Katalog

SAHÎFE tKİ 20 Kasım 1968 CTJMHTJRÎYET ••••••••••••••••••••^ (fİMAN GUCU» «KAFA GUCU» Prof. Dr. lıhan ARSEL bbasl devrinde Horasan valilerinden ve büvük bir kahraman olarak tanınan Arap knmandanlarından ClNAYDın (1), Türkes Hskanı STJLU HAN ile vâki grirüşmesi «onncnnda Türkler hakkınds vardıgı kanaat sudur : « . Sız (yani Türkler) hukümlerimzı AKLIN câi7 gorüp görmemesine, ve FtKtR ÖLÇUNÜZ bakımından guzel olup olmamasına gore avarlıvorsunuz. Biz ise (yani Araplar), peygamberlere tâbi olan, ve insanlan aklımıza gore idareve kendimizı selâhıvetli bulmavan bir milletiz (ummotı?) O devirlerin Türk hüknmdarlanmn niteliklerini de aynı CUNAYD, SL'LL' HAN bakkında garfettifri su sözlerle ortaya vnrmaktadır : « Bu Turk'ten daha vefalı. daha insaflı daha snlsvı<!'' daha zeki binni gormedim » (2) tül?*"" kabullenmeden 5nce Türkler hakkında sövi"mis bnna benzer sözler ve örnekler çok. E\"t. bi* Türkler. vaktiyle «anlavıslı» ve «zeki» bir tnillet Idik. Aklı. tıpki Batı âleminin ortaçatdan önce ve ortacag karanlıklanm astıktan »onra ve halen bneün yaptıgı cibi. en ön pitnda tntar, ve davranıslanmırı ona uvdurmaÇa çalısırdık: «fikir» ve «hür dfisüncevi» temel ı»yan celenekleritniz vardı (tabiî o devirlerin ölrülprine cöre). SSvIemeîe hacet yoktnr ki, efter bu 7ekâ ve anlavıs veteneklerimi7İ ve bu «akılnlı£ı». daha farklı sartlar icerisinde ve daha hüska tesadnfier voln ile müspet vönierde reHsti«biitni!«. hilsl ve kiiltör ile heslevebilmi» olsavd'k. hn»tin bambaska kafa vapmnda bir toplum olafc!'i*dik. Nltekim bagünün çericisine ve şerıatçısına hâkim olan basit ve ilkel düsünce odnr ki, bir zamanların büyük fetihlerini ve Türkün Viyana kapılarına kadar dayanmasını sajlayan xaferlerin sırnnı Seriat'a bağlılıkta aramalıdır. Bu haflılık «ayesindedir kl Türk mnazzara iroparatorluk kurmastnr, bnvümüstür, cihangirâne bir devlet sahibi olmnştnr. Bueün ise. yine onlara göre, Seriat'tan nzaklasıldıŞı içindir ki Türk gerilemistir, küçiilmüstür, ve her jevini kaybetmistir. Toplnmdaki hnznrsnzlnk. ahiâksızlık ve her sev ba nzaklasmadan dofcmaktadır. Su halde veniden tslâma dönüs yollarını aramalı. yeniden Şeriat'ı benimsemeli. ve veniden tslâm'ın emrettifi hayat tarzını ve düzeni vasamalıdır. arihi ve tarihin gerçeklerini degerlendirmesini bilmeyen, ve İNSAN denilen varlıjın mânevi psikolojik vapısı ve toplnm %t~ lismesi. sosyal ilkeler ve tabiat kanonları hakkında zerreee bilçiye «ahip olmayan fanatik kafaların bn dapdaracık çerceve dısına çıkamamalan kevfiveti bizi hiç sasırtmamalıdır. Akıl \e zekâ yoksonln|nnnn veya müspet akla deger \ermeyen miskinliSin «iman» voln ile telâfi edilebilecegine inanmıs, ve öte vandan, çağdas bilim • ilim ve müspet düsünce yollanna sadece Tannva el aearak valvarmak. bes vakit namaz kılmak. omç tntmak çibi. sekilcilikle çıkmanm yeierliliiHne kanmıs bevinleri ikna edebileceeinizi ganıyoraanız, çok aldanıyorsnnnzdur. Hele Seriatı «;eri cetirmekle her »evin düzelecejtin». her şeyin haliedilmis bnlnnacajinı haval eden bn fanatiklere. Seriafın tüm olarak tatbik olnndn|n ve devlet ve kisi islerinin Seriat'a göre vüriîtüldüfü ülkelerin eerilicini. «efaletini. ilkelliSini ve vahsetini örnek vermekle hichir favda saglayamıyaeagınızi bilmeniz gerekir. Türk düsmanı çeriatcının törüslerini. bo tnilleti tarih boynnca medeniyet kervanında en ileri gidebildi^i noktaya eetiren Atatürk'e inananların ve Hericilerin görüslerivle batdaştınnaga imkân ve ihtimal yoktnr. .Bilgisi* kişilerle tartısmağa kalkıştiğıni7 her defasında mağlup olacagınızı» önceden bilmelisiniz. Bn gerçegi keşı>feden dusünürün mantıçiyle hareket ederseniz biraz güclenmiş ve biraz da rahatlamış olnrsannz. MüHâFAZÂKÂRUKTA • ••• • ••• • >•• I Korku ve saldırı güdüsü •Prof. Bahri SAVCI (LONDRADAN YAZITOR) onbahar, her yerde siyasal partüerın kamu onunde kendi ıç hesaplaşmalarım yapma mevsımı oluj or. Parlâmenter burjuva demokrasınin doğum yen olan îngılteredekı bu hesapVaşmayı, yalmı Ingılız kamu oyu değıl, Batılı demokrası üe flgili otekı ülkeler kamu oylan da ızler. Yenı gehşmelerı kavramak ve baa ders ler almak ıçıu Ingılız Muhalazakâr Partısının bu yılka kongresıne, bu açıdan bakacak olan yeni demokrasi ulkelerı, ondan şunu öğreneceklerdır: Muhafazakârlığın klâsık ve yenı onerılerı, yırmıncl yüzyıhn ikinci yansında sanayilesmenm getırdiğj toplumsal gelişim problemlerıni kapsamağa yetmiyor artık.. Muhafazâcı göruş; eskı değer yargılannı ve onlara dayalı ekonomık sosyal sıjasal kurumları ve ilişkilerı değıştirme zorunda olan yeni ülkeler içın gösterdiğı yetersizliğı, ıçınde doğduğu geleneksel toplum yapılan içinde göstenneğe başlamıştır. Çünkü, modern teknoloji ve onun zengin araçları yolu ile, btzzat bu geleneksel toplum yapılan da yeni ülkelerin uğradığı değişme oranında bir yeni ilişkıler düzeyine çıkmaktadır. Muhafazacı görüs ise, ozündeki değişmezlik sonucu, tarihin ancak bir evresinde geçerli olan llkeleri, ve sosyo ekonomik ılışkilerın ancak bir süresınde etkılı olan prensıplerı ile, bu gün ıçın bir soyutlamadan ıbaret kalmaktadır. $0N OİIUM mm •••• •••• S •••• • ••• T oıt« •••• • •«• • •»• •••« • •*• • •*• •••• :::: ••«• •••• • ••a • ••• • •«• • ••• •••• *••• •••• İİİİ >••• •••• •••• H:: • ••• Neden yitirdik? "';»t np var kl bn hasİPtlerimiTİ. hn meziv»«!primizi cahak yitirdik. Titîrdik. cünkii «ak'a edre insanlan idareve Vendilepii vetkili gormeven» milletlere özendik. ve tslSmm «aklı» kenara iten doıjmatizmine körükörüne falihsirHjHne ngradık. Hele tenkratik yıllannda. bn e*ki mezivetlerimizle fleili «e varsa hepsini nnnttnk: «Kafa eücü» yerine • tman Eiieu»mi. «fıkir ve düşünrp ölçüsii» vrrine «kadercili(i» benimsedik. Bövlece vüzyıl'ar bovnnca sörecek olan fîkrî atâletimlzle. ««»nsiinme» ve «rmıhakeme etme» melekelerimizin. f'nkı islemeven ortsnlann dnrnora nirama«ı »*ıi«ali. vavas vavas kavhp'rnalanna *evirrj ka'Hık. flnrrtu't. Bn<"iin hâlâ devam ettnekte hn'nnin kültür«»7. bile'isiz ve dov*n*uz va«antıları^ınn. ve dotavnivle bedhaMlıklanmıtın t»vı»ı|prini de birlikte atmıs oldnk. S"nhe«iz ki. im(<n rfirü «avesinde ve kılıe ve kolnnıırnn zoru ile cok helrteler. l>ek rok Slkeler f»»5Wtik. kaleler zaptettik. niee mülMleri kSIe <M '<"lik. »aferlerden Taferlere kostnk. dört bnp!>*ı kisın Itavurrtnk. Fakat kaf» eürü »lannfln nek fakir. nek zavıf. pek ravaHı kaldık. TınUı k»m«n hir fı'kenin ıreri kaitnıs hnlklarının fciiHHrs.iTİnfünö dile »ctiren bir di"ön«rfin, kendi fnnlıtmtı icin rtediji rihi: « Yeıvüzündeki m'Hetler arasında bİ7. dünvava hicbir «ev verm^ıJiV ve dünvadan hlcbir sev öSrpnmedik. Poîpri fikirier havıi7iına bir lek fikir akıtsmartik tn«=)n1ıgın mânpvi ve ruhî gplişme<:ine Vıiç^hi' katkımız olmadı,.. Babalarımızdan kalan "k'raç toprakfarrla fav'9ali <:a\'i'aV>ilecek hiçbir HiKiincevi veti'tirmerfik » (3) Osmanlı Devlett, Batı'nm bBtfin fikir hareketlerinden, bötün kültör cerevanlartndan daima baber«İ7. daima nzak, ve bnnlara daima vahancı kaldı; « Kilise ile devlet arasındaM miicadeieler. veniden nvanı« fRRnesans). reform»ST0n, revolfisvon. knntr revolüsvon. ilin ve fen sahasınd^Ui asamalar. hüm!ini7ma. liheralizm. r»<ivnnalizın. avdınlanma. ve «air Bötön bo hüviik fikir akımları ve catıstnaları Osmanlı Devleli ve Cemiveti icin baska hir diinvanın, >abancı hir âlemin «ievlerl imis rihi ırelip çecti. Avnı sekilde Batı ülkelerlndeki iktisadi ve sosva! ve sivasi bÜTÜk deüsiklikler vf relisroeler de Osmanlı Devlet ve cemiveti icin bilinmeven. dııvulmavan veva çok eeç dnvnlan • sevler nldn. Asilzade sınıfının. baronlann, toplumun hâkim sınıfları dnrnmnna eirmpsi. vükselmeii ve daha «onra dösmesi. ve iktidarı kavhetme<îi. halk «ınıflannın knvvet olarak doSn^n. tiearetin veniden canlanması. veni veni orta sınıfiarın reli<împ<!i. tonrak reformlan ve mücadeleleri. kpza nara mn<"artelesî, mahallî idareler. mnhallî devletler. millî deviet. imnaratnrlnk eihl AVTUI>a foilnırı vnvantilürının komnie';» yelismeleri. pvet h'itön hnnlar O«manlı Devletinde benzeri olmaran sevlerdir.» (4) Tahancının ajnndan dinlemek zornnlnihında k'ldı^ımiT acı terceklerdir bnnlar. Her ne olnrsa olsnn, sn bir vâkıa ki. dedeIerimİ7'Jen miras olarak bize fikir ve dnsünre kısırlı*ı. kiiltürsiİ7İiik kaldı. Bneün. iste bn külacısını dnvmakta r"oını r p'»"«'ktPviz. % •••• •••• •••• •**• ••*• •••• •••• •••• ••«• ••*• •••• •••• •••• •••• akıl seviyesine henüz erişemedigi (veya bundan nzaklaştıgi), ve ilim ve teknik gelismesini tamamlamadıfi devirlerde DtN'e «akıl kıstası» dısında bilinçsizce bağh olmanın safladıgı bir imanla, ve fanatizmin yarattıgı ölçüsüz bir cesaretle fetihler yapmıs ve memleketler ülkeler istilâ etmis olmak, aynı niteligin bngün dahi avnı sonnçlar yaratabilece£inin delili sayılamaz. Peza çaginın sınırsız ve insanı ürküten bn korknnt gelisme devrinde «tman gücü» ile, değil mnharebe kazanmak, fakat ayakta dnrmak imkânının dahi olmadıfinı söylemek yersizdir. Daha dün 100 milyona yaklaşık Arabın, Tanrıya yalvarmalarla ve «tman gücü» ile, nüfnsu üç milyonn bnlmayan tsrail'in «Kafa gücü» karşı«ında, ne perissn, nczavallı ve ne gülöne dnrnmlara düştütönü ibretle gördük. Bütün bnnlar bir yana, fakat esasen fetihler yapmak, kaleler zaptetmek, milletleri esir almak. ve bnna benzer kahramanlık örnekleri vermek, övle her zaman ve tek basına övünülecek meziyetler de değildir. EÇer sayet fetihler vaptığınız, ülkeler isçal evledifiniz ve savaslar kazandıfınız ölçüde medenivete hizmetiniz doknnmamıs ise; ve eğer insanhga favdası olabilecek yardımlarda, ve katkılarda bulnnmamıs ve kendinizi eelistirmemis iseniz: ve yine e£er, bırakınız idareniz altındaki baska toplamlann insanım, fakat kendi 5z toplnmunnznn insanına «insanlık baysiyeti» ve «mntlnln^n» kazandıracak bir gayret sarfetraemis iseniz: kıt'alan ve dünvalan fethetseniz yine de horeörülmeije, yine de lânetle anılmaja. ve barbarlıkla nitelendiriimeie mahkumsnnnzdnr. " 1 3 atı'nın akıl yoln ile, ve irade melekeleri* * nin «erbestce eelistirilmesi nsnlleriyle bngün eristigi o imrenilecek nokta, «akıl» yerine sadece «iman»ı. hür düsünce verine sadeee «doematizma» yı, yaratıcı knvvet verine sadece «atâleti» benimsemis toplumlar icin elde edilmesi bir hayal kadar nzak sevlerdir. O noktava vönelebilmek, ki bandan baska kurtulns çaremiz eörünmemektedir. ancak Batı'nın basvnrduSn volların denenmesivle kabiidir. Toksa elden eittifi iddia olnnan Seriat'ı, sosval havatın ve devletin temeli yapmaŞa calısmakla, veva «iman gücü» nü, çagdas bilim vprilerinden çavrı vasıtatarla tesise nSra«îmakla. Batı'ya ne erisilebilir ve ne de O'nnn her bakımdan KÖLESt olmaktan knrtuinnabiiir. M> Cunavd b Abdurrahman elMurri plDima<:W (2) Ebu Osman Amr b Bahr el CÂHÎZ'in «Manâkıb Cund elHılâfa ve Fazail El Etrâk» adIı eserinin Türkçe tercemesinden. (3) Chaadavev Philosophical Letters to a Lady 1836 (4) Bk.: B. Lewıs The Emergency of Modern Turkey, 196S, sh. 134 er ve bn «iman* niteügini Hicapniteligi,Batı'nın aradadüsüncedeğerlendirde zamanın şartlarına göre mek eder. hür ve müspet SO NU Ç *••• •••• •••• iyasal göruşlenn serbest rekabetıne dayalı bir siyasal rejımde parülere bu gıbı kongrelerde duşen görev, o sırada yasanılan somut zorunlan kavramak ve onlara somut önerıler getırmektır. Kamu oyu, bu önerilerden bâzılannı beğenerek ııyasal kaderi tâyin edecektir. Ana gerçekte bu öneriler, toplum içinde bırbin ile çelişen ve, çekışen çıkarlar demetının goruslerınden ıbarettir. Bunların geçerlı olabilmesı için modern teknolojinin zorunlu olarak getırdiğı, yarattıgı yeni durumlara uymaları gerekır. Bu niteüğı olmıyan öneriler, bazı grupsal çıkarları tatmin edebilir ama bunlar modern politika olamazlar. Ingılız muh»fazakSrt»nnın getirdıği önerilere bakıp, bunlan modern sınai toplum zorunlan ve tasfiye edilmekte olan bir emperyalizım kaderi onunde değerlendırdığımız zaman, bunların büyuk ölçüde tngilterede ve dünyada «Hayatı daha güzel kılma» gerçek yolundan uzakta olduğunu görürüz: Temellerinde yatan çıkarlar demetının bu göruşlerj uğrattığı tutarsizlık, yetersızlık ve çelışkıier yüzunden.. S uygulamalan ile • demokrası ıçın kotu bır şey olarak belırmış Ur. Işçı Hukumetının sosyalıst \onetımı altında, demokrası ve onun hukumet sıstemı hırpalanmaktadır. Bınaenaleyh bu gidışle demokrası yaşayamaz Ingılterede.. Demokratik muesseselerm akıbetıni her yerde ve bUhassa tngilterede sosyalızmin ejln'ien kurtarmak ıçın çaba gbstenlme hdır. Boyle bır savaş Ingılterede Muhafazakâr Partinın felsefesıne dayanabilir, onun yönetimi altında başarıya ulaşabilir. tşte muhafazakâr Partınin scn kongresinde sosyalızme duyulan korku ile tngilterenin muhtaç olduğu yonetım prensibi muhafazakârlığın kapitalızım kalıpları, çerçevesi ıçınde aranmıştır. Muhafazakâr Parti »osyalizme ve İşçi Partısine yaptığı «aldırıjı; her büyuk devletin, her fcarmaşık toplum yapısımn her sanayıleşmış ulkenın başındakı doğal zorluklan teşhır ile yıirütme yolunu tutmuştur. Gerçekten bu sırada tngıltere, Suveyşın batısında Ingiliz kuvvetlerı tutmaktan tutun da, ücret vergıleme mlllîleştlrme dış borçlar eğitim renkll uklann tngıltereve gelıp yerleşmcsı gıbı son derece zor ve karmaşık problemler ıçındedır. Bunlardan bir tanesı bile meselâ vergıleme probleminl çözecek bır vergı pohtıkası bile gelecek s,eçımlerm kadennı belırtmeğe yetebıhr. Gene bunlardan bır tanesı, meselâ Britanyanın türlu bolgelerinin geleneksel siyasal yapıdan bır bölünme teşkıl edecek yolda ayrılma eğılımı goster me problemi, türlu ıktıdarların başını yiyecek nıtelıktedır. tşte muhaiazakârlık, bu çetın problemlenn yaTattığı zor duA SOSTALİZME HüCÛM: Muhafazakâr Partinın soo kon rumları ıstismar ederek, ou gungresinde, Isçi Partisi, sosyalizm, kü iktidara fakat bunun altınîngüterenin başına musallat ol da sosyalizme sert çıkışlar yomus bir hastalık ciddl bir has neltmıştır. Bu sert çıkışlar, kısa bir sütalık olarak nitelenmiştir. Here sonra tehdıt hahnı de almışle parti içinde reformlardan ve tır. Bu gun, halk çoğunluğunun yeni oluşumlardan yana olacak bir sol kanattan söz «çılmaması deyimcısi olan tşçı Hükümetimn nı istemıştir. vergileme millîleştırme yolları ile kurduğu ve bundan sonra Muhafazakâr kongre, gerçekten da aynı yolla halk kurumları obütün dereceleri ile sosyalizmi larak kuracağı düzeni simdıden ve onun bürokrasısını tngıltere için tehlikeli saymıştır. Bir yan tehdit edip ilerde kaldırma azmi gostermıştir. dan tngiltere içın pek asın olan m kollektivizim itham edilırken, Çünkü, muhafazakirlığa «öre öte yandan, tngilterenin doğal orbunlar, toplumsal yapt Çzefinde güsü içinde artık kesinlikle yer sosyalist açıdan reformasyonlsralmıj bulunan Trade Unıon'lar dır. bile reddedılmektedir. Ingiliz işçi Partisi lçindeki amprık solcular da, geleneksel yapısı muhafazacı olan bir karmaşık toplumun elverdığı olçü içinde, bu daha genış esıtlığı sağlama yollarını uygulamakta yahut da uygulamak istemektedirler. Onun için, «İşçi hareketı» tarihmde bir yenı adım olacak olan eğitim • yatınm • sanayileşme vergıleme tedbırlerl ile toplumu bu yonde etkılemeyi ilen surmektedirler tngıl'ereye artmakta olan muhacirliğı rasyonahze etmeğı araştırmaktadırlar. Ingılterenın türlü bölgelerını, sımdıkınden ayn bir sosyo politik bağ ile bır çeşıt Federasyon bağı ile bağh tutma ihtimahni karşüamağa hazırlanmaktadırlar. Bunlar ise, muhafazacı nıtellğı ağır basan bir karmaşık toplumda daha doğrusu muhafaz.akâr partinın ruhunda ürküntü uyandıran oluşumlar, reformlar teskıl edebılır. tşte, muhafazakâr parti, son kongresınde tnemleketin suratını, sosyal ve siyasal iliskilerın şimdiki durumunu bozma istıdadı olan bu gıbj olusumlara ve reformlara karşıt olan ve kokü bir korkudan gelen blr dıleğin sahibi olarak ortaya çıkmıstır. Çok ırklı bir toplum, çok bzerkliklerden kurulu bir ciyasal yapı olmayı reddetmiştir. Modern tekniğin insana sunduğu olanaklardan yararlanmayı, insanın sırf kendi maharetine bırakan zihniyete tekrar dört elle sarılmıştır. Sosyaliıme hücum Ho Si Minh admı dün^ada bilmiyen, duymı>an kalmadı. Asya '»e Afrikanın nice Devlet Başkanı hepimizin mechuludur. Sokaktakl adamı bir yana bırakınız, dış politikayı meslek bcllemls kişiler bile sozgelişi bir Filipinin başında kimiıı bulunduğunu bilmezler. Kişiliksiz yarı sömürge toplumları kimscnin ilgisini çekmiyor. Tarihe yon verecek buyük hareketlerin onculuğunü yapanlardır dikkatleri toplıyanlar . Uygarlık danyasuıın hayranlığı Vietnam'da yoğunlaşo or, ve Ho Si Mınh adı gün gectlkce büyüyor. Yanm >üzyıldır dovuşen bu san yıizlu adam, pirinç beyazı sakallı, dağmık saclı, alev bakışlı. açık kahverengi bezden asker elbisesi içinde eğretl gıbi duran bu ufak tefek adam. sömürge yönetimlerinde idama mahkum edilmiş. on defa surgunden ve giyotinden kaçıp kurtulnıuş. Fransız empcrvalizmini dize getirmiş. Amerikan emperyalizmini ııefessiz bırakmış, Afrika vc Amerika emekçileri arasında sefaletle yaşamış, Yunan hapishanelerinde zincire vurubnu» bu adam Ama bu adamm Türkiye işçi hareketi üstüne yazı yazdığını bilirmiydiniz? Bu ay birinci sayısı cıkan «Aydınlık» dergisinde Ho Şi Minh'in Türkiyedeki işçi hareketine değinen yazısını okurken epey saşırdım. Yıl 1924. Istanbnlda bir işçi kon?resi toplanıyor. «tstanbul Amele Birliği. Türkiye ölçü=ünde bir orgüt niteliğine ka\uşmak istiyor. Zonguldak ve Balya Karaaydın Amele Birliklerinin katılmasıyla «Türkiye Amele Birliği» mevdana geliyor. Ve Ho Si Minh bunun uzcrine yazıyor: « Turk halkı, havranhk verıcı bır cesaret ve fedakârlık ruhuyla meş'um Sevres Anlasma^ını yırttı. ve bağımsızhğını gerı aldı. Emperyalızmın düzenlerinı yendı Suitanların 'ahtını deurdı Bıtkîn. parçalanmış ve çığnenmiş bır ulusu. birlesmiş ve guçlu bır cumhuriyet hahne getirdi. Devrimini yaptı Fakat, butün burjuva devrımleri gibi Türk devrimi de tek bir sınıfın yarannadır: Paralı sınıfın, Ulusal bağımsızlık mücadelesine büvük katkısı o!an Turk proleteryası. şımdi bır başka mucadeleye girişmek zorundadır: Smıf mücadelesıne. Bu mücadelede, Türk işçi smıfı engeller karşısındadır. Türkiyede Batı'dakiler gibi sendıkalar yokfur. Yalnızca avnı şehırde yaşayıp aynı işde çalışan işçılerin toplandığı loncalar veya yardım sandıkları vardır. Ayrı şehirlerde yaşayan farklı işlerde çalışan ışçiler arasmda temas yoktur Bu. herhangi bır etkıli hareketi bnlemektedır. Bu duruma rağmen. yeni biten yı1. bırcok kereler isçılerın kaynaşmasıyla etkilenmiştı Istanbul'da. Haliç'te. Aydm'da vb birçok grevler baslatıldı. Matbaacılar, Demiryoicular. kıyı gemilerinde çalışanlar. petrol depolan VB tasfiyehaneleri işçıleri mucadeleler yaptılar. Bu harekete on binlerce işçi katıldı Bu tecrübelerden sonra. Türk işçileri zafere ulaşmak için örgutlenmpnin ve di'iolinin gerekli oldujunıı kavradılarHo Si Minh bundan sonra vazısına drvam ederek tstanbul'daki isçi kongresine de{;in bilçiler vçrivor. Ve o zamanki yabancı sermayevi, «Turkıve'vı «omurselestirmeyı ba'aramami1; olan ve şimdı barı«çı vollarrian Hilâl'ın ulke^ine sızan. diye niteliyor. Tam 44 yıl önce yaymlanmış bu vazı elbette cazibesini daha çok Ho Si Minh imzasında bulmaktadır. Ne var ki Bay Ho'nun sövledikleri de yabana atılacak gibi dejildir. Nilekim katıksız millî bafımsızlık ülkücüsü olan Atatürk'ün daha sonraları vabancı kumpanyalan tasfiye etti^ini biliyoruz. Ama, Türk Millî Kurtulus Savasçıları, Türk isadamlarına imkânlar açmakla ülkenin yabancı sermaye efemenlifinden kurtulacatını sanarak aldanmışlardır. Tersine nice yerli isadamı. vabancı sermavenin Türkivedeki paravanası olarak sermavecili|i geliştirmek yolunu tnttnus Ho Şi Minh'in Türkiye üstüne yazısı tnr. Atatürk'ün sajlıfında millî bafcımsızlık ilkesinden tâviz verilmemis, >abancı kumpanyalar tasfive edilmisti. İkinci Dünya Savaşından «onra yabancı kumpanyalar mühiirlü mumla dâvet edilerek. millî pazar ardına kadar açıldı. Millî Kurtuluş Savası Ho Şİ Minh'in dedigi çibi «Paralı sınıfın varanna» sonuçlansaydı, çene de birseydi. Daha kötüsü, Türkiye'deki «Paralı sınıf» îkinci Dünya Savagından «onra Amerikan kapitalizmiyle tam bir isbirlikçilije girerek Mülî Knrtulus Sa\asının sonnçlannı vok edecek bir siyaseti filkemizde uygulamak imkânlarını bulmuştur. Buçün Türkiyede aklı basında berkes kendisine şn soruyu yöneltmektedir: Madrm ki Amerikan nüfuzu altına düsülecektl, Sıvas Kongresinde Atatürk Amerikan güdümüne karsı niçin çıktı?.. 1919'dan 1922 Eylül'üne kadar üç yıl Anadolu niçin kanlara boyandı?.. Bo sorunun cevabım kolay kolay vermek mütnkün değildir. Şu çünde acı gerçek Türkiye'deki kapitalistlerin gayrımillî bir nitelik kazanmış olmalarıdır. Bir ülkede kapitallstler gayrımillî nitelik kazandıkları ve işbirlikçi siyaset rüttiikleri zaman milliyetçileri karsılarında bulurlar . Çünkü: Kapitalizme sosralistler karsı çıkar Ama gayrımillî kapitalistlere bir milletin bütün milliyetçileri karsı çıkar. Bir bakış •••• •••* Gerçekleri g'öremeyenler .Î>4 hâlâ da ieimizde bn serçekleri çörer"p\ı>n. veva efirüp de bnnun nedenlerini arastırmak istemiven, veva kendi eksikliklerimİ7İn \r kiiltiir yetersf7İiklerimizin bilinoine varamıvacak kadar cahil ki^iier var. Bizi hâlft cehalefin pençesinde birakmak isteyenler de bnnlar. «••• •••• «••• •••• :::: :::: :::: •••• • »** •••• •••• ••«p >••• •••• ::u :: :: •••• !z de bir çeşit soyutlama nitehğındekı bu mutalâalan burada kesıp ekım ayında yapılan muhafazakâr parti kongresınden, bütün muhafazacılığa bir bakalım. Ingıliz Muhafazakâr Partısi, Ekım kongresınde, modern teknolojinın topluma zorunlu kılacağı reformlardan, oluşumlardan korkma esprisı göstermiştır. Bu korku ile de: îngıltere de bu reformlann isteklisı olması gereken işçi hükümetine, onun partisine, ve onların arkasındaki sos valizme saldırmıştır. Ingiliz ka1 mu oyuna ve o pencereden bütun dunya ılımlılarına tek çıkar yolun «Kapitahzme dönus» uygulamalan yapacak olan mu j hafazakârlıkta olduğunu İleri , surmüştur. Şöyle ki: «ft REFORMDAN. OLCŞUMDA.N KORKMA : tngılteredekı i teorik solcular, bütün dünyada J ki benzerlerı gıbı, servet kaynaklarından yararlanmada, bakım bannım eğitim görmede mo ı dern tekniğin insana sunabildığı | bütün olanaklardan yararlanma ' da, daha geniş ölçüde eşitliğe gidilmesini önermektedirler. B Muhafazacıların son gorüsle* rine göre; her derecesi ile kollektivizim îşçi Partisi Trade Unioısme • her çeşit sosyahst burokrası, hep kışıyi drten hususlardır. Hattâ bunlar, Taht'ı parlemanı kanunu basını halkı tehdıt eden kurumlardır. öyle ise bunlarla savas açılmalıdır, bunlann yerine «açık toplum» değerlerini ve kurumlarını eğemen kılmalıdır. Açık toplum da; içinde hürrlyetlerin korunması içın taht'ın, parlemanın ve kanunun, basın ve halk ile uygun kılındığı. uyusturulduğu bir toplumdur Buna varmak ıçın de sosyahzmle ve İşçi Partısi lle «avaşmahdır. Mıthafazacılık do^malizmi ••«•••»•••••••a uhafazakârlık ise, sosyalizmin her türlüsünden korkmaktadır. O yüzden Joğrudan doğruya sosyalizme karsı bir din bir iman bir «muhafazacılık dotşmatizmi» savaş yoluna girmekten başka çaresi kalmamıştır. M Zorunlu losyalızmle savaş tngiltere kıçın bır zorundur. Çünkü «ot 'yalizm îşçi Hükümetinin Muhafazakârlığın «kapitalizme dönüsüm» formulü ıçınde nıteliyebıleceSimiz bu ^avaştakl verini ve fikirierini daha ayrıntılan ile tanımak gerekir. Bugünkü Fevkalâde Sayısında Ismet Paşa ve Halk Partisi Bütün sevdiğiniz imzalar Bütü BUGÜN AKBABADA Haftanın önemli başyazısı: şy Y ARI N «Kapitalizme doniiş» e sarılma Cumhuriyet 14130 'Soym Dff Dokforlorma' TAKMA DİŞ KULLANANLAR Rahat ve çeşitli yemek yemeleri düzgün konuşmaları ve proteze çabuk alışmaları için COREGA TAKMA DİŞ YAPIŞTimCI TOZ 13 ICLAL BAYDUN tle Folat GÜLKAN cvlendiler Eklm 19«8 Urbana. lllinois î\ Zıraat Y Muhendisl BIGE KUTAT Ue Zlraat ¥. MübendUİ TAYLAN ONUI. Cumhuriyet: 14153 tavsiye ediniz Cumhuriyet 14190 Nimbüs Büiün dünyada milyonlarca fnsan COREGA kullanmaktodır. Şimdi COREGA yapiffrrıcl gücünü kat kot arftıran yeni bir madde NEOSEAL ihfiva etmektedlr. COREGA eczonelerde ve diş depolorında bulunor. COREGA Chemical Cempcny, Jersey Clty, NJ. U.S.A. Turkiya Umuml HQm«*sili: ALİ RAİP ve Şki. Mttiklii Cıddeti No. 65 Emgra Htn Takslm TtMon: 491120* VEFAT Sclm» (Barrmkçi) Şenbaj V ile tlhan Şenb»; evlendiler 18. Kasım. 1968 Eski Evkaf Müsteşarlanndan merhunj Şevkı Beyin toZL, Destine özant'ın ablası, Ahmet Taşpınar, Ali Taşpınar ve Ayşegül Vandellos'un teyzesi NEZtHE EREN Hanımefendi 19 kasım 1968 Salı sabahı Hakkın rahraetıne kavuşmuştuı. Cenazesl bugün Kızıltoprak Zühtüpaşa Camıinde küınacak öğle namazını müteakip Silivrikapıda Seyit Nizam Kabnstanına defr.edılecektir. Mevlâ rahmet evleye. (Cumhuriyet: 14155) îlâncüık: 9648/14145 İzmir Yüksek Tekstil Teknik Okulu MiidürSüğunden: MEVLIT Vefakâr ve kıymetli eşim, sevgılı babamız emeklı Ağırceza Heısı (TeleFlhn: 376) M158 •••«••••^ Bayındırlık Bakanlığı Karayolları Kayseri 6. Bölge Müdürlüğünden: 1 Müdürlüğümüz Merkez 63. Şube satıasında bulunan rahminen 40 ton hurda muhtelif demir parçalan ikinci defa müteann:t adına 28/11/1968 perşembe gtinü saat 16.00 da kapa'ı zarf us'Jlü ile arttırmaya çıkanlmıştır 2 Muhammen bedpl! 36 000 00 lira olup. kati temınatı 5 400 00 lıradır 3 Bur.a aıt saıtnsme v* eklerl Bölgermz Malzeme Âmirlığınde STulebilır 4 îsteklîîenn usulüne gore hazırlıyacaklan tefcüf mek1 tuolannı fgbsterılen yerdP :: hurdaların tamarnı üzennden) bır saat evvel Komisyon Başkanlıgına vermelen tlân olunur. fBasırr 27558'141251 NTJSRET TUNCER'in vefat.nın bıvıncı senesuıe tesadüf ertpn. 23 Kasım 1968 Cumartesı junu. teravıh na mazırn mutefkio Hacı Bayram Camıınde, azız ruhuna ıthafen Mevlırfı Şerif okunacagmdan. ar?u Pden akraba, dost ve dın kardesierımızın te«nfleri nca olunur. EŞİ. OCULLARl (Cumhuriyet: 14129) Senelerdenben çekmekte olduğum ve uzun süre yapılan tedavılere rağmen bir çâre bulunmayan ctlt hastahğımm teshis ve tedavlsmde büyuk bır başarı eSstererek beni •Mhhate «:avusturarı Cildıve M'"*pba«^i<;ı Savın TEŞFKKUR Acele Asistan Aranıyor Okulumuz ihtıyad uun Almanya'da oğrenim yapmış tplik, Dokııma ve Tekstil Kimyası bölflmlerinden mezun Tekstil Yuksek Muhendisi ve Tekstil Mühendisi asistanlar alınacr.ktır. Asistanlar. ögTetim üyesi yetiştirilmek Ozere Alman öğretim üyeleri ile birlikte çalıştınlacak, bunlardan başanlı olanlar. maaşları yurtta kalmak şartiyle burslu olarak bir yü sure için Almanya'ya gönderüeceklerdir tstPklilerin biografi. diploma ve bonservısleriyle Okul Müdürlü^öne başvurmalan duyurulur. (Easin: L 533728020/14135) TEŞEKKÜR Oğlumuz Murat Tevfik Gokdeniz'in doSumunu üstün başanyla sağlayan Hacet tepe Tıp ve Saghk Bilimlen Fakültesi Dosum Klinigi men suplarından. deŞerli Doktor MEVLİT Olümünün kırkıncı gününe rastlayan 21 Kasım 1968 Perşembe günü ikindi namazından sonra. Maltepe Camıınde aile bOvügümüz Merhum Kemal ÜSTAY ile, bizlere de yakın ilgilerinı e^irgemeven savın Başhekim Dr. KÂMURAN KARAEGEye Dildırmeyı bır borc savarım Hfkaıserıf flkokulu ÖSretmenlerınden SF.ZAL Cumhuriyet 14147 • Dr. Mithat ÇORUH ve klınık mensuplarına en denn «evgı ve tesekkıirlerımîzı «unari7 Nazan ve Ereun (îökdenİT Cumhuriyet 14157 İsmail Hakkı Ülgen ıçın mevlut okutturulacaktır. Arzu edenlerın tesnfı rica olunur. AtLESi Cumhurıyet • 14164