Katalog

SAHİFE ÎKİ ' 16 MaTis 1968 CUMHURtTET Sigonacılığımn ve döviz fasamıfu Muzatfer AKTAŞ T / ı n o oyonu çok yakından ilgilendlren dB•*^ vi» kayıp ve kazaneı •ornnnnnn diğer iskollan açısından gazete latnnlannda değerlendlrllmesi, her yıl Tiirk dış ödeme dengesind* •aklasık olarak 20 railvon TL. nı aşkın bir dövl« kaybına yol açan siçortacılıjımızı da bize bu noktadan ele alma geregini dnynrmnştar. Ba kaybı doğnran nedenler ve teklif edeeegimiz tedbirlere geçmeden önce sigortacılıgımızın durumnna çok kısa bir göz atmakta yarar görmekteyiz. 1 lıi|ilııııiii fayda ve ıııaliyeti •Doç. Dr. Gülten KAZGAN™* oğaz Köprüsü glbl, yatırım gideri en BZ 1.5 milyar TL. ve daha gerçekçi bir hesaba göre 3 milyar TL. olan; üçte biri tutannda ddvlz giderıne yol açan bir yatırırmn, topluma toplam faydası ve toplam maliyetins gbre değerlendinlmesi gerekir. Bu çaptakı yatınmlann, ozel teşebbıisün yaptığı «sadece kendisı açısından kârlüılc» hesabına göre değerlendırılmesi anlamlı değildır; özel otomobil trafiği ve bunlarm ödediği geçiş ücretlerl dolayısiyle kârhlığı çok yüksek olsa da, Koprünlin toplumsal fayda ve toplumsal maliyet açısından değeri çck duşük olabiür. Bu çaptaki yatırımlar ancak bu sonuncu kıstasa göre öncelik kazanır. I Batı'ya açılan pencere! cBatıya açılan pencere» Galatasaray'ın yüzflncn yıldönümtt !çln aldım kalemi elime daha do^rnsu y»n makinesinl ve : « Ben de yaztîım !» » Benden önce çok kişi yazdı Galatasaray'ın yuzüncO yılını.. Ga«etelerimiz baştan sona donandı. Nasıl donanmasın ki ! Babıâli yokusuna Sirkeciden sapıp ynkan dogru tırmansanı* : Sirkeciden çıktım yola, Selâm verdim sağa sola... her kapıda birkaç Galatasarayh ya veva Kolejlive rastlarsııuz. Şimdi saymaya kalksam bn koşe yetışmez. Babıâlf'de bazı yerleri tntmak için ille de Galatasarayh veya Kolejli olmak gerekirmiş gibi bir hava vardır. Yalnı* Babıab'de mi? Türkiyede hangi önemli karom, banka. devlet daıresı, ozel teşebbüs, varsa ya basında veya yaroacmda birkaç Galatasaravlıya rastlarsmız. Sivasi havatımızın dikenH ve dikensiz butun gullerı G.S.'lıdır. Eh, böyle olnnca ahval, bir Iisenin 100. yılı elbette buyük törenlerle kutlanır. Born mu bu? Türkiyede Batı'ya açılan pencere!.. Zaten Türkivenin talihsizügi de bnradadır ya! Biz Batıya maalesef bütün kapılanmızı de|il, bazı peneerelerimizi açarız. Galatasaray da o pencerelerden biridir. Söîgelişi Fransa Kültür Bakam Malraux'ya kapımızı değil, penceremizi açtık., Eğer bir vatandaş Galatasarayh ise Malraux'yu okuyabilir, çünkü Galatasaray'da ögrenim Fransızcadır, ve bn okul .Fransız kültürünü Türkiyede yaymak ıçın» kurulmuştur. Ama eğer bir vatandaş Hakkâri Lisesinden mezunsa «Batıya açılan pencere.de bulunmadigı için Malranx'yu oknyamaz. Malraux'nun Türkçeye çevrilen kitabını da sâyei sahanede toplattıgımız için, kapılanmızı kapamış ve üstadı sadece pencereden Türkiyeye boynr etrais bnlunuyoruz. Galatasaraylılann Malraux'yn yüzüncü yıl için Türkiyeye çagırdıklannı gazeteler yazdılar; Sarı .Kırmızılılar herhalde ünlü Fransız yazarını pencerelerinden içeri almayı düsünüyorlardır. Ne var ki, kapıları kapayıp da Batı>a pencere açmak nsnlünün ytiz yıldan beri uygulanısı Türkiyeye pek de yarar getirmemistir. Pencereden çirenler pek tekin olmıyacakları için Türkiyeye giren Batılılann çogn Türkiyeyi soymaktan baska şey düşünmemi«ilerdir. Böylece Türkiyeye gerçek Batı kültürü girmemis, girememiş, ve Batının eli mavmuncuklu, yüzü maskeli emperyalisti girmistir. Batıva açılan pencereden içeri süzülenler de önce tarih hazinelerimizden baslıyarak ne varsa çalmıslar, ardından millî kaynaklarımızı sömürmeye baslamıslardır. Ticarettir, yardımdır, kredidir, ortaklıktır diye AUah ne verdiyse sebeplenmişlerdir. «Batıya açılan pencere. lâfını oldum olasıya bnnnn için sevmem. Benim okudujum mektcpler Anadolnda idi. îlkokulda her pazartesi bit muayenesi, ortaokulda arada sırada bıçak arama taraması yapılırdı. Gene de talihli idik. Peder, bir subay olmayıp da, yoksnl bir köylü veya isei olsa oknl yüzü gönneyebilirdili. Gördük de, an köşede yirmi milvonn alfabesiz bir toplumun yazan oldnk. Oltnasluğnmaznn bedelini onlara ödemek için çırpınıvoruz. Gerçekte oknlsnzlnk yüzündcn istidadını ha\atta iken mezara gömmüs mllyonlar arasında benden daha çok su köşeye lâyık nice emekci çocu^u vardır. Ama simdi karanlıktadır onlar... Ne bizim gördüğümüz eeitim fırsatını bnlabildiler, ne de Batıya açılan pencereden nasiplerini alabildiler. Bunun içrndir ki, «Batıya açılan nencere» de vetisen ve Içlerinde nice sevgili arkadaşım bulunan Galatas^aylılardan 100 üncü yıllannı baska tiirlü kutlamalarını beklerdim. Ne yazık, içlerinde Nadir Nadi'den gayrı tutarlı yazı yazan çıkmadı. Kimisi Fransız Hiikumetindetı Galatasaray için vardım istedi. kimisi Millî Egitim Bakanından.. Oysa Türk millî egitimi böyle isledikçe Galatasarayın yüzüncü değil besvüzüncü vılı da kntlansa biz çaŞımızın medeniyetinden nzak kalır, ptncere pervazından ol âlemi sevrederi?. Ve Galatasaray da her yıl «Batıva açılmıs pencere» adına pilâv günü yapar. Bu gidislt Bevtüssebap Lisesi keçiboynuzn, Çemişkezek Lisesi ahlat, ve yoksnl Hakkâri Lisesi de ayva günü yaparak kurulnsunu kutlarsa Babıâli gazeteleri hepsine yer vermelidir; zira yürürlükteki egitim sisteminde imtiyazlı kişiler pilâvı kaşıklarken Anadolnnnn yoktul çocukları ayvayı yemektedirler. Şimdi aenebilir ki : Yesinler ! Bn dünya bövledir; b8vle gelmlf, bByle glder, Türkiyede 100 yıldan berl h5vle sürmüstür devran.. kimisi pilâvı kaşıklamıs, kimisi keçiboynntu çi|nemiş, kimisi de ayvayujemiştlr.. ** Iste biz orada yokuz arkadaslar. Çünkü e^itimde imtiyazlı ocaklar ve Irntiyazlı ocaklardan vetismis imtiyazlı kisller geleneğîne paydos bornsa çalmak ve «Batıya açılan pencere» leri kapatıp çafdaş medenlyete bütün kapıları açmak Türk millî egitiminin geçerli politikası olmadıkça milletimize kartulas yoktur. . , . TtCARET BAKANLIÖI RAPORTÖRÜ 0 Dahlll reuttraoı •• retrosesyon işleml Ile sigorta poollanna (*) gereken Ilginln gSaterilmemiş olman. örnegln, Hayat Sigorta dalı hariç, dahllde yapılan reasürang ve retrosesyon devir islemlne ait primlerin tntan dış piyasalara yapılan plâseye oranla aşağıda görüldüğü gibi Bnemsizdir. Yıl 1965 1966 Reasürans 35.632.285 46.835.854 Retrosesyon 4.898.748 4.311.442 Tntan 40.331.033 51.147.297 B Bugünkü durum ldukça geç ve yabancı sirketlerce başlatılmış olan sigortacıhgımız, ancak Cnmhnriyetin ilânından sonra kısmen rjlusal bir kiralige kavuşabilmiştİT. Yine bu arada mevent yerli. yabaneı bütün sigorta sirkrt islemlerini denetleme, ynrt dışına yabancı para akımını finleme hak ve yetkisi de 1160 sayılı «Mükerrer Sigorta Inhisarı Yasası» 8. maddesi geregince çıkartılan 137 1929 tarihli, Mükerrer Sigorta Mnrakabe Talimatnamesiyle aynı taribte karnlan Millî Reasürans T.A.Ş.'ne (Reasürans tnhi•an Mnkavelesiyle) tevdi edilmistir. Ne var ki, o taribte benzeri yalnız Urognay ve Şill'de bnlnnan, daha sonra birçok A«ya, Afrika ve taattâ Avnıpa ülkelerine model olan ve •igortacıhğımızın dıs piyasalara tâbl olmasını kıntıen azaitan bn güzei kunılns ilerliyecek, yent bamieler yapacak yerde. sigorta sirketlerlnin ve politlk baskılann altında talimatnatoeyle tesbJt edilmiş iik mecbnrî payı ».50, zamanla »'oîS'e kadar düşürülmüştür. Halen yfirflrlükte bnlnnan ba • «25'lik mecbnr! paya ait tOzleşme sflresi de 31 '121969 da son bnlacaktır. Bn tarihten sonra Millî Reasürang'a tanınan mecbnrî reasürans hakkının kalkması veya oranının düsürülmesi ihtimal dahilindedir. Ancak bn ihtimalin gerçeklesmesi dnrnmnnda sigorta lşlemlerinin sonncn dışanya yabancı para akışının daha bir artacaÇında hiç kimsenin kuşknsn olmasın. ® Dışardan yeterinee karşılıklılık (receprocity) esasına dayanılarak riziko yüklenllmemesi. f ) Genellikle şirketltrin saklam» paylarını düşük tntması. £ Sigorta şirketlerinln lstlhsallerlnln kflçük olması dolayısiyle reasfirörlerine karşı güelü bir dnrnro kazanamayıp yüksek komisyon alamayıslan. Q Yabancı şirket sayısinın kabank olman. H Üst kademelerde yer alaeak teknlk eleman kıtlığı. H ReasÖran» lslemlerfnde muhafazakar davranılıp günün sartlanna paralel olarak değisen yeni reasürans sözlesme sistemlerinln zamamnda adapte edilememesi. d tlk yürürlüfce jtlrislerinde emnlyet payı yüksek tutnlmns tarifelerin, nznn sflre çeçmiş, istatistikleri elde edilmiş olmasına rağmen revizyona bagh küınıp ftyatlannın düsürülmemiş olması. • ••• • ••• #••« *••• • ••a • ••• *••• • ••* •••a *••« Faydası K Neler yapılmıştır? on birkaç yıl tçerisinde Türk piyasasında gözle görüiür llerlemeler kaydedilmiştir. örnegin, bagüne kadar 15 millî sirketin katılmasiyle knrnlan ve dışardan iş kabnl eden Türk Reasürans Pool'u. Türkive, Pakistan ve Iran arasında Bölgesel tsbirlifi esaslarına göre karalan ve R.C.D. olarak adlandınlan Reasürans Poolları, Türk Tançın Pool'n, Türk Hava Pool'D ve Tesilkart Pool'u gibi kuruluslarla isi cesaret ve milliyetçilik açısından degerlendirip saklama paylarını taemen hemen *'ılOO oranında artırması dolayısiyle takdir ve sevinçle karşıladıŞımız Millî Reasürans T.A.O.'nı Srnek olarak gösterebiliri7. S •••• Devredilen prim itekitn Millî Reasürans'ın faaliyette bnlnnmasına rafcmen Ticaret Bakanlığı Sigorta Murakabe Kunılunnn son iki yıllık raporuna göre (Hayat Sigorta dalı hariç) dış piyasalara reasürans (mükerrer sigorta) ve retrosesyan • (mükerrer reasürans) primi olarak devredüen mebl&ğlan genel üretime oranla asagıdaki tabloda görüleceği gibi çok yüksek bnlrnaktayız. Dısarıya devredilen prim 142.134.048 TL,. 164.819.526 TL. • • • « •••• Sonuç Gtfirt bn yapılanlara rafmen asıl hedef, dahilî reasürans ve dış reasüransın lsleylş Reklini tesbit etmek olmalıdır. Bnnnn lçin de azamî döviz tasarrnfnnn saglamak amacıyla asa&ıdaki yollardan herhangi birinin Türk piyasasınca benimsenmesi blzira için çıkar yol olarak gözükmektedir. 0 Dısarıya plâse işleri hakkının tek elden ve Millî Reasürans tibi her yönden dış piyasa nezdinde çok eiielü bir şirkete verilmesi 8rneğin Brezilya'da oldngn gibi. % Ancak dahildeki reasürans ve direkt sigorta şirketlerine teklif edirdikten ve Türk piyasası doygnn hale geiclikten sonra şirketlere dışanya plâse etrae müsaadesi verilmesi. 9 Ynrt içindekl sigorta şirketlerinin pay sahlbi olacağı ve bütün reasürans ve retrosesyon islemlerini yürütecek bir Millî Reasürans Pool'u knrulması. örnegin Arjantin'de oldngn gibi. (*) Sözlük karşıhgı havuz oîup, üvelerin ürettikleri işin butunünu devrettıkleri birlik •nlamına gelır. • ••• • ••a • ••• • *•• • ••• Yıl 1985 19«* Prlm flretlml Î45.914.1H 293.424274 Bnna karsılik yine aynı raporlara ve şirkctlerden elde edilmiş bilgiye göre dıs piyasalardan (reasürör ve retrosesyonerlerden) hasar karsılıgı v e komisyon olarak gelen meblâğlar Ue söyledir : 1965 yıtl tçlnde I23JM0.792 TL. 1966 ı » » 139.S83.fWJ TL. Birinci tablodakl rakamlardan 2. lerl çıkarttı|ımızda fark, dış ödeme dençeraiz aleyhlne; 1965 yılında 18.933.206 TL. 1968 » Î4.836.659 TL. olmaktadır. 1967 yılına ait istatistikler henüz yayınlanmamıstır. Ancak Merkez Bankası kayıtlarından yaptığınuz araştırmalar dısarıya prim akımının bo yılda da bir artış gösterdiği sonucunu ortaya koymuştur. öprünün toplnma, yanl tüm millî gelire kattası itibariyle, faydası şundan Ibarettir: Boğazın bir yakasmdan diğerlne geçış süresinl kxsaltıp aynl işln daha az kamyonla çevrilmesmi sağlamak, böylece de kamyon sayısı ve bunlarm glderleri tutannda bir tasarrufa yol açmak. Her ne kadar bu İşin uzmanlan böyle bir tasarrufun şüphell olduğunu belirtiyorsa da, mümkün olduğunu kabul edelim. 196772 yıllan arasında kamyon • kamyonet sayısında öngörülen 98 binden 111 bıne 13 binlik artışın yansının tasarruf edildiğini, Köprü, kamyon, araba vapuru gibi yatırımların amortisman sürelerinin ayni clduğunu var sayalım. Köprünün Turk toplumuna, gerek döviz, gerek iç finansman itibariyle bu yoldan sağlayacağı tasarruf, bır kamyonun 100 bin TL. oldugu ve montaj sanayiinde döviz gıderinin °> 50 oranında ' i olduğu var sayımıyla, TL. olarak 650 milyorı TL. dır; bunun yansı. yani yuvarlak hesap 32.5 milyon dolan dövizdir. Köprünün 20 araba vapurunu ikame ettiği ve bir araba vapurunun 10 milyon TL. oldugu, döviz payı düşük olan araba vapurlarında % 10 döviz gideri bulundugu kabul edüirse de, bu yoldan yapüacak tasarruf, 200 milyon TL. ve buna dahll olarak da 2 milyon dolardır. Diğer bir deyişle, Köprü, kaba bır tahminle kamyon ve araba vapuru olarak toplam 850 milyon TL. tasarruf sagladığı halde tüm gideri TL. olarak en az 1.5 milyar TL. 4e gerçekçi hesapla 3 milyar TK. dır; döviz açığı ise, birinci tahmins göre 15 milyon dolar, ikinci tahtnine göre 65 milyon dolardır. Köprünün bu tasarruflar dışmda üretımi arüncı hiçbır etkisi olmayacaktır. Şunu da söyleyelım ki, yukardaki hesapiar son derece cbol keseden. yapılmıştır: Köprünün hiçbır şekilde 20 araba vapurunu birden ıkame etmesı 6öz konusu olamaz; büyük bir ıhtimalle arabavapuru seferteri devam edecektır. Gelecekte araba •••• •an •••• '::• arazi bedeUertal sınorlı bütçe gelirlerinden, hepimizin ödediği vergileri kullanarak ödeyecektir. Bugünedek toprak spekülâsyonu gerek Istanbul şehrinde, gerek diğer şehirlerde büyük servetler yaratmanın başlıca kaynağı olmuştur. Köprü de, bu bakımdan, gerçekten altm yumurtlayan bır tavuktur; fakat bu tavuk altın yumurtayı sadece toprak spekülâsyonu yapan zümre için yumurtlamakta, gerekli altını da vergi odeyenlenn cebinden almaktadır. Toprak spekülâsyonumın yarattığı servetler gerçekte hepimizin cebinden alınan liralann toplanmasıyla oluşmaktadır. Bugün için ncak, Köprünün topluma maistimlâk bedellerinin 40O500 milliyeti hıç de kendi yatmm giyon TL. tutacağı tahmin ediliyor. derinden ibaret defildir, topYani, Köprü bütun vergi ödelumsal maliyeti Koprü yatırım giyenler sayesinde birçok yeni mılderinin çok üstündedir. Bir kere, yonerler yaratacaktır. Herhalde, üçte bir döviz gideriyle 1.53 milKöprü yapılması için başlıca tazyara varan bu yatırım diğer alanyik grupları arasında yakm gelelarda yapüacak yatırımlardan vaz ceğin bu milyonerleri de vardır. geçmemizi gerektirir. Eğer bu yaöprü toprak spekülâtörleri gitırıın sanayiya yapüsaydı, sanayibi zengınler lehine bir gelır de gelır aröşı ve ithalâta ikame transferine yol açacağı gibi aedici sanayiin sağlayacağı döviz raba sahipleri lehine de ayni ettasarrufu sözkonusu olacaktı. Sakiyi yaratabilecektır. Bunun da nayide kapital/hasıla oranı 2/1 cisebebi, büyük bır ihtimalle geçış vanndadır: Bu, Köprü dolayısiyUcretinin köprünün yatırım gıdele, yine amortisman süresinin sarini değil de sadece işletme gıdenayide ve Köprüde ayni olduğu rini gözonünde tutacak bir sevıyevarsayımıyla, en az 750 müyon de tesbit edileceği; yatırım gideTL. ve daha gerçekçi hesapla da rirün bütçeden, vergi gelirleriyle 1.5 milyar TL. lık sınai gelirden karsılahması yoluna gidıleceğidir. vaz geçmemiz demektir. Döviz taÇok açıktır ki, geçiş Ucreti çok sarrufunun ithalfitı ikame edicl yüksek sevıyede tutulursa, gezi sanayide üçte bir olduğu tahmin maksadıyla olan trafık büyük oledilebilir; bu, 2550 milyon dolar çude azalır. Eğer araba vapuılan döviz tasarrufundan vaz geçilmeişletilmeye devam edilirse, geçiş si demektir. Köprünün gerçek ücretımn köprüde araba vapurunmaliyeti, vaz geçilen bu smai üredan çok daha yüksek tesbit cdıltim ve döviz tasarrufudur. mesi trafigin kısmen buna kaymasına yol açar. Araba vapuru se tkinci olarak, Turgut Cansever, ferleri tatil edilse dahi, kamyon Tuğrul Akçura gibi şehırcüık uztrafiği için olmasa da asıl büyük manı mimar arkadaşların belirttiyekun tutan özel bınek arabası ğine göre, Köprü bir kere yapıltrafiği azalır. Bu, köprilnün âtıl dığında şehir içındeki yerleşrae kalması demektir. Dolayısiyle, gedüzenini değiştirir; öyle ki, Köprü etrafında yeni yerleşme ve iş çiş ucreti hiç de saruldığı gibi, yatırım giderlerini otomobil samerkezlen türer. Bu olgu, ilerde hiplerine ödetecek seviyede olmaikmci, üçüncü köprüleri de gerekyacak, yukarda belirttiğuniz gibi, h hale getirir. Diğer bir deyişle, işletme giderlerini karşüayacak bir köprünün kendi kendisini çobır seviyede tesbit edilmek zorunğaltıcı bir etkisi vardır. Nitekim, luğu olacaktır. Köprü yatırım gisızan haberlere göre, Köprüyle ilderlerinin bütçeden ödenmesi ise, gılenen yabancı fırmalar şimdiden yine vergi Ödeyen herkesin özel ikinci, hattâ daha fazla köprüler binek arabası, nakliyat sırketi saüzerınde durmaktadır. Söz konusu hiplerine gelir transfer etmesi deolgunların topluma maliyeti tek mektir. özel binek arabası sahipbir kelimeyle «muazzam» dır. Yeleri esasen Türkiye'nin en yüksek ni yerleşme ve iş merkezleri vegelirli sınıfını teşkil eder; oysa, rımli olmayan şehir yahrımlarınen fakir vatandaş dahi vergi ödeda âtıl kapasıte demektir. Yeni mektedir. Bu bakımdan. vergi köprüler, verımli veya üretgen olödeyip d« köprüden yararlanmamayan bir geçit için yeni döviz yacak olan her vatandasm da giderleri, yeni smaî yatınmlardan köprü İçin oyunun menfi olması vaz geçmek demektir. Bunlarm gerekir. tutarı ise o kadar büyük milyarKÖprünUn gelir bölüçümü üzelardır ki, Türk ekonomislntn işi rinde diger etkileri de vardır. Fagücü bırakıp Istanbul'un yerleşkat yukardakiler milyarlarla ölme düzenini değiştirmek, tstançüldügü için en önemlileridir. bula köpru yapmak gibi üretgen olmayan yatmmlar için kıt kaynaklannı harcaması gerekir. v&puru beklemek dolayıaiyle kamyonlarda büyük bir âtü kapasite olacağı ve köprü sayesinde kamyonkamyonet artışınırı yansınm tasarruf edilebileceği çok şişirümiş bir tahmındir. Daha ince hesapiar, herhalde bunun da çok daha az olacağmı gösterecektir. Fakat onemli olan şudur ki, çok şişi rilmiş tahminlere rağmen, Köprunun sağlayacağı tasarruf, gerek TL. olarak, gerek döviz olarak Köprünün yatırım giderinın çok altında kalmaktadır. Maliyeti A K '••••••••••••••••••••••••••••••• Bütün ülkelerde elden ele dolaşan bir kitap ve yenilmez sanılan Amerika'yı dize getiren adam: İ KöprünUn topluma maliyetine, nihayet, Köprü dolayısiyle amortı edılmeden âtıl kalacak bütün yatınmlar eklenmelidir. Vapur iskeleleri, vapur iskelelerine baglı yollar ve meydanlar, antrepolar v.s. akla ilk gelenler arasındadır. Sonuç B R ısacası, vaz geçilen smaî yatınmlar ve döviz gerekecek yeni köprüler ve şehircilik yatırımlan, âtıl kalan amorti edılmemiş eski yatınmlar kttprünun topluma maliyetınin sadece 1 53 milyar TL. gibi bır tutardan ıbaret olmadığını açık seçik ortaya kovmaktadır. En kaba bır tahmm dahi Köprünün topluma maliyetınin rahatça 10 milyar TL ye varabileceginı göstenr. İkinci Beş Yıllık Plan doneminin ıçerdiği 196872 yıllan arasında butün Turk ekonomisinde yapılacak toplam yatırım 100 milyar TL. den biraz fazladır. Bunun V 10 ana o varan bır tutarda sadece Köprü ve buna bağlı üretgen olmayan yatınmlar, hele döviz açığı da buna eklenirse, Türk ekonomisi için büyük bir sarsıntı teşkil edecektir. Osmanlı Imparatorluğunu «Düyunu Umumıye» gibi yan sömürgeleştiren bir müesseseye götüren başlıca neden üretgen olmayan harcamalar için dış borçlanmaya gitmesi olmuştur. Borçlar yeni borçları getirmiş ve iktisadi çöküntü Osmanlı Imparatorluğunu da batırmıştır. Köprü, Üretgen olmayan bir yatmm için dış borçlanmaya gitmenin tipik örneğidir. Halen, Türk ekonomisi, eski borçlann faiz ve taksitlerini yeni borçlarla öder bir durumdadır. Bunu daha da ağırlaştırmak, Osmanlı împaratorlugu Düyunu Umurniye ilişkisine benzer bir düzeye Türk ekonomisini artan Dir hızda kaydırmak demektir. Köprünün ve bunu izleyecek diğer köprtilerin topluma maliyeti, gerçekte, Türk ekonomisinin artan bağımUlığı olacaktır. oğaz Köprüsü için, traıik hesaplannı, toplumsal maliyettoplumsal fayda hesaplanru bu işte dognıdan dogruya menfaati olmayan bir grupa yaptırmakta buyük fayda vardır. Bir köprü yapıp arkasmdan ikincisini, üçüncüsünü yapmağa hazırlanan yabancı firmaların, Ucari menîaatleri dolayısiyle, tarafsız olmamalan olağandır. Fakat, asü olagan olmayan husus, bunların taralsu olmadıklan anlaşüdıgı halde, bu işe balıklama girmektir. Etrafta dolaşan rivayetler, iktidara yakın çevrelerin Boğaz Köprüsünde büyük menfaatleri olduğu için, her türlü hesap • kitabın bir tarafa itıldıği ve bu işe girişllmeye kalkışıldığı yönündedir. Bu rivayetler, bir lktidar için çok ağır bir suçlama teşkil eder. Bu suçlama • dan temize çıkmarun tek yolu da, belirttiğimiz gibi, tarafsız bır grupa sözkonusu hesaplann yaptmlması ve ona göre bir karara vanlmasıdır. Hatalı bir yoldan dönüş ne bır kişi, ne de bir iktıdar için küçuklük değil »ksine olgunluk göstergesidir. S O N HO Şt MÎNH Yazan: Jean LACOUTVRE YENÎ Ç1KT1 12,5 Lira A l m a n y a ' d a KÖYLÜ SÂVAŞI Yaıan: F. ENGELS Işçiler, köylüler, 6|renciler dünjanın pek çok yerinde isyan edlyor lar. Bunlarm gerçek başkaldırma sebeplerini anlamak için ENGELS' In bu eseri en başta gelen temel kitaptır. 7,5 lira. PAYEL YAYINEVİ P. K. 889 tSTANBUL Cumhuriyet 5315 •»••••••••••••»••••••• •• • • • • • • • • • • • •• • • • • • • PazarlamaMuhasebeve Finansman : Sanayi Hareciü^i Konularından Lisans t Üsiu (Masier) Eğitimi \ 1 Robert Kolej Yüksek Okulu İs ldar%si ve İktisat Bolümüne 196869 ders yılı icin yukarıda yazılı dallarda lisans üstü (master) eğitimi yapmak üzere öğrenci alı • • nacaktır. : 2 Adavlarda aran 'an asEarî şnrtlar, Oniversite veya yüksek okul mozunu olmak ve dersleri izleyebilecek kadar Ingilizce bilmektir. • 3 Normal eğirim süresi üniversite öğrenimini iş idsresi veya işletme dallarında 'aprrış olanlar için bir yıl, başka dallarda yaprmş olanlar için iki yıldır. 4 Daha fazla bilgi için. Robert Kolej Kayit ve Kabul İşleri Müdürlüğü. P K. 3, Bebek, İstanbul adresıne yazılması veya 63 56 50 numaraya .telefon edilmesi rica olunur. İlâncılık: BT07 5328 sn. °* ^ W oguUarının doftumunu S akrab» ve doıüarına *• sevinçle bildirirler. ^ İstanbul 14/5/1968 Pf • • • » » • • • • • • • • • • • • • • • ••••• • • ••• • • • • • • • • • • • • • • • Cumhuriyet 5338 ÎLÂN C tN S t Elektnk tesisatı TUTAR1 36.605.00 DENİZ KUVVETIERİ KOMUTANLIGI Seyir ve Hidrografî Dairesi Başkanlığindan bildirilmiştir. DENİZCİLEBR VE HAVACILARA 47 SAYILI BİLDİRİ 23 ve 24 Mayıs 1968 tarihlerinde 09.00 ile 17.00 saatleri arasrnda aşağıdaki noktalan birleştiren saha içinde seyretme, demirleme, evlanma ve bu sahanın 10.000 metreye kadar olan yüksekligi can ve mal emniyeti bakımından tehlikelidİT. AKDENİZ İSKENDERUN BÖRFEZİ GİRİŞİ A 71 SAHAS1 1 i n d nokta : E. 5916 No. lu ^kıncı fenerinden 270 derece ve 12 rr»il mesafedeki enlemi 36 derece 19 dakika Kuzey. boylamı 35 derece 32 dakıka Doğu. 2 n d nokta : Enlemi 36 derece 04 dakika Kuzey • Boylamı 35 derece 32 dakika Doğu 3 fincü nokta : Enlemi 36 derece 04 dakika Kuzey Boylamı 35 derece 08 dakika Doğu 4 tincü nokta : Enlemi 36 derece 19 dakika Kuzey Boylamı 35 derece 08 dakika Doğu. DENİZCİLERE VE HAVACTLARA ÖNEMIF. DUYURULUR. TEŞEKKÜR Hastahğımı büyük bir haza katle teşhls eden HaseM, Ünlver•1te tedavl klinigi profesoni İstanbul 3. İcra Memurluğundan 67/9131 Ahmet Karadana: Ankara Hükumet Cad. Şahit Keskin Sok. No: 15 te iken hâlen adresı meçhul. ' Kardeşler Kol. Şti. Yuda ve Davit Kohen tarafından aleyhinizde açılan 4766.50 TL. ve masraflarının ödenmesine dair 8.12.67 tarihli icra tâkibinde adresinize gönderilen ödeme emri bilâ tebliğ iade edilmis yapılan zâbıta tahkikatına rağmen adresiniz tesbit edilememiş olmakla ödeme emrinin ilânen tebliğine karar verilmişür. Kanuni süreye 20 gün ilâvesi ile bu ilânın neşrinden itibaren 30 gün içinde borcu ve masrafla rını ödemeniz, tâkip mesnedi senet kambiyo senedi niteliğini haiz değilse 25 gün içinde mercie şikâyet etmeniz, tâkip mesnedi senet altındaki imza size ait değil ise yine bu 25 gün içinde aynca ve açıkca bir dilekçe ile icra dairesıne bildirmeniz aksi takdirde icra tâkibindeki kambivo senedi altındaki imzanm sizden sadır sayılacağı, imzanızı haksız yere inkâr ederseniz 100 liradan 5000 liraya kadar para cezası ile mahkum edileceğiniz, borçlu olmadığınız veya borcun itfa veya imhal edildiği veya alacağın zaman asunuıa ujrrachğı hakkında Hirazımz varsa bunu sebepleri ile birükte 25 gün içinde tetkik merciine bir dilekçe ile bildirerek merciden itirazınızm kabulüne dair bir karar getirmediğiniz tak drde cebri icraya devam edileceği. itiraz edilmediğl ve borç ödenmediği takdirde 30 gün içinde 74. madde muciblnce mal beyanında bulunma nız bulunmazsanız hapisle tazyik olunacağınız, hiç mal beyanında bulunmaz veya hakikate aykm beyanda bulunursamz hapisle cezalandınl«c»ğınız ödeme emri yerine geçerli olmak üzere ıiânen tebliğ olunur (Basın: 3402) 5322 Gelır boluşumune etkisi Dr. CELÂL ÖKER Ordinaryüı Profesor (SEDAT TAVAT) Profesör Dr.(SEFİK KAYA. HAN) taraıından yirmi bej gün tedaviden sonra Cerrahpaşa Tıp Fakülteıl cerrahl kısmında muvaffakıyetle «mellyatımı yapan Profesör Dr. (TARK MİNKARİ) Operatör Dr. (METtN TANKEB) Operatör Dr. (KEMAL ALEM DAROÖLU) Çapa Radyotera pl Erutttusü klinlğinden Dr. (EROL CtVELKK) ile üç klinikte kıymetll ve umıtulmaz yardımlarını gördüğüro doktor, aslstan, hemsire ve perfonellere, ayrıc» hastalıSımla ileüenlp blzzat liyaret* gelen ve yaıılı milık temennisirıde bulunan arkadaslarım*. «kr»ba!onma ve dostlarıma mlnnet v* fukranlarımı anederlm. R u u Yaleın Cumhuriyet M14 Zife Malmüdürlüğünden 1 Zile Hükümet Konağının elektrik tesisaa 2490 sayılı kanunun 31. maddesi geregince ıhalesi yapılacaktır. 2 thalesı 28 51968 salı günü saat 15 de Zile Malmüdürlügünde teşekkül eden Komisyon huzurunda olacaktır. . 3 Muvakkat temtaat, muhammen bedelinin "o 7,5 tutan olan 2745 Uradır. Kat'i teminat ise ibale bedeünin % 15 idir. 4 Vasü ve şartlan her gün Malmüdürlügünde görülebiUr. 5 tsteklı lerin muayyen gün ve saatte teminatlan ve dlğer vesikalan ıle birükte kapalı mektuplannın ıhale saatınden bir saat önce Komisyona vereceklert ilân olunur. K (Basm: 17264/5311) (Basıa: 17437/5310) öprünün, zengıni daha zenginleştirme, fakirden alıp zengine vermek yönünde geUr bölüşümüne etkisi üzerinde de tosaca durmakta fayda vardır. Gerçekte, vergi ödeyen fakat ne Boğaz üzerindeki arazide spekülâsyon yapacak kadar zengin veya becerikli, ne de arabası olacak kadar varlıklı olan her vatandaşın Köprü için menfi oy vermesi gerekir. KöprünUn ayaklan etrafındaM arazi, Köprü yapıldığı takdirde çok kıymetleneceği için açıkgöz spekülâtörler tarafmdan çok ucuz fıyatlarla kapatılmıştır. Yann öbürgün tstimlâkler başladığı zaman bu arazi devlete köprü dolayısiyle kıymetlenen arazi fiyatlan Uzerinden «atüacak; devlet