Katalog

SAJflFE İKİ CUMHUItTTET 27 Aralılc 19 BUIGE VE MALI t::: Prof. Dr. Ahmet KILIÇBAY yılı bütçed, devlet hareamai i e varidai. arasmda bagdasrırma çarelerini aramakla kalmamıs, yeni malî tedbirleri de beraberinde getirmlstir. Yenl bütçede hareamalar geçen yıla nazaran '• 2* ye yakın blr oranla artış kaydetmiştir. Geçen yıl 22.412 mllyar lirayı bulan harcamalar bu yıl 4.265 fazlasıyia 26.662 milyar liraya ulaşaeaktnr. Harcama bütcelinde değişmeler şoyledir: Cari harcamalardaki artış '• 12, yatıran hareamalanndaki artıs '• 9. sennaye teşkili ve transfer harcamalan adı allında iktisadî devlet tegekküllerinin gelişmesini sağlayacak harcamalardaki artış '« 49 civarındadır. Yatınra harcamalarında nispeteo küçük artışa karşıhk yine yatıron niteliğinde bulunan aermaye teskill T S tranafer harcamalanndaki artıj büyüktür l"t 41). Bu yolda lstenilen •onucno alınabilmesi içln aermaye piyasasmm saglam temeller üzerinde kurulması gereklidir. Küçük tasarruf sahlplerinln dogrudan doğruya hisse senedi alması bazı basamızlıklar ve umulmadık gelismeler sonunda güveni kökünden sanabilir. Bn sebepl* «ermaye plyasasmı ekonoraik, malî bünyemiznı özelliğinl, ls adamlarının tntumunu göze alan bu yönde kurnp bu yönde geliştirmek sarrhr. Vasıtalı vergiler vergiler mallyecilerimiı için en eazip varidat kaynağı addedilmiftir. Yenl malî tedbirler arasmda bazı ara mallan ile tüketim mallannda bu çesit vergilerin arttınldıgı görülmüştür. Tekel mamüllerme yapıldıği Iddia edilen zam ban tepld göstenni;, fakat bu dogrulanmamıshr. Gerçekte Tekel mamullerinden alman verginin arttınlması gerekirdl. Zira dünyanm başka ülkelerinde sigara ve alkollü içkilerden ahnan vergiler bizdekinden yüksektir. Bu maddeler bir ölçiiye göre sosyal refahm ve konfonm laruri sartını teşkil etmezler. Öte yaada ara mallan İle yan mamullerden alman vergi yükünün diğer üreticilere ve sonunda tüketiciye aktanlması halinde malî ve iktisadî ve sosval adalet yönünden dilenen hasıl olamaz. Bu vesile ile sınaî kalkmmamız için maliyet muhasebesinin kabulü ve buna dayanan disiplinli sistemli bir fiat kontrolonnn sart olduğuno hatırlatmak gerekir. üTÇENÎN YAPIMI İLE ÎLGlLÎ MESELELER: Cumhuriyetin kurulduğu tarihten bugüne kadar bütçenin yapımmda çok az geliama olmus. bilhassa harcama bütçesi teknigi bütçe ile ilgili nkınh sebeplerinin basında yer almakta devam etmiştir. Harcama bütçesi, bilhassa cari har eamalar bütçesine ait gelenek burada mevcut tasarruf potansiyelinln gerçek bütçe tasarrufu halinde ortaya çıkmasmı önlemektedir. Dairelerin cari masraflartnı arttırma hususundaki zihnlyet, geleneksel pazarlık strateiilerl ve taklitlerl kolayca tesbit edilip önlenilebilecek kadar basittir. Dairelerin cari harcamalanna ait ekonometrik arasbrmalar yapılabilir. Maliye teskilâtının modern analiz metodlan ile bütçeyi hazirlaması zamanı gebnistir. Okyanuslar hakkında bilgi toplayan araç: Oceanographer Hazırlayan : Vecdi KIZILDEMİR Pencere Guatamala'da neler oluyor? Suud Arabistanı'nı bn kSşede sık sık ele alınz. B a fllkede Şc riat rejimini Amerikan petrol kumpanyası (ARAMCO) destekler Uçaklan, askerleriyle devlet içinde devlet, ve ülkede asıl kovvei tir ARAMCO .. Seriatçılar ile VVasblngton, nyanan Arap mllliyetçi Hğine karsı ittifak balindedirler. Suud Arabistanı Ortadoğndadır. Bnçfin daha uzaklard» bir I ! keye, Gnatemala'ya bir göz atmak yararlı olacaktır. CIA memnr ianndan, gerçekten pek cerbezeli, marifetli, ve önemll Bay Komer in Ankara'va Büyükelçi tâyin edildiği su günlerde Guatemala gibi ülkelerin durnmana bakıp ibret dersleri çıkarmakta yarar vardır, Aşsgıda oknyacağınız y a n Batı Almanya*nm ünlü Spiegel dergi sinde yayınlanmıstır. Bn bakımdan verilen bilgiler daha ilgi çekici sayılabilir. Spiegel, Batı Almanya'da meşhnr kapitalist basın kıralı Axel Sprinerr'in matbaasında basılır. Simdi söz Spiegel'in . Derçi «Gnatemala'da Beya* El TeşkiUtıı baalıkh yazısında sunları yazıyor : «Guney Amerika ihtılâl kahramanı Che Guevara Sldürulmesinden altı ay evvel *Daha üçdört tane Vietnam harbl meydana getirin!' diye bagınvordu. Amerika diişmanı Guevara'nın bu isteğini bizzat Amerika Birleşik Devletleri. Guatemalada yerine getirmiştir Guatemala'nın Rei«icumhur Muavini Clemente Marroquin Rojas memlekette sipersiz bir kardeş barbinin süriip gittiğini açıkça söylemiştir. Onsekiz ay içeri=inde ikibin insan, kurşun, bıçak ve dipçik altında can vermistır. Ocak ayında üç gıinde sekiz kisi ve ilk defa A.BJÎ.'nin kapısının esiğinde Amerıkalıiar öldürüldü. Amerikan askerl misyon şefi Albay Webber ve Deniz Ataşesi Yüzbaşı Munro. Avenida de las Amerieas Caddesinde gerillâlar tarafından makineli tüfekle arabalarında öldürüldüler. Senenin ortalannda da Amerikanm Guatemala Elçisi aynı akıbete uğradı. Bu üç Amerikalı, A.B.D.'nin komSnizm ile mflcadele lsmi altında yürüttüğü, aslında »engin tabaka ile anlaşıp memleketi soyma politikasınm kurbanlan olmuşlardır. Bu politika aynı zamanda memleketteki siyasi ve sosyal uçurumu derinleştirmektedir. Guatemala'da Amerikan silâhı ve parası, sengin tabakanm emnivetini sağlamağa hizmet etmektedir. Ziraat yapılabilen arazinin vüzde 72'sî. bilhae<;a kahve, pamuk ve muz çiftlikleri, arazi sahipierinden ancak yüzd'e 2'<:ine aittir. American United Fnıit Sirketi memlekettekl mümbit arazinin yüzde 10'una sahiptir. Bu arazi Dogu Almanva kadar bir memlekettir ŞirkPt senede vüzde 70 kâr saSlar. Guatemala'nın trpn işletmesi de bu şirketin malı idi. Yalnız Amerikan antitrö^t kanununa göre gene Amerikan kapitalistlerinden New York'lu Abraham Weber ve Louis Yeager'e devredilmesi lâzim gelmiftir Fakst bu tren işletmesi e<;kiden olduSu eibi simdi de vergiye tâbi olmadan A.B D için dumanını tüttürmektedir. Guatemala Hükumeti senede 120 milvon dolâr vergi toplamaktadır. Bu rnebiâğın yalnız 7 milvonu gelir vergirinden, geri kalan 113 milvon dolân fakir halkın tflketim maddelerine konan vasıtalı vergilerden temin edilmektedir. Halkın dörtte üçü sefalet içerisftıdedir. Bu lnsanlar günde ortalama 20 cent kazanmaktadırlar. Kızılderililer ve Mestizler halkın yüzde 85'ini teşkil ederler. Guatemala halkının ancak yüzde I7'si oknvnp vazma bflir. El Quiche eyaletinde 120 bin kiçiye bir doktor düsmektedir. Guatemala'da lnsanlar ortalama olarak 40 sene yasarlar. 1952 senesinde Jakob Arbenz Guzman'm yapmak istediği toprak reformunda, işletilmeven arazivi (bu arada American United Fruit Şirketinin de bir kısım arazisini) devletleştirmek istevince A B D 'nin o zamanki Dışisleri Bakanı Dulles bu adamı komünist ilân etti. Esasen 1930 senesinde. New York'taki Sullivan ve Cornwell avukatlık bürosunun ortagı olarak gene aynı Mister Dulle*. Guatemala ile United Fruit Amerikan şirketinin mukavelesini hazırlamıştır. 1954 senesinde CIA gizli teskilâtının şefi olan Alan Dulles (Dışisleri Bakanı olan Dulles'in kardeşi) A.B.D.'inde yetiştirilmiş olan Castillo Armans kumantfasında Honduraslı paralı askerlerden müteşekkil bir orduyu Guatemala'ya sokmuş ve Arbenzi istifava mecbur etmiştir . Yapılan toprak reformu iptal edilerek, devletleştirilmis olan 6069 kilometrekare arazi büyük toprak sahiplerine geri verilmiştir. Arbenz'in düsürülmesinden beri 4 tanesi askerî diktatör olan 7 tane Reisieumhur, Guatemala'daH her türlü reforma mâni olmuşlardır. Washington Post gazetesi (Memleket Arbenz zamanından beri hiçbir ilerleme kaydetmemiş: siyasi, sosyal veya iktisadi bir degişiklik olmamıştır) diye yazmıştır. 19fl senesinde ilerici snbaylar diktayı devirmege teşebbös ettiler. fakat muvaffak olamavınc» daflara çekildiler. Oratfa Marco Antonio Yon Soso ve Luis Turcios Lima adinda iki kisi MR13 gerillâ teşkilâtmı kurdular. O zamandap b«ri 200 kt&Ulk gerillâ kuvVett hafta .sânTarind,a üniversiteli njjİljycîCİleria d e istirakivle, Amerikahlarla işbirliği yaparak ülkey.1 soyan sınıfa karsı mücadele etmektedirler, hattâ onlann 5000 kişilik ordusunn müdafaaya çekilmeğe mecbur etmişlerdir. 19M senesinden beri basta olan Reisicumhur Julio Cesar Mendez Montenegro'yu iktidarda tutabilmek için Amerikahlar Guatemala'ya para, silâh ve askerl danısman olarak da Albay Webber*i yollamışlardı. 1966 senesinin yazıntfa bu kahve cumhuriyetine aya8mı basan Webber. memleketteki kardeş kavgasını körüklemiştir Panama'nın kanal kesiminde v e Guatemala'nın Zaeapa bölgesinde bırçok Guatemalah subay yakın muharebe için egitime tâbi tutulmuştur. Gnatemala ordnsnnda her o t n ere blr albay dflsmektedir. Reisicumhur Muavini Rojas'ın açıkladığına göre Amerikan uçaklan. gerillâlann Guatemala daglarında saklandıklan yerleri napalmHerle bombalamak için harekete geçmişlerdir. Fakat bu millîyetçılere karşı en keskin silâh sivil milis teskilâtının terörü olmuştur. 1966 senesinden berl Amerikalılar tarafından beş tane böyle teskilât kurulmuştur. Bunlann en gaddan «Beyaz El» denilenidır Bu teröreülerin 81üm listesinde sabık Reisicumhurlardan Arevalo ve Arbenz'in yanında sosyalist mebuslar. hukukçular ve bütün solcular bulunmaktadır. Amerika ile işbirliği yapan soyguneu kornpradorlar tarafından finanse edilen ve ordu tarafından teşkilâtlandınlan bu tedhişçiler yalnız gerillâlar ile mücadele etmiyorlar; 8 Ocak 1968'de bu teşkilâta mensup dört makineli tüfekli, Rogella Cruz isminde 26 yaşmda bir sekreter kızı kaçırmışlardır. Dokuz sene evvel Guatemala güzellik kıraliçesi seçilen bu güzel kız, genllilar ile teması olduğu için dört defa hapsetfilmistir. Kaçınlışından üç gün sonra bir köylü, Guatemala City'den 80 km. uzakta kızm çıplak ve kafası parçalanmıs ce<sedini bulmuştur. îki mebus siyasi sebepten öldürülmüştür. Amerikalı tedhiş öğretmeni Albay Webber öldürülmesinden evvel bu memleket böyledir deyip işin içinden çıkmıştır.» Yeni tedbirler •* * ' W 1.481 lira varidat artap olaeagı tahmin edilmlstir. Bu sartlarda ban tedblr almadan ve bütçe açığma katlanmadan 4.766 milyar liralık harcama artışı imkânsızdı. Onun için yeni malî tedbirlerin alınması gerekmistir. Tenl malî tedbirlerle sağlanacağı umulan fazla hasılât 1.575 milyar liradır. Bunlara 1.2M milyarhk bütçe açıkları da ilâve edilerek, 4.366 milyar liralık arttşın karşılanacağı umulmaktadır. Alman yeni tedbirleri özelllklerine göre gruplar altında toplamak faydalıdır. VASITASIZ VERGİLERDE DEĞÎŞMELER: Yeni malî tedbirlerle kurumlar vergisi "• 36 dan •• 40'a yükseltilmis ve kurumlar vergisi çıktıktan sonra şirket hissedarlarınm ödemeleri gereken gelir vergisi nispeti ' ı 2» den • 15'e düsürül« nıüştür. Bu tedbir sadece hasılât artışi hedefinl giitmemekte, aynı zamanda sermayesi hisselere böliinmüş sirketleri teşvik atnacina da sahip bulunmaktadır. Böyle bir tedbirin iyi karsılanman, gecikmekle beraber. gend bir malî tslihat programı içinde daha tutarlı olarak alınması temenni edilirdi. Bunlara ilâveten kunım ortaklanntn toplam vergi yükü artınlmış, yabanet slrketlerin ödeyecekieri vergi nispeti yükjeltllmlstir. "f Ck£\Ck yılmda, eskl vergl düzenine gore, B Zamlav an ham maddelerle tükellm mallarma yapılan vergl zamlannı vantalı vergiler grupunda ele almak gerekir. Yeni malî tedbirler içinde vasıtasız vergilerin (Kurum ve gelir vergilerinln) yeri büyük göriinmektedir. Bu, vergidliğimiz bakımından önemli bir adımdır. Zira bugiine kadar vergi artışlannın çoğu vasıtalı vergilerde olmuş ve vergl yükü dar gelirlller ve belli mükellefler tarafından taşmmıştır. Bu bakımdan atılan yeni adım dikkat çekicidir. Ana hatlan ile belirtilen yenl bütçenln getirdigi yeni tedbirlere yakmdan bakıp oolann malî Te ekonnniik etkilerini ele almak gerekir. B Sonuç yılı bütçesi beraberinde getirdiği zı malî tedbirler müstesna diger yıllardakinden çok farklı degildir. Alman malî tedbirlerde vasıtasız vergilere kayma eğiiiml dikkat çekicidir. Bu tedbirlerin, esasmı te$kil eden mall ve ekonomik felsefeye uyaa sonuçlar verebilmesi için ekonomiraizin biinyesinde ve iktisadî gelenekleri dikkate alarak basvurnlacak tamamlayıcı tedbirler vergi yükünün, hedef futnlan mükelleflerce taşmıp baskalanna aktanlmasını önleyebilir. Bunun için öretim mallan ile tüketim mallanna ait modern maliyet muhasebesi esaslannın bnlunup sistemli blr fiat ve kalite kontrolnnun kurulması şarttır. Öte yanda Maliye Bakanlıgmda ekonomik v« fiskal alanda modernleşmeye }iddetle ihtiyaç vardır. Bu arada bütçenln harırlanffh lle llgffi f<4^' nigin yenilenmesinin yenf k o n l M metotilannm geligtirilmesinin olumlu sonuçlar doğuracağını ummak yersiz olmaz. Bütün bonlara rağmen malî fctlkran ve sosyal adaleti saglamak İçin ynkandakilerden baska tedbirler almak gerekir. Bu da verginin belli gruplar üzerinde değisen oranlarla uygnlanmasından ziyade verginin bütün gelir grup lart üzerinde yayılmasıdır. Bu arada küçük esnaf sıfatını tasıdıgı halde vergiye elverisll gelir fazlası sağlayan kalabalık bir zümre ile ziraatın ve bazı hizmetler kolunan vergilendirilmesi meseleleri zikredilebillr. Bu alanda konulacak yeni vergiler, vergi yükünün dağıhsında sosyal adaleti sağlayacağı gibi gelecek yıllann bütçe sıkmtılannı genis ölçüde hafifletebilir. Feyyaz Tokar'ın dün çıkan yazısındald «Işte bir an içinde bütün gençliği harekete geçiren millî petrol sloganı konumuzıaı tipik ömeklerinden birisidir> cümlesindeki «konumuzun» kelimesi yanlı$lıkla komünizmin olarak çıkmısbr, düzeltiriz. •*•• «• •• •ııı aaaa sinin ne şekilde çalış.tı£ını göstermektedir. Blr Sonar aracı ses dalgalannı yaymakta ve. 0 bu dalgalar dibe yayılmakta, Q dar ses yayınları kullanılmakta, G dünyanın deniz diplerl hakkında kati bllgileri saçlamakta. O Dünya yerçekinainin yoğunlnğu geminin gövdesine monte edilmiş bir çekimölçer âletle ölçülmekte. 9 Deniz suyunun ısısı ölçülmekte. 0 # Geminin ardından çekilen bir diğer araç, dip ve satha yakın tosımlardaki akıntıların güciinü tesbit etmekte. O Kurulan ağlar muhtelif derinllklerde yaşamakta olan plankton rt di^er biyolojik canhlardan örnekler almakta. Q Bir manyetometre yeryüzünün magnetik sahalarının değişik yüksekliklerdeki gücünü ölçmekte. O Alçak frekansb blr dlfer sonar sistemi, deniz yüzeyinin altmdaki pörünüşleri tesbit etmek ve difcer araçlarla enterferans hale düşmemek için geminin blr hayll gerisinden çekllmektedir. O Radyo İle mücehhez baIonlar ve ® ses yayma roketleri gemiden atılarak atmosfeıik bilgiler elde edilmektedir. kyanuslann üzerinde dolaşırken, derinlikleri hakkında en sofistıke ılml araştırma âletlerıni JtullanaraJc bilgi toplayan •"«Oeeanoçrsphen» İracı dünyanm en modem Ofcyatms araştırma, ge OKYANUSLARIN HARITASI NASIL ÇIKARİLIR? ZiZ» «S: Kurumlar vergisi urumlar vergisinde pek yüksek sayılmayacak bir artış olmuştur. Kurumlar, vergi artışım aynen fiatlara aksettirdikleri takdirde bu vergi, tüketicileri ve dar gelirlUeri etkiltyen bir vergi olacaktır. Ham ve yan raâmul iireten kurumlar vergileri aynen alıeıya (yani diğer üreticiye) o da nihaî alıeıya (yanl tüketiciye ve yatırnn yapanlara) aktardığı caman fiatlar vergiden daha büyük bir oraoda yükselebiUr. Türkiyede kurumlar vergisi, hattâ kurum sahiplerinin gelir vergileri vergi »onrajı kfinn ve gelirin azalması değil, fiatlaruı yükselmesi halinde ortaya çıkmaktadır. Bu, kısmen rasyonel, slstematik fiat kontrolunun yokluğu, kısmen sinaî üretimde rekabetm yerleşememis olması ve kısmen de üretieilerin ve gelir sahiplerinin daha az kâr ve gelire nza gösterme yolnnda katı davranısları ile Hlilldir. Şirket hissedarlannuı gelir vergilerinin (kurotnlar vergisi çıktıktan sonra şirket hlssedarlanna dağrtılan knımdan alman vergilerin) '« 29 den % 15'e düşürülmesi dikkati çeker bir gellşmedir. Böylece küçük tasarnıf sahiplerinin şirket hisse senetlerinl alması ve dolayısiyle smai yatirnnlann doğrudan doğruya finansmanı mnnıktiff olabilecektir. K O tındaki kısımlann manyetik alanlannın ölçülmesine yardımcı olmaktadır. Geminin güvertesine monte edümis bir yer çekiml 81çü aletl yer yüzü, yer çekiminin yönünü ve yogunluğunu ijlçmekte ve geçilen kısımlann bu konudakl haritasım da tesbit etmektedir. teknolojik imkânlann bulunmaması günümUze kadar bu arzulann gerçekleşmesine imkân vermemek teydl. Sonuç u gibi araştırmalar fevkalade başanlı neticelere ulasabilir ve dünyanın devamlı olarak ar tan nilfusu karşısında yararlı olabilecek yenl besin ve mineral kaynaklan saglanabılir. Sonuç olarak, daha güvenli meteoroloji haberlerinin verilmesini sağlar ve herhangi tabiî âfetler sırasmda BafhiHıermograf athithermograf (Bathythermog raph) adı verilen ve yine gemiden asağıya sallandınlan bir Wçü âleti Okyanuslann muhtelif derinliklerinde suyun ısısını tesbit ederek buralarda plânkton canlılann ve diger biyolojik canlılann yaşayıp yaşıvamıyacağıru ölçmektedir. B B ve finuff de, FACIT büro makinehrinin serisini tamamlayan STANDART YAZI MAKİNELERİ emirlerinize amâdedir DENİZ ARASTIRMALAR1 Gemiden bırakılan bir diğer nfak tekneden Okyanus derinliklerine indîrilen sayıeı araçlar, Okyanug akıntılarının süratlerini, snların ısı dereeesini, ve diğer özellikleri ölçmekte ve bnnlan otomatik olarak radyo ile geriye bildirmektedir. O B n > otomatik sistemi göstermektedir. A o k ' yanns tabanından toplanan örnekler, O fftriye ve gemiye otomatik olarak alınmaktadır. O Okyanns tabanına indirilen diğer araçlar tabandaki ve diğer değişik seviyelerdeki ısı derecesini tesbit etmektedir. f ) Gemiden İndirilen araçlar akmtılann akıs yönlerini de göstermektedir. misidir ve 10 mllyon dolara malolmuştur. Halen seklz aylık bir a Ve diğer b a a ölçme ftletlerl, yüzeyde ve derinliklerdeki su alontılannın yoğunluk ve yönlerini tes bit etmekte ve değişik derinliklerdeki su ömeklerini alarak, tuzluluk ve diğer mineral muhtevalann yoğunluk derecelerinl tesbit etmek tedir. Ve yine diğer delici ftletler Okyanus tabanında 30 metre derinliğe kadar dril yaparak bu suretle Okyanuslann tabamndaki kaya ve diğer temel formasyonlan tesbit etmek İçin gerekli örnekleri yukanya alabilmektedir. 1,8x2,4 metre eb'admda bir kuyu, geminin orta n ktasından otomatik, bir asansör şeklinde 10.5 metre derinlife indirllerek lçindeki dalıcılann geminin ana lâboratuvan ile Okyanus yüzeyi arasmda çalışmalannı sağlamaktadır. iyolojik ömeklerin modern !âboratuvarlarda tahlU edilebilmesi için toplanan ömekler 381 metrekare genlşliğinde bir zemin Üzerinde seri olarak donduru lup geminin gezisinin sona ermesinden sonrasına kadar muhafaza edilebilir. Geminin baş ve kıç kesimlerine ve su kesiminin dibine yerleştirilen cam fasımlardan su altının lzlenmesi de mümkün olabilmektedir. Kullanılan bu araç ve gereçlertn hiç birisl yenl ve ilk defa kullanılan modeHer olmamak la birlikte, Uk defa bir araya getirilmiş ve en son tekniklere göre hazırlanmış Okyanus araştırmalannı basan ile yöneten unsurlar olmuşlardır. Btltün bu araçlarla elde edilen bilgiler otomatik olarak geminin elektrcnik sayıcısına nakledilmekte ve bu sayıeı da saniyede yüz bin aritmetik işlem yapabilmektedir. Bu sayıcmm dörtte bir kapasitesi geminin kontrolu ve yönetiminde kullanılmakta ve fakat çifte görevli savıcı bütün gücünü ilml araştırmalar İçin hesap yapmaya hasretmektedir. u sayıcının meydana çıkaracağı bilgiler derhal ve gezinin sonunda olmak Uzere değerlendirilecek ve llim sc'amlsnnın emrine sunulacaktır. Gecmiste, uzak ve yakın zamanlarda elde edllmtş bilgilerden de bu konularda yararlanılacaktır. Bütün bu denlzlerin derinliklerinde vapılan arastırmalann yanısıra, Oceanographer gemisinde atmosfer araştırmalarmı da ytirOtebilen ve hava şartlariyle iklimlerin incelenmesinl sağlıyan ses ^oke^ leri fırlatmaya VP radyo ile donatılmış balonlan atmosfer tabakalanna kadar yükseltmeye ve atmosferdeki rütubet, basınç, ısı ve rüzgftrlan tesbit edebilen tesisler mevcut bulunmaktadıt. Okyanuslann keşfl lnsanoglunun eskidenberi özlemleri »rasında bulunmaktaydı, fakat elde mevcut • Tnkandaki y a n y ı oknyan Türk milliyetçileri, Tfirkiye'dekl Amenkayla Goatemaladaki Amerikanın aynı Amerika olduğnnn bir an için hatırdan çıkarmaroalıdırlar. B ••••••••••«••••••••••••••••••••a,a.aaaaaaa..aaaa>aaa SÜALTI ABAŞTIRMALARI Geminin altından bırakılan ve Hansen şişeieri adı verilen araçlar 1 2 3 ) değişik derinliklerden sn Srnekleri alarak değerlendirilmede ya> rarlı olmaktadır. 4) Balık adaınlar geminin altından indirilen bir knyndan aşafı kademelere inerek yapılan araştırma ve denemelerin değişik lonnçlannı yukanya nakletmektedirler. 5) Spot ısıklan ile mücehhez stereo fotoğraf makineleri Okyanus derinliklerinin baritalannın çıkanlmasına yaramaktadır. 6) Mnhtelif ölçü filetleriyle mneebhez bir paket Okyanns derinliklerinin tazluluk, ısı ve diğer öıelliklerini tesbit ederek geminin izieyiei • sayıeı filetlerine nakleder. raştırma prosramı Ue denlzlerde dolaşmakta olan gemi, bu gezisini bu ay tamamhyacaktır. MEVLIT Muhterem aile reisimiz, îstanbul 2 nci Noteri ve hikâyeci Rnhani Ajin Esim ve çok sevgill babamız örnek insan ölümünün 40 a günü olan 29 aralık Pazar saat 14 de Üsküdar Bağlarbaşı AUe mezarüğmda yapılacak olan dini merasimi, merhumu seven aile, dost ve bütün vefakâr sevgili arkadaşlanna duyuru™. Eşi ve evlâdı (Cumhuriyet: 15863) «SONAR» aracı Meselâ Oceanographer gemisins monte edilmiş bir «Sonar» aracı yaydığı ses dalgalariyle, Okyanııs derinliklerinde, dalıcılann ulaşamiyacaklan mesafelerin daha da ötelerini tesbit etmeye yaramaktadır. Bu âlet, yankılan tahlil ederek Okyanuslann dibinin haritasını çıkarmakta ve sesin gönderilişi ile yankı olarak telcrar geriye ahraşı zamanındaki fark derinlikleri metre olarak meydana çıkartmaktadır. Bu yankılar aynı zamanda, Okyanus derinlikaerinin topoğrafik haritalannı da çlzme yolunda yararh olmaktadır. Balık sürülerinin yerlerini tesbit eden blr sonar sistemi de sığ sularda kullanılmakta ve derin deniz sonarlan dahi ayni şekilde yararlı sonuçlar vermektedir. Bu araçlar geminin içinde devamlı olarak hareket halinde olup gerekli biİRİleri saghyarak fteml izleme lstasyonlanna vermektedir. Ve ylne bir diğer sonar sistemi geminin diğer cihazlan ile müdahale etmemesi için ve asağı frekanslı ses sinyalleri vermektedır. Bu sistemler, bir tüm olarak, Okyanus derinliklerinin kaya örgütllnü ve dip altı kısınılann profilini saglamaktadır. Aynl r&manda asaSıya saJJandınlmıs blr manyetometre ölçücüsu geminin ardından cekilerek su al Umran Nazif Yiğiter'in aziz nıhu için 28.12.1968 Cumartesi öğle namazını müteaMp Visnezade camiinde okutulacak olan mevluda dost ve akrabalanmn teşrifleri rica olunur. JtRAYR TOROSYAN'ın Ailesi efradı (Cumhuriyet: 15852) SADETTİN BlLGİNER'ln »•»•»•»•••«>• FACIT T2 standart yazı makinesi 33 sm. şaryolu olup, çift tabülasyon eistemll ve şaryosu bilyeli yatak Gzerinda kayan yegâne makinedir. FACIT büro makineleri ile ijlerinizi daha çabuk, daha kolav ve daha verimli bir şekilde görebileceksiniz. FACIT FACIT FACIT FACIT FACIT TP1 Cl13 CAM3 H11 E11 portatif yazı maklnMİ kollu hesap makinesl •lektrikll hesap makinesi kollu toplama makinesi «tektrikli toplama makinesi B TL TL TL. TL. 1250.2300.6280.1300. daha az can ve mal kaybuu, daha güvenli seyahat ünkânlannı ve daha güçltl ticaret yapılmasuu sağUyabiUr. Oceanographer araca Amerikan Ticaret Bakanlığımn bir kolu olan Sahiller ve Jeodetik Araştırmalar Merkezl tarafmdan işletilmektedir. ALMANGA TÜRKÇE TEKNİK LÛGATI OEUTSGH TÜRKISGHES WÖRTERBUCH tüT technische Berufe 24 000 kelime ile 2. ci baskısı GIRARDET Essen yaymevinde yapunus, Almanya, Avusturya, Isviçre ile Turklye'de1 Tunel Kitabevi Beyoglu îstanbul Üe 2 Tflrk Alman Neşriyat Evi Beyoğlu îstanbul'da satümaktadır. Ayni eserin 1. ci baskısı mahdut miktarda Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevleriyle bütün kitapçılarda tnevcuttur Cumhuriyet 15836 • •••»»•••• » •••< •••••• Tazan: Feliz Greene Çeviren: Ayhan Tezel Amerika'nın Vietnam'a karşı giriştifi çirkin savaşm gerçek yüzunO fotofraf ve belgelerle açıklayan kitap. Fiatı: 15 Lira. 8ANDKB YATINLARI Galatasaray, îstanbul. Tel: 44 «1 34 44 71 56 T L 2300. TEKNOSAN Büro Makine ve Levazımı Ticaret ve Sanayi A.Ş. Kanköy, Voyvoda Cad. 52 Itivtbul i Nnrtea TARHANACI 1 1e tbrahira TERZtOĞLU nlşanlandılar. Emirgân 26.LS.1968 VİETNAM! VİETNAM! Ubhn:491766 (Cumhuriyet: 15854) İlâncılık: 527/15843