Katalog

Çocuklaruıızın okuyacağı kitaplan önceden seçme külfetinden sizi kurtanyoruz Tatüde çoculclarınıza «nniyeüe okutacagınız bir *erl roman: Hârika Çocuk : Hikmet Salm 7,5 lir» Üç Arkadas K.Tuğcu 7,5 lira Köprtialtı Çocuklan : Nebtl Faal S lira Hırnzın Oğlu Sokak Çocuğu : K.Tugcu 3 er « Yolunu Şaşıran Adam: rfİMAT KİT.4BEVİ: CaŞaloğln NâTİlbahçe •okak No. 19 İstanbul Feza RekJâm: 29165008 umhurİYet KURtJCUSU: TUNUS NADÎ jTgLTİİ R f J&t SERISI Kr. 500 300 300 250 400 250 400 250 300 200 Yenl çıkanlar 45. yıl tayı 1S724 Telgraf v e m e k t u p adresi: C u m l ı u r i y e t Telefonlar: 2 2 4 2 9 0 2 2 4 2 9 6 İstanbuJ Posta K u t u s u : İstanbul N o . 246 2 2 4 2 9 7 2 2 4 3 9 8 2 2 42 09 iyetl J.B^«ry R.Escarpit Edfl^at îkrevoioSi Kon'jjraa Sanatı S Laurent Duşunıee Sanatı . J Guıtton Saygı ICuralları j G ÜAssaiIy Marksizm % ^ A.Deschamp SömürgecılığSb* Sonu H.Deschampj' Sosysl Sıniflar P.Laroaue Siyasi Rejinıler M Du«rger Siyaji Propaganda . R e m x 1 perşembe 9 Mayıs 1968 mmmmmım " Anayasa Mahkemesinin kararları münakaşa edilebilir.. ANKARA, (Cnmhuriyet Bürosu) AP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, dün AP Genel Merkezinde yapılan Baş kanbk Divanı toplantı smdan sonra Anayasa Mahkemesinin Seçim Kanunu ile ilgili kararı hakkında verdiği bir demccte «İki fıkrası iptal olunan Seçim Kanunu ile bakive sistemi orta dan kalkmıştır. AP nin iddiası ve taahhüdü tahakkuk etmiştir. Bu husus Anayasa Mahkemesi gözü ile de Anayasava aykırı bulunmamıştır» demiştir. Demirel'in demeci aynen şoyledn: •Adalet Partisi Genel Başkanı olarak hali hazırda mcvcut bilgilere gore şu mulâhazaları serdedebi lirim: 533 sayılı kanunla 1965 senesinde ihdas edilmiş bulunan milli bakiye sisteminin ortadan kaldırılıp ye (Devamı Sa. 7, Sü. 4 te) . Demirel, AP'nin iddiasının ve taahhüdünün ' yerine gelmiş olduğunu söyledi Farıv tc dun jer yer meydana gelen öğren«i nümayişlerinden *irinde gençler, polisle çarpı^mışlardır. Resimde, SaintGermain bulvarını otomobillerle kapatan öğrenciler polisleri taslıyor. Paris'te; Öğrenci Polis FRANSIZ BAŞKENTİNDE EKMEK DARL1Ğ1 BAŞGÖSTERDİ DIŞ HABERLER SERVÎSİ PARtS, Yarın baslayacak olan Kuzey Vietnam A.BJ). görüşmelerinin haftanın birinci önemli olayı olacağı zannedilirken birden ögrenciler arasında patlak >eren nttmayişler Franss'da da egitim meselesini ön plâna itmistir. Cumhurbaskanı De Gaulle dün sabahki konnsmasıttda «Ünıversıtenın ıslâhına» dikkati çekerken bunun imkânsız olduğunu da sözlcrine eklemekten kaçtnmamıştır. Buna rağmen öğrenciler, dün Sorbonne'u «kurtarmak» için üçüncü gecedir sokaklara dökülmüşlerdir. Gece vansına kadar devam eden gösterilerin üç günlük bilâr. çosu 1900'den fazla yarabıhr. Polis tarafından 4T5 kişi de nezaret altına alınmıştır. Bu arada, Nobel ödülü almış 5 Fransız, General De Gaulle nezdinde teşebbüse geçerek, kendısinden «öğrenci ayaklanmasını yatıştırmak ve mahkum olan öğrencilerin affı ile fakültelerin yeniden açılmasını sağlamak üzere harekete geçmesini» istemıştır. Olaylar sırasında, gerek halh, gerekse gazeteciler, polislerin cop darbelennden ve atılan gözj'aşartıcı bombalardan kurtulamamış, birçok kişi gözleri kızarmıs bir halde hastanelere hücum etmiştir. çatışmalarında 1000 kişi yaralandı Ekim'de Türkiye'ye gelecek olan De Gaulle5ün boyuna göre yatak yaptlıyor Önumuzdekı Ekım ayı ıçınde Istanbul'u zıyaret edecek olan Fransız Devlet Başkanı General De Gaulle'ün boyuna göre, konuk Devlet Başkanlarmın ağırlandığı Şâlede yatak bulunamamıştır. Dünyanın en uzun boylu Dev let Başkanlarından biri olan 1 94 metre boyundakı De Gaulle için özel bir yatak yaptmlması kararlaştırılmıştır. Şımdıye kadar, protokol bakımından çeşıtlı zorluklarla karşı laşan ılgıhler, böyle bır ihtimali hıç düşünmemışlerdır. Fransız Devlet Başkanını ağırlamak için butun hazırlıklar sımdiden tamamlandığı halde, sıra yatağa gelınce konuk Başkanın çok uzun olduğu öğrenilmış, tstanbul ve Ankara arasında sıkı temaslar kurularak yatak konusunda gorüşmeler başlamıştır. önce, Istanbul'dakı ılgıliler, Şâle'de bulunan bütün yataklann boylannı olçmuşler, neticede De Gaulle'ün sığabıleceğı tahmin edılen en uzun \atak 1.92 m. olarak tesbit edilmiştir. Fakat. resmî ve gayn resmî temaslar sonunda, Fransız Devlet Başkanının bovunun 1.94 m. olduğu anlaşıhnca, bu yatağın da yetmeyeceği ortaya çıkmıştır. llgililer, General De Gaulle'ün Amerika gezisinde de aynı zorlukla karşılaşıldığını, tstanbul'da ise bu konunun önceden düşünülerek «erken hâl yoluna* gidildiğınj açıklamışlardır. Anayasa Mahkemesi UGUZ AYAKKABILAfi BİR GÜNDE SATILDI Önceki gün ucuz ayakjcabı satışına başlayan Sümerbank'ın mağazaJarında bir gün i(inde biitün ayakkabılar satılmıstır. Sümerbank ilgilileri. halkın isteği üzerine yeni siparişler verildiğini söylemişlerdir. Resimde, bir Sümerbank mağazası görülüyor. üyelerL " : hangi yönde orkullandı?.. ANKARA, (Cnmhnriyet Bürosu) Anayasa Mahkemesi uyelerının Seçim Kanununun ıptah ile ılgilı olarak aldığı çeşıtli kararlarda uyelerin ne şekilde oy kullandıkları öğrenilmıştır. Üyeler ıçınde Recai Seçkin, kanunun tumunun iptalı gerektiğı tezıni savunmus ve bu yolda oy kullanmıstır. Meclıs Başkanhk Dıvanının kurulusu konusunda Anayasa Mahkemesinin, Millet Meclisi Başkanhk Divanı kurulus biçıminın Seçim Kanununu iptal için yeterlı olmadığı şeklindeki oy çokluğu ile alınan kararına uyelerden Salim Basol, Avni Givda, Recai Seçkin, Ziya önel, Fazlı öztan, Ahmet Akar ve Mnhittin Gürün muhalif kalmışlardır. DENIIOE KAZA Önceki gece sabalıa kaı^ı Kabataş onlerinde şamandraya çarpan «Şen Zafer» motoru aldığı jaıanın tesiri>le batmış, kaptan Hasan Sancar ile İsmail Seven, Cemalettin Sancaktar. Satılmis Oğuz ve Nurettin Sancaktar adlarındaki miirettebat ^ücliikle boğulmaktan kurtulmu5lardır. Limandaki boyasız şamandıralartn görülememesi yüzünden meydana gelen kaza hakkında Liman İdarcsi ve polis soruşturma yapmaktadır. Fotoğrafta, batan 70 tonluk teknenin durumu görülmektedir. unün notfor» Aykırı idi Barajlı D'Hont sistemi çesitli sosyal gruplar arasındaki yarısmavı önlediği için Anayasanın temel ilkelerine aykırıydı. Gerçekten ilk hata Knrucn Mecliste 1961 kannnn çıkarılırken yapılmıştır. Anayasayı hazırlayanlar bir yandan çok partili düzeni savunuyorlar, öte yandan sosyal gruplaşmaları önleyecek tedbirjeri ileri sürüyorlardı. Hattâ Mecliste çognnluk sistemini isteyenler de vardı. Tedbirlerin gerekçesi ise sosyal yanşma esprisi ile tamamen çelişivordu. Açıkça ifade edilmemekle beraber, aşırı nclann parlâmentoya sızması ihtim,aline dayandırılmaktaydı bn gerekçe. Oysa yine Anayasayı yapanlar, kannna, asırı nclann grnplasmasını önleyecek maddeleri de koymamıs degillerdi. Milletvekilleri Seçim Kanonn, bu taava içinde, barajlı D'Hont •istemi ile çıktı. Senato seçimlerinde ise çoçunlukçular agır bastılar, nispî temsil teklifleri reddedildi.. Neticede C.H.P., Mecliste A.P.'den biraz fazla sandalye kazandı, Senatoda ise Adalet Partisi birinci parti oldn. Bnnun üzerine 1964'te Senato Seçim Kanunn değiştirilip nispî temsile dönüldü. 1965'te, milletvekilleri seçimleri için barajlı D'Hont sistemi yerine millî bakiyeli karma bir sistem getirildi. Oylann imkân oranında değerlendirilmesini saçlayan bn sistem gerçekte Seçim Kanunu ile aykırı düşüyordu. Zira kannn tek milli seçim çevresi iizerine değil, her il bir seçim çevresi esasına göre hazırlanmıştı. Bu yüzden bir parti, teskilâtının bile bnlunmadığı ilde artık oylann toplanmasiyle 23 milletvekilliği koparabiliyordn. A.P., 1965 kampanyasında millî bakiyeye karsı olduğnnu »Çikladı. ve kısa süre önce kendi çoğnnluğuna dayanarak kannna 1961' deki sekline dönüstürdü. Tnkarda da söylediğimiz gibi, millî bakiyenin tntar tarafı yoktn. Hattâ adaletsiz bir sistemdi de. Ama onnn yerine sosyal yarışmayı, iktidar yanşmasmı engellemiyecek baska sistemler bnlnnabilir, böylece Anayasanın 2, 55 ve 56 ncı maddelerine, dolayısiyle Anayasa esprisine aykırı bir dnrnma düsülmemiş olnrdn. A.B.'nin hatası, 1961 Seçim Kanunundaki aykınlığı farketmemesi, Anayasayı yapan Korueu Meclisin böyle bir kannnn çıkarmıs oldnğona ihtimal dahi vermemesidir. Aslında eğer o zanıan, aykırılık talebi ile dâva açılsa\dı, Anayasa Mahkemesi 19S1 kannnnnu da iptal ederdi. Ama o eünün havası içinde böyle bir yola gidilmemis, daha doğrusu talep yapabileceklerin aklına böyle bir sey gelmemistir. Barajlı D'Hont sisteminin Anayasava aykınlıçı sn götürmez. 7ira seçimlerin evrensel niteliği birbirinden farklı üç olusn kapsar. Bunlardan birincisi, başlıcası, ynkarda da isaret ettiğimiz gibi seçimlerin çeşitli sosyal gruplar arasındaki iktidar yarısmasına imkân vermesidir. tkincisi, parlâmento knrulusunun, yani millî egemenliğin etkilenmesidir. teüncüsü }se, seçmenlerin bn yolla kisisel tercihle"rini açığa vnrmalandır. 1961 Anayasası da bu espriye göre hazırtenmıstır. Ovsa barajlı D'Hont sisteminde 1 oy farkiyle bir parti hesap dısında kalabilir. Meselâ 100 bin geçerli oy olsa ve 2 senatörün seçilmesi gerekse, 49.999 oy alan parti âdeta seçime ginnemis sayılır. Böylece bir sosyal gnıpun daha başmdan binlerce oyn bir yana bırakılarak, diğeı sosyal grnpa veya grnplara öncelik verilmekte, dolayısiyle parlâmentonnn knmlnsn deçistigi gibi seçmenlerin kisisel tercihlerinin gerçege en yakın sekilde açıklanması da önlenmektedir. Iste bn nygnlama önce Anayasanın t nci maddesindeki «demokratik» lik ilkesine aykındır. Aynca 55 inei maddedeki seçim serbestliği, yanl kişinin millet iradesi ve devlet idaresine katılma hakkı engellenmektedir. Üstelik serbestçe faaliyette bnlnnması gereken, «demokratik siyasi bayatın vazgeçilmez nnsnrlan» partilerden bazıları seçim yolnyla tasfiye edilmektedir. Oysa her parti, nazari de olsa, bir sosyal grnpnn tenuilcisidir ve Anayasa esprisi ile bu şrrnplann parlâmentoda knvvetleri oranında temsilini öngönnüstür. N'itekim baska bir maddesinde Baskanlık Divanı ve komisyonlar için kuvvet oranlarıyla temsil esasını koyması da bn espriden gelmektedir. Kısacası ne tarafından bakarsak bakalım barajlı sistem Anayasa ile çelismekte idi. Tüksek Mahkeme iki fıkrayı kaldırmakla Anayasanın üstünlügü prensibinin boznlamıyacagını bir kere daha tesçıl etmiştir. Bn karar, kızılacak, yerilecek degil, aksine 6vtilecek bir karardır. Demokratik gelişme yolnnda önemli bir adımdır. Seçim kampanyasını AP'de Asal, CHP'de Ecevit açacak (ANKARA, Cumhuriyet Bürosu) CHP'nın seçim kampanyasını Genel Sekreter Bülent Ecevit, AP'nin seçim kampanyasını ise Genel Başkan Yardımcısı Talât Asal açacaktır. CHP Genel Sekreterı Bulent Ecevit ile AP Genel Başkan Yardımsısı Talât Asal'ın seçim kampanyası sırasında yapacakları gezıler bellı olmuştur. Ecevit 20 gün sürecek gezisinde 30 ıl gezecek ve muhtelıf konuşmalar japacaktır. AP nin seçim kampanyasını ise genel Başkan Yardım cısı Asal İstanbulda yapacağı bir ba sın toplantısı ile açacaktır. Ecevit 12 mayıs günu Zonguldakta yapacağı konuşma ile kampanya yı açacak ve bilâharâ diğer illere geçecektir. Talât Asal ise 11 mayısta İstanbulda yapacağı basın toplanüsını tâkiben önce Bursaya, sonra da diğer illere uğrayacaktır. Olaylar Mıtınglerın devam ettıği sıralarda ekmek satan dükkânlara hucum eden halk bir anda günlük ihtiyaçlanndan fazla ekmek aldığından şehirde yiyecek sıkıntısı başgöstermiştir. Öte yandan, gösteriler en heyecanh ânını yaşarken, nümayişçilerin başkanı Nanter Üniversitesi öğrencilerinden Alman asıllı Daniel Cohn, Bendit Lüksemburg par(Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) Geçici Komisyonun kuruluşu konusu Seçim Kanununu tasarı halinde iken inceleyen Senato Geçici (Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) DE GAULLE 14 Hizb • üt. tahrir'ci 33 yıl 3 ay hapse mahkum oldu ANKARA, (a.a.) Demokratik rejimi devirmek ve dini esaslara dayanan bır devlet kurmak için faaliyet gosterdikleri iddiası ile yakalanarak atîalete sevkedilen Hızbüttahrir'cılerden 14'ü, dün yapılan duruşmaları sonucu toplam olarak 33 yıl 3 ay hapis, 15 sene 6 ay sıirgun ve 20 yıl da kamu hizmetlerinden men cezasma mahkum edilmislerdır. 7 kişı hakkında ise delıl yetersızliğinden beraet kararı venlmiştır. Halen yakalanamayan Ahmet Ağar ile Lubnanlı Ibrahim Mahmut hakkında ise sorusturmanın devamı kararlastırılmıstır Demirel, 19 Mayısta geziye başhyor Başbakan Süleyman Demirel, seçim propaganda gezilerine 19 Mayıs pazar günü başlayacaktır. Herhangi bır resmi açıklama yapılmamakla beraber Demirel'ın ilk olarak Balıkesir'e ve oradan Ege bolgesıne gideceği söylenmektedir. AP Genel Başkan YardımcJarm dan Talât Asal, yapacağı gezi ve te maslardan sonra döneceği Ankara'da Demirel'e bilgi verecek ve Başbakan ondan sonra gezilerine başlayacaktır. Asal'a göre Başbakan'ın gezi prog ramı 16 mayısta açıklanacaktır. (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) Amerika'da bir kalb nakli ameliyatı daha yapıldı Kalbin, verici ölmeden ahndığı iddia ediliyor [ HOUSTON, (Teksas) Dün, Dr. Denton Cooley Baş» kanlığuıdaki doktorlardan knrn In bir heyet üçüncü kez (Dünyada onıkinci) kalb nakli ameliyatı yapmıştır. Bir hafta önce bir grnp denizci tarafından dövülen 32 yasındaki adamın bey(Arkası Sa. 7. Sn. 3 de) Galatasaray'ın 100üncü yıl törenleri günü pazar başhyor Teşekkür Gazetemiain yaym hayatına girişmin 45 inci yıldö'nümü dolayısiyle değerli okurlannuz ve çeşiıli kuruluşlardan sayısız başarı ve kutlama mesajlan almış buîunuyoruz. Bu münasebetle hizmetinde olduğumuz okurlanmıza, Gazetociler Cemiyetine, Türkiye Gazstecıler Sendikası tstanbul Şubesıne, Türkiye Spor Yazarlan Derneğine, Gameda, Shell ve Pireili şirketlerine, Sayın Vali Vefa Poyraz ile Belediye Başkan VekUi Sa ym Faruk Ilgaz'a, Basın tlân Kurumuna, Anadoîu Ajansına, Tiirk Haberler Ajansına gosterdikleri yakın ilgiden dolayı teşekkürlerimizi sunarız. Frig devrine ait kıral mezarı bulundu ANKARA, (ajı.) Ortatfoğu Teknık Üniversıtesinin, Atatürk Orman Çiftlığı 5 Tepeler Mevkiindeki kazılarında Frig devrine ait zengin bir kıral mezarı bulunmuştur. Prof. Ekrem Akurgal'ın başkanhk ettiğı Arkeolog Heyeti, toprağın taknben 25 metre altmda 60 metre uzunluğunda bir tünel açmıs ve Milâttan Önce 6. Asırda Friglere ait zengin bir kıral mezan ile karşılanmıştır. Şimdiye kadar mezardan çıkarılan eşyalar arasmda düzinelerce bronzdan çesıtü heykeller bu | lunmaktadır. Galatasaray Liseninın «100 öncü vıl» torenlen 12 Mayıs pazar gunü geleneksel «Pilâv» ile başlıyacak ve ekim ayında Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle'Un liseye yapacağı ozel bır zıyaret de yer alacaktır. Uzun bir süra uygulanacak program sonunda De Gaulle'ün lıseyi zıyaret etmesi ve 101 inci Eğitım yılmın açılışmda bir konuşma yapması kesinleşmiştır. DAKIKA: ^ Tanrı'dan medef Miman. mühendisi, iktisatçısı, plâncısı, toplanıp toplanıp, ikidebir, Boğaz köprusünün «lüzumsuz, hesapsız, uygnnsnz, plânsız, bilgisiz» bir is oldnğunu söylüyorlar. Susun dostlar, susun! Allahaşkına, tutun çenenizi biraz! Zamanımızda Bakanların, hiç değilse, birçoğunnn, işleri «bilgi» değil «inat» üzerine yürüttüklerini bilmiyor musunuz? Hele, dunın bakalım da, sayın büyüklerimize, belki Hâtif'den. bir parçacık akıl sâdır olur. Memleket işlerinde, şimdilik, başka çaremiz yok giW görünüyor! D. N. , 26 derece Bir süreden beri İstanbul'da 2425 derecenin altına dii^meyen hava sıcaklığı, nzellikle kuzey ülkelerinden gelen turistleri şimdiden bunaltmaya başlamış, kimi mayosunu ahp ilk gördüğü sahile koşarken, kimi de resimde görüldüğü gibi parklarda soyunup güneşlenmeyi tercih etmiştir. Yeşilköy Meteoroloji İstasyonu ilgilileri, sıcaklığın bir Titre daha devam edeceğini ve şehrimizin öniimüzdeki günlerde yağış almasının beklenmediğini söylemişlerdir. Dünkü raporlara gore, İstanbnTda en yüksek sıcaklık 26 derece olmuş, gece saatlerinde ise 16 dereceye kadar düsmüştür. Meteoroloji ilgilileri, BalkanJar üzerindeki alçak basıncın, yurdumuzun bazı bölgelerini etkileyeceğini ve yer yer yağıj getireceğini söylemişler, fakat bu bölgeler içinde İstanbnl ve çevresininin bulunmadığını ifade etmişlerdir, (Fotoğraf: Selâhattin GİZ) Sunay'dan Midyat'ın i/çe o/ması istendi MARDtN Cumhurbaskanı Cevdet Sunay dun Mardın'e gelmiştir. Sunay, Mardin'e gelirken Hasankeyf Bucağıyla Gerçüş, Midyat ve Savur ilçelerine de uğramıştır. Midyat'ta Sunay'a ilçenin gumuşten yapılmış anahtarı armağan edilmiş, Midyat'ın il haline getırilmesi istenmış, bu arada öğrenciler susuzluktan vakınmışlardır. İl hakkında duzenlenen brifınge katılan Sunay, bugun Urfa'ya geceoektır. ECVET GÜKESLN