Katalog

GEOMETRI Yauuu Prot H. G. FORDBB Çerlren: Süeda MOEALI Millî Eğitim Bakanhğınca «Öğretmen Kitaplan» serisinde yayımlanmiştır. Millî Eğitim Bakaıyığı Yaymevleriyle Dütün kitapçılarda 12. lira fiyatla saalmaktadır(Basın: 24504/10652) 45. yıl soyı T5850 umhuriYet KURUCUSU: FIJNUS NADİ Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta Kutusu: tstanbul No 246 Telefonlan 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 ğretmen Okullan L yanruş olduğu aınıflara ait titabı olan Tahr ÇIKTl. Fiy AK Kitap, K Ankara Cad. Perşembe 12 Eylül 1968 \ DEAN RUSK: "CEK 0LAY1ARI, ANERİKAN SOVYET İUŞKİLERİHİ ZEDEIEDİ,, Batıya kaçan Çekler yurda çağınhyor (Dı? Haberler Servisi) Çekoslovakva'nın ısgalinden otürü, SovyetAmerıkan ihşkilerinin «ciddî sekilde» zedelendiğı, Amerika D;?ışlerı Bakam Dean Rusk tarafından açıklanmışlır. Çekoslovakya'nın hberal liderierı de, Sovyet işgalinden sonra, anayurtlarmı terkfden Çeklerı, ülkenin Eelâmeti için tekrar ulkeye donmeye divet etmıslerdir. WASHİNGTON Temsi'.ciler Meclısı Dış llışkılpr Komısyonunun bır toplantısından çıkarken, gazetecilerle konuşan Dean Rusk Rusya'nın «Romanya'yı istilâ etmiyecefine dair teminat verdiği» yolundakı haberleri doğrulamış ve sorular uzenne, «Sov yetler Birliginin Çekoslovakya' yı isgali. Amerika ile Itusya ar» sındaki îliskileri ciddi bir »ekil de zedelemistir» demıstir. Rusk, bununla beraber. «Işgalin. füzelerin kısıtlanmasi gibi önemli dünya soruntarı üıerindeki çslışmalan bir çırpıda perde gerisine itmediğini de» bildirmistir. (1 OrtaD an yeni bir savaş çıkabilir Johnson, (DIŞ HABERLEF. SERVİSİ) Amerika Birlcşik Devleileri Eaşkanı Johnson, özellikle OrtaDoğu ve A\uıpada gün ;;ectikçe gerçinJeşen havaya dikkati çckerek, bütiin ilş;ili taraflara ve Sovyetlere bir çağnda bulunmuş ve citidal» tavsiye etmiştir. Suveyş Kanah kıyısındaki Israıl ve Mısır topçu bırlıklerı arasında geçen pazar gecesı başlıyan çatışma, aralıklarla devam ederken, bolgede durum, «7 Giin Savaşı» ndan bu yana ılk defa son derece gergın bır hal almıştır. OrtaDoğu konusuyla ilgıli olarak dun toplanan Guvenlık Konseyi bir karara varamamış ve muzakereler suresız olarak ertelenmiştır. Sovyet ve ABD sozculerının ortaya attıklan zıt fıkirier yuzıinden elektnklı bir hava içınde cereyan eden göruşmeler 75 dakıka sürmüş, BAC ve İsraıl arasındakı çarpışmalan durdurmak için ne gibı tedbırler almabılecegı konusunda bır anlaşmaya varılamanuştır. Başkan Johnson, çağırısının Ortadoğu ı'e ılgılı bolumunde, «Bölgedeki kuvvet dengesinin, savaşı baslatıcı bir unsur haline gelmesine müsaade etmemek karanndayız» demıstir. Vaadlere rağmen, istanbuTda ekmeğe «1AM» yapılıyor 1950 yılından bu yana 17 defa fiat ye gramaj değişti Orhan ERİNÇ îstanbulda ekmeğm kilosuna 10 kuruş zam yapılacak \e 650 gramhk somunlar 80 kuruştan satılacaktır. Beledıye Baskanı Fahri Atabey'in 12 Ağu» tos'da «Ekmeğe zamma taraftar değilim» demesuıe rağmen yapılacak bu zam, 20 Ağustosda Vali Vefa Poyraz'm huzurunda lstanbul Ekmek Sanayii İJverenleri Sendıkası Baskanı ile imzaladığı protokolun sonucu olmaktadır. Böylelikle 1950 den bu yana ekmeğe 17 nci defa zam yapılmaktadır. Ekmek fiatının tesbiti için kurulan Hakem Heyeti, ekmeğin kilosunun 113 kuruştan 123 kuruşa çıkarılmasını, bir somun ekmeğin gramajının 620 den 650'ye yükseltil mesini ve fiaUnın da 70 kuruştan 80 kuruşa arttırılmasını kabul etmiştir. Daha önce unzalanan protokolda Fahri Atabey, Hakem Heyetinin ka rarına uymayı peşin olarak kabul etmis olduğundan dün kendisi ile konuştuğumuz tstanbul Ekmek Sa nayii l^verenleri Sendıkası Ba$kanı Hulusi Akpulat «Belediye Baskanı hâlen tzmirdedir. Avdetlerinde gerekli formalite yerine getirilir sanıyorum» demekle yetinmiştir. Berlin ve OrtaDogu içinihtarda bulundu 195519ft 19f7195B19591%019Ö 19621963196419651968 «Size ihtiyacımız var» PRAG Çekoslovakya'nın liberâl liderleri, Sovyet işgalinden sonra, ülkeyi terkederek ozellıkle batıya giden Çeklerin anavatana dönmelerî için bir çasırıda bulunmuşlardır. Özellikle aydın küt'eye hitap eden çağrıda; «Terinizin Çekoslovakya oldugunu batırlatmak (Arkaa Sa. 7, Sü. 4 de) Sanayi Odalan örgütleniyor ANKARA, (Camhnriyet Biirosn) Ankara, Istanbul, îzmir, Adana, Kayseri ve Eskışehir Sanayi Odalan Yonetim Kurulları, dun Ankara Sanayi Odasında yaptıkları toplantıda, bir «Sanayi Bırlığı» kurmayı kararlaştırmışlardır. Bır'ik, sanayi ile ilgili meselelerin bızzat sanayıcıler tarafından incelenmesini sağlıyacak ve bir sanayi meclisi kurulması İçm çalışmalar yapacaktır. Birlik kararı, odalann yetkili organlarmdan geçtikten sonra kesınleşecektir. WASHİNGTON Başkan John son, Musevi Teşkilâtı B'nai B'rıthın toplantılan münasebetiyle yayınladığı bir mesajda, Ortadoğu daki buhrandan Avrupa'daki ışgal olaylanna kadar çeşitli konulara değinmış ve ilgili taraflara, özellikle Sovyetler Birliğine dolaylı ihtarlarda bulunmuştur. OrtaDoğu'da tekrar savaşa yol açabil^cek gergin havaya dikkati çeken Başkan, özetle şunlan belirt miştır: «Amerika, OrtaOoğu'da itidalH bir politik» izlemektedir. Digerlerinin de bn itidalli politikaya paralel bir politika izliyeceğini ummaktadır. Bölgedeki kuvvet dengesinin savaşı baslatıcı bir unsur haline gelmesine müsaade etmemek karanndayız.» Başkan Johnson, aynı çağırıda, Avrupa'daki duruma da değinmiş, Sovyetler Birliğini, «Yenl ve beklenmiyen olaylar, dünyayı Stalin devrinin karanlık günlerine götfirmeden, Çekoslovakya'dan çekilmeye» dâvet etmiştir. OrtaDoğu'dan Avrupa'ya Hükumetin Anayasa çizgisine getirilmesi istendi CUMHURBAŞKANI ŞIKÂYETÇI ÖĞRETMENLERE DURUMLARINI GAZETELERE AKSETTlRMEMELERlNl ÖĞÜTLEDl ANKARA, (Cnmhariyet Bürosn) Devrıraçi Efeıtım Şurası'nda, öğretmenlerin meslek guvenlikleri hakkında alınan kararları duyurmak ıçın, Fakır Baykurt başkanhğındaki bir heyet, onceki akşam Çankaya'da Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ı ziyaret etmıştır. Profesör Muammer Aksoy'nn sözcülük yaptıgı 7 kişilık heyet, Sunay'dan, «Anayasa'nın kendisine tanıdığı yetkileri kullanmasını, bütiin ağırlığını koyarak hfikfl meti Anayasa çizgisine getirmesini, Danıştay kararlannı uygulamayan iktidarı en azından kamu oyu önünde açıkça kuıamasım* istemiştir. Baykurt ve Aksoy, öğretmen güvenliği konusunda iktidann olumsuz tutumunu anlatmışlar, hâlen Danıştay'a intikal etmiş 300 « > lay bulunduğunu bildirmişler ve öğretmenler lehinde alınan Danıştay kararlarının icra organlannca uygulanmadığını söylemişlerdir. Mahalli parti teşkilâtlannın öğretmenlere baskı yaptığından yakınan heyet mensuplan, Millî Eğitim Bakanlığının bu kanallardan gelen baskılara kar^ı koyamadığını ıleri sürmüşler, buna karşılık, iktidar yanlısı bir öğretmen kuruluşuna üye olan az sayıdaki öğretrnenin mükâlatlandınldıklannı iddia etmişlerdir. Cumhurbaşkanı Sunay, heyet mensuplarından, Devrımci Eğitim Şurası kararları ile, öğretmen güvenliği konusundaki görüşlenn (Arkası Sa. 7. Sü. 2 de) EVET Mİ HAYIR NI DEVALÜASYON İÇİN NE DEDİLER? İ^çi zamları da Ekmek zammı yürürlüğe girdiğinde bir sürı önce fırın ifçilerin» yapılmı; olan «Gunlükve seyyaneıı» 3 er liralık zammı da Istanbullular ceplerinden ödemeye ba| layacaklardır. Çünkü bu zam lar ek meğin maliyetine tesir ettiğinden gider hesaplarmda gorülmekte ve fırıncılara tanınan kâr hakkının dl şıncia kalmaktadır. Ancak tstanbullular sadece ifçİ ücretlerine yapılan zammı ödemek le kalmayacaklar, fırın sahiplerin* de günde her 24 çuval unun ekmek haline getirilmesi için 48 lira fazla kâr sağlayacaklardır. Çünkü Hakem Kurulu, şimdiye kadar çuval başına 3 lira olan imalci kârını da 5 liraya yükseltmiştir. Ekonomık ve Sosyal Etütler Konferans Heyetinin Istanbulda düzenledığı «Dıs ticaret semineri» nde devalüasyonla ırgrli olarak ortaya atılan gotuşler ve Malıye Bakam Cihst Bilgehan'm •Devalüasjoa'uıı yapılması için gerekli sartlar bugün için Türkiyede mevcut değildir» yolundaki demeci kamu oyunda tartışmalara yol açmıştır. Her iki gorüşün doğurduğu tartışmalara ışık tutabılmek amaciyle iş çevrelerının ve ilim adamlarınuı bu konudaki fikirlerini kamu oyuna duyurmak amaciyle duzenlediğimız ankete degişık cevaplar verilmiş bulunmaktadır. Devalüasyon yapılmalı mı? İnceleyenler: İş adamlan ne diyor? • İSMAİL HÜSREV TÖKİN (tstanbııl) Her an savaş çıkabilir TEL • AVIV «Yedi gün» savaşuıın üstiinden bir yıldan fazla zaman geçtikten sonra, geçen pazar gecesinden beri, OrtaDoğu durumu tekrar çok gergin bir saf haya girmiştir. Süveyş Kanalı'nın iki kıyısında mevzilenmiş, parmak lan tetikte îsrail ve Mısır birliklerinin tekrar sıkı bir savaşa gırişmeleri her an beklenmektedir. Birleşik Arap Cumhuriyeti Hükumeti, Kahire'de olaylan görüşür(Arkası Sa. 7. Sü. i te) BÖLÜKBAŞl KONUŞUYOR Bölükbası basın toplantısı yaptı unün Buhranlı gunler notiorı Çekoslovakya ile baslavan bohran bir yandan Avrnpadakî kuvvet dengesi meselesi üzerindeki tartısmaları artıradursun, öte yandan dünya, «barış içinde birlikte yasama» döneminin öncesine süratle kayar görünmekledir. A.B.D. Baskanı Johnson, Sovyetlere hitaben yaptıfı son çağrıyı eskisine oranla hayli sertleştirmis ve «Berlin gibi ortak sorumluluk bölçelerinde kaba kuvvet tehdidine müsamaha edilemiyecejini» açık acık ihtar ederken, Ortadofudaki gerginliğin üzerinde özellikle dnrmnştur. Baskanın, genislemek istidadı gösteren Îsrail Arap çatısması karsısındaki tutumu dikkat çekicidir. Amerikadaki Musevîlere bitaben yaptığı konnsmada Jobnson, «Ortadogu bölgesindeki kuvvet dençesinin savaşı baslatıcı bir unsur baline çetirilemiyecejini» belirterek, Îsrail Oevletini ortadan kaldıracak hareketlere müsamaha edilemiyeceğini sövlemistir. Başkan'ın sertlik doznnu eün geçtikçe artırmasında Çekoslovakya'nın isgali dolayısiyle ortaya atılan çizli Yalta Anlaşması haberlerinin ve Sovyetlerin. Amerika'nın mutabakatiyle Çekoslovakya'ya çirdiklerine dair iddiaların belki payı vardır. Belki Johnson, dünva kamn oyunda, özellikle Amerikan kamu oyunda yayılan sövlentileri yeni cıkıslarla ve dolaylı voldan yalanlamaya çalışmaktadır. Ancak Başkan'ın, bunu yaparken akla çelmeyen olaylara, ihtimallere sırtını dayadıîı ve ihtarların tamamen gösteri mahivetinde olduğn da sövlenemez. Nitekim son birkaç gün içinde Ortadofcudan gelen haberler. Îsrail Mısır arasındaki çerçinlisin hâd safhaya nlastıgını. her iki tarafın ciddî tedbirler almakta olduğunu eöstermektedir. Dün Kahire'den verilen habere göre, Mısır kabinesi olağanüstü toplantıya çairılmıs, Başkan Nâsır acele olarak baskente dönmüstür. öte yandan Mose Dayan, Crdün sınınnda, tsrail'in savas istevenlerle savasacaîından sözetmistir. Güvenlik Konseyinde ise bir uzlastırıcı formülün bnlnnması ihtimali pek zayıftır. Ortadoğudaki gerstinliiin artmasında çesitli sebepler vardır. önce Nâsır, Süveys Kanalının bir yanını Sovyet Rusva'dan aldıjı füzelerle donatmış, tsrail'e tehditler savnrmağa başlamıstır. Radyolar Israil'e karsı yaptıkları yayınlarda, Mısır füzelerinin stratejık merkezlere, çerekirse Tel Âviv'e kadar varabileceğinden sözetmektedirler. Gerçi Nâsır'ın, çoŞu zaman, Arap moralini yüksek tutmak, ya da yapılacak müzakrelerde tavizler koparmak için böylesi propagandalara giristiği bilinir. Ne var ki, bn pronagandalarm sadece santaj değil, birtakım hazırlıklara davandığı da eerek 6 Haziran savasiyle, gerekse daha önceki savasla ortaya çıkmıstır. Üstelik Nâsır'ın Avrupa'daki kansıklıktan ve dengesizlikten favdaianmak istediği de vine verilen haberler arasındadır. Aynca t V dün sınırındaki tedhis hareketleri son zamanlarda artmıs ve Israil kamu oyunda meselevi bir an önce halletmek eğilimleri belirmislir. lste bütiin bunlar. Ortado£uda kara bulutları artırmakta, yeni savas ihtımalinden söz ettirmcktedir. Çatısma ve lsrail'i ortadan ka'dırma hesaplan karsısında Amerika, kesin tavır almıştır. Sovyet Rujva eğer barıscı bir tutum takınmaz, aksine savas körükleyiciligi yaparsa, önümüzdeki günler ve aylar daha da karanlık \t buhranlı hale gelecektir. «Şimdi de Komutanlıktan Elçiliğe yol açıldı» ANKARA, (Cunıburiyet Bürosu) Almanyada ışçılerımız arasında \ aptığı ıncelerae gezısınden donen Mıllet Partısl Genel Baskanı Osman Bolukbaşı dun bır basın toplantısı düzenleverek ışçılerımızın karşıli»tık!arı ^eşıtlı guçlükler hakkında zçık iamaiarda buluomuş, «Kuvvet Komutanlarının Büyükelçi olarak atanmalarına ne divorsnnuz» =.or.ı=una; «Bu konu açık rejimimizin kapalı yönlerinden bıridir» cevabını vermi'tir. Bolukbaşı, Kuvvet Komutanlan ile ilgili soru üzerine şunları sövlemistir: «Genel Knrmay Baskanlıgından Cumhurbaskanlı^ıua ? ol ev\elden açılmıstı. Şımdı de Kuvvet Komutanhğından Riıyükelçilige yol açılmıştır. Perşembe Çarsambaya uygandnr. Bu konu açık rejimimizin kapalı yönlerinden biridir.» Yakmda Cumhuriyet'te Terfi edemeyen bir çok Albay emeklilik istiyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 30 Ağustos tarıhınde General ve Amırâlliğe terfı edemeyen Albaylardan önemi bir kısmı rutbelerindeki bekleme su relerıni doldurdukları için emek li edilmelerini talep etmişlerdir. Kuvvet Komut3nlıklarındaki Personel Başkanlıklarına yapılan taleplerin ıncelenmesine bas lanmıştır. Ancak bır taraftan talepler kabul edılırken Albavlara, hâlen Parlâmentoda bir kısım Albavlara bırer vıllık kıdem verılmesını sağlayacak bir kanun tasarısının bulunduğu, bu tasarının gerçeklesmesıne kadar beklemelerı de tavsiye oîunmuştur. Bu arada. Türk Silâhlı Kuv vetlen Personel Kanununun bazı malî hükümlerının de önümüzdeki aylarda ısletilmesıne baslanacağı ıfade olunmuş, bu ışleme halının başlamasından sonra yapılacak emeklilik ışlemlennden Aibaylann riaha ıyi sartlarla emekli ^dilebılecekleri ifade olunmuştur. Prof. Besim ÜSTÜNEL % Prof. Gülten KAZGAN 0 Prof. Ahmet AKER 0 Prof. Sadun AREN # Yük. Müh. Orhan PEKİN 0 (Ticaret Odası Genel Sekreteri) «Ilk bakışta kur farklarını ortadan kaldırmak ve ihracatı arttırmak için bir devalüasyon ameliyesine ihtiyaç olduğu kanısına vjırmak mümkündür. Fakat böyle bir ameliyeye gerçekten lüzum olup olmadıgı hakkında bir karar verebilraek için, ilk önce iktisadî bunyenin etraflı bir analizinin yapılmasının. satıhtaki olaylardan zi yade derinlerden gelen nedenlerin araştırılmasının zarurî olduğunu belirtmek isterim.» Devalüasyonnn yapılması için ileri sürülen argümanlar, bir hastaya ıstırabını muvakkaten (Arkan Sa. 7. Sfl. 1 de) Hakem Kurulunun raporu Ticaret Odası Temsilcisi Nurettin Baban, Sanayi Odası Temsilcisi L« mi Işmen ve Ticaret Borsası Temsilcisi Hasan Papuççudan kurulu Hakem Heyetinin raporunda şöyle denilmektedir: «Sayın Vali Vefa Poyraz'm baskaolığ] altında TümGıda İş Sendi kası Marmara ve Trakya Bölge Mer (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) *DOĞANNADİ UZAK ŞARKI ANLATIYOR Almanj'adaki i.şçiierimiz M.P. Genel Baskanı Bolukbaşı, Almanyadakı Türk lîçilerının Turkıyede kurulacak otomobıl sanayiıne ortak clmax ıstediklerını belırtmış, işçiler arasır.dakı asırı cereyanlar konusunda da «Başta komünizm olmak üzere Türkiyedeki bütün yıkıcı cereyanlar hariçteki isçilerımiz arasında pervasızca at oynatmaKtadır» demıştır. Bolukbaşı, yurt dısında bulunan çalışma ataşehklerınm cyasak savma teşkilâtı» halıne geldıklerını, buradalcı uzmanların yetersız olduğunu söylemış ve konuşmasını şöyle tamamlamıştır: «İsçilerımiz yarına ait büyük endiseler içindedirler. Türkiyeye döndükleri zaman issiz kal mak ve bugün elde ettikleri imkânı kaybetmek, oıılar için bir kâbus olmakta devam etmektedir. Almanyadaki işçilerimizin durumu ile ilgili olarak geçen yıl olduğu gibi bu yıl da Basbakan'a bir mnhtıra vereoeijım.» r DAKIKA: Bir adım daha İşçiler Emayetaş Fabrikası ile Çamaltı Tuzlasını işgal ettiler ^ İstanbul'da işgalci bir işçi tutuklandı Kavel Kablo Fabrıkasındaki işgal sona ererken İzmır Çama.tı Tuzlası ile Bakırköy Emayetaş Fabrikası, işçüeri tarafından ışgal edılmiştir. Ancak Emayetaş' taki ışgal, plısin fabrıkaya girmesinden sonra dün sabah kaldınlmış, nezaret altına alınan 10 işçıden bırı tevkıl ediimiştir. Zaman zaman, gazetelerde, bir takım ajans haberleri okurduk da, bayaği, kıskanırdık. Meselâ «Isveç'te, suçlu olmadığı için bir cezaevi kapatıl • mıştır», vahut «lsvîçre'cle. son hiikümlü de tahliye edildiğinden, fılân cezaeıi tamamen boş kalmıştır» gibi. Bu çeşit haberler, bizim tıkum tıklım dolu cezaevlerini düşündükçe, bir aşağıbk duygusu verirdi. Meğer. tamamiyle, yersizmiş. Son çıkan istatistiklere göre, bizim cezaevleri de boşalacağa benziyor. Baksanıza... Azılı kaatiller dahil, cezaevlerinden 1500 den fazla mahkum kaçnuş da, daha. yakalıyamamışlar. lani, bır seviye farlanı da böylece, kapatıyoruz demektir. D. N. Emayetaş'ta işgal Bakırköy Emavetas Fabrika=ı ışçılermden 400 kışılık bır grup, oncekı gece fabnl.ayı ışgal etmişlerdir. Ancak işçiler, sabah polıs tarafından fabnkadan çıkarılmış, nezaret altına alınan bır ışçi tutuklanmıştır. Isverenın, Meta1 Is Sendıkası ile yurttuğu toplu sozlcşme go(Arkaaı Sa. 7, Sü. 3 de) Bir yolcu uçagı, 95 kişi ile düşto NICE Korsıka'dan Nıce'e gelırken 13'ü çocuk 89 yolcu ve 6 kışılik mürettebatıyla Akdenız sulanna gomülen Aır France uçağından kurtulan olmamıştır. Uçağın kalıntısı yalunlannda sadece bir ceset bulunmuştur. Yağmurlu havaya rağmen uçaklar araştırmalarına devam etmeictedırler. İlgililerın bıldırdıgıne gore, HindiÇını savaslarında Fransız Kuvvetlerıni yoneten general R«ne Cosnyda kazada ölmüstür. Bir uçak kaçırıldı KISA BOYLAR, ÇEKİK GÖZLER, VE. TEBESSÜMLER DÎYARI Cumattesi günü Cumhuriyet'te ECVE1 GÜRESİN MONTREAL (AP) Kanada hava yollarının Vıscount tıpı bır uçağı, sılâhh bır şahsın tehdıdı altında Kuba'ya kaçırılmıştır.