Katalog

SAHİFE DÖRT Medenî Konunlo, dine doyonon bir düıenin sonu ilön ediliyor Bugün bile birden fazla kadmla evlenenler var; fakat sebep halkm devrime karşı oluşu değildir.. Dunvanın ılerlemiş kesımlerıne uvmak çabası ıçındevdık o yıllarda 26 aralıkta, Mıladî takvım, Hicrî ve Rumî yıllarm yerını alacaktır. Sıra, toplumun klâsık goruşte temelını teşkıl eden aılenın, ortaçağ >apı«ındTan çıkartılmasına gelmıştır. Islam hukukunun duzen'edığı ınsani ve toplumsal ılıskıler. artıv* modern çağa uymak zorundadır Gerçı 8 nısan 1924'te. serıat mahkemelerl kaldırılmıştır iakat hukukun temel kaynağı >ıne şerıat olmakta devamlıdır Ve bu duzenı değışürmekle gorevlenen 26 kısılık hukuk konmyonu, 11 eylul 1924 ten berı, 2000 e j akın maddesıjle 14 Kasun 1968 CUMHÜRtYET TURK İOARI patılması ile, ılerlemeve kar?ı durabılecek guclenn dukuânları kepenklenm ındıımTslerdır. Bir çelişki apka Kanunu, Mılâdî takvimın kabulu, az zamanda başanlan buvuk ı^lerdır Turkier, yuzvıllar once butun dunvanın basladığı harekete, 1920'lerde Ataturk ıktıdarı zamanında karısmak ımkanına kavuşmuşlarchr Ancak, bır de dunvanın kar=ı«ında olmak meselesı va.rd r bu 4evrede Batı, uygarlık duzenı ıle ornek ahnırken, roıllî butunlugurouze dlkılen gozlernle başlıca tehdıt ka\nağı olarak d» kabu! edılmektedır. Se>h Saıd ıs\anmda rol oynayan lngılız sılahları. Musul meselesı ıle on plana çıkan dalavereler. O^manh tmparatorluğunda ahstıkları gıbı ıç ıslerımıze ve butun kavnaklarıroi7a mudahale arzulan, Ataturk ıktıdannın çehşkısmi mevdana getırır. Ataturk, toplumu ılen goturtnek ıçın Batıyı ornek ahr. Fakat toplumun bızım toplumumuz olduğunu rfa bılır. Şapkavı gıvdırır ama, kabota] hakkmı da soke soke kanunla^tırır Avrupa'nın kanunları Turklestırılır; fakat demırvollarıyla bırhkte Sartlarımızı daha temelden el« almak Uzımdır Ne var kı, Osmanlılıgın devamını arzula^an ıç akımlarla da uğraşmak zorundadır ıktıdar Ve bu hava ıçınde, Izmır suıkastı a'ayı, Şeyh Saıd' den sonrakı en buyuk vesıle olarak şekıllenecektır. Devrımlern karşı koyulmak'sızın yuruyebılmesıtıı sağlayacak yenı bır fırsattır bu.. S Ordu Ue slyaset arasında tercihler ytpan kadrodan, Mareşal birincisini seçenlerdendir. Reslmde Ataturk ve FenA Çakmak göruluyor. humetı Bu ise vatana hivanetten bask» bır ?ey değudır . Artık muhalifler ıçın tek alternatıî devrımcıhktır. Temell de\nm olan harekete karşı çıkmak \atana hıvanetken. kım bu jolu seçebıhrcn 1925 lerde''.. Devrımler boylece yuıudu gıttı Şevh Saıd ısjanının sona ermesınden ve Terakkıperver Cumhunyet Fırkasının kapanmasmdan bır ay kadar sonra, Mustafa Kemal Pasa. basında şapkasnla Kastamonu seyahatıne çıkacakt\ Bu seyahatten uç av geçmeden de (25 kasım 1925) Şapka Kanunu kabul edüdı Dıyarbakır istıkAâl Mahkemesımn Şeyh Said ısyanının duruşması sırasında bolgedekı tekke ve zavıyelerı kapatma karan da, 30 kasım 1925 te butun yurtta ujgulanacaktır. Bir veni devrim daha mı tasarlanıyor Turklenn ha%atını en ınce noktalarına kadar duzenle\en Mecelle>e me\dan okumaktadırlar. •• omi's\onun ışe başlaması, Mustaîa Kemal Pasanın Dumlupınar zaferının ıkıncı \ıldonumunde, yıne Dumlupmar'da japtığı konu^manm hemen ertesıne rastgelır. Cumhurbaşkanı bu konusmasında, aılenın toplumcfakı •verıne değımr, kotu kurulmuş aılelerm toplumları sosyal çokuntulere suruklnecegını belırttikten sonra, aılenm saglamlığı erkeğe olduğu kadar kadına da bağhdır, der. Ve 26 kışıhk hukuk komı^oTVU. 1926 \ı.U 17 suoatında kanunlasacak olan Turk Medeni Kanununu, îsvıçre Medeni Kanununa davanarak hazırlarlar. Turk Medeni Kanununun en onde gelen ozelhği, yıktığı Mecellenm yenne, lâık hukuk duzenı getırmesıdır Kadının hakları şerıatın dışında duzenlenmıs evlılıkte olduğu gibi mırasta da kadın erkeğe eşıt kılınmıştır Bır yabancı muellıf (Lewı<) «Medeni Kanunun kabulü, Tanzimattan beri uğraşılan \e başarılamavm bir devrimın gerçekleşmesidir» dıyor. Ancak ılâve de edıyor Lewıs : «Medenî Kannnnn Millet Meolisinde ovlanması, mohakkak ki Türkı\e'\i bır gecede Ortadotunun Isvıçre'si haline getirmedi. Sehirlerde v t anayoilara yakın köylerde, evlenmeye, boşanmaya ve mırasa değgin taükümler yurütuldu. Sayılamıyacak çok kovlerde ıse, e»ki düzen hiıkutn suru> ordu..» Hukuk devrımının ana bolumu olarak nıtelenen Medeni Kanunun, munakasa kabul etmez nıtelığı laık olusutfur. Bu yabancı mue'lıfte de orta^a çıkan goruş ıse kanunun devrımcıllğnu tartısma konusu \apan fıkırlerı on plana çıkartnor Turkıve Cura hurı\etının başarüı de\rimcısı, 1926 larm Adlne Bakanı Mahmut Esat (Bozkurt), Medenî Kanunun gerekçesınde, Ataturk ıktvdarınm de\rım anlayışını, Turk toplumuna ha\kırır" « tsviçreden alınan Medeni Kannnnn TürWı\e içın tatbıki kabıl olmadıgını ıddıa etmek, Türk mılletınin medeni kabilıreti olmadıjfını ıddıa etmek olur Hülâsa, örf \e âdete mutlaka bajlı kalmak dâ\ası, insanlıSı. jptidaî vazı\etınden bır adım öteye gStürmez^ Devletın gucunun gıremedıği \ ere. ozelhkle bazı hukumlerıyle Medeni Kanun da gıremeyınce ve «drf ile âdet» Turk toplumunun bazı kesımlerınde eskısı gıbı hukum surmekte devam edınce, mılletın medenî kabıliyetınln yokluğu mu ıspat olunacaktı* Muhakkak kı hayır!.. Bugun bıle ımam nıkahı ve çok karılılığın toplumun bır bolumunde \uruyebılmesı, devrımcı Mahmut E«at'ı ve onun gıbı bınlerce devrımcnı elbette kı dusunce\e •=evk edecektı Ya bu bır devrim değı'dı Fakat ortada >uru>en de\" gıbı bır devrim vardır Ataturk ıktıdannda Ya da gereken tamarolajıcı de\ rıtnlere ıhtnaç duvuluvordu Yoksa devrimın ozu demek olan «Halkın istemeBI ve toplumun hazır bulunması» Medeni Kanun olavında sadece bır kesıme bağlı kahrsa bu laık ılkelenn devrımcı kadro taralmdan ılkeleştınlmesınden ılen gıdemezdı Halk de\ rımı beklnor, {akat sadece kanunlarla akseden juzunu bulu\ordu belkı de tç vc dıs duşmana karşı savasını vertnıs Ataturkçu devrım vuru%up gıdıvordu. 5 kasım 1925 te açılan Ankara Hukuk Fakultesi oğretımıne devam edıyor, Medeni Kanundan 15 gun sonra Ceza Kanuruı, arfcasından da Borçlar Kanunu kabul edılıyordu Bunlar, Turk toplumunun çehresını değıştıren devrımcı hareketlerdır. 1924'lenn te\ hıdı tedrısatı ıle, eğıtımde bırlık sağlanmıs, Turkler, Mılh Eğıtım Bakanlıgının duzenledığı ders programları üe softaların, çağdışı kafa'arın elınden kurtulmuşlardır. Hılâfetm lağvı, topluma, >onetımde bu dunyaya aıt ufuklar açmış, tekke ve zavıyelenn ka S evh Saıd ısyanı, bu ısyanm hastınlmasından sonra Ataturk ıktidanna yolları ıyıce açan bır olay şeklınde gerıde kalacaktır. Hllâfetı gerı getırmek amacıyla yola çıkacak grupların, 1925'lerde gırebıleceklen tek yolun. devletı parçalamak olduğu anlaşılmıştır. Devletı, vam cum Bir işaret K DiSl Bond MODESTY BLMSE Y AR IN : Hızlanan bir akın DENIIG HALİKARIMAS BAL.IKCISI Küreğı sırayla tutarlarmış Denız aynasıyla (djbı basbayagı cam olan bır koğa) denız dıbmı gozden geçınrlermış Sunger gorunce SeUm ağzını zeytınyağla doldurur. zeyünvağına batırdığı iki kuçtik sunger parç&sım kulaklarının üzerıne kor ve onlan da başına sıkı fıkı doladıgı şerit gibi enlice bır bezle yerlı yerlerlne bastırırdı. Uzun bır ıpın bır ucunu sandala, obur ucunu da sandaldaki agır bır taşa bağlar. Ta^ uzattığı kol ve ellerlyle tutup kaldırdımıydı, gum dıye denlze tepe takla dalardı. Dalarken de bacal: ve ayaklannı ipe sarardı. Yıldınm gıbı gıderdl dibe kdpük ve duman ıçınde Selim daiarken bir yere takılmasm ya da dugümlenmesın dıye guverteye çoreklenmış olan Ip, dolam dolam havaya uçar, küpeşte kuşaklanna değdlkçe uzun uzun vıngıldayarak kuşaklan kesermış (Dalgıç uıerken vakıt kazaoırnak ıçın taşla mer Dıpte duracağı sü re kısadır. Onu da ınmek ıçın sartederse, sunger toplayacak vakıt kalmaz > Dıbe dığence Sehm ia>;la ıpı bırakır, eğzındakı zeytınyağuu puskurtur Zeytınyağı denız'n dıbını bembeiTak eder Selım bellndekı bıçagı çekince şımd sı\ah, şımdı koyu mor goninen süngen keser yukan yuzerdı. Yuze gelince patla mak Uzert* olan cığerlerını, masmavı havayla doldurur rahat ederdı. Selim çıkınca dalma sırası Karakaşa gelırdi. O da ağzına zeytm>agı doldurur, yağ lı sungerlen kulaklanna bağlar, dalardı. Sabahtan akşama kadar ıki sUngercının her bırı ortalama otuzar dalış yaparlarcu Ne var V Karakaş d Selırodeı. çok daha yaşlı olduğu ıçın su basıncına pek dayanamıyordu. Otuz Kulaca daltnca, suyun .jlık parmaklan KaraSaşın govdesirü öylesıne sıkıyordu kı, kaburga kemıklerı bırbırinin ıçıne gırecek, goğsü çökecek gıbı oluyordu; govdesının çerçevesı, yukarda havadakı uzunlugunun üç te ıkısine ımyoTdu. Bundan başka Kanütftş yirmı kulaca dalınca başı fena agrıjor, kulak ve burnundan kanlar fışkınyordu Selımın de kulak ve burnundan kan gehrdı ama ancak kırk, kırk ıki kulaç dennllğe dalınca o da pek leyrek olurdu Karakaşın bu halını goren Selım, onu ancak onbeş kulac dermlıkdekı sungerlere daldırmaya başlndı Çunku gıtgıde Karakaşın kulaklan sağır \e gozlerı de kor olmağa başladığını farkedıyordu Ne var kı farkettığını bellı etmemeğî çaiLştı, arkadaşının onuruna dokunmamak ıçın Ama Karakaşta da şaka değil goz vardı. Bır gün avlanaa sungerlPT paylaşılırken, Selun gene eskısı gıbı Karakaşa eldekı sungerlerın yarısını vermefe kalkıştı. Karakaş ıse, «bak Selım, avın çoğunu sen yapıyorsun onun içın ben yan oay değıl, ancak üçte bir pay alırım, Ust yanı senındır,» deyuaca Selim de « A Karakaş kardeş, sunger avlamada ben ne kadar ugraşıyorsam sen de o kadar uğraşıyorsun. Onun içın paylar da yan yarıya olur. Karakaş, «Dınle Selim! Sen benl kollamaic ıstıyorsun da onun lçin bu laflan uyduruyorsun. Ben şimdiye dek bir arkadaşın hakkuıı yemedim. Senınkını de yıyemem. Benı • ü durumda bırakı>ç yorsun. Bu durumdan kurtulmalt içın başımı ahp gıtmek var Ama o zaman sandalın küreklermı kım çekecek. Eh kalsam bu sefer de sen ayak dıreyip yan pay vereceğım dıyorsviı Bu da olmaz. Sana sorarım şımdı ne olacak' Eyısı mı. sen sozumu dmle, ben uçte bır pay almm, sen uçte ıki. Bovle olursa ben rahat ederım. Şımdı şuracıkta beraber yedigımız ekmeğı burnumdan getırms», dedı Selım de ne yapsın' Varsın dedığın gıbi olsun dedı. Ama dalış sırası Karakaşa gelince, Selım denız aynasıyla gordügu süngerlenn ancak beş kulaçta olanıha daldınrdı Eski denız kurdu, dalgıç •'e sungercı olan Karakaş çok geçmeden arkadaşının bu oyununu da çaktı ama ses çıkarmadı. Bır gün, gtne denız aynası elde Salım dıp'e sunger aıyor Karakaş da ayakta >laıak, yavaş u vaş kürek çekıvordu Selım. «hah ışte bır sünger,» dedı Karakaşı aynava çağırdı Karakaş baktı raf raf ınen bır denızaltı uçurumunun tepesmde, hemer hemen on kulaç dennhkte, kanarja sansı bır ancmon'un yanında noraran bır sılnger gordü Ama denızaltı tepesınin zlndan karanlıklar>na m»>n yamaçlannda, daha buyuk sungerler, ışığın gıdıp gelışıne gore rtıoramor. sonra ınsana kara kar% kadıfe yumuşaklığı duygusunu verecek koyulukta kararıvordu Süngerler'n gel de bme al,» deyı^ine s>unger düınden ınlavai eskı sungerci gonlünde dayamm mı kalırdı' Karakaş ıçmdon, yok soğuk alırsan yok terlersın dıje anamdan çektığımJen bın betennı çektırı\or bana bu belım, dıye duşundu Derindekı süngerlerı Selım de görmu^tu, ama Karakaş'tan sonra dalış sırası onundu ya o zaman onlan kendısı dahp almayı kurmuştu. \ ArKua »aı ı <StNt. y o < Garth VENU6L.UUE Tıffony TIFFANY;JOMES JD AOIM BU OS> İNÎ KOUA1AÛJVO YORSjAM İŞB'l Kapalı Zarf Usulü İle Seramik İmalâtı İçin Tabak Torna Makinası ve Tas Torna Ünüesi Ahnaeaktır M&GAIB UÇUNCU İstanbul Satış Gümrük Miidiirlüğünden EMİNÖNÜ Eşya cınsı: K^Jİ2nxlmış bmek otomobüı <9 adet) kullanilmış sepetsız motorsıklet (1 adet) agaç romork (1 adet) Mıktarv 9 1 9 = r edet Bulundukları yerler. Hasköy 65. 64 Emırgân 9 Ortakoy 8, Camıaltı 62 Satış gunu. 25 1! 196G saat 14.30. Otomobülenn. romork ve motorsıkletlenn satışlan yurt dışma ıhraç kaydıyle yapılacaktır Eş^alârın vasıflan ve satış şartlan Beledne Mezat Mudurdüğü ıle MüdürlüğürDüz üan yerlennde asüı hstelerde gosterılmıştır. Yüdız Porselen Fabrıkamız ıcın bırjr adet komple tabak torna makmesı \e komple tas torna ünıtesı ıthalât muessesemızce vapılmak üzere alınacaktır Bunlara aıt şartnameler Muessesemız Alım 1 Servısınde gorülebılır Teklıf proformalannı muhtevı kapalı zarlm uzerıne 18661 tfıl \azüarak engec 10 12 1968 günu saat 17 ve kadar Muessesemız veva Istanbul Şubemızdekı Alım Teklıf Kutasuna atılması lâzımdır Teklıfler arasınd?n sartlanmızla ıhtıj'acımıza en uygun olanı tercıh ectılecektır ALIM VE SATIM MLESSESESI ıBasm 27746 13835) (Basın 27473/13843) C E PUVACOAVCÎ HAUVCA İÇİM VCARANUICIA Bıçak Malı Karmas Satılacaktır 1 Satış kapalı teklıf alma suretıle japılacaktır 2 Bu ışe aıt şartnameler Beykoz'dakı Müessese Merkezınden ve>a Sirkecı 5 ıncı Vakıf Han altındattı İstanbul Toptan Mağazamızdan temın edvlebılır 3 Teklıfler en gcç 9/12/1968 gunü akşamma kadar Müessesemıze verümış olacaktır 4 Teklıfler arasında şartlanmızla, ıhtıyacımıza en uygun olanlar tercıh edılecektır StMERB\NK DERİ VE KCNDURA SANAYİt MtESSESESI vBasm. 27475/13842) Tekel Genel Müdürlüğünden Bir Makine veva Elektrik Mühendisi ahnacaktır. Rıze Çay Fabrıkalarında Teknik Şube Âmıri olarak çahştınlmak topre Askerlık gorevıni yapmış 40 yaşmı geçmemış bır Muhendıs alınacaktır tsteklılere yevmıyeli personel talimatnamesine gore, yevmiye »e mahrumıyet zammı verilecektır. MtJK\C\AT YEBt: Tekel Genel Müdurlüğı Çay Fabnkalar Subesı Mudürluğu Cnkapanı ISTANBL'L (Basın 27336/13826)