Katalog

ÖMEIl FARUK TOPR4K DÜNAN VE flLEV Türk edebıyat hayatında toplumsal gerçekçilik savaşı sürdürcn toplumcu kuşağm acı anları... 10 lira. SAVAŞ VE AÇLAR H. î. Dinamo'nun romanı, 15 lıra. F*O S F O R L U C E V R I Y E Suat Derviş'in romanı, 10 lira. ANKARA MAHPUSTJ Snat Derviş'in romanı, 7,5 lira. MAY Y A Y I N L A R I Kredi Han Cağaloğlu umhuriyet itURUCÜSU: YUNUS NADİ JULES VERNE'in 150 yıl evvel yazdığı GÜNÜMÜZÜN KİTABLARI AY'IN ETRAFINDA L cisi 4, ikincısi' » lıradı: JULES VERNE'in neşred taplık kolleksıyonundaki' n ayn da satılmaktadır. İNKILAP ve AKA KİTABEVL AY'a SE 1 45. yıl, sayı: 15953 Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet istanbul Posta Kutusu: tstanbul No 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Perşembe 26 Aralık 1968 İlâncılık: Apollo8, Ay etrafmda görevini başarı ile bitirdi 3IELEK Rica ederim peşimi bıralan, muhitimize geldik!. tnsanoglunun ay macerası, aslında Apoilo 8in ulaştığı başarıyla yeni başlıyor. Şiradi kafalarda hep aynı soru var Bnndan sonra ne olacak? Bilindiği kadarıyla Apollo8i, Apollo9, ApoIlo10, 11 ve 12 izliyecek ve bnnlardan insanoglu, yıllardır göz diktifi Ay'a inecek, Nasıl mı? Resimde görülen Apollo nzay gemisi, Ay'a yakiaşınca, içinde bulunan Innarnotlardan ikisi, geminin ucundaki «Ay Kişifi» adlı araca geçecekler ve «Kâşif» Apollo'dan aynlarak, Ay'a inecek. Apollo ise, ay boşlugunda bekliyecek. Aj'a inenler yine kâsife binerek, Apollo gemisine yükselip, gemiyle birleşecekler ve yer yüzüne dönecekler. Bundan sonrası, kısaca böyle işte... ...VEGERI DÖNÜYOR Ö Ü Astronotlar Cuma günü Havai yakınında denize inecekler DIŞ HABERLER SERVİSİ I CAPE KENNEDY Uzay adamları, Ay'ın çevresini on kere dolaştıktan sonra dün sabah Türkiye saatiyle 08.10 da uzay gemisinin motcrunu ateşlemişler ve «ApolloS» 3 dakika 23 saniye içinde Ay çevresindeki vnrüngesinden aynlarak Dünya'ya doğru yol almaya başlamış ye. saat 19.39 da Dünyanm çekim alanına girmiştir. Dün sabah d'önüş ıçın manevraya geçmeden once astronotlar dünyaya şu Noel mesajını gondermişlerdir : «Apollo8 mürettebatı güzel dünyamızdaki bütün insanlara sonsuz mntlnlnklar diler.» Millî Savunmanın Genel Ü İE S E N Rİ Y T ARASINDAKİ ÖGRENCİLERİ "1 B ü t ç e d e k i p a y ı I da sure gelen gruplasma, dun Edebiyat Fakültesi kapısı önunde tabancalı bir hal almış, TMTF Genel Sekreteri Nurettin Ispır'e atılan kurşunlar, iyi bir tesaduf eseri isabet sağlamamıştır. Venlen bilgiye gore, Edebıyat Fakültesi Talebe Cemiyeti Baskanı Huseyin Korkmaz Çavuşoğlu ıle Ispir arasında fakülte kapısı onunde cereyan eden tartış(Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) GRUPLAŞMA, ' TABANGAÜ BİR SAFHAYAöğrencıleri arasınGİRDİ Ümversıte | | Qf 1 7 VC dÜŞtÜ / n Millî komando ve gerilla gücü yaratilması istendi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu. ' I I . I Bütçe ve Plân Karma Komisyonunda dün Millî Savunma Bakanhğı bütçesı goruşülmüs, Bakan Topaloğlu, sunuş konuşmasında, Millî Savunmanın genel butçe ıçindeki payının o,ol7 44'e indığını ıfade etmıştır. Soz alan üyeler. çoğunlukla Silâhlı Kuvvetlerde er mevcudunun azaltılması, savaş gücünün arttınlması konuları üzerinde durmuşlardır. Bu arada, bir konuşma yapan Irfan Solmazer (GP), Kara Kuvvetlerinde bir tumene 12 13 general duştuğünu, yarbayların kantin subaylığı yaptığını öne sürmuş, tedbir almmasını istemiş, ayrıca Millî Komando ve Gerilla gucu >aratılmasını istemiştir. unün Devletçilik korkusu Aslında biz Önce bilmiyerek, sonralan da bilerek yanlış uygnladığımız de\letçiliğe dıişman kesilmişizdir. Birinci Düma Savaşmdan yenik çıkan ve \arını >oğunu ortaya koyarak Millî Kurtuluş kavgasını yapan Türkiye, ne sermaye bakımından, ne de insan potansiveli bakımından liberal bir düzenle yönetilmeye elverişli değildi. tlk bütçeler 100 mihon lirayı geçmemekteydi. Sanayi olarak elde tekniei eskimiş bir iki mensucat fabrikası. bir silâhhane, bir kaç haddehane ve küçük ateljeler \ardi. Ozel sektör denilen düpeduz ticaret burjuvazisiydi. Zengin tabaka Saraya sırtını dayamış bir avuç aristokratla savaşta vurgun yapmış esnaf kabacalarından ibaretti. İnsan potansiyeli de devede kulaktı. O kadar ki, defil teknik adam, kaliteli memur bulmak bile güçtü. Dışişleri Bakanlığının kuruluşu sırasmda biraz yabancı dil bilen öğretmen]erin, suba\Iann elçiliklere, konsoloslukiara aktarıldığını o zamanların anılarında okuruz. Bu ortamda liheral düzen tecrübesine girişildi Izmirde toplanan Iktisat Kongresi gerek konusmalar. gerekse alınan kararlar bakımından liberalizme o\gu doludur. Doludur çünkü; Avrupadan liberal teorileri ezberlemiş olarak gelmiş bir kaç iktisatçı ile ticaret burjuvazisi, aksuatanm yeterli olduğunu sanıyorlar. samyorlar da değil, inanıyorlardı. «Bırakınız yapalım. bırakınız çeçelim» formülü kararlara, desteklemelere rağmen hiç bir sonuç vermedi. Aksine Türkiyenin dış ödemeler dengesi açıldıkça açıldı. Ve dünya krizine doğru görüldü ki bırakınız yapalım diyenler, sadece kendileri ile birlikte Türkiyeyi pazar haline getirmek istiyenler için bir şeyler yapmışlar ve sadece içeride ve dışanda bir kaç küp daha dolmuştur. Liberalizmden dönüş gerçekte bir zorunluktu. Önce yönetenler ticaret burjuvazisine davanan özel sektörün Türkiye ekonomisine hiç bir katkıda bulunmadığını tecrübe ile gönnüşlerdi. Zaten kıt olan servetler tüketime, ya da gavrimenkule kaçıyor, üstelik aniamsız bir himaye sistemi devlet hazinesinin çoraklaşmasını sağlıyordu. Sonra da dünya krizi kenanndan kösesinden Türkiyeyi etkilediei gibi Avrupada liberalizm yerine geçen millî ekonomi anlayışı bizde de taraftar kazanmava başlamıştı. l'ürkıyenin devletçiliğe girisivle o zaman için üeri savılabilecek programlaşma fikri ve uvınılamalar, başka tedbirlerle birlikte ilk devrede gerçekten iyi sonuçlar vermiştir. Ne var ki bu düzen kısa sürede hir vandan bürokrasiye dönüsmüs, 6te yandan asık suratlı tüccar devlet. ya da devlet kapitalizmi ekonomiye çöreklenmiştir. Zamanla ve özellikle İkinci Dünya Savaşı sıralannda asık suratlı tüccar de\letin ticaret burjuvazisiyle vaptığı isbirliği hâlâ hatırlardadır. Devletin otoritesinden faydalanan bir azınlık. taahhütler yoluyla, ithalât düzeninde mahsııs bırakılan açık kapılar yoluyla yalnız devleti değil. dolaylı ya da doğrudan halkı sömürmüşlerdir. Bugün kavrama karşı halkın gösterdiği tepki ve antipatinin kökü o günlere ve o günlerdeki yanlış uygulamalara dayanıyor ve yine bu antipati öylesine istismar edilmiştir ve edilmektedir ki tüm halkın çıkarını korumakla yükümlü olması gereken bir sosyal devletin normal kontrol fonksiyonu bile artık eski devletçilik imajı içine sokulmaktadır. Bunları niçin yazıyoruz? Şunun için: Son zamanlarda özellikle ithal malları üzerinde bir karaborsa faaliveti başlamıştır ve süratle gelişmektedir. Lisanslar üzerinde yapılan spekülâsvonlar bir yana, faturasız satış istekleri alıp yüriimektedir. Bütün bunlar, yavaş yavaş, nedreti görülen yan mamul mallara sirayet etmekte ve dolayısiyle üretilen maddelerdeki artışlar hızlanmaktadır. Sosyal devlet halkın sadece sağlığmı gözeten, onu eğiten \a da sosyal yardım yapan devlet demek değildir. Sosyal devletin başlıca görevi, halkın kazıklanmaması için gerekli zamanlarda gerekli tedbirleri çekinmeden almaktır. Bu bakımdan devlet, yaratılan devletçilik veya müdahalecilik fobisinden kendisini ku'tarmalı ve özellikle ithal malları üzerinde genişleyen spekülâtif hareketlerl önlemenin çarelerini bulmalıdır. Komisyonda Millî Savunma Bakanı Ahmet Topaloğlu bir konuşma yaparak, son Çekoslovakya olaylarından sonra NATO ülkelerinın savunma gücünün arttınlması yolunda karar verildiğini bildirmıştır. Bakan ayrıca Türkiye'nın hazırlanan «Millî stratejik konsepU içinde beş yılhk kuvvet hedeflerini tesbit ve tâyin suretıyle modern savaş gücü yüksek bir silâhlı kuvvet meydana getirmek politikası güttüğunu ifade etmiş.Ekonomik kalkınma ve güvenlik birbirlerinden ayrılmaları mümkün ot mayan iki ana faktördür» demıştir. Mılli savaş sanayn kurulması yolunda butçeye bu defa 186 milyon lira konultfuğunu sovleyen Bakan, 1969 yılında bir radar tesisi. bir nükleer lâboratuvar, bir muhrip ve dort çıkarma gemisi yapımı için yatırımlara başlanacağını, ayrıca bir hücumbotu iki denizaltı yapımı için etüdler yapılacağını açıklamışür Bakanın konuşması ANKARA (HA) Bugün TBMM Butçe ve Plân Karma Komisyonunda gorüsülecek olan îçış leri Bakanlığı bütçesi ile ilgilı olarak raportor Oral Karaosmanoğlu ve Orhan Eren ta rafından hazırlanan bir rapor da, «Book of the year» adlı bır vabancı dergıden alınan, dünyada suç işleme oranlan ile ilgıli bir istatistiğe de yer verilmiştir. llgınç olan bu İstatistiğe göre Türkiye, suç ışlemede dünyada 19., cinayette ve narkotik suçlarda 6., cinsel suçlarda 12., hırsızhkta 19. ve sahtekârhkta ise 17. sırayı işgal etmektedir. Bunlann yanı sıra, derglnın belırttığine gbre, Türkiyedeki asayişe müessir suçlarda ise bariz bır azalma vardır. Bekleyiş Houston'dakı kontrol kulesindekilerin, her seyin yolunda gıttığini öğrenmelerı için on dakıka kadar beklemek gerekmiştır, çunkü dönüşe geçiş manevrası, «Apollo8» ın Ay'ın görünmeyen yüzünde uçtuğu sırada beşlamıştı. Dolayısiyle yeryüzü ile uzay gemisi arasındaki her çeşit haberleşme kesilmişti. Cinayet ve narkotik suclar Cinayette Lübnan birinci sırayı ışgal etmektedır. Lübnan'da her 100 bın kışıden 26,b'sı kaa tıldır. Lübnan'ı Habeşistan ız lemektedır. Türkiye bu kesim de 100 bmde 5,1 ıle altmcı sırayı ışgal etmektedir. Narkotık suçlarda ise, Türkiye altıncıdır ve ilk sırayı Mısır, ikıncıliği tsrail almaktadır. Türkıyede her 100 bin kişiden 3,5'ının narkotik suç ışlediği tesbit edilmıştır. Behrtıldiğine göre, Türkıyede asayişe etkili suçlarda da barız şekilde bir azalma olmuştur. Turkıye cmsel suçlarda ıse 12. sırayı almaktadır ve her 100 bın kışıden 22 sınin cinsel suç ışled:ği tesbit edilmiştir. Bu kesımde ilk sırayı Batı Alman ya ışgal etmektedir ve her 100 bin kişiden 109 kışısi cinsel suç yapmaktadır. Bu dalda ikmci sırada Danimarka bulun maktadır. 6 saniye Uçuş plânı ile ateşleme arasında 6 sanıyelık bir fark tesbit edilmiştir. Bu da «Apollo8» in. önceden kararlastırılandan biraz erken yeryüzüne döneceğı anlamına gelmektedır. «NASA» nın plânlarma göre, uzay gemisinin Orta Pasifik bolgesinde cuma günü Türkiye saatiyle 17.54'te denize inmesi öngörülmektedır. «Apollo8» mürettebatı gerek dün yaptıklan, gerekse bugün öeleden sonra yapacaklan doğrudan doğruya televizyon yayınıyla yeryüzüne yeni haberler ulastıracaklardır. Seçim yaklaşırken başlanan ve oylar sandıktan çıktıktan sonra yapımı duran yollardan ancak sırtta geçilebiliyor. ; (Fotoğraf: Selçuk AYBATAR) Görüşmeler Bundan sonra söz alan üyeler 5zetle şu görüşleri öne sürmüslerdır: Kudret BOSLTER (CHP) : «Ordu daima bir devrim ve kültür ocağı olmuştur. Anayasalann bek(Arkası Sa. 7, Sü. 7 de) Seçim yollcırı göl haline gelince İki gü: aralıklı ve dün de sağnak halinde yağan yağmur, Zeytınburnu İiçes'nin, 2 Hazıran Mahallî Seçımlerinden once başlanan 15 sokağını «GÖL» halme getırmıştır. Burada oturanlar, sokaklarının 'GÖL> haline gehnfsmı değerlendirerek, «kaz» ve «ördek» yetiştirmeye başlamışlardır!.. Bu durumu gormek ve halkın derdini dınlemek üzere İstanbul îl Genel Meclisi C.H.P. Grupu üyelerınden Hakkı Aykut, Kerım Koyunoğlu ve Mehmet Karakulak, dun Zeytinburnu îlçesinde inceleme yapmışlardır. Bu mcelemeye C H P . Zeytınburnu llçe Başkanı Kurban Özuğur katılmıştır. Halk, İl Genel Meclisi uyelerine «Kaz» ve «Ordeklerini göstermişler», «Bu hayvanlar bile burada yaşamıyor» demışlerdır. " İl Genel Meclisi üyesi Hakkı Aykut, yollarm bır müteahhıte verildığmi bildirmiş. yollar yapılmadan paranm odenişini tenkit etmiş, •Halka dönük bir idare sisteminde, halka bu çeşit iskence hiç bir ülkede yoktur» demiş ve ilgililere •15 gün» süre tanıdıklarmı belirterek sözlerini şövle tamamlamıştır: Bu sürede yollar yiir""»bilecek Zeytinyağmı makine yağı Ile bir hale getirilmez ve müteahhit zenginleştirip (!) sattığımızı Italhakkında bir işlem yapdmazsa, Viyanlar meydana çıkardılar. Mal lâyete sessiz bir yürüyüş yapacageri çevrildi. ğız..» Sonra, kuru üzümleri bilmem ne pisliği ile çeşnileyip (!) sattıYurtta ğımızı, zannederim, İnırilizler keşfettiler. Onlar da geri geldi. Yağmur dün de yurdun çeşitli Şimdi sıra fındıkta. Yeni sene kesımlerinde hasarlara yol açmahsulünü eskileriyle tazeleyip mış, Adana'nın Tarsus, Mersın, (!) satmış bir firmamız. Onu da Ankara ıle ırtıbatını sağlayan Almanlar buldular. karayolları trafığe kapanmıştır. Dış ticaret açığı, diye feryadı Tarsus'da Berdan Irmağı taşmış, basıyoruz ama, kontrol edemedikoy okulları tatil edılmiş, Konğimize göre, vazgeçmek lâzun gaya'da Çarşamba Golü 5 metre liba böylesine ihracattan. yükselmiş, bazı bölgelerde ekıli Çünkü, dış ticaret açığımızı kaarazi sulann altında kalmıştır. pataum derken, ahlâk ve dürfistDun yurdun en sıcak yeri 23 delük Bçığımız boyun^ genişliyor! rece ile Hopa, en soğuk yeri ise 6 derecevle Kars olmuştur. D. N. (Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) Dönüşün en tehlikeli ânı Insanlığm ilk Ay macerasının şimdi en tehlikeli ânı cuma sabahı, veryüzünrfen 120 kılometre yuksekte, yanı «Apollo8» ın 21 aralıkta tam dünyamızı terkettıği noktada meydana gelecektır Ancak bu an ne kadar tehlikeli olursa olsun, «Apollo8» in şımdıve kadar asmış olduğu tehlıkeli engeller karsısında yine de küçük kalmaktadır. Bundan dolayı bütün uzmanlar uzav adamlannın yeryüzüne sağ salim döneceklerinden emin görunmektedirler. Hırsızhkta Hırsızlık dalında îsveç ilk sırayı almakta ve her 100 bin kişiden 3337 sinin hırsız olduğu anla şılmaktadır. tsveç'i, Danimarka ve tngiltere ızlemektedır. Türkıye bu dalda 19. sırada bulunmaktadır. R.C.D. Zirvesi dün başlach ECVET GÜRESİN (DIŞ HABERLER SERVİSt) KARÂŞI, Iran Pakistan ve Turkıye arasındaki ZtRVE toplantısı, devlet ve hukumet Başkanları seviyesinde baslamıştır. Bblgesel Kalkınma için işbirliği CR C D ) Teşkilâtı Zirvesi'nde, lıderler özellikle Keşmir ve Kıbrıs meseleleri ile son Çekoslovakya olaylan üzerinde görüşmelerde bulunacaklardır. Üç memleketin temsilcileri, Çekoslavakya olaylarınin dünya siyasetinde yarattığı buhran karşısuıda Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin durumunu gözden geçirecekler ve bir görüş birliğine varacaklardır. •R.C D.. Zırve Toplantısınuı kısa sürecek ilk toplantısından sonra, bugün yapılacak iki ayn toplantıda ise dunya sorunlarının dışuıda Türkiye. Iran ve Pakistan'ı ilgılendiren iktisadî konular ele ahnacaktır. Demirel, Pakistan'da r Ay'ın yapısı öte yandan «Apollo8» mürettebatının, yolculuk sonunda getırecekleri resimlenn son derece ilgi çekıci ve daha önceki mürettebatsız uzay gemilerinin sagladığı resimlerle karsılaştınlamıyacak kadar mükemmel olacağı, «NASA» uzmanlan tarafmdan tahmin edilmektedir. Ay'ın görünmeyen yüzü üstünden on kere alçaktan uçan uzay adamlan, Ay'ın bu yüzünü, Dünya'dan görünen vüzünden de kasvetli bulmu«îlardır. Bes çocuk babası olan William Anders. «Av' m cörünmeven yüzö, bizim çocnklann vıllardn beri ovnadıkf*rka«, S^. 7. Sü. 7 de) Astronot Frank Borman BİR DAKİKA: İki açık arasında Fransa'daki bir trafik kazasında üç Türk öldü SOİSSON'S, (aj.) Soissons yakınlannda meydana gelen bir trafık kazasında. uçü Türk olan 4 kişı blmüş, bir diğer rürk de ağır şekilde yaralanmıştır. Olayda iki otomobil çarpışmış ve arabalardan birinin şoförü olan bir Fransızla 3 TUrK hemen ölmüştür Hüvıyetlerine göre ölenler şunlardır: 37 yaşmdaki Dr. Kerim Tezel (Almanyada doktorluk yapmaktadır), Cemil (39 yaşmda, Istanbulda doktorluk yapmaktadır), Aliye Al^der (41 yaşında). Dr. Tezel'in eşi 26 yaşmdaki Karli Gulin lss ajır ya alı olarak Beims hastahanesine kaldırümıştır. Otgnl. Tural: "lleride biz de Aya uçacağtz,, ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Gene) Kurmay Araştırma Gelıştırme Daıresı ılgılılerıyle çalışmalar yapan İlmi Danışma Ku rulu üyelerını, dün. kabul eden Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Cemal Tural, Amerıkalıların aya varma yolundakı başanlarına değınmış, «Daha çok şeyler yapmak lâzım.. Adamlar arza sığmıyorlar, biz yürüyoruz. Yürümeyi artık koşmaya inkılâp ettirmemiz lâzım.. bakın havalarda halen müstesna, cesur insanlar dolasıyor .. Bizim aramızda da cesur insanlar var, ama bizde o imkân yok. tleride biz de aya uçacağız. Bnnu ümit edebilirlz» Umin hndudu ve mekânı yoktur» demıştir. Uzay'da 3'üncü sayfada