Katalog

•utfns DORT l 7 Kasım 1968 ~ CUMHURÎYET Az ffelismis ülfceler^ teriminin 1920 Jerdeki •••••• İTÎOARI /# karşıtı Mazlum milletler,, 1960 lardaM az geUşmlşUğln bu üerlemis kjstaslan, 1920 lertn dün yasındaki Türkıye'de bir «mazlum mılletin» sahip olabilecegi olçüde ve fazlasıyla vardır. düdstnln m ı o , TBrMje CmtıAmılytMuin, Myflk At*. Devlet Baskanı olsrak ySnettifi ilk onbeş yılına, olaylan ve getinntleıiyle, yeniden bakmaktır. «Teniden baktnak» divornz; çftnW bn devreyi ele alan yerH r e yabanct eserler «ayısızdır. Yazımız dı zaten bn eserlerin myesinde hazırlanabilmıjtir. Biz, 1923ten I9J8'e rfasan Ataturk iktidannın vsşadığı ve yaşattı£ı olaylan batıriaUblJHntk, amicımıza vsraut «ayacafız keadımlzl^ am de, tstiklil Savs?ını baflatıp, 10 Kasım 1938 de havata gozlerıni yuman Ataturk'un ızledıfi yolun ve gerçekleştırdıgı duzenin u ı hatlandır zaten Rakamlar erçl rakamlann elde edllls şekılleri ve bugunkü istatıstık bilimlne uygunluklan tartışılabüir Fakat Atatürk Türkıyesı sonsuz Cumhuriyet yol culuğuna başlarken kaba taslak lncelenebilır Nüfus, 1927 de yapılan İlk sayımda 14 mılyondur. 1923 de 12,8 müyon oldugtı hesaplanabılır Bu nun yüzde 82'sl köylerde yaşar. Tanmla endüstri arasında, ıkmclsinl yok kılacak kadar büyuk bır dengesizhk vardır Milll gelir 100 olarak alınırsa, bunun 67 sln. tanm, 10 unu endüstri, 23 ünü de hızmetler sağlar Ülkedeki makıneleşmls endüstnnın temsılcısi olabilecek fabnkalann sa\ı=ı 341 dır Bunların hepsıne fabnka demek ne kadar doğrudur bılınmez Yıllık elektrık enerjısı üretımi topu topu 47 mılyon kılovattır. (1960 da 3 milyar kilovat) Daha onceki rakamlara bakalım Endustn kesımındeld 1914 rakamlan şunu gostenyor: 17 bın ışçının çahştıgı 252 kuruluşun yuzde 28 ı gıda dalına (çoğu un fabrıkası) yuzde 28'ı de tekstıle tahsıs edılmıştır 1914 lerden 1923'e dayanan yabancı sermayenın hâkımıyeti da ürkutucü bır tablo gosterır. Ozel sektorun yuzde 53'ü ve devlet sektorunun yuzde 60 ı Fransızların, özel sektorun yüzde 13 u ve devlet sektorunun yuzde 14 ü Ingılızlerın, ozel sektorun yuzde 32 si ve devlet sektorunun yuzde 211 Almanların elındedır. Tamamı zaten 3756 kılometre tutan demırvoLarının sadece yuzde 13une Turkler sa ııptır. Denız tıcaret filomuz ise 34 bin gross tonu geçemez yıl önce k Atatürk'U yorumlayan, O'nun çok yonlu kışıJıSını ele alan yuzlerce çalışma yapılmıştır. Kımı ça'ı?malarda, îster sağ, ister sol olsun, AAtaturkçu evlemden ideolojık taturkçuluğu benımseyen her jonuçlara vanlmaya çabalanır. Turk'un ana ılkesı ITLtJSAL Bazılan ıse, Ata'nın ha\atın her BAGIMSIZLIKTTR... Bu, misaîlanım kapsavan «ozlennden kı mılli sınırları ıçindekı TurEek yanlı «eçmeler yapıp bır kiye'nın, sadece Turklere aıt Drogram, bır ideolojı çık«rtıroldugu anlamına ge'ır Hıçbir ar Ataturkçu ne bu sınırlara goz ölumünden 30 yıl lonrasına dıken, ne d'e bu sınırlar ıçindekı geldığınızde, bolunmu» kitleleulusal butunlugu bozmaya nıın Ataturk etrafında bır.'eşeyetlenen emeller karşısında ta•ek yerde «Sen AUtürkçü dehammul edemez Sağ da olsa, tilsin» kavgajına gırdığıni gosol da olsa bır Ataturk gıbi tep •ürsünüz. kı gosterlr Ya da gostermesi ge • e bır de, açık açık hem ey rekir. V emıyle, hem de duşuneesıyl» Dıger ilke. HALK EGEMENUaturk'u reddetmeye fah?ar>ar vardır onumuzde LİGİDİR Kendı kaderınl çizAtaturk ve Atatürkçülujü meyi, ne bır ebedt lmtıyazhya cendı tekellenne almaya çalıne de leçılmemıs bır seçkıne an O'na baglı kıtleler, dikkatbırakır Ataturk Turkıyesi . Her e bakıldığında, bazı ılkeler etafında birleşırler. Bu l'keler Ataturkçu, CUMHURÎYET'ı tek M 6 HaJka tfayanmjuıın önenritd bflen bir Ilderdi AtatUrk. ve değişmez devlet jeklı o'artk Ataturk TUrkiyesinde dln devle düzenlemek konusunda faallyet kabu 1 eder Bu cumhurlyet L tln yolunu nasıl çızemezse, dev gosteremez Üstelık devlet, dınln İK bır cumhurıyettir let de dın aracılığıyla toplunıu bu yolda kullamlmasına engel olur. Ve «tnedent klrve»ye giren Tfirk balkıns kendlsi Srnek olda Osmanlı dirlik sisteml, 1933 le laL nokta Atatürk iktıdannın ba rin cumhuriyetlne bozulmuş, yışarı çızgısınl sonuçlandırdı. kılmış üçlu tanm Uretim mülklBız bu yazı dızımızde, sıyasl ve yet duzerîi ile geçer. ekonomik lıteraturumuzde özel 1) Aıle ekonomısine dayanan lıkle son yıllarda ortaya çıkan kovlerdeki cüce mülkiyetler. başarılı çalışmalardan yararlana2) Ağalık mülkıyetındekl orrak Ataturk ıktıdarının kronolotakçı kıracı işletmeleri jısıni yapmaya çalışacagız. 3) Batmm >tkısınde doğan kaVermek istedığımız, bayrakla p talıst uretimi rejımleri. şan Atatürk'ten ziyade, slyasl bır Ancak son bolümde, o da kıs iKtıdar olarak Cumhunjetm 15 yı men, rasvonel üretıme ımkân bılını kaplayan vonetımın bılâncorakan bu uçlü duzen, sadece ta sudur Bu bılânço, sadece Turki rımda makıneleşmeyı değıl topye ıçı etkenlen değıl, dunva ça rak reformunu da gerektırır pındaki rüzgârlann içe vuran yan Işte Ataturk'un Turkıyesi ve kılarını da kapsayaciktır. çağdaş ujgarlık düzeyme ulaşmak Yapılabılenlü le yapılamayanlar içın aşılması gereken yollar kayanyana goruldugu zaman, busaca bunlardı gun Atatürkçulerin neden ayn Kıyafet, harf, kanun devrlmlegruplan meydana getırdıginl anri ancak temeldekl devnmlerle layacagız Ve ı968 de hlta neden birleştıği takdırde Turkiye'nln yenı Kubılaylara ıhtıyaç duyuldu çehresi değışebilırdl gu, 19231938 Atatürk iktıdannın 1923 tekı Cumhuriyetl başlangıç olarak alırsak, AUıtürlc 15 yıl eylemınden ortaya çıkacaktır. ıktıdarda kaldı. Sekiz syn hUküY AR I N : met kurdurdu ve üç başbakan degıştirdi. Yolun başuıda Devrimlertn bir bölumu bu Octidar aunanında yapıldı ve van Dişi Bond MODESTY BLAISE AMA. Şâ*JSIETTJ Ye devrimler tatürkçülerl, ikiye ve daha çok bölumlere avırarr durum, bu ana ilkelerın gerektırdıgı devrımlerden doğar . Eskı Osmanlı düzenının (Teokrat * ^e Monarsık ı tamamıyle karşıtı olan Ataturk Türkıyesı, >enı düzemn \oıruyebılmesı ıçın devrimler yapmak zorundadır Devrimler sadece duşunce tarzım degıştıren eylemler değıldır. Bunlar, toplumun hayatım temelden etkileyen, sosyal yapıyı değlştiren, ekonomik düzeni kökün den ele alan hareketlerdir. Kıralı devlrıp, Cumhurbaşkanı olarak başa geçen bır askere, bir lidere devnm yaptı denemez Bu, olsa olsa bir hükümet darbesidır. Ama bu subay ya da lider, devlet şekliyle bırlıkte toplumun yapısına da el atarsa o raman devrimcidir Zaten 'evrlmler yapılmaz, devrimler olur Dovrlmin tamaileisi olaraJc öoo gücaa kimse, kendi yeteneginln yanında, o andaki sosyal bırikimia «lrveleşmesini de taşır Ataturk devrıml de bu Hdlinln dışında ele ahnamaz Atatürk kişısel ustunluklere sahıptır, fakat Osmanlı toplumu da, bır ulus olmak noktasına gelmıştır Atatürk temel ılkelerivle devletl çlzerken, tarıhın kendısıni yapmakla gorevlendırdığl devrimlere de girişeoe'ctır  Garth ani Türk ekonomisinin tek dayanağı tarımdır. Bu kesim ise bütün az gelişmişlerın ortak «ayıflığıni, yani gerılıği tasır. Y Tarım WiJKJ/ Z GURBETÇİLERİ 68 Cennet, hiçbir şey soylemeden annesine vannca çocugu öptü. Orada gozünden bir ikı koca gözyaşı boşandı. Çocugu «zavallı yavrucak» diye annesının kucağma bıraktı. Annesi «Cennet, gıtme yavrum'» diye bağırdı Ama din leyen kL' 'dı? O Uç sozün soylenmesl bitmeden Cennet çıkıp gıtmıştı bıle. Hızdan gozü gormujordu, densını dalda budakta yırttığıru duymuyordu Dayıs n evınden, dayısuıın tüfeğını, cephanesmı kaptı Ağaçlıki., açıklıklı yamaçlan aşarken guneş .>ı den ıyıye batıya yıldıydı. Uzaktan donuk donuk tufe^ seslen gelıyordu *** îki Uç günden berı olaylar pek hızlanmıştı. îmdad, o gun uçurumun dolavlannda tek tuk gı dıp gelen jandarmalar gordü îmdad'ın ıçıne ışkıl lendı Ama jandarmalar sılâhsızdı Hem de kendi ozel işfilçler.yle ugraşanlann hali vardı onlarda. Îmdad kendi kendıne, «înıdad, ama da boşuboşuna tasalanıyorsun Bır şeycik yok, üzulme be kar1 deşım » dıyordu Ama kendısinı ne denli avutuyor idiyse de, bu jandarmalan gormezden onceki tç dırlıği kaçmıştı Güneş batınca ne de olsa ayaz oluyordu. Îmdad, mangalda ateş yakdı. Bağlamasını aldı Turkusu acıklıydı, ama gene de hoştu. Yavas javaş dındi Gozlerı sonmekte olan bır kordan ankılanarak kırpıklerı arasında ıki kıvalcımdı sankı Yuzumun acı bır edası vardı YuzU bır şej'tanın yuzunü andırıyordu Ama bıraktığı bır Cennet ı içın IÇUÎ ozleyen D T şevtan Onda ta derınden bır şey, bır çocuk ağhyordu Dışandan hafıf bır tıkrtı duydu Ayağa davranıp tufeğıni kaptı. D.şarıdakı karanlıktan «Selamınaleykum Îmdad evlât1» dı>e bır ses geldı. Îmdad o sesı tamdı, tufeği tuttuğuna utanarak onu bıraktı. Cevap olarak selâm venrken kıbrıt çakıp yağ kandılıni yaktı. Loş ışıkta yuzü yaşlılık buruşukluğuyla çaprast kıyılmış bır yuz gorundü. Esmer yuzunde apak burma bıyıklarıyla, gur karbeyaz kazları goztı çekıyordu. Yanında yıne gungormüş bır ıhtıvar daha vardı. Imdad'm onune çömeldıler. Bır şey demeye gelmışlerdi, ama dıjeceklerının hıç de hoşlarına gıtmedigi besbellıydl. Yıne selâm verdıkten sonra ilk gıren yuksek bır dagı aşmaicdaymış sankı solujarak soze basladr « Bak Îmdad evlât' Sana kotü haberler getlrdık Kazada, vılâyetın her yanında jandarma toplamışlar Nıyetlerı sem dın, ya da ölü tutup goturmekmış Şımdı buraları sanvorlar Bu yanımdaki Ismaıl çavuşla sana haber vermeye ve seni kaçırmaya geldık Şımdıden tezi yok, sana yorük bir at hazırladık. Sıyrılıp kurtulursun bızce, Cennet'i ve çocuklan merak etme. Varacağın yere varmca buraya bıldiT rsın Onlar da gelir sana kavuşurlar,» dedi, sustu. Îmdad: < Kadri Çavus, bu söylediklerin kara haber olmasına kara haberdır. Ama bu sonucun oîasılıgf her zaman benım usumdaydı. Yalnız son zamanlarda kımi kez agalann beni unuttuklannı umuyordum Ama ağalar hıç unutur m u ' Çocuklukta, sanatımı yapanm, sanatınıı ilerletır yaşanm, derdım. Guzel şeylerın ustası olmayı umuyor1 dum Vav anasım Umduğum neydı' Buldufum 1 nedır Alnımın terı, alnımın kara yazısı oldu. Burada peşıme çokluk duşulmedığı zaman, kaçmayı tasarlamadım değıl, tasarladım Ama barada sızlenn benı tamdıgınızı, sevdığmızı duşundum. Buradan kaçmca benı tanımavanlann arasına duşeceğımı dvşundüm Onlar benı Unıjana dek 'utulacagımı, tutulunca da ağalann kurbanlık koyunu gıbi asılacagımı duşündüm. öyle soğuk st> guk asılmaktansa kaçmamaya, ama vur patlasın çal ovnasın, s cak sıcak dovuşerek olmeye karar verdım Yslnı^ bir günah işledım. O da Cennet'le evlenmekti. Ama insaf edın be Kadır Amca' Ismaıl 1 1 Annca, ben de insanım Işte Sevdim Onun rta başını yakdım ellem. Sızden bır dıleğım var Bana karşı neler hazırlandıgını ona bıldırmesmler. Bu hazırlananlan Çavdarlı'da duvmasınlar Duydularsa aman Cennet'e bıldırmesmler Ondan gızlesınler Bovlece Cennet'ın de başı yanmaz bari, kurtulu Bır de bana yardıma kınîse gelmesın. Çunku ban yatakçılık ettıler dne, onların da canı yanar Sen Kadır Amca, Bagda*'ta askerlık ettın Se.ı de Ismaıl Çavuş, Çanakkale'de çarpıştm. Cellâdın onune kuzu kuzu bovnunu uzatmaktansa, dovuşerek bu haksız dunyadan ajrılmanm yeğ olduğunu bıl,rsınız,» dedi Ajağa kalktı, ıki ıhtıyara bırer bırer saı 'dı, onlara: « Berun sızde hakkım varsa kl yoktur, onlan helâl edıyonım asıi sızın ve dolaylardakl hemşehrılenmın bende hakkınız var. Ömrum olaydı, o hakkı oderdım,» dedi Iki ıhtıyir asker ağlamadılar, ama bıyıklan duyguyla tıtredı Ismaıl Çavuş, elı tıtre\e tıtreve kuşagının ıçmden, belki lâzım olur, diye beş on martın kursummu çıkanp verd Helâllaştılar Onlar a^rıhrken, îmdad meşm kıMını kendısınin ışledığı kamasmı çıkanp çavşlara verd* ve« Bunu Cennet'e verırsımz Buvuyunce cğlum Selım'" versın » dedi Çavuşlar avrıldılar Ikı ıhtıyar hemen Çavdarlı'ya gıdıp, oranın yaş lılarma, olup bıtenlenn Cennet'tpn gızlenmesbıl sıkı sıkıya salık verdıler Çavdarlı'va b'r olum yası çoktu Ama kan kızan herkes, ıçı yana vana a*nnı tuttu. Ama lâf o ıki dehrun ağzından çıkmıştl Devrîmlerin özü riFFANY JONES unlar, Türk toplumunun yapısı bakımından ikl yönde incelenebılecek devrimlerdır. İlk elde alınanlar, devrimlerl ttlm olarak toplumun anlayabıl mesıne jararlar Bır dejışle «Devrım ıçın devnmd.r» bunlar . Duşunce tarzını olduğu kadar, sosyal yapıvı da değıştırebllmek, bu değışıkhğı ka\rayıp, benimseyecek bır toplumun yaratalmasına bağlıdır Boylece lâtın alfabesi, medenl kanun, kadın haklan, sapk», kıyafet devrımleri gelir Toplumu devrime hazır kılmak içtn girişılen ilk hareketın kar»ısındakı gericıler, Atatürk devrinde değıl başkaldırmak, permak oynatamıyacak ölçüds ezllmışlerdır Tekkeler ve zaviyeler kapatılmış, Şeyh Saıt isyanı, Bursa ve Menemen ajaklanmaları gıbi gen hareketler en sert şekılde bas tınlmıştır Lâık olmak sadece dınle devleti ayırmak değıl, devleti Iâisızmın bekçısı hallne getlrmektir de Bunlardan sonra, Türk halkını «Çağdaf uygarlık duzeyine» ulaştırma çabası, yani devrlmln ikincl yönü gelmıştir. Işte burada şlmdlye kadar aynı çızgıde gıden Atatürkçulerin Ikılıği başlar «Çağdaş uvgarlık dfizeyi», kişinin kendıne yeterli olmasından, toplumun kışıyi yeterli kılmasma kadar uzanan çeşıtli goruşleri kapsar genişlıkte bır alandır. B konu veresim: AYHAN BAŞOĞLU g | B U D I M K O P R U S U Az gelişmişler veya mazlum milletler tatürk Türkivesinin 1923 deki yeri, bugün «A» gelişmlş» diye tammlanan Ulkelerln tlpik ömegidlr. Niteöm Mustaia Kemal 1922 ds «Az gelişmi? fllkeler» kavramına karçıt olarak «Mazlmn mllletler» 1 kullanacaktır 1960 larda tasnlfl yapılan «Aı jteliymlîlik» kavramının çartlanru hatarlayarak, 1CS3 TUrklyesini düşünellm.  MEVLİT Merhum Em Pıyade Albajı B Ar A M NAKLIYA1 İLÂNI İzmir Tekel Başmüdürlüğünden: 1 Başmüdurluğumuzun 1968/1969 yılına aıt bır senelık Sehiriçi Naklıyatı (yukleme boşaltma ve ıstıf lşlerı dah.l) 15 gun mud detle pazarlığa çıkanlmıştır 2 Pazarlık 1111.1968 Pazartesı gun u saat 15 te BaşmudurlUgümüzde teşekkul edecek Komısvon huzurunda vamlacaktır 3 Naklıyatın muhammen mıkdan 12172 TON, muhammen bedelı 263163 65 lıra ve muvakkat temmatı <ja 1973727 lıradır 4 Naklıyat Şartnamesı İzmir, Iitanbul, A\dm \e Manısa Başmudurluklerınde her gun me^aı saatlorınde gorulebılır 5 Talıphlerın bu naklnat ışını yapmağa muktedır ve veteri kadar vasıtaya sahıp olduğuna daır belgelermi Komısvona ibraz etneleri lâzımdır (Basm 26931/13510) Seyit Celâl BERKER î L E ANNEM, merhume ruhlarma ithat edılmek üze re, 8 Kasım 1968 Cuma gunü, ikindi namazından sonrî, Fatıh'dekl Dulgerzâde Camıınde Mevlıt okunacaktır Arzu e den dost, akraba ve dındaşlarm teşrıfleri rıca olunur. Dr. Bedii BERKER (Cumhunvet 13493) MEDİHA BERRER'in