Katalog

SAHİFE DÖRT ' 17 Aı&lik 1968 CTJMHURİYET Çin'in Dünya ile ticarî ilişkileri Kültür Uıtilâlmin iktisadi etkileri 1966'nın yansuıdan »onra görülmeye başlamışhr. Buna rağmen dış ticaret. son 7 yıldan bu yana en yüksek rakkama 1%6'da ulaşmıştır. Çinliler Türkiye ile ticari ilişkilerini geliştirmek istemektedirler.. Bizden bir heyet oraya gitmiş, oradaıı bir heyet Türkiyeye gelmistir ama hemız önemli bir anlaşma yapılmamıstır. Türk is adamları Çin'e az bir miktar pamuk satmışlardır.. Çin'in Dış Ticareti 196566 (milyon dolâr olarak) Japonya Hong Kong Sovyetler B. Batı Almanya İngiltere Fransa Kanada îtajya Avustralya Diğerleri Toplam 1966 621 488 314 227 flÎLlR Kültür Devriminin ulaştığı sonuç: 1965 479 419 417 152 156 İM 111 95 197 1966 Çinin ilmcaiı 1966 Çinin İthaiâtı ' Burjuvalaşan aydınlar devrilmiştir ıss 191 1.753 4.16S İM 198 MS 1.720 3.85» Fark'. + 32 + 16 24 + 5» + 19 + 62 + 72 + 15 45 + 2 +8 2.3 mllyar dolâr 1.9 müyar dolâr Çin'in flnlt duvat gazeteleri kültür Ihtilâlini bir sabah bn şekilde öğrendi. Milyonlarca insan Mao Çe Tung'un «Karargâha Ates» başlıkh yansı nesredildikten sonra filkede yer yer olaylar başladı. anton Tıp Enstitüsönün eski ve yeni pavyonlannı beraberl ce dolasıyorduk... Bu arada ye ni yeni Kral Muhafızlar çıkıyordu karşımıza.. arkadaşlanna kim olduğumu soruyorlar ve sonra on lar da bizim kafileye katıUyorlardı... Bu, ne bana, ne de Batıya, batılıya karşı ilgi duymanm sonucuydu. Günlilk hayatında bir değişiklikti genç Çinlilerin!.. Yoksa, bütün dikkatli bakışlanna, süzüşlerine rağmen, hiç biri kendi ülkelerinin dışında insanlann ne yaptığını öğrenmeyi düşünmüyor du!.. Sömürülen milletler, ezilen işçüerle kalblerinin beraber olduğunu söylüyorlardı ama, refah ve bolluk içinde yüzenler nelere K 1 Diçl Bond MOOESTY BLAISE 3u YDUTULU&il Bjf2 teü MEMİZ ^9İ sahiptiler? tşte bu, Çinlilerin umurunda bile değildi!.. Devrim Komitesi Başkanı IJ Çe, şişkin damarlı alrunı, sağ elinin parmaklariyle iyice uğuşturduktan sonra siyasi konulann dışına çıktı biraz da: 2800 öjjrenci okuyor bn enstitüde, dedi... 400 de öfretmen... Yani 7 kişiye bir öjretmen düşüyor.. Sonra, hastahanemiz var... Bu arada ayrı bir kanser hsstahanesi 1000 den fazla doktor çalışıyor. Her yıl, ne kadar öğrenci buradan diploma alıyor acaba? 400 ögrenci... Yani 400 doktor çıkıyor EnstitümOzden... Hem de öyle eskisi gibi havadan sudan adamlar değil... Siyısi ?uurn olan, meslefinin kndsiliğine inanmış künseler!.. Üç yıl Snce Çin Kruçefi Liu Şao Çi zamanında gün geçtikçe yıkılan bir mflesseseydi burası... Fakat büyük liderimiz Mao Çe Tnng'un kültür derriminden sonra manzarası tamamen değişti Hakikî bir ilim vuvası oldu... Şimdi buradan çıkan doktorlar sadece kendilerini değil.. bütün Çin luilletini, 700 milyon insanı düşünüyorlar .. Büyük öğretmenimiz Mao'nun öğret tiği metodlarla artık enstitüden daha çok, daba çabuk doktor yeti^ecek; işçilere, köylülere ve askerlere nizmet edecek!» Kusura bakmayın anlıyamadun!.. Mao bir tıp fakültesi ögren cisine ne ögretebilir?.. Onun metoduyla nasıl daha fazla, daha çabuk doktor yetiştirebUirsiniz?.. Bu düğümü çözemedim!.. Kızıl Muhafızlar öğretmenler ve idareciler bir açık oturumda... Bardaklarındaki şekersiz yeşil Çin çayıdır. Duvarlarda MAO'nun resimleri ve sözleri asılı... Kız ve erkek öğrenciler «Şimdilik sadece liderimizin kitabını okuyoruz» diyorlar... Burjuva Rnslara satılmif!» caba diğer profesörler neredeler? Onlar ne yapıyorlar? Bu da benim için merak konusuydu... öyle ya, Kanton Üniversitesindeki 200'e yakın ilim adamı, yeterlikleri ne olursa olsun; yer yarılıp içine girmedi W ya! Herhalde bir köşede bekliyord\ır onlar da ! Bunu sordum fırsat gelince : Evet, dediler.. Profesörlerimiz var... fakat şimdi bnrada degil hiçbiri... öğretmenler, doktorlar ders veriyorlar öğrencilere.. Bir süre böyle devam edecek! Işte ben de o profesörleri görmek istiyorum... hiç olmazsa biriki tanesinü. Mümkün değil mi? Bay Li Çi çıktı yine ortaya : Çok isterdim sizi onlardan biri ile tanıstırmak! dedi. Fakat, ekserisi başka şehirlere gitti onlann!.. Başkan Mao Çe Tung'un fikirlerini ışık olarak kabul eden «yoldaşlar» da var »ralarında.. maalesef hrpsi reforma hazırlamyortar... Biriki saniye tfurdu Bay Li Çi, sonra : Hem ben size bir sey söyleyim mi.. diye ilâve etti. Fakülteler aslında tstil yapıyor şn sıra... Teni programı bekliyoruz hepimiz... Ona gört dersler yeniden düzenlenecek!.. Bu defa ben şaşırdım : O halde.. dedim, sabahtan beri, şu dışardaki gürültü, dershanelere giren, koridorlarda koşuşan, yüksek sesle bir şeyler okuyan öğrencilerin gürültüsü ne? Neyi okuyup, neyi öğreniyor onlar?.. Li Çi'den önce bir Kızıl Muhafız merakımı giderdi... Baskan Mao Çe Tuns'un eserlerini okuyorlar, dedi!.. Hapimiz sadece O'nu, O'mın fikirlerini öğreniyoruz şimdi!.. El kadar ufak bir kızıl kaplı kitap.. tnsan kafasına koyarsa evtrir çevirir günde iki defa bile okur!. O halde yülardır ezberlemiş olmalan lâzam oradaki bütün satırlan... Çünki, gece gündüz ardsız arasız okuyorlar... Dinine bağlı insanlann mukaddes kitaba gösterdikleri sadakatla.. Ve sanki tapınır gibi!.. Ama, öte yandan ülkede, her çeşit mâbet müminlere kapılanm kapatmış! Anlayamıyorum nedir bu tezat! anlayamıyodan sonra geçecek digerlerine!.. Çin'i, Mao'nun, büyük koruyucumuzun düşüncelerini okutao bir mubteşem okul yapmak istiyonız!. Kızıl muhafızJardan biri söylüyor bunu.. Daimış düşünüyorum deminden beri. Açık oturuma dönen toptantımızda bir hayli kızışü hava... öğrenciler, öfretmenler kendi aralannda konuşuyorlar... Genç Kızıl Muhafız devam ediyor sözlerine: Evet diyor... Büyük Proleter Kültür Devrimi, parti içinde en üst kademelere kadar çıkan; fakat bir gün kapitalizme yanaşmaya başlayan sortımlulan, geri kafalılan, bnrjuvalaşan aydınlan, memur, profesdr, yazar, yukarlarda dolaşan bütün burjuva özentilerini ayıklamak için yapılmıştır... Dunyadaki diper sosyalizm denemeleri Çinlilere şunu öpretti ki; biz bu temizliği yapmazsak. eskinin acı günleri geri gelecektir!.. Demek, kültür ihtilâünin topluma inen nedenlerinden en önemlisi; yenilgiler, ezilme kompleksleri ve geçmişin hâlâ süinmeyen korkunç hâtıralandır... Demek; Mao Çe Tung, kültür ihtilâlinin atom bombalarını patlattığı zaman, işçi, köylü ve askerle kendi arasına giren yeni bir sınıfı; memur, profesör, yazarları, burjuva aydınlan çekip devirmiş aşağıya!.. Kitaplan, $iirleri, bütün düşünceleriyle o ve halk karşı karşıyadır şimdi!, Â rum!.. Tıffany Jones riFFANY/JONES evrim Komitesi Başkanı Bay Li Çi ile arkadaşlan tebessüm ettiler... Ne demek istediklerinl pekâlâ anladığımı; fakat bunu kabul edemediğimi gayet iyi hissetmişlerdi... Halbuki, söyledtk leri hıç de anlaşılması güç şeyler değildi!.. Ama bir yabancı, Mao Çe Tung'un kuvvet ve kudretini nereden bilsin?.. O zaman izahat verdiler bana: Mao ahlâk, fazilet petirmiştir enstitflnün kapumdan içeriye... öğrencilerin siytsî şuurlanm ölmez fikirleriyle olgunlaftırmıştır! İşçilerin propaganda kolu üyesi ilâve etti hemen arkadan: Eskiden. dedi ofculu bitiren bir doktor rahatını düşünür, değil köylere, kasabalara bile gitmek istemezdi... Pekin, Şanghay, Çunking, Nankin, Kanton .. Bunlardan payri, ülkenin diğer köşeleri üvey evlât muamelesi görnrdü 700 milyon insana kim bakacak? Niçin okuyor, doktor oluyor bu adamlar?.. Devlet yıllarca para harcıyor, emek sarfedlyor hepsine!.. Ayaklannı uzatmalan için mi? tşte Mao'nun telkinleri, açıcı fikirleri onlara doğru yolu gösterdi... D oktorluk için Mao'nun kitabı... Mühendislik için Mao' nun kitabı... öğretmen olmak için Mao'nun kitabı... Her şeyi Mao'nun fikirlerinde buiuyor bu insanlar.'.. Kurtuluşu, yükselmeyi.. yaşamanın tadını, her* şeyi!.. fkincl adam Lin Piao, kestirmeden hallediyor konuyu ve diyor ki: Devsmb olarak incelemek ve sonra bunlan uygnlamak için en iyi çare; büyük liderimiz, büyük öğretmenimizin önemli cümlelerini ezberlemektir!O halde, Çin kültürünun temeli artık sadece Mao Çe Tung değil midir? Tıp, kimya, matetnatik, tarih, edebiyat hepsi yan bilgiler!.. Yeni toplumun yeni insanları, önce kendilerini yaratan, ruh veren fikirleri öğrenecek, on D IARIN: Balık, sivrisineği yutunca! 14 Söylemedin, dedi. Düjmanım kadın mıdır, erkek midir, söylemedin. İşin dalga dümeninde, şakasındaydı. Öte yandan, kulağını kocakarının ağzına yapıştınr gibi yaklastır mış, onu söyletmeye zoriuyor, gülümseyen yüzü gitgide ciddileşiyordu. Çocuk, atlamak isterken sağ ayağı dereye batıp çamurlanan kardeşinin yanına segirtti: Ben sana atlama, beni bekle dedim! Onu küskünce süzen küçük oğlan, bir yandan ağ lıyor, bir yandan sesleniyordu: Anne anne. ben dügtüm. Gel, ben düçtüm! Çocuk: Düşmedin canım, tut elimi.. dedi. Ayağım çamurlandı. Zarar yok, sileriz. Önce, koltuk altlarından kavrayıp onu geçirdi karşıya. Sonra, kucağa alınma alışkanhğı ile kollarını hemen yukan kaldıran kızkardeşini.. Orada kadınları bekler gibi kısa bir süre durdular. Annenin gözleri göragöktü. Akşam yeli, gelince, • Bak bu iş nasıl olacak ben anlatayım..> diyen sesini getiriyordu. .Benim çocuklar hiç istemeden oldu, kay nanam, mezarında hortlayasıca, istemedi. Üçüncüsü karnımda. Biliyor musun, bizim bey gitti, ben farkına vardım.» Gelin düsünceliydi. Adımlarını iyice yavaşlatmış tı Sımsıkı örtündüğü çarşafmı yel omuzJanna. bacaklarma yapıştırıyor. yüzünün, yalnız, düşünceli gözleriyle saygıya değer burnu görünüyordu. kcmuyeresimrAYHANBAŞOĞLU g | BUDIN KOPRUSÛ E peki daha çok, daha çabuk doktor yetiştirmek nasıl olacak?.. Mao Çe Tung bunun için ne formül buldu?.. Enstitüd"e ders veren öğretmenlerden biri karıştı konuşmamıza ve bu soruma cevap verdi : Tıp öğrenimi Çin'de 6 yıldı, Liu Şao Çi zamanında Fakat dersler kaliteli değildi. Bir doktora lüzumlu bilgiler yerine, birtakım saçma sapan teorik bilgiler eıberletiliyordn Üniversiteden çıktıktan sonra kimsenin işine yaramıvordn bnnlar Başkan Mao şimdi, bir reform hazırlıvor Kısa bir süre sonra bu mesele de halledilmiş olacaktır!.. Israr ettim konuyu daha da açmak için : Ne gibi bir reform? Herhalde ttniversitede lüzumsuz fazls okumayı daha kısaltacak.. Belki 3 yıla, belki de 4 yıla indirecek Tıbbiyeyi.. O laman ülkemizin ihtiyacı olan fazla miktarda doktor, süratle yetişip milletin hizmetine koşacak!.. Çocuk. arada bir açıklık bırakarak, hep önden yürümekteydi. Kardeşlerinin isteğini kıramayıp, bir çite uzanarak onlara böğürtlen kopardı. Avcundaki böğürtlenleri kızkardeşine tuttuğu zaman, tam da o zaman, gözlerinin önünde Uzun Hüseyin, Kocakafa Ahmet Kemal ve şarap içtikleri karpuz sergisi canlanmiîtı. Gene üçü bir araya gelmiştiler. Uzun Hüseyin'in bir çocuğu olmuş Kemiklik'teki dostundan, erkek. (Bende kız arama, olmaz oğlum..» demisti.) < Dişsiz ağzıyla, ki kocakarının ağzını andırmaktaydı, • Buba, buba!» diyormuş. Ve kendisi, azıcık sıkıntıya düşerek, damızlık bir aygın süzer gibi inceliyordu Uzun Hüseyin'i. Meğer onu kandırmakmış amacı. «Sen bizim oraya gel oğlum..» dedi çağırdı. «Ne var sizin orada?» Uzun Hüseyin'in ince uzun gövdesi kıvranıyor, dalgalanıyor, gelmeğe nazlanıyordu âdeta. «Gel hele,> dedi, «bebeği olmayan komşu gelin falcılara koşmakta. Gel gör. Sade burnu büyük biraz, gerisi iyi. Çocuk yaparsın, sevaba girersin. Gel yahu!> Bu kavil ve bu niyetle, ertesi sabah, alaca karanhkta, evin öntaşlığına çıkıp, bitisiklerin kapısını gözlemeye oturdu. Kalbinde bir merak gizü. Bir de adamı görmeli. O anlar, çocuğu niçin olmaz. hemen anlar. Adamı gördü ki, kapılara sığmaz adamdır. Şaşkınhktan köçük dilini yutacak oldu. Öyle düşündü olmadı, böyle düsündü olmadı. Bildikleri kadarıyla bu işin gizini çözümleyemiyecekti, hayır. Uzun Hüseyin'i kandınp getirme yolundaki zihinsel çabaları tuz buz olup dağıhyor, kof çınar gibi devrilip yıkıhyordu. Uzun Hüseyin bu babayiğitin yanında nedir? Hiçtir. Üfürüktür. Üflesen uçar. < Arkası var) İYI MAMŞSAM K41./M4Z vet; öğrenciler, öğretmenler, birkaç tane doktor ve ordu temsilcisij'le. Kızıl Muhafızlar beraberce konuşuyorduk bunları... Dekan yoktu; vaktiyle ufak bir memur olan Bay Li Çe yapıyordu onun görevini.. Duyduğuma göre; Dekan yeni şartlara ayak uydurmak istemediği için evinde oturuyordu... Kültür devriminin heyecanh. elektrikli ilk günlerinde Kızıl Muhafızlar bir hayli hırpalamışlardı adamı.. O da kendisi ayrılmıştı Üniversiteden... Pek çok yerde anlatılanlann hepsini biribirine bağlıyorum.. Bir d"evrim havasını yaşamalarına rağmen ne Kanton da, ne de diğer şehirlerde öğrenciler hocalanna hiçbir zaman elle, kolla, silâhla hücum etmemişlerdi... Ağır, belki çok ağır ama bir söz taarruzu, bir gövde gösterisi yapmışlardı, o kadar!.. E MOBİLVA İKRAMİVE KUPONÜ ŞEKER BAYRAMI ve YILBAŞI MÜNASEBETİ İLE, İŞBU 10.000 TL. LIK İKRAMİYE KUPONUNU GETlREN HER MÜŞTERİYE, MAĞAZAMIZDA TEŞHİR EDİLEN YATAK ve YEMEK ODALARI TAKIMLARINDAN YAPACAKLARI ALIŞVERİŞLERDE, 10.000 TL. ISKONTO EDİLECEKTİR Bu tskontoluikramiyeli satıjlar 15 Aralık 1968'den 1 ucak 1969'a kadar muieberdir Meselâ, Kültür Devriminin lânetlediği Liu Şao Çi için kullandıkları en ağır kelime.ler çunlardı : Çin Krujçev'i alçak Liu Şao Çi!.. MASAZA : AbîdelhBrriyıf ouf. 150 ŞİŞU Tel: 47 34 93 İstanbul Rekiâm: io478