Katalog

SAHİFK tKt 9 Mart 1968 CUMHURİYET ffifflin KADERI Doç. Dr. Mukbil ÖZYÖRÜK •••••••) llık ve az yağışlı bir hafta bekleniyor >••• Ö yle görfinSyor H, btr kaç yıldır nlg'betm sistemsiz, nisbeten «bilvesile», kâh şiddetli, kfih hafif T.R.T. ye yöneltilen tenkidler ve suçlamalar şimdi, seçim kanonu tadilatına paralel ikinci bir «tedbirler manzumrsi» olarak derlemp toparlanmakta, TJR.T. hakkında bir «reorganizasvon» a doğru gidilmektedır. Öğrendigımi7e gore, illdıı, kamu iktisadî teşebbüslerinin düzenlenmesiyle görevli bir komite, T.R.T. nin de dnrumunu incelemiş ve bu arada, ozerkliğin, «boğunsızlık dernek olmadığı» nı belirtmiştir. Arkadan 28 Subat günü, Meclisin bir karma komisyonundakj A.P. li uyeler, T.R.T. ye koymadık teşhis bırakmamış ve yakında ber taalde kamu oyamın bilgisine sunulacak bir kanun tasarısuıda zaten jer aldığından şüphe edilmemek gereken bazı temennılerde balunmuşlardır. Bugunkü ıktidar partisınin, daha Crguplu hükumeti ramanında baslıyan ve T.R T. ye karşı gittikçe artmn husumetı, T.R.T. ye muhtariyet tanı>an Anayasayı hazırlayanlann ne derece haklı olduklanru ispatlamaktadır. inayasa vapıcılarmı suçlamak gerekirse, bu hiç şüphesiz, 120 ncı maddede üniversitenin ozerkliği için öngörülmu? olan kurallann ve temınatın, universiteden hayli farklı bir bunyesi bulunan T.R.T. nin ozerkliginı mohafaza için gerekli benzerlerini, ayrıntıü oUrak Anavasa metnine geçirmedikleri için yapılmalıdır. Bununla beraber, Anavasada aynntılı hukümlere bağlanmamış diye, T.R.T. nin özerklığini, Anayasayı bizzat oylayan Turk milletimrı alelâde bir «temenni» sınden ibaret sanmak, Kökunden vanlış olur. Anayasamıza hâkim ilkeler, 121 inci maddenin gerekçesi ve idare hukukumuzun genel prensipleri, T.R.T. nin «ozerkliği» nin içlem ve kapsamınm Anayasa Mahkememizce tam bir somutlukla belirtilmesine bol boi yetecektir. mez kaziyeler» karsısında bırakmak istemişler. dir. «özerklik, bağnnsızlık değüdir» diyorlar. Bilgılerimizi derinlestiren bu vecizeyi, kulaklanmu hiç yadırgamaz. özerklik, şüphesiz «bağunsotak» (istiklâl) değildir. Hattâ özerklik, daha bir çok şeyler, pek çok şeyler de değildir. Merakta bırakılmamız caiz olmaz; bize, ö'zerkliğin ne olmadığı değil, lfitfedilip, ne olduğu soylenmelrtir. Fakat buna cevap buluncaya kadar, bir, o zerklik hakkındaki zannımııı açıklayalun: Bir teşkilfttın tüzel kışiliği Ue, onun özreklığinı dikkatle ayırmak gereldr sanınz. Nasıl gerçek kisiler arasında kendıne özgü sıhhatli ve mubtar bir iradere sahip olmıyardar, olamıyanlar varsa, tüzel ldşiler arasında da böyleleri vardır ve üstelik pek boldur. Merkezci idare efilimleri ki gerçek demofcratik duzenlerde yerlertni kolayca bularruyan eğillmlerdir kuvvetlendikçe, kamu tuzel kişileri de hür, ozerk ıradelerini kavbetmeye başlarlar. Böylelerinde, tüzel kişilık «ı fatuun devamı, hukuk ilişkileriiıde kolavlık sa;' lamaktan öteye anlam ifade etmez bir etiket olup kalır. Bakılacak nokta, tüzel kişi adına belirtUen iradenin, onun kendi organ ve ajanlannin «hür» iradelerinden olusup oluşmadığıdır. \Janlar, şu veya bu bağlantılarla, merkezî idarenin denetimi ve hattâ etkisi altındaysa. kurum kendi organlannı kendi kuramıyor ya da bunlar başka özerk tfizel Mşilerin yanlımlyle kurulamıyorsa. Kurum kendi drgütünü ve hizmetini kendisi duzenliyemiyorsa, dışandan bir «yerinde1ik> (icabı hale uygunluk) denetiminde tutulabiliyor. sa, Kurum kendi dısına karşı kendi hizmetini ve yetkilerini yargi yolundan savunamıyorsa, onun ozerklığı yoktur. temennide bulunmus: K arma Komisvon iki yayınlan denetlensin... O T.R.T. nin bütfin eçtiğımız haftanın hava olayları mevsirtıine ve tahminlere uygun dııstu. Gcnel olarak az yağışlı \e ılıl; bir bahar haftasmı daha tamamlıyoruz. G tçine onemli gilnlerl, Bayratn gunlerıra de alan haftarun tahrnınini bolgeler» ayırarak özetlıyecek olursak: Hava boşluğu nedir? Çokça sorulan sorulardan bin de budur. Uçak jolcularuıın sık sık rastladıkları ve korku ile nak lettikleri bu hava olayına aslında Turbılans adı verillr. Dunjanın her yerinde avnı adı alır. Sallantı anlamındadır Turbilans olayı. hemen hemen butun onemli hava olaylarında aranır, dikkate alınır. Turbilansm en fazla gorulduğu bulut cinsine Cumulonimbus adı veriliyor. Bahar mevsimlerindc daha çok »e belirli olarak gorulen bu bulutu tanımak oldukça kolaydır: Semada çoğunlukla jalnız batma dolaşır. Kocaman cussesi. kor kunç bir gorunuşu vardır. Tepesi demirci orsunu andırır ve çok yukseklere kadar uzanır. Alt kısımlan simsiyahtır ve geçtiği ye re kuvvetli sağanak yagışı bırakır. Bu bulutun havacılıktaki yeri çok buyuktur. Butun kuvvetli hava olaylarınin nrdında mutlaka bir cumulonimbus gizlidir. Şimsek, yıldırım fışkırması, kuvvetli sağanaklar, hortum olajları, harekeyn, tayfun veya kasırgalann başiıca yaratıcısı cumulonimbüslerdir. Kurbağa j ağdı taş yağdı, çamur yağdı derler okuruz, duyarız. Bu tün bu acaip olavlan cumulonim bus yapar. Turbilansm en fazla goruldugü yer de cumuJonımbusun bulunduğu yerdir iste. Yuzeyde ortalama bin kilometrekarclik alanı kaplayan ve beş bin metre yüksekliğe kadar yukselen bir fırtına bulutu ve bulutların uzerinden. va da içınden geçen uçaim çektiği sıkıntı çok buyuk olur. Turbilans da bunlardan biri, volcu uçakları için en onemlisidir. Turbilanslarda hamle frekansl»rı her altı kilometrede bir defa olarak hesaplanmıştır Yani uçak her altı kilometre kat ediste bir defa vuksciır ve duşer. Duşıınun bir an, suratle gıdfyor ve dakikada ortalama olarak 30 defa, vâ ni her iki saniyede bir defa jukselip duşüyor. Goz açıp kapayıncava kadar oluyor bu sallantı Ve duşunun ki bu sallantı fırtına Hat tı geçılinceye kadar devam ediyor. dakikalarca suruyor Knrkutucu bir olay değil mi? Bunun icindir ki uçuşa hazırlanan bir uçağın kdptanı oncelikle / bu olavı mceler ve tedbirini, hiç \ değilse en hafif tarafını seçerek. / tedbirini alır Mevsıın bahar. okujucularım. Sağanağı bol, turbilansı fazla o < lan hava olavlarına hazırtanalım. Sel olavlarına karşı tcdbirli bulunalım. Bol gunejli. sıhhatli ve neseli i bayramlar efendım. ( • AKDENIZ SAHtÜ: Sıcak re bol güneşli bır bayrama hazırlanmalıdır. Kuzey kesımlennde g o rülecek olan sagnak yagışı fazla etkili olamıyacak. gelıp geçecek tır. Bayramın ıkıncı günü sah'l boyuna inmesi beklenen sagnak yağışına dikkatli olalım Sıcaklıs değışmıyecektır Bayram ertest ve kalan gunlenmızde parçalı bulut lu, ılık ve batı ruzgarlı bır hava bekleniyor. Denız banyosuna mü saıt bır hafta daha... Kurttan kaçan kıızu gorurkezt şu veya bu hatayı ışlemiş olabilecefinde aramamak lâznndır. Bilikis T.R.T., kendi dışında oluşan sebeplerle, ne vaparsa yapsın, kendini knrttan kurUranuyacak olan kuzunun haline girmiştir. Basım ve dağıtımda, son yılların bıitün gelismelerine rağmen, hâli on giujden once gazete ulaştınlamıyan koseleri ve kuytuları olan bir memlekette vaşıvoruz Gazete, günü gunüne ulassa bile, halkunızın yuzde yetmışi, okuraa • yazmadan yoksnndnr. Buna karsı, öç kurusluk transistörun girmedifi ev, sokulraadjğı köy kalmamış gibidir; çobanın boynuna bıle asılı gezdiğı vardır. Transistor, okmna yazraa istemez; sovliyen hoparlörıi var, cevap veren hopariörfi jok. Dinleyici ise, açmasını bilir de kapatmasuıı bılmez. Can sıkinlıamdan <Ne sunarsan ana şakir, ne kabrsan ana şâd». Ve bu transistörun yolu T.R.T. den basiar. Kendini duyurmada ve dinletmede, hele hayaller gerçeklestiği gun, cevaplandınlması imkânsız olacak ber seyi rahatça sbylemede, bundan daba etkili, daha guçlü }ol bulunabilir mi? «Acaba T.R.T. mi özerkliğini iyi kullanamadı?» diye duşunmenin yeri yoktur. eorganizasyon Komitesi Ue Karma Komisyon üyeleri, anlaşılan, kamu oyunu haztrlamak ve bunnn için de, vatandaşları «cerhedıl> başına ve aT • lonun,• rw* nin bundan gelenlerıgelecek •» * • sıl sonra oianları, özerkliğini kullanır ve hizmetini yani TJl.T. nin meruubu obnıyan. TJl.T. nin emrinde ve bizmetiıjde bulunmıyan bir merci, T.R. T. ye verilen tek ve temel hizmete kansacak, bunu yap, şunu yapma diyecek; takdir onun, irade kendinİB... Ve biz, «T.R.T. dzerktir» diyeceğiz ve iktidar partisi, «Ben, Anayasanın bekçisiyim» diyecek... # Siyasi partilere, aldıklan oy oranında konuşma bakkı verilsin .. Bilinmek gerekir W, oy almak, ne memleketin ne TJl.T. nin tapusumı almak değildir. Bir genel veya kısml seçimin eşiğtnde ve seçunlerl etkileyebilecek ber işte. butün siyasi partiler ve iktidar adaylan, yansa aynı cizgiden başlama^a mecburdurlar. Anayasa. başuıdan sonuna bunu emreder. TJl.T., iktidar yansında kazanabilmenin en etkili aracı olduğuna göre, iktidar koltuğundan relip yansa katılacak olanafistflnlüktınımak, düpedüz iktidan, bir siyasi partinin btekileri yenmekte «vasıta» olarak kuIlanabUeceğuıi kabul etmek demektir. Siyasi iktidann, yani bir kamu gucüntin. kv mu hiımeti ve kamu faydası dışmda, siyasi rakiplere karşı da kullamlabilir obna vasfı var mıdır? • MARMARA BÖLGESİ: Yann, bayramın birlnci günü batıdan gelen bir kotü hava ayırunı altında .yağışlı geçırilecek ve üçüncj gunüne kadar yer yer sagnak şeK lınde yajı? görülecektir. Sıcaklk yukselişi duracak ve hafif soğuma hissedilecektir. Salı gUnünden ıtıbaren bulutlanma azaiacak ve soğuma devam edecektir. Batı ve lodos yörüü olan rüzgarlar yağış ardından poyraza dönerek zaman zaman sert kuvvette esecektir Haftanın ikinci yansında sis ola>ı, oz«lUkle çukur yerlerde gonilecek ve etkili olacaktır. Bayram gıınlerinde şemsıye ve yağmurluk larınızı ıhmal etmeviniz. DOĞUM Merhıba DünytlıUr T 3 1968 Perjcmb* (ünü uat 10 30 da Dr. Paklze Tarzl KIıniiinde ben de aranıu karııtım. Düny«yı jereflendırdlm, anncmi vc babamı ne^len • dirdira. Adım Ahm«t Cihan Gürkan Annem: Filız Babam Nejat Beni karjılomak zahmetine katlanuı Dr. Gurin Bosut Scrim'* çok tefekkur ederırn. Sonuç P R otsdamiı değirmencinin «Berlındeki hâkinv leri » hem tarih, hem cografyada, bizdrn çok uzaktadıriar. Birim hâkimlerımiz, Ankaranın Yenisehrinde, Selânik Caddesinın ucunda otururlar. . Ve nice Frederic'ler görmuşlerdir. • KARAOENIZ SAHİLt. Vağısb bir bayrama ginyor. Batı Karadenizden başlıyan yağış hafta boyunca doguya çekılerek devam edecektir. Normalı cıvannda bulunan sıcaklık dağılımı yağışla bırlıkte duşecek ve geçen haftadan daha serın gunlerle hafta tamam lanacaktır Sert kuzey ruzgârlaıı na dikkatli olalım. Birkaç gün önce Tuncel Kurtiz geldi bizim gazeteye.. clstanbul Halk Ovunculan» adıyla bir tiyatro kurduklarını anlattı. Bu genç toplutugun amacı yabancı baskısından ve ıçınde bulundugutnuz kargaşalıktan arınma yolunda ulusal ttyatroya yönelmek..». Hk oyunlan «Devn Suleyman '» Dun gittik; üniversite çençligi ile birlikte seyrettlk «Devn Sulevman» ı.. Son yırmi yılın panoraması üç dnvarlı bir dünyada ve birkaç saat içinde gözler önüne sergilendi.. Genç yaıar Aydın Engin gerçek bir basarı göstermis : Ojunumuzun adı Devri Siıleyman Suleyman dedikse Kımse alınmaya, kimse gocunmaya Bu Suleyman baska Sulejman Bu Suleyman Suleymanıjell Muhtar Suleyman tstanbnl Halk Oyuncnları bngün Ankaraya doğrn yola çıkıyorlar. Ankaralılar bn oynnu rSrmelidirler. Bn oyann jförrnek liimmludur. öyle bir çafda >a$ıyorns ki, Turkiyenin içinde yabaneı nüfuzu istedigi tertipleri sahneye kovabilivor. Yabancılann Anadoluda sahneye koymak istedikleri ovunu, tgtanbnl Halk Ovunculan sahneye kovup halkın gözleri dnune çıkarmıslar. Devri Suleyman' tn son perdesinde büyük yanlarla seyircilere nümunelik memleket isimleri sunnluyor : Vıetnam ' Domınık Yunanıstan . ve Dan dan da dan dan.. Ve Tnncel Kortiz (ovundakı adıyla vafandas Ahmet) davnln tokmaklamaya baslıvor : Her ovunun ^onunda bn davul çalınacak ! Anlıvana sıvrisinek saz. anlamıvana davul zurna az !. Gazi Mustafa Kemal'in kurdugu bafımsız Cumhuriyet, yabancılar ve işbirlikçilerinin elınde tehlıkeli bir sathı maile girmistir. Yıkanmıs beyinlerden zen;ın bir kadro. irtıca denen karanhktan vararlanarak adım adım bedefıne dogru vürumektedir. Bn tehlıkenin tehhkesı herkes tarafından gorülmevı»ıdır. Milletleri ikiye avıran, kardesi kardeşe vurduran, ıç harb çıkaran, basbakanlar degistiren, istedigi anda pivasavı allak bullak edip istedigi anda buhranlar yaratan bir kuvvet Türkivenin içine yavalanmıstır. Ve eanım Türkive bir büviik devletin nflfuz alanına girmiftir. Tıirkiyenin bngfin en büviik ve en acı gerçegi bndnr. Hiçbir vatandaf, ister doktor olsun ıster mımar. i«ter kövlii olsun ister isçi. ıster Sfrenei olsnn ister öfretmen bo »cı terçete kayıtsız k«lamaz. Her vatandas elindeki butün ımKân ve vasıtalarla bu gerçegi dnvurmava. tehlıkeve karsı kendısını ve halkımırı hazirlamava çalısmak görevindedir. Tiyatro sanatçısının elindeki araç ise bellidir. lite o aracı kullanıyor Istanbul Halk Ovunculan.. Hem de çok ivı \r cok usta kullanıyor. Devn Sülevman'da toplumun anatomısi vrdı köse<sivie lıf lif açıklanmıstır. Genç arkadaslar eunluk havatımı/ın vuzevınde vasadığımız olavlan köklerine bağlavarak <<ahne\e çıkarıyorlar Ve seyirciler gülmekten kırılıvorlar. Gerçekte «ülmek degil aflamak gertk. Am. etkiden beri alıskanlıfımız, aflanacak ualimıze gülmektir bizim : Suleymanıye burası Her cıns ınsan yatağı Sağcı, solcu, sosyalıst Turancı, ırkçı, faşıst Dınlı, dınsız, Müsluman Ve hepsının üstünde Şu muhtesem Sulevman Yalnız Süleymaniye mahallp<iinın gertefıni değil, Ranva'nm ve Konya'nın, ber seyin gerçe^ını de sahneve koyarak, içinde yaşadıfımız »cıklı ?nldürijyQ oldugn gibi tiyatrova aktarmıs olan Devri Süleyman'ı seyrettikten sonra eve geldım. Masamın östünde çoktan beri duran bir okur mektubuna gözflm iligti. Mektup bir tekerleme ile bitiyor. Oknynnca ruldüra. Size de ileteyim okoruman yazdıtını : Memleketın kanını emıyor kompırador Vatanı kurtaracak vok mudur operator? Istonbul Halk Oyunculorı *• •• ••«• V •»••» •••'•••••••••••»•••»•«»«••«••••••••••••••aacaaaaaaaaaaaaı •••••• • » • O3IT5 REDİYE VERMENİN 1001 SEKli VARDIR Cumh'irtyet 2387 HER SAYFASI AYRI î OLAY YARATACAKTIR : • Demirel nihayet Bayar'a karşı açıkça hucuma geçti # Irtica baj istiyor • Zabıtlan açıklıyonız: Kapitalistler sola karşı tedbir arıyor • Zekeriya Sertel İstiklâl Mahkemesi'ni ve Suıop Sürgünü'nü anlatıyor • Aybar'ın uyarması: Demirel dikfatörlüğe çidiyor • V e büyıık sanat soruşturması: Turkije'de sanat gorevini japıvor mu? •»»•••»•• 63. S A Y I 0 İÇ 4N4DOLU: Bol gune?U. Üı!t ve hafif sisli olarak Bayrama sı 4 B U G Ü N Ç I K T I riyor. Yarından itibaren ve bat: ,, dan gırmesı beklenen sagnak şek lindekı yagışa hazarlanalım. tkı ••••••••••••»••»•»••»•»••»»»••••••»•»••••o»»» Cumhuriyet 238S gun stıre ile batıdan doguya doğru yer yer sagnak yagışı alınacak, ardından parçalı bulutlu günlere Y EN I Ç I K T I gınlerek hafta tamamlanacaktır. Ya|ış ertesı soğuma beklenmektedır. TÜRKİYEYÎ EKONOMIK BUHRANDAN Vazan: ORHAN PEKIN kitabı okuyunuz, okutunuz. FIAT1 : S IİRA Haiâskârgazi Cad. 85'8 Harbıye Istanbul. Bu KURTARALIM Cumhuriyet 23di • DOĞL' BÖLGESİ: Mevsımtne gore sıcak, bol güneşli bir bayram geçırecektır. Yurdumuzun en guzel bayram geçırecek bölgesi o lacaktır. Bayram bıtımınde, batıdan gıreceR olan bır kotü hava ayınmı ve yagış beklenmelldır. Va ğışla birlikte sıcaklık da düşeceic tır Hafta sonunu yıne bulutlu ve guneşlı geçırecektır. ILKNUR YALÇINU İle HOWABD TOMSETT EvlendUer 931908 Londra Cumhunvet 2383 Ş A M U L A R ın beyaz şam bakiaval Karaköy Reklâmcılık: 1190/2402 DOKTOR Bugünkü Akbaba ilâveli TarıkZ. Kırbakan Deri. Saç ve Zuhrevi Hastakklan Mütehassısı istıklal Cad. Parmakkapı No. 66 Tel: 44 10 73 Yusuf Ziya Ortaç Armarjanı Şiir, Mizah Hikâyesi ve Karikatür türünde actığunız yanşmada Birincilik Ödülü Kazanan Eserleri Bu sayımızda yayırdıyoruz. Akbaba yazı ailesi ünlü bir kalemle zenginleşti D O K T O R Süreyya Aiama, Ş A M L I L A R ın beyaz şam baklavaları Karaköy Op. Crolog Takslm, bıraselvıler 105/4 Tel: 44 57 44 HeklaracıJık. J19U 24ni • GÜNEYDOĞ13 BÖLGEMtZBol guneşlı, sıcak bır bayrama hazırlanahm. Batı ve kuzey bolgelerde gorülen yağışın güney bolumünde kalacağı ıçm ısınma nor malının üzerrnde olacaktır. Hafti boyunca yağış beklenmiyor. Kuzey kesımlerdekl yer yer sagnaıc bolgeyl etkıleyemiyecektır. Mevsımlnın en sıcak ve yağışsız haftasma namzettır. REFİK EROURAN Bugünden itibaren her hafta Akbaba okurlarının hizmetinde. AKBABA BAYRAMDÂ EVİNİZİN NEŞESİDİR Cumhunyet 2381 * • • # • • • ••» > • • • • • > » » FAKAT'SİZ TEŞEKKÜR Bütün dost ve müşterilerin Kurban Bayramını en candan iyi dilekleriyle kutlar YAPI ve KREDİ BANKASI HEOİYE ÇEKLERİ İIE EN GUZELİNİ VE EN FAYOALISINI VEREBİLİRSİNİZ. I Geçırdığım hastalığı teşhis ile âcıl olarak ameliyatırnı yaparak hayatımı kurtaıao Operator Dr. SAMI BRUDO ve Operator Dr Maks ABRAHAM'a narkozıtor Dr Baha UNAL'a. amelıyat sonrası gelişmelerde devarah alâkasını esırgemıjen Operator Dr. Pınhas RAYTAN'a yapılan konsültasyonda bızlerı tenvır eden Profesor Dr. Târık MİNKARt'je, yakınlığını gorduğum Doçent Dr Cemal ONER, Operator Dr. îsmaı) URMAN Dahıhye Mütehassısı Dr. Nesım ASA'ya ve ilgısıni görduğum butun meslekdaşlarıma Fransız Pastor Hastahanesuıın personelıne teşekküru bır borç bılırım. Dr. SALAMON R. ADATO (îlâneıhk 5568) 2405 Tel: 49 15 90 LPLEXIQLAS SANAYİI ReklâmcıJık. Uiü) 2376