Katalog

SAHİFE DÖRT «Kışkırtıcılar vardır» «Memleketi alâkadar eden öyle mahrem şeyler vardır kJ, memleketin âli menfaati gözönünde tutularak, icabında bunlan kabine arkadaşlanma dahi anlatamam. Bu gibi incelikleri, bu memle kette anlayabilecek tek adam İsmet Paşadır. Ben de, kendi grupuma dahi anlatmadığım meseleleri İsmet Paşa ile konuşabilirim.» ' 14 Mart 1968 CUMHURİYET Ilciıtci Adam Kendisinin de takdir ettifi gibi, memleketin faydası çekişmede defil, iyi münasebetlerin kurulraasmdadır. Basm toplantısında da belirttigim gibi, partilerarasında münasebet, ültiraatom mahivetinde olmaz. Sen tahakknk ettirirsen ben konuşumm, ettiremezsen kâfir sayılırsın telâkkisi, dünyanm hiçbir yerinde yoktor. Basın Kannnnnn neden de|istirdik? Ben sebeplerini anlatınm, izah ederim kl, kendi kani olacaktır. bette görüşecektir. Görüşmeden bir iş yapmamııa imkân yoktnr. Paşa, tzmir'de gayet iyi bir ufnk açmıstır. Kavgacı defil, insaflıdır. Keşkr, filtimatom mahiyrtindfki sozleri gıralatnasaydı!.. Memleketin iç ve dış siyasetine ait şeyleri ben tsmet Pasa ile konuşabilirdim. Ona anlatabilirdim. Fakat, bn konnstaklarımızı, başkalanna anlatmayacagı hakkmda söz verirse?.. Çünkü, memleketi alâkadar eden öyle mahrem şeyler vardır ki, memleketin âli menfaati gftzönunde tntularak, icabında bnnları kabine arkadaşlanma dahi anlatamam. Bn gibi incelikleri, bu memlekette anlayabilecek tek adam tsmet Paşadır. Vaktiyle, Atatürk ile kendisindtn başka kimsenin bilmedigi pek çok hidiseler cereyan etmistir. Ben de, ŞfVKET SUREYYA değildir. Bu elbette tö. bazı vasıflar ister. öyle sanıyorum ki, hayatına ve gelişmesine tesir eden en etkili ve isabetli karan, eski Ittihat ve Terakki saflanndan geldiği hajde, Birinci Millet Meclisinde yerini, daha ilk adımdan iMustafa Kemal'e karşı cephe alan ve daha sonra da onun canına kıymaya kadar varan eski Jttihatçılann içinde değü, Mustafa Kemal'in yanında seçmesl ve sonuna kadar, onun yanında kalmasıdır. İsmet lnönü' nün Edirnede gizli Ittihat ve Terakki Çemiyetine girdiği tarih ile, Celâl Bayar'm Bursada ayni teşkilâta kaüldığı terihler ise, garip bir tesadüfle birbirine uyar: 1907... Celâl Bayarla bütün bu eski saihalara ait ve ilgl çekici konuşmalardan sonra konuyu, elbette ki dikkatli bir sözgelişi ile, iki parti arasındaki bu uzlaşmaa çekişmenin nedenlerini ögrenmek istedim. Fakat konu benim yukanda degindiğım sonıma, yani 19501960 arasında ve iki parti ara&ında bir türlü normal münasebetler kurulamamasına ve bunun neticeleri bahsine gelince; Celâl Bayar'ın sükunetinin, konuşma şevkinin sarsıldıgını hissettim. Gerçi, gene konuştu. Ama, ağır konustu. Ve anladım ki, bu konu Uaerinde fikir selâmeti üe durmaya henüz hazır değildir. Bunu d« tabii buldum. Çünkü Celâl Bayar o günlerde, bir politikaa, bir eski Başvekil ve bir eski Devlet Reisi için hakikaten agır, beklenmez ve tahammül edilmesi güç çileli yıllan n ıstırabını taşıyordu. Elbette W, h«nüz jrorgundu. Normal bir ruh sükunetini elbette ki, henüz bulamamıstı. Bunun için o gün3eri, o günlerin muhalefet çefini mütalâa ederken, objektif ve tar&fsu olamıyabiUrdi. Onun için bu eevaplan burada nakletmiyorum. HUlâsa, sohbet konumuz değismeliydi. öyle de oldu. «İSMET PAŞA EMİN OLMALIDIR Kl BEJS ŞAHSEN KENDİSİNE KARŞI BÜYÜK MUHABBETLE MESBÛYUM» înönüye Menderes'ten gizli mesaj Muhterem tsmet Paşa şuna emin olsunlar ki, tadil ettiğimiz kannnlann içinde hakikaten kötü olanı veya kötü tarafını, bizi ikna snretiyle snlatırlarsa, bnnu 99 kere ve derhal degiştiririz. Ama, birçok kışkırtıcılar vardır. Evet, o günlerden vt bu kar»ılıklı yaklasma çabalan safha»ından kalan bir veıika, Menderes'in bu iç âlemini ve Ismet Pa?a anlayısını açığa vurmak bakımmdan çok mühimdir. Bu mesaj, Park Otelde Adnan Menderes'in, o zamanki bu işlerin içinde ve hattâ ön plânda olan Safa Kıhçlıoglu'na dikte edip, Avukat Ekrem Amaç vasıtasiyle Inönü'ye ulastmlan bir mesaj dır. Bunun mctnini, bizzat Ekrem Ama; da ve nice zaman sonra, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'ya göndermistir. Çünkü o, bu mesajı, o sırada litanbulda, Taslıktaki evinde bulunan tnönü'ye yetistirdiği zaman, Yakup Kadri de oradaydı. Menderes'în mesajı sudur : «Gerek onlardaki, terek biıdeki boıgnneular, taıyikçiler ve çekişme taraftarlannın bütün menf! taıyiklerine rağmen ben Pasayı, elimdeki bütün kuvvet ve imkânlarl» Ukviye edeceğim. tsraet Pas» emin olmalıdır ki. Muhterem İsmet Paşanın şahsiyeti, üzerine aldığı mesnliyetler, kudreti, mazisi, iyi münasebetlere doğru gitmeyi âmirdir. Pazarlık olnrsa, bnna iyi münasebetler denemez. Kendilerine yakıştıramadığım hnsus «Hiçbir zaman pazarlığım olmamıştır, olmayacaktır» gibi sözlerdir. A İsmet Paşa! Sen bunlann o kadar ustündesin ki, sen pazarlıga girenen, şaiuiyetini kaybedersin. Sen memleket işlerini, elbette ki hnsnıî islerinin üstflnde tntan adamsın. Bnndan hiç kimsenin şüphesi olmaması lâzımdır. Fakat İsmet Pasa gibi harblere girmiş, zaferler kazanraış bir sahsiyet biie, kendine yapılan tazyiklerin derecesinin afırlıgı karşısında, bn basit hakikati tekrarlamaya mecbur kaiıyor. Kimse üe görfişmedim, lâfına iştirak etmem. Görüşse ne oInr? Gizli şeyler mi yapar? El195* 1960 arasında ve iki parti arasında bir türlü noctnal münasebetler knrnlamaması ve bunun neticeleri bahsinde Celâl Bayar ağır konuştu. ben şahsen kendisine karsı bfiyük muhabbetle meşbuyum. Girdifimit bn yol, memlekete hayır getirecek yoldur. Gerek matbuatın, gerek diger muhalefet partilerinin kıskırtmalarına aslâ iltifat etmemesini, bilbassa rica edeceğim. Kendisi ile yakın münasebetler knrarak, memlekette ahlfikîliği, elbirligi ile yerleştirmeye çalışacagız. Bugün basın toplantısında sarfettiğim bütün sivri kelimelerin, bilhassa öbür partilere râci oldnğıınu kerrâtla (tekrar ederek) tasrih ettim. Bn yoldan bizi, şer kuvvetleri geri ç«virmemelidir. kendi grupnma dahi antatmadıgım meseleleri İsmet Paşa ile konuşabilirim.* Evet, konujabilirdi de. Fakat ne yazık ki, bu konuşmalar mümkün olmadı. Ve mümkün olmayıs, hem memleketin, hem Menrferes'in kaderinde, öyle sanıyorum ki, etkilerini yaptı.. Ama, bu mesaj mühim olduğu kadar, aynı dereeede bir soru da vardı: Acaba, bu mesaj da hangi Menderes konuşuyordu?.. Evet, konuşan, dile gelen hangi Adnan Menderes 'ti? Çünkü, Menderes'in ruh yapısı üzerinde yapılan incelemeler, onu dinleyen, onu bilen, hülâsa onun hakkında bazı psikoloiik verilere sahip her insanın, öyle sanıyorum ki, Menderes hakkında vardığı kanaat veya sezgi şudur: Bir değil, iki Adnan Menderes var. Kendi iç âleminde birbiriyle çelişen. biri büyük vasıflara sahip, içli, samimî, iyi niyetli ve kendini dâvasına idealist bir ihtirasla vakfeden; büyük kararlardan ve büyük rakamlardan korkmayan, insacı, Menderes ye (nönü'nün konusmaları mümkün olmadı ve mümkün olmayıs hem memleketin hem Menderet'in kaderinde öyle sanıyorum ki etkilerini yaptı.. yapıcı, telifçi büyük Adnan Menderes... Fakat onun arkasında, küçük hesaplar, günlük politikacılık, tutumuna, davranışına, hattâ sözlerirıe şüphe ile bakılan. yahut güvenilmeyen ve kendi iyi vasıfları ile kendisi çelişen diğer bir Adnan Menderes!.. Bu bahse avdet edeceğiz.. yalnız şu veya bu partinin huzur ve başarısına değil, memleketin de kaybına ve zararına malolmuştur. Hattâ biraz da bu halin neticesi olacaktır ki, memleket bir ihtılâl yaşamış ve bunun sonuçları, bazılan için ÇOK çileli, mihnetli geçmistir. Bu nedenleri, zaman zaman konuştuğum veya karşılastığım her iki partinin; önder, Jider veya aydın mensuplarına da sormuşumchır. Bu arada ve nazilt bir kabulünden faydalanarak. e%ki Reisicumhur Celil Bayar'dan da, eğer kabilse bu meseledelci görüşlerini lutfetmesini rica ettim. Bayar, bizim yakın tarihimizin akışına müdaialesi olan üalü sahsiyet lerden biridir. Devrin akışı içinde, kendi kendini yapan bir insandır. Bir köyden gelip, bir Devletın Başı olnmk kolay Gelâl Bayar'ı dinlerken! Türkiye'de çok partili rejimin tam yerleşme devresınde, yani bu devrenin en hareketli safhası olan 19501960 arasında. iki parti arasında bir türlü normal münasebetler kurulamamasının nedenleri, hem bir vatandaş, ham bir yazar olarak beni daima düSündürmüştür. Çünkü bu hal. Yarın: lnöniı'nün stratejik sloganlan.. Dişi Bond 06.25 0630 07 'JO 07.05 07.30 07.45 07.50 08.00 06.13 BULMAC Acılıs. proeram Günaydın I Köve hsberler Günavdın II Haberler ve hava durumu Istanbulda bucün ilânlar ve hafif müzik Hafif Batı müziüi Taneolar Beraber ve solo türküler GiUr soloları ı Saz eserleri ı Ev icin Ara habcrler Fransadan müzik Y Eroâludan sarkılar Arkası varın Sabah konseri ', T.Eraslandan sarkılar Ara haberler. ilânlar A. Sezeinden türküler R. H. M. Orkestrası M. Yıldırımdan sarkılar Haberler ve R.G. de bueün T. Kormandan sarkılar Reklâm Droeramları Caz sarklları R Ritten sarkılar Dört ses ve dört sazdan türküler N.Divitctoelu orkestnaı Ara haberler R.Sonmezocaktan sarkılar Oüera konseri Okul radvosu Ara haberler Karma faslı Köv odası Reklâm Droersmları Haberler ve hava durumu Hafif müzik C. C Cicekten türküler Radvo tivatrosu 24 saatin olavları. ilanlar S.Turdan sarkılar Plâklar arasında Reklâm Drocramları Haberler Kentimizin müzik olavîan Özetler. Drocram. kar>anıs ISTANBUL İL RADYOSU Acılıs ve Drocram Diskoteiimizden Kücük konser Genclere müzik Senfonik müzikHafif sarkılar Aksam konseri. Genclerle beraber Klâdk Batı müzl« dinlevlci istekleri Fransadan sarkılar Gece konseri Caz müziei Hafif Batı müziSi Prosrram ve kaoanıs le denilirdi, büyük çaptaki çuvaldız. 8 Horozun tepesindeki, bir edat. 9 Bir renk, bir erkek adı. YCKARIDAN AŞAĞIYA: 1 Bir tek kadmla degü da bir çok kadınla evlenme isi (sos• yal bilim kiıaplarında kullanüan • uluslar»ı»s> 4OTimJ«rtieİ),* % «Cilvesl üstelik bedava» m&nasına iki söz. 3 Çevrilince agan duydugu lezzettir, gayet lnce ve küçük (eski dilde un karşılığı da kullanılan bir söz idi). 4 Tersi «simsiyah gök» anlamına Uü sözdür. S Çok sık saç kas sakal kıllan için bu terim kullanıur, lcuslann ilk uçma teşebbüsleri sı rasında kanatlarının çıkardıklaıı sealerden. 6 Eski Mısır tannlanndan, bir emir. 7 Alafranga bir içld, vücudün çeşitli üyelerine onun içindeki , beyin hükmeder. 8 «îpiik İÜJfrığ aracı i • çîn y8pılmış du var ilânı» mânasına iki söz. 9 Eskiden sof talara diploma verme törenine vflnlrB böyle denüirbolmaemoın di. lulledilml» «efcH S SOLDAN SAĞA: 1 Basanlı ögrenci yetiştirmelc için konulmuş büimsel metod (söylendigi gibi yazümış ulusla/arası bir terim). 2 Bir kaç alatranga saz sanatçısmın katıldığı grup tarafından düzenlenen konserlere böyle deniJir (iki söz). 3 • Eskiden Rum palikaryalannm biri omuzunda yaşıyarak biri da kolunu çevirerek İstanbulda «Kur tuluş» sokaklannda habire çaldık lan sandık gibi musiki aracırun adı idi. 4 Kömür dumanlarırun atmosferde vücude getirdikleri kirliliklerden, bir malın satış değerinin yansı. 5 «Yiyecek ve karın doyuracak şey olarak elde mevcut ancak tavuk yavrusu» karşılığı iki söz. 6 Tersi vücudün «boyun» çevresinde beliren bir çeşit yaralara verilen addır, Ramazandan önce gelen Arabi syın iki başı. 7 Eskiden ülkelerin baskentine Osmanlıcada böy GartH EyrelkJ günkil bulmacanın halledilınl9 çekll NASIL BALLEDİhECER YukandakJ rakamlı balmacada u decc 4 tmne anahtu (ipoen) ve S tane toanç vardıı. Bos kalan 12 karenin Içine 1 den 9 a kadar vygsa birer rakaıa koyarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bttlnıe isaretlerine dikkat ederek soldan sağ» ve yukandan aşağıys balmacaıia fösterileo sonoçlari bulunuz. Biıaz vaktinizi alır ama. bof raktinizi ho^ça geçirmis. olursunut Tıffcsny Jones DUNDEN BUGUNE 1 2 • Birden, karmakanşılc duygular taştı' annenin üreğinden: Yoruluyor diye üzüntü; böyle bügili, akıllı, çalışkan bir evlâdı olduğu için sınırsız bir kıvanç... tapmaya benzer bir sevgi... Içi titriyor. Birşeyler yapsın, istiyordu; çogığuna yardım etsin. Hiç... elinden ne gelir? Onurryerine bu kalın kitaplan, bu defterler dolusu notlan ezberleyemez ki! Yüksüğünü parmağından çıkardı. Dikisini minderin üstüne bıraktı. Kalktı. Mutfağt gidecek, oğluna bir limonata hazır;ıyacak, buzlu buzlu. Semih Arda'nın defterinden: Bogucu bir hava vardı. Gece rahat uyuyamadun. Sabaha karsı, yatağımdan kalktun. Biraz serinlemek için tarasada oturdum. Bahçenin kokulu nefesiyle sanlmıştım. Hafif bir rüzgâr yüzümü okşuyor. Çevrem aydınlanmağa başladı. Bir kırlangıç uçtu önümden. Karşunda yer yer ışıldayan sular™ Saatin güzelliği beni büyüledi. Kâğıt kalem aldım. Yavaş yavaş gün ağanrken, denizin değisen renklerini, kuîların çağanslarını, küçük hışırtılar, kımıldanışlarla tabiatın uyanifinı not ettim, Şimdi bakıyorum: Neye yarar? Bir romanıma mı koyacağım? Modası geçti. artık bunlann. 19 uncu yüzyıldaydı, güneşin doğuşunu, mehtabın sihirini, güzün dökülen yapraklarının hüzününü sanath benzetişlerle sahifeler dolusu anlatmak. Fotoğraf nasıl eski anlamdaki resmi öldürmuşse. sinema da bu tür edebiyatı gereksiz bıraktı. Uzun uzun yazmaktansa, koy kamerayı, al hepsini filme Dilinin döndüğü kadar kelimelerle söyleyeceğine. olduğu gibi göster, duyur bütün ayrıntılarıyla. Bir romancı için izlenecek daha önemli şeyler var: Sözierin, davranışların arkasında saklanmağa çalısan, kimi vakit bir bakıs. bir kelimeyle kendisini ele veren gerçek insan ruhu; onu etkisi altında tutan kompleksler.. insan trajedyaları... Çevremdeki tipler birbirlerinden çok ayrı ve ilgi çekici. Ama trajedya fUân yok, burada. Apartmanda oturanların hepsi, gönül rahatlığı içinde yafiyan kimseler: En asağıda, gürültücü anneyle, kendilerini hayatın akısına bırakrnıs dümdüz büyük oğluyla gelini; bütün imtihanlarım başarıyla veren artık başı dinç teknik üniversite öğrencisi. Onlann üstünde, 2 numarada, her rahatı yerinde varlıklı büyük harum. Yanında, 3 numarada, Aylinler: sâkin bir yuva. Büyük tek daireli yukan katlaruı alttakinde, herkesin saygısıru kazanmış, geçim kaygusundan uzak, mal sahiplerimiz, doktor Ömer Rüştü beyler. Kan koca, evlâtlanna kavusmanın sevinci içinde. Ötekisinde, keyfiyetlerinden, eğlencelerinden başka düsünceleri olmıyan para azgını Tekin ailesi. Tepede de ben, biteviye bir düzen içinde olaysız günler geçiriyorum, tembelce. ömer Rüştü bey, ceketini çıkanrken: Şehir çok ncaktı bugün, dedi. Kansı, Nevin hanım, üzüldü: Biz küfür küfür otururken, sen bunalıyorşun hastanede. Bir duj yap; üstünü değiş, rahatla. Öyle yiyelim yemeği. Doktor sordu: Çocuklar nerede? Bahçede, ücisi de. Kocası banyoya girince, Nevin hanım balkona çıktı. Evet, ileride, oradaydılar: örer, kiraz ağacının ait dallarında olgun kiraz var mı diye bakıyor. Ayla. gül fidanlarının arasında geziniyor. Kendi kendine gülümsedi. İçinde bir ferahlık, büyük bir gönül rahatlıgı... Oooh! evlâtlan yanında. Sonunda evine dönmüştü oğlu. Kızı Ankaradan gelmiş. Bir araya toplanmıslar, iste! Düsünüyordu: B*ş yıl. tam bes yıl Amerikada kalmi|tı özer. Tâ uzakta. yabancılar arasında. New York'un korkunç kalabalığmda arabasıyla oraya gider, buraya gider. kimi vakit uzun yolculuklar yapar... Sanki hep tehlikelerle karşı karşıya. Meraklanınca Ankaraya olduğu gibi kolayca telcfon da edemezsin!... (Arkası var) ANKARA Açılış. program Günavdın I Köve haberler ı Cünavdın II ı Haberler ve hava durumu Sabah müzipi Ankarada buEün I Her telden 7.. Taskentten larkılar ı Ev icin ı Sabah konseri '< Arkası varın i Ara haberler. ilânlar ' Okul radvosu I Hafif müzik ı F. Kozinoeludan sarkılar • Konser saati • Ara haberler. ilânlar I S. Okustan türküler » Kıbrıs saati > N. Tokatlıoilu ve Gökselden sark.lar ' ı Haberler ve R.G.de busün ı Hafif müzik 1 Reklâm oroeramlan 1 Y Cınardan türküler Y. Kinten sarkılar Albümlerden secmeler ' Ara haberler. ilânlar Okul radvosu I A. Sensesten türküler > N. Güverden sarkılar i Bando mvziâi ı Ara haberler. İlânlar ı Incesaz ı Köv odası 1 Reklâm Drocramları Haberler ve hava durumu M. Türüneden türküler ı Hafif müzik Din Ahlâk sohbeti Y. Özelden sarkılar Ana kavnaklarımız Küçük konser 1 24 saatin olavları. İlânlar ı Sanat acık orunıml«rı 1 Ü. snlistler. 0. orkertralar TBMM stâti ' Haberler lronwrl varıstııa doBru er. Drocram. kananıs ı 1 TEKEL GENEL MUDURLUGUNDEN 1 Maltepe (Cevizli) Sigara Fabrikası iki adet çocuk yuvası binası inşaatı işi kapah zarf usulüyle eksiltmeye çıkanlmıstır. 2 Eksiltmesi 25/3/1968 pazartesi günü saat 16 da Unkapanındaki Merkez Satınalma Komisyonunda yapılacaktır. 3 Onanh keşif bedeli 722.428,16 lira olup muvakkat temina:ı 22.647,13 liradır. 4 Takım halindeki dojj'ası (Eksiltme şartnamesi, mukavele projesi, mahal listesi, kalorifer, sıhhi ve elektrik tesisatlarının keşif ve şartnamelerini havi dosya, kesif özeti, birim fiat cetveİi ve eki, birim liat listesi ve eki, avan projesi) Komisyonumuzda, Ankara ve îzmir Tekel Başmüdürlüklerinde görülebileceği gibi satm da alınabilir. 5 Eksiltmeye gireceklerin, lnsaat Şubesi Iştiralc Belgesi Komisyonundan iştirak belgesi alabilmeleri için ihale ve tatil günleri hariç ihale gününden üç tam gün evveline (Dördüncü günü saat 17.00 ye) kadar aşağıdaki belgeîeri : a) 19/10/1968 tarihinden sonra Bayındırlık Bakanlığından alınmıç en az keşif tutarı lirahk C grupu müteahhitlik karnesınin aslı (Eksiltmeye katılmak isteyen ecnebi firmalardan müteahhitlik karnesi aranmaz, ancak bunlar diğer belgelerle, ilân şartlan dairesinde teknik yeterliğini gösterir belgeleri dilekçelerine eklerler). h) Çalışma tasansı ve teçhizat büdirisi . (Bu is için teknik teçhizat şunlardır) 1 1 ariet S tonluk veva muarliü kara.«itede Vamyon 2 1 adet 250 Lt. lik betoniyer (komple) 3 1 adet vibretör » c) Sermaye ve kredi imkânlarını bildiren malî durum bildirisi: (Bu eksiltmenin ilânı tarihinden sonra alınmış 57.794.25 lirahk bir banka referansı) d) Teknik personel bildirisi (asgari eksiltme şartnamesi nin 4/F, mukavele projesinin 29. maddesinde yazılı ehliyet ve adette) e) Dilekçenin veriliş tarihinde elind'e bulunan işleri bildirir taahhüt bildirisi, 19/10/1966 gün ve 12430 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış bulunan «Çeşitli Kanunlar» uyannca yaptırılacak ve 3611 sayıh Bayındırlık Bakanhğı Teşkilât ve Görevlerine dair Kanunun 29. maddesi kapsamma giren inşaat, tesisat ve onarım işlerine ait ihalelere iştirak yönetmeliği esaslanna göre tanzim edip bir dilekçeye bağlıyarak Tekel Genel Müdürlüğü înşaat Şubesine göndermeleri sarttır. Bu belge ve bildirileri eksik olan veya tatmin edici mahiyette görülmeyenlerle, karnesi ilândaki keşif bedelinden noksan olanlara iştirak belgesi verilmez. 6 2490 sayıh Kanun hükümlerine, şartnamenin 4. ve 34. maddelerine göre hazırlanmış zarfların ihale saatinden bir saat evveline kacfar makbuz mukabilinde Unkapanındaki Merkez Satınalma Komisyonuna vermeleri şarttır. Postada vuku bulacak gecikme ve kaybolmalar nazara alınmaz. tlân olunur (Basın: 12306/2519)