınma döneminde olduğnmuz halde kimse durduramıv«r ! Milli Efitimi ber kademede «akatlavıp kSr topal hale getiren vöneticiler bnnnnla övünürler, üstelik : «Dorf. yılda, butun Cumhurıyet devrınde açılanlar kariar lıse açtık. Ortaokullan koylere kadar yavdık Turkıye'ye bir Turkıye daha kattık ». Bunları söyleyenler egitim Sgretim görmüs, aieeltkle nitelifcin nasıl kar«ılıklı ve zornnlu bir iliski içinde bolundniana bilmesi «ereken «aydın» kisilerdir. Ama politika mikrobn bir kere rjrdi ml damarlanna, bütün bilinenler •nntnlnyor, inançlar da silinip gidiyor. nre hiçbir kövlfi, biçbic ynrttas bu dolmaları yntacak kadar bön dcfildir. Ama varısı aialara, sevhlere, vansı da kasaba ve Galata tücrarlarına baîlı, öreütsnz ve e£itimsiz oylarla. içine diistagn çamordan eıkamıvor zavallı halk Deiilse kim kimi kandırıyor? İste ben içindeyim : Kırk dakika hiçbir dersi tamamlama olanağı bulamıyornm. Bnlabilen arkadasim ds yok. Bnlabilteler bilp. sadece bir kere anlattnavla «ö^renme» olur mu? Bu kadar kolav mı o is? Bin kere anlattıgımız balde vaslı baslı adamiar. ülkenin kavnaklarını niuial ihtiyaçlara harcamanna ve ciddi bir eeitim plânlaması uv^nlamanın yarannı öirenemi^orlar, çocnklar nasıl ötrensinler? Bu kosullar icinde biz ötretmenler. okottu*umn7 öğrenrilerin çofunnn adını bile ö^renrmivornz. Adını hilmedi'tin öîrencivi nasıl e£itirsin. ona na<ıl bilji ve hünrr n$retirsin? ıırnm budur. Çıkar vol hulmak ıvice zoralmıstır. tiç milvarlık E£itim bütcesi ü milvar olnrsa çift ö^retim kalkar. 13 milvar olarsa «ınıf mevcotları ,18'a dfiser. otrrtmrnp maas verilir. oknla arac cereç satlanır. Bu sömürnvle, bn vnrjnn düzeniyle nasıl satlanır bn* D •» övlesi bir ortaokulda acaba Basbakan, * * va da Cumhnrbaskanı kendi öz çocutnnn verir de okutur mu* Bashakan. Burdur' daki ilçemize geldiğinde 700 nüfnslu köviimüze (Akçaköye) de bir ortaokul verdi bn cirreten. Kövlülerimiz Milli Eğitimin iç^üzünii nızim kadar bilmedikleri için sevindiler. Ama ı l i Cumhurıyet. 8'10'1969 (2) Cankava'da 10 9 1968 günlü gorusme NOT : «Olavlar \e Goru«lcr« ^utun'jna gonderılecek \a7iların 700 75U kelımeden fazla olmama=ı gprekmektedır Sayın yazarlsrımızın teknlk imkarl»rın zorladığı bu gereğe uyrnalarını rica ederiz. Aydın olmak «\vdin olarak Körevim düşünmektir. Hiçbir engel tanımadan, tehlike karsısında bile kendime bir sınır koymadan, koydurtmadan düstinmek.» Sartre bö\le vazmıs. Aydın denen, aydın bilinen kisinin kendine ilke edınmesi eereken bir söz : engel tanımadan, sınır ko\madan, ko>durtmadan düsünmek Aydın olmak bndnr. Bn ilkeyi benimsemek. eylemle diisnnceyi kaynastıran bir kisi olmak demektir. Atasözlerimizde "düsünmek" epey yerilir. Arpacı knmrusu gibi düsünüyor. Düsün düsün berbattır i«in, gibüerden!.. Düsünnıe\i. nyuşnklnkla bir tntmusuz ötedenberi. Dusünen kisi, gücsüz. beceriksiz biri bilinmis. Oysa Sartre'ın düsünen aydını hiç de arpacı kumrnsnna benzemez. Kara kara düsüncelere dalıp gitmivor, uyusnklnk jröstermiyor, pineklemi\or '. Sartre kendini «hiçbir engel tanımadan. tehlike karsısında bile kendine bir sıııır kovmadan, koydurtmadan» düşünen bir avdın savması böbürlenme falan defil. Sartre bnnn yazılanyla, davranışlarıyla \erine getiriyor. Baska aydınlan da böyle davranmaya çajırıyor. Bu çesit bir "düsünmedir" onun istedigi. Alısılmıs kalıplar içinde, türlii engellerden nzak, trhükestzce Bu açıdan bakılınca, "avdın* dîvebilecejımiz insanfar peic savılıdır. tni\ersiteler bitirmek, kitaplar devirmek. ansiklopedıirr \ntmak. ya da sababtan aksama, akşamdan sabsba kadar dusunmek aydın olmak dejil ! Aydının düsünmekten başka bir evicmi de var; kendine, düsüncesine sınır koydnrtmamak Sınırlar. kalıplar içindeki düsünce terçek bir "düsünce" olmaz da ondan... Sartre'ın bu görüşu, onnn politika alamndaki bazı davranıslarını da açıklıyor bize. Gerektiğinde aşırı sola karşıyken, gerektiginde asırı solla eş çizgide yürfimesi. Gene de asırı sol bir partiden yana olmaması, kendini partizanca dnygnlardan ıızak tntması. Bnnlar, hep «sınır koydurtmadan düsünmek» ilkesinden geliyor. Sartre'ın bn sözfi ile Andre Gide'in "açıkta olabilmek" sdrii birbirine yakındır. Gide, hiçbir yana, hiçbir görüse, düsünceve, inanca körükörüne batlanmamavı "açıkta olabilmek" diye tanımlamıstı bir zamanlar. Açıkta olabilmek belki «etre en disponibilite» nin tam çe\ irisi degil. ama azçok yaklaşıyor gene de. Her çesit fikre, düsünceye karsı kapalı olmamamızı, "apaçık" olmamızı öSütlıi\or Gide. ö n vamlara kendimizi kaptırraamak . Gide ile Sartre'ın ögütleri gerçek aydının tanımını yapraakta sanırım aynı kapıva rıkmaktadır. O da avdının gerçek özgürlüğü demek olan, düsünme özgürlüfünn kimseye kaptırmaması... Gide ile Sartre... Tnzyılımızın iki bnyük yazan «aydın» ın tanımını böyle yapmışlar iste. ¥asamlarında, yapıtlannda ba ilkenin sajjjam örııeklerini vermisler. Ama ya bizler, ya bizler, düsünce özgurlüğümüz nzerine azıeık kafamızı yormns muvu7, yoruyor mnuz? tşte dergilerimiz, gazetelerimiz, düsüniırlerimiı, yazarlanmız.. tste karanuk aydıniarımız ! DOGAN NADI Dogan Nadi'nin Yedi Dakikası bugiin yayınlanırdı. 0 artık aramızda yok. Haiırası önıinde saygıyla egiliriı. •«•••>•<••••••••••• •••••••••!••••I ZİHNİ ÖZLER Londradan büyük mevsım yenilikleriyle döndüğünü sayın dost ve muşterılerıne bildırır. Telefon: 19 35 02 Beyoglu Moran: 2112 12612 Tüccar Terzi BU YIL ARÇELİK İLE .sınalım Ailemızın vefakâr ve kaymetli büyüğu Hüseyin Hüsnu Sözen'ın rahatsızlığı sırasmda yardımlarını esırgemeven oa'jta Haydarpaşa Goğus Cerrahisı Merkezı Başhekımı mustesna ınsan Sayın Doçent Dr. vs hastahar.e mensup:anna. bujuk acımızı elefon, teigraf ve mektupla tâzıyetleriru bıldırerek paylaşan akraba. dost ve yakrnlannuza teşekkurlerımızı arzeder.z AlLESt TEŞEKKUR G10 MODELİ ARÇELİK GAZ SOBASINI GÖRCIR GÖRMEZ HAYRAN KALACAKSINIZ SİYAMİ ERSEK Oktay Akbal Cumhurı.vft 12*14 • • • • •• • • • • • »• • » • • • •• • • • •• »• • » •• • • • • • » • • • • • •» • •• • • • » • • • • » •» • •• » • • GÜNEY SANAYİ ve TİCARET İŞLETMELERİ A. Ş. ADANA Aşağıda evsafı yazüı 30 adet dokuma tezgâhını satışa çıkarmiîtır. Talip olanlann fabrikamıza müracaatlan rica olutıu Cinsi : Draper Markası : x2 Modelı : 1954 Tıp: : Ekzantrıkli i •»•»•». Faydalı tarak erü : 110 santim Tezgâh devrı : 190 D e v i r D a t Durumu : Tam faal Motoru:Gücü: 1 HP Devri: 1450 Der'Dak. B4HTİYAR KA.RAMAN (BAYER) lie IHSAN KARAMAN evlendıler. Çorlu, Orduevi Pi\a?ada bu püzellikte bir sobaya k<da\ kolav ra?tlanatnaz. Arçelik G10 «ı. şık gorünüşüııün %anı?ıra. azıcık gazla süratli \e ıııükeınmel ı^ıtabilme niteliğine sahip olau nadide bir gaz ?oba.»«ıdır. IMM i.steğe göre a\arlanabilir. Fiatı uyguııdıır. Gaz depo»ıı portatiftir. Sobavla birlikte verilen emaye tabla. dışgörünü*e aheıık katar. Bu kış C10 Modeli Arçelik Gaz Sobasını tercib ediniz. Sıcak ve ralıat günler gerırınız. > • • » »• • • •» •• • • • » • • • • • • • • • • • • • ••» • • • »• » • • • •• • • • • • • • • • • • Cumhuriyet 12591 Cumhuriyet 12592 Ümraniye Belediyesinden İlân Munhal bulunan Belediye Fen tşleri Müdürlüğüne bir Muhendıs veya Mimar alınacaktır. Talıplerın Belediyemıze müracaatlan ilân olunur. (Basın: 24070 12605 ı İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi Dekanlığından: Fakültemiz Tasan Geometri ve Teknik Resım Kürsüsünde bir asistanlık kadrosu açıktır. İsteklilenn 22 Kasım 1969 Cumartesi gününe kadar Dekanlığımıza başvurmaları duyurulur. (Basın: 23765 '12607J Nimbiis •••••••1.>.•.••...•••••••••••«.a.••••••••••••••••••«.•«••*• •••••••••••••••••••••••••••••••II••••••••••••••«•••••••••••« ...»..... • •. •..... ... ..•< • • * ... .....• • .• .....•..».. . • « « « ••••••••••••••••••••••••••••u '•••••••••••••••••••••••••••• ARÇELİK EX İYİ ISITAN GAZ SOBASI Genel Satıcılart: BEKO TİCARET A.Ş.. Tel.: 49 00 39 BURLA BİRADERLER ve Şsı.. Tel.: 44 47 20 i e n ı A.an». 5U8Ü 126K