Katalog

SAHÎFE DÖRT TURK ıTİDARI Milletler Cemiyetinin kararından bir gün $onra Moskova ile andlaşma mzalamıştık U #JC masına çalısılan devİ » * W nmlerin, ülke b«n» 1 ınde bulımdngu takdirde »erjkleşeceğıni bllmektedir. 24 >mmuz 1923 te imzalanan Loın Nusul anlaşmaılığı, Balının biıe düşmaniiğinı yine canlandınyor tatüıfc lktidannın büyük problemi Musul meselesı yüzünden doğacaktır Lozan'da talep ettıgımız Musul bizım olmaıruş, Lozan antlaşmasının 3 maddeslnm 2 nci fıkrası, Musul' un kadennm taylni işıni Ingıltere İle Türkiye'ye bırakmıştır. Buna göre, Türk Irak smın 9 ay lçinde çlzilecek, olmazsa I9 Milletler Cemlyetlne havale olunacaktır. Ingıltere, Irak mandasırun tahibidır. 11 Kasnn 1968 CUMHURİYET  oglu Konstantın Mayıs 1925 te iı tı£a edecek ve TurkYunan ıliı kılerı bundan sonra normale dö necektır. llk sefınmıı Cevat Bev 1925 te Atına'ya glder v« 1926 yılmda TurkYunan anlasması imzalanır. Ancak mübadele konusundakı anlaşmazhk 1930 lara kadar. çok cıddi safhalara vanr şekil de devam etmlş, 10 Haziran 1930 daki mubadele anlaşması AtaturkVenızelos dostluğu »ayesınde imzalanmıştır. svletın dünya içindeki yeri berlenmistir. Bu arada ortaya. çıan durum, Türkıye'nln strat©k önemlnin artısıdır; genç Cumuriyet, Avmpa'nm bütfln güçMl svletlerlyla sıznr komsusn olıuştur. Irak mandası ve Kıbns araagıyla Ingütere, Sunye ile Franı, Oniki Ada ve Meıs dolayısıy. da Italya hemen yanımızdadırJ. Kuzey Doğu'da ise Sovyetler irliğl vardır. Bnin^Tni«inri»n &onr», yenl lstikbale yonelen bir kadro LOMD'ın Tttrkiy* BUyflk Mlllet Medisinde kabul Urihl 24 agustos 1923 tür Fakat antlaşma ancak « agustos 1924 tanhında yürürlüge glrer. Çunkü iıczacı dığer devletlerin kendi yasama organlanmn bu antlasmayı kabulleri uzun sürecek ve iç meselelertn» egilmek lçfaı hasrtanan Atatürk iktıdan, bu sttro içindfl blr de «Tenl Lraanlar» •ndlseaini yasayacaktır. 30 efara 1923 teki llk Basbakanlık konuşmssınd» Ismet Pasa, dıs politıkanın gayesini «Bötön devletlerie dmrthık tesia etmek» şekhnde behrtmiçtir. Mustafs Kemal Pasa. 1934 jıh 1 martmda, Meclis açıs nutkunda «Ctnnhnriyethı Hyaaeti haridyed» Teçbeai, mdstaJdm&ne ve haüaane olarak solhun ve maahedatın muhafazasııu mütereccihtir» demektedır. Bans saglanrrus, sonunda Loaan'da yurürlüge gırmıştlr. Ancak, yabaneüann esklden alı$tıklan glbl işlerimize müdahaleya kmlkısznalan, TUrklye'nin ugrasacaklan konulardandır. Bond AODESTY ILAISE Türk • îngıliz görüsmelerl 19 mayıs 1922 de başlamıştır. Türk tezlne göre, Misakı Mİ1H suurlan lçinde bulunan ve nüfusu Türklerle KUrtlerden meydana gelen Musul bızimdir Inglltere ise Musul'un tngılız mandası Irakta kalmasını Istemektedır. 1 haziran 1922 e kadar çalışabilen komisyon dagılmış ve is Milletler Cemiyetıne gitmıştir Mılletler Cemiyetmde Türkiye' yl temsll eden Fethl Bey, Musul lçln plebisit lstemlş, îngiltere de Musul halkının cahll oldugunu llerl sürerek plebisite ran olmamıştır. Bu sıralarda, Musul'da Türk ve înjriliz kuvvetlerinin çarpıstıklan ve 9 ekımde îngllterp' nln bize blr Ultlmatom verdiğl görülür. Musu! meselesl, îniflltere'nin hâklm bulundugu ve TUrklye'nin henüz Uvesi bile olmadığı Milletler Cemiyeti tarafmdsn. aleyhiml«e çÖTÜmlenecektir. Musul, Irak' m olacak, vani tneiltere've p<»ç6eektir. Musul petroüprinden Türkiye"ye 21 vıl lcin 'üzde 10 pay verilmesi öneörülmtiş. daha scnr« Türkiye 500 bin sterline bu haktan da vaz gecmiştlr. Musul anlasmazlıfı sırasinda, bütün Avrupa'da Türk aleyhtan propaganda artmış, TürMye'de hristiyanlara köttl Hiuamele yapıldıgı iddialarından, Musul'daM Hristivan Asurllere varan dayanaksiz paraleller kurulmustur. Türkiye'yi yeniden Istiklâl Savası havasma sokan Musul yenüKisi, Prof Gönlübol'a göre, Ankara'nın Batıhlara karşı yeni bir destek aramasma sebep olmustur Musul 'u înRİHr Pmellerine terkeden Milletler Cemiyeti karanndan bir jtün sonra. 17 aralık 1<>21 te Sovvetler Birliğl ile Tarafsızlar ve Saldırmazlık Antlasması imzalavacaktır. Sovvetler Birliği ve TÜTİdv» CumhuHyetl, 1921 lerde, ylne îstlklâl Savası sırasında paraleldlrler. Locarno anlaşmalan He, Dflny« »avası galipleri mağlup Almanya'yı Sovyetler Birliğinden uz»kla;tınrken, Musul vesiletivle ortaya çıkan duygular, Tuklye'yi Batının karşısına itmektedir. 1925 Arahğmda Paris'te imzalanaı» TürkSovyet andlajması, iki devletin Batıya karsı meydana getirdıkleri bir dayanısma gösterisi feklinde yo rumlanabilir. Ataturk lktidannın Dısi;leri Bakanı Tevfık Rü«tü Arag'ın Sovyet meslekdası Çiçerin'le yaptıgı çeşitli temaslarla geçen bir devredır bn.. Amorika S Ataturk ve toplnmdakl yerlerlnl artan şiddet hareketlerine girlfmışlerdır. Sonunda Mılletlerarası Adalet Dıvanının 1925 Şubatındakı ıstı şari mutalâasıyla bu mesele çozume bağlanmıştır. Buna gore, Turkıye'den çıkarılmayacak Rumlar, 1912 kanunuyla tesbıt edılen Istanbul Beledıyesl sınırları içinde, Ekira 1918 den önce yerlesmıs olmalandır. Türk kmdınlan Bu arada Lozan'da başımızdan atmak ıstediğımiz Fener Patnk hanesı de bir dış meseleyi teskıl etmiştır. Istanbul'da kalması ka bul olunan Patrıkhane'ye Patrık olarak, mubadeleye tâbl Arapoğlu Konstantın'ın tâyınını Ankara kabul etmemıj ve Fener Patrıği Konstantın sınır dısına atılmıştır. Bütün dıs tazyıklere rığmen Ankara dıretınce, Arap avaştan sonra ihşkılenmizin kesıldığı Amerıka Bırleşık Devletleri ile 6 Agustos 1923 te, Lozanda yeniden bir anlaşma ımzalanmıştır. Fakat Washıngton bu anlaşmayı tasdık et mevecektır. Çunkü, egitımde ya pılan «Tevhidi tedrisat» devrimı ile yabancı okullardakı Hırıstiyanlık propagandasının yasaklanması. Washmgton'da «Amerikan din ve ejitim knmmIsrının hürriyetine mani olnndn» şeklınde yorumlanmaktadır. Atatürk iktidan, ilk yılltnnda, topraklan uzerinde nıyetlerı olan Batılılarla, «ıkı fıkı değıldir Doğu'da Afganistania dostluk, îran'la ise yoklama devred vardır bu yıllarda.. Fakat Türkiye ıçındekı onemh gehşmeler, Atatıirk ıktıdarının en buyuk zamanını isgal etmektedir. Y AR IN: Devrimin imtihanı DENIZ GURBETÇILERI ] HALİKARIMAS BAUKÇISI Selimin mâsumluk dolu koea gözleri, iki piskln denizciden korktugu halde, onlara tüm sığınarak Tal varıjı iki deniz kurduna dokundu. D«nizcilerin yüz leri yumusayıp, kaşları çözüldükç*, çocuğun k«yıkt« kalmak lçin Takarmam gitgide daha v» daha randan oluyordu. tkl denizei birbirin* ddndfller. Beyas. kara elana: Söyle simdl Bekir dajn: ne yapacağız' Mu»ibet herıf sündi depozitoda. Gider de haber verirsek, kıyı yakm, hemen kıyıjra vanaftınp çocuğu karaya attınr, dedi. t Belcır dayı denilen zindan gibi kara zend; Vallaha artık ellerira tutmuyor. Söjîemesi kolay, su Alyanak denilen meymenetsizin babanyla, kendisine tam «Ili yıldır hizmet ederun. tste tu çocuğu alsa ya. bana yardtm «6er. Ben aylıgımm bir kısmını ona veririm, dedi. Selim: tste Beklr amea, burada para var a, dlye attldı. öbürü: Sen o pararı nkla, patron görOrse hemen kapar, dedi. Çıkını sarıp çocug» verdi. Bekir dayı: « Bak evlât, aen burada taklan. Simdi açığa fideceğiz, karadan uzak. Ben ambara inerim de senl siftah ambarda bulmuşum gibi bağıra çağıra danhnm. Sen patrona kann tokluğuna kayıkta miçoluk etmek üzere gelip uyuya kaldıgım söyle. Paranı gosterme sakın» dedi. İki saat sonra Bekir darmm plânı basanyla sonuç landı. Küçük Selim sevincinden fırlayıp. bir tekneyle, gökte bir delik açabileceğini sanıyordu Güvertede denizi göriiyordu. Parçalanan koca sulann ortasındaydı. Bekir dayı: «Ulan Selim, karalardan palama n çözdün gayrik», diyordu ona. Ama bir az sonra denız serteldı Kayık yalpa vuruyordu. Selimi deniz tut tu, bir kustu, iki üç kez kustu. Denizcinin biri: «Hah oldun şımdıcık' Ambarında fkammda demek istiyor du) karadan arta kalan safranı boşalttın» dedi. Bekir dayı da bir deniz peksimetiyle yanma vardı: <A1 tu takozu fkatı galeta), onu da yedin miydi adama döner smı dıyerek peksımeti verdı. Küçük Selim depozitoda görevlendinldı. Selim her verılen işi gorüyordu. Canla başla işliyordu. Safakleyın kıyı horozlanndan önce uyanırdı, giıverteyı yıkamaya koyulurdu. Kovalar dolusu tertemız deniz sularını guverteye aalar. Pırlantalar gibi damlalar sıcraşır. Pantolonlan dizlerine dek sıvanmış, serin sular içinde şapıl çupul kosar. alabandala nn alt yanındaki punya dehklerinden sulann şınl şı nl aktığına kulak verır. Sonra füverteyi kumlamaya koyulurdu. 72 tşte çok dıkkat etmehydı kı kumların arasında denizin kınk şeytan kuleleri parçalan bulunmasın. Onlar guvertenin kaplama tahtalaruıı da, insan ayak lannuı tabanlarmı da fena çızıyordu. Sonra güverteyl ftrçalamak, süpürmek hoş oluyordu şafakleyin. Bu da tamamlandı mıydı, artık kımse korkmasındı, pek mez testisıni guverteye boşaltsın, ekmeği sursün v« âfiyetle yesindi. Işte o sırada Bekir dayı da gorünüvordu. Çünkil Bekir dayıyı geceleyın gormek ıçın baykus olmalıydı. Gecenin karanlığı Bekır davının karasına oyle bir ka rısıvordu ki, gece nerede bıter, Bekir dayı da ns"ed« başlar bellı ohnuyordu. Seksen şu kadar yüı asku» Bekır dayı onca yıllık deniz romatizmasıyla oflaya puflaya pkagelince, birffeceönce bir posta çiğnenmıs sungerleri, bir daha çignemek gerekiyordu ki, tün gerlerde deniz südünun gblgesi bile kalmasın. Güver teye serilen süngerlerin üstünde Bekir davı tepinmeğe baslardı, önce sağ sonra da sol ayağıvla. Ama tet canh Selime bu çığneme pek yavas geldiği için, sü .gerin birinden aldı mıydı hınnı, çekirge gibi yallah firlayınca güm diye öteki süngerde alırdı soluğu. Öy le ki bu çıgneme içinde Bekir dayı kara bir güne», Selim de günesin çevresmHe zıp zıp sıçrayıp dolanan bir gezegen olurdu. Çocuğıın havalanıp bütün yükuyle ınmesi, sungeri daha ivi sıktıeı içm. bu oy\m« Bekir davı bütun ap ak dışleHvle kırılırdı jrülmekten. Ondan sonra süngerler yıkanır, ve ine dizilerek kurutulurdu. Boylece Selim hayat denilen ve güç sey sanılan ışlerle sanki guluşlü bir lâstik topmuş gl bi oynayıp duruyordu. 1 Yalnız Selimin, cinine gıden bir sey vardı: Buia fik yıkamak. Çanak çdmleğı bir kez vıkardı. onlar bir az sonra gene kullanılır, gene yıkanırdı. Bövlece bu iş gunde üç dort kez yenı ba«tan vapıhrdı Öyl» kı Selim çanak comleğe karsı oze! bır hınç beslemeğe koyuldu. Ne var ki Bekir davıvı çok sevdiği için bulaşık yıkamavı kutsalhğını hiç duymadan kut«al bır gorev ssvıvordu Selim, kısacık bir siırede, denizcılığe değin bir çok ışleri oğrendı Gemının ayrı ayrı kısımlarının ve çesitli armalarla yelkenlerı ve bınbir iplerinin adlarını ve ne gibi havalarda ne ısler gordüklerini: Su ıpin bu ipın neve ve na<;ıl aganta ve lâçka edildığmi öçrenmıştı. Hattâ yelkenleri fora. istinga etmek, sond'irmek ve camadana vurmakta yardımı dokunuyordu Bağlar, makaralar, cevizler, yok çatal kasa. yok emzırme kasa, pa'anga ve ambara istifade âdeta usta oluvermışti Kimi denızci onun için çekırdekten yetışıyor diyorlardı. vnr) İfalya ve Fransa M Tiffany IFFANY JÛtttS usul dolayısıyla ortaya çıkan diger tehlike de Mussolini'li ttalya olmuş, tngiltere ile çatısma halınde bulunduğumuz sırada, îtalya'nın Anadolu'ya asker çıkartacagı «oylentllerl ortahğı Isarmıjtır. Franıa ile Osmanlı borçları, ya bancı okullar ve Suriye mesele sı yuzunden aoğuk ilışkiler uze rinde temas kurulabimijtir. Mübadele Meselesi umhurıyet hukumetinin kar şılaştığı dığer bir dış problem, Yunanıstan'la aramızdakl mübadele meselesıdır. Ekim 1323 te, Lozan'a gore kurulan «Karma Mübadele Komisyonıı», îstanbul'dakı Rumlar ve Trakya'daki Turklerın mubade lesi konusunda değışık yorumlarla hareket etmışler, bu yuzden, iki ülke de misıllemelerle C Mallco<?oğlu konu ve resim: BUDIN KOPRUSU Toprok Mahsulleri Ofisi Genel Nüdürlüğünden 1 İran'ın Tebriz şehrinden 20 000 ton çuvallı buğdayın: A) Tamamı Tebn?'den Gürbulak'a veya B) Tebriz'den Erzurum'a 10 000, Kars'a 5000, Horasan'a 1000, Afn'ya 4000 ton olmaK flzere veya C) A fıkrasına göre Gürbulak'a getirilmiş olan mallann buradan Erzurum'a 10 000, Kars'a 5000. Horasan'a 1000. Ağn'ya 4000 ton olarak nakli işi eksütmeye çıkarılmıştır. 2 Eksiltme 14 111968 Perşembe günu saat 15 de Erzurum ve Ankara Bolge MüdurlükJerinde yapılacaktır. 3 tsteklilerin Tebriz Gürbulak nakliyatı için 100 000 TL. GürbuiakKars, Erzurum, Agn ve Horasan naklıvatı için 100 000 TL TebrızKars, Erzurum, Horasan ve Agn nakliyatı için 200 000 TL. muvakkat teminatlanm ihale saatınden bir saat önceye kadar Ofis veznesıne yatırmalan ve alacaklan makbuzlan ile edı geçen Bolge MüdOrlüklerınde teşekkül edecek komisyonlara başvurmalan gereklidir 4 Bu ışe ait şartname ve mukavele tasansı Ankara ve Erzurum Bölge Müdürlükierinden 10 TL. karşıügında temin edilebilir. 5 Ofis ihaleyi yapıp yapmamakta reya diledlfcine yapmakta serbesttir (Basın: 27502/13723 I LA N Maltepe Belediye Başkanlığından Belediyemize borclanndan dolayı mahçuz olup satışına encümenımızce karar venlen 53 39 54 No lu telefon 10.12.1968 günü saat 15 00 de Beledıyemız Encümeninde satılacaktır Muhammen bedeli (2500.) liradır. Muvakkat teminatı 187 lıra 50 kuruştur. Devir ve nakil ücretleri alıcıya. satış gününe kadar olan borcu ve ılân masrafı eskı mal sahıbme aıttır Taliplenn ihale günu olan 10 12 1968 Sah günfl saat 15.00 te Belediye Encümenınde hazır bulunmalan üân olunur. (Basın: 27568/13701) Isf. Dz. Tsk. Mlz. Sat. Al. Koms. 1 Kapaü zarf usulö ile iki adet Skoç kazanı satın alınacaktır. Muhammen bedeli 200 000 lıra olup geçicı temiratı 11250 liradır 2 Şartnameler Komısvonumuzda. K K K Ankara ve tzmir Levazım Amirliklerinde bedelsiz görülebüir 3 îhalesi 20 Kasım 196R gflnfl saat 11 30 da Kasımpaşa'daki Komısvonumuzda yapılacaktır 4 îsteklılerın 2490 savıD kanun hükümlerıne göre hazırlayacakları teklif mektuDİarını ihale gflnö saat 10 30 a kadar Komisyonumuza vermelen Basın: 27120 13723 700 ton bulonlu çelik ÇATI İNŞAATINI ve PROİELERİNİ : : yapabilecek kapasitedekı firmalann aşağıdaki referans listesi ile muracaatlan rica olunur. F. K. 3, Osmanbey tstanbul adrese Cumhurtyet 13719