Katalog

SAHİFE DÖRT 5 Ocak 1968 CTTMHFRtVET YÜZYILIN BÜYÜK Rusya ve Çin neden uyuşamazlar tki taraf da ild büyük faktöre gerehen önenıi vermeınişlerdi. Biri içgüdülerin yaraitığı insan karakteru diğeri de sosyolojîk KAVGASI Yazan: hanunların temelinde yer alan «ıniUot ve milliyetçilik? meselesı Cihat BABAN ha iyi belirmektedir Soiyet Rusyanın en kudretli olduğu sanılan 1949 da, Dünyanın nüfus bakımından en kalabalık milleti olan Çınde komünizm iktidara gelmişti. Her şeym hakkmı vermek lâzım, Stalın, uzun zaman Çan Kay Şek ile Mao arasında tereddut geçirmi$ti. Eğer Mao'nun Çıni, Sovyet Rusyaya tabi olmakta devam edecekse, ki o tarihlerde olaylan bu açıdan gdrenler çoktu, bu hal komünizmin zaferi bakımmdan buyük bir »onuçtu. ama, işte o tarihten bu yana, Marks'ın ve Engelsin gbzünden kaçan, insan karakteri ile milliyetçüık faktörü rollerini oynadılar. Uzun ömürlü olacağt sanılan (international birim) kısa vadeli bir anlaşmadan sonra, tokezlemeye başladı. Millıyetçılik iıer iki tarafta da zaman zaman geleneksel çehresine maske taktı, sosyolojık realitenin yolunda poliüka alanında iki toplum birbirine çok yakın göründük leri ideal günlerinde bıle açıktan açığa veya gizli olarak kavgaya devam ettiler. Bugünkü patlamanın ana sebebi iıte budur. Mılll hayatın, scientifique olduğu iddia edılen bazı kanunlan doğrulamaması, çejitli çıkarlann ortak prensiplere rağmen ayrı yol lara ydnelmeleri idarecıleri karsılıklı olarak sınirlendirdi. kızdırdı, bugun bu insanlar ıçin artık birbirleri ile tartışıyorlar denemez. Bunlar birbirlerini suçlamaktadırlar. Birbirlerini artık ikna etmeğe çalışmıyorlar, birbirlerini tehdid ediyorlar, birbirlerine hakaretler savuruyorlar, birbirlerini rakip olarak değil dütman olarak görüyorlar. Birbirlerini hata isleyen iyi niyetli insanlar olarak telâkk! etmiyorlar, bile bile. kasıtlı olarak birbirlerini hıyanetle itham ediyorlar, evet, iki tarafta aynı peygamberlerin sözlerini tekrar ediyorlar, fakat iki tarafta aynı sözlerle birbirlerini suçlamağa devam ediyorlar. Bir zamanlar onlan birbirine bir zincirin iki halkast gibi bağlayan ideoloji, onlarda jimdi hiddet, öfke ve hatta kin yaratıyor. Artık araltrın Milât'dan beşyüz yıl önce, ailenin ve ulusun geleneklerine bağlılık ahlâkını kurmuş olan Confucius «aynı gökte iki güneşe, aynı ülkede iki hakana, aynı ailede iki babaya yer yoktur.» dediği gibi, bu gün de komünist dünyada iki lidere yer olmadığı için, iddia sahipleri birbirleri ile ciddî olarak çatışmaktadırlar. Çin, Rusyanm peyki olmaktan kurtulmanm çabası içindedir. Ondan dolayıdırki bu gün ki mücadele, İnternasyonalci bir dünya içinde bir bakuna Rus ve Çin milliyetçiliçinin kavgası haline gelmiştir. *** Çok tanınmış bir Macar yazan T. Meray'in dediği gibı, «Ije büyük bir ruya üe bajlanmi|tı, insan denilen yaratık guzel ve tatlı rüyalan, daima karanhk gerçek lere tercıh etüği içın, ideoloji ısmini alan bu ruyaya ınsanlar, bir falın sıhrıne kapılır gibi kapüdılar. Artık yenı ve mutlu bir cemiyet doğacak, insan insanı sömürme yecek, korkusuz ve hür yaşanacaktı. Böyle bir cemiyette Milletlerarası rekabetler ortadan kalkacak. Böylece Marks ve Engels, Dünya yüzüne getirdıklerl ideolojl ile insanlara ebedi barış yolunu açacaklardı. Şimdi görüyoruz ki, Mark da Engels de theorielerini ortaya koyarken iki esaslı meseleye çok az ©nem vermislerdır. Bunlardan biri, kökünu yaşama iç güdüsunden alan erdemhkler ve zaaflarla ıç içe ve bir arada yaşayan insan karakteri, diğeri de theorielerın de ustünde sosyolojik kanunlann var ettıği, tarihin, coğrafyanın, ekonominin ve duyguların ortak eseri (millet) gerçeğinin varhğı. Hıç şüphe yok ekonomi, ahlâkın, düsüncenin temelinde rol sahibi idi. fakat dil ve kültür vak'ası da toplumlann hayatında inkâr kabul etmez bir rol oynuyordu. Aslında gerek insan karakteri, PEKİN'DE LENİN VE ENGELSTN PORTRELERI da orta çağın dın kavgaları baslamışür. Aklın hakimiyeti yerıni bir takım mythe'lere bırakmıstır. Her ıkisi de aynı kelimeleri kullanıyorlar. fakat o kelimelere başka baska anlamlar veriyorlar. Bu kavgada ideoloji bir süre tarihsel, ulusal, ırki, ekonomik ve ;ahsl dâvalan orten feffaf bir örtü oldu, simdi o örtü eridi ve bu örtunün altından milliyetçi, emperyalist, mutaassıp iki kuvveün çehresi ortaya çıkü. 1234 5678? Yarın Mao, Malenkof a karşı Kruçef'i destekiyor SOLDAN SAÖ*: «Kotü cinsten çıngenelere mah Ulkenin başkentı. 6 Yemeği yasus nefesll çalgı» karşılıgı iki söz. pılan koyun ayağına verılen ısmm yarısı, «Hangımız buyuk adam YUKARIDAN AŞAĞIYA: Yugoslavyadakı Bosna eya sayılır?» karşılıgı ıkı soz. 7 «bır tanecık çıçek letının oteki kısmı olan bölge Çevrilınce koymaya mahnın halkından. 2 Kaba ve ka1 2 3 4 3 6 7 8 9 sus uzun kase» lın kumaşlardan, bir kadın adı. 7f ' i t manasına ıkl 3 Herhangi bir işi bozmak içm fir / | i / « / uO soz belırır. 8 ona karıştırılan, tersi her milleıC GTT / I £ / Fazla şatafat va V S E tın fertlennin aralarır.da anlaş// susten yoksun ^ mak ıçin kullandıgı esas ve vası* l#£ * ' £ durumda, bır n , K | R , £• tadır. 4 Çevrıhnce «büyuk ve /? A/ O L L£İ| o c zaman parçast. kaba vücutlu çocuk bakıcısı kadın» anlamına iki belirır. 5 s.tyfwZ £ 9 Agızdakl bır çeşidı, herTersi ayağın oynak yerinin ön kısDtinkO balmacanın hangı bır odevi mıdır, Guney Amenkadakı bir hallcdlUnis sekU icra. İSTANBUL M25 Acılıs. oroeram 06 30 Kur'anı Kerln 06 50 Saz eıerlerl 07 00 Kove haberler 07 05 Günavdın 07 30 Haberler ve hava durumu 07 45 Ittanbulda bucun 07^0 Ilanlar ve hatıf müzlk 08.İ0 Hafif Batı muziM 08 15 Berab«r v e aolo sarkılar 08 45 Aro aololan 09 00 Türküler 00.15 Kemuı s o l o l u ı 09 30 Saz eserlerl 09« Ev icin 10 00 Ara haberler 10 00 Humba ve Ca Cı'lar 10 20 A Büvükatamtndan sarkılar 10 40 Hafif Batı mııziM 11 00 Sabah konseri 1145 M Kovancıdan sarkılar 12 00 Ara haberler ilanlar 12 10 K Koldastan turkuler 12 40 G.Erselden sarkılar 12 25 Kucük orkettra 13 00 Haberler v e H G d e b u e ü n 1315 R Sonmeıocaktan sarkılar 13 30 Rekl&m Drosramlan 14.00 Mavl Cocuklar orkeıtrası 14.15 Sukran Akından sarkılar 14 30 S Yastımandan turküler 14 45 Orkertra altı 15 00 Ara haberler 15 05 Sarkılar 15 20 Caz muziM 16 00 Okul radrosu 17 00 Ara haberler 17 05 Kadınlar fasll 17 S0 K o v odası 17 50 ReklSm Droeramlan 10 00 Haberler v e h a v a durumu 19 30 Kucük ilânlar 19 35 Hafif Batı muriM 20 00 Turk H muzigi konseri 20 40 Klâsik Batı m u z i S 21 m 24 saatin o l a v l a n . ilSnlar 2110 M Demlrkırandan sarkılar 21 30 Mercekdekl böcek 21 41 Sonat saatl 22 flfl Reklâm oroeramları V **, Haberler v e hnva durumu 23 no Plâklar arasinda 24 00 Knnanıe tSTANBUL h , R A D t O S D 16 SS Acılıs ve oroeram 17 00 Sİ7in lcln 17 SO Küciık k o n w 1S00 Ce^itll mÜ7ik 18 30 Senfonik müzik 10 no Hafif muzik 1<( Z2 Aksam konseri 20 15 Genclerle beraber 21 no Oda mOziK 2 1 •?<> Liedler v e ozanlar 21 45 Hafif muzik ?*> no Oece konseri ?.? 00 Car miizlSi 2T 10 Haflf Batı müziM Ql 00 Pro»ram v e kaoanl» MAO TSE Tl'NG kurulduğu zaman Lenin bile, «evet evet demigti, hiç jüphe yok kısa, çok kısa bir zaman için ihtilâlcı üçüncü internationalde eğemenlik Rusların elinde olraalıdır > Sekiz yıl sonra da Stalinin ağundan şu sözleri duyuyorduk: «Internatıonal mi? bu international'ı kayıtsız sartsız Sovyetler bırlıği destekledıği «flrece internationaldir.> Artık üçüncü international Dünya yuzünde ve poliüka alanmda polısıyle, hafiyesiyle, ajanlan ile bir Rus makinesi haline gelmis, Çarların ve Burjuva nasyonalistlerinin yaptığı gibi, Rusyanın çıkarlarını berfeyın üzerine çıkarmıştır. «Sovyet Rusyaya sadakat!.» proletaryanın sloganı haline gelmistı. Rusya, delı Petro zamanından beri, hiç bir zaman tkinci Dünya Savaşından sonra olduğu gibi, yayılmamış, gelismemıj, kudret sahıbı olmamıştı. *** Bununla beraber Rus eğemenliğinin sarsılmaya basladığı tarih şımdı gerıye doğru bakılarak da gerek millet anlayısı iki ideoloğun tahminlerinden daha kuvvetli bir varlık halinde varhklannı muhafaza ediyorlardı. Nitekim bu ideal ile ise başlayan 1864 birinci internationali birkaç yıl güç belâ yaşadt ve çekipneler arasında, milll yetçi isçi partilerinin kurulmasiyl» öldü. 1889 da ikinci intemationalind» Dunya işçıleri bırleşeceklerine, bırbırlerinın gırtlağına lanldılar, Bırıncı Dunya Savaşı patladığı za man ışçıler internationalin kırmızı bayrağı altında toplanacaklanna, kendi millî bayraklarının gölgesinde ölmeği tercih ettiler. Lenin'in Birinci Dünya Savajmı mahkum etmesinin sebebi de budur. Buna rağmen zannedilirki 1917 de Lenin Rusyanın hâkimi olunca, ıntematıonalci düşünce hakim olacak, Çarlar ıdaresi altında ezılmış olan mılletler ozerkliklerine kavuşabıleceklerdı? Ne gczer, ne Ukranya, ne Azerbeycan, Gurcıstan ve Ermenistan Rusyanın vesayetınden sıyrılamadılar, üçüncü ınternatıonal 1919 da Moskovada ANANEVİ TALAŞ KEBABI GÜNÜ 14 Ocak 1968 D&veUyelertaiz) 10 Ocak güotlna fcadar Okuldao »lınız. ŞtŞLt TERAKKİ USESİNDEN VbTtSJENLER CEMtYETİ Cumhuriyet 105 1 Klâsik Turk musiktsinm çok eski ve büyuk bestecilerınden biri (iki adından bırıncısi «Kuraru baştan başa ezberlemiş» ıkınci adı da «tuylu hayvan derıs!» manasına gelır). 2 «Bir kurulda olünceye kadar Uye kalacak olan kışı» anlamına ıkı soz. 3 hava olaylannı ınceleme ışi, A\mstralya kıtası boyle btlyük bir coğrafi şekıldedır. 4 İsım, çevrılınce hcjumuza gıden şeylerden aidığımız duygu belirır. 5 Evll Ikı erkek kardeşm kadın eşlerinin birbirlerinç karşt olan durnmiarının aldığı ad. 6 «Büyük taş» ın yarısı, «sevgılıyi kendıne bağiı duruma getir'» manasına iki sozlıi bir emır. 7 Tanınmış bır çocuk romanı yüzünden mületler arası «cuce» karşılıgı kullanılan karma bır terim. 8 Bır sayı, bır renk. kuçuk suçlara karşı gos terdiğimız tıareketlerden. 9 ' ' DÜNKÜ BULMACANtN HALLEDILMİ5 5EKLİ NASIL RALLFDİLECEK îukandak] rakamlı bulmacada «adece 4 tane anafaUt (ipucu) ve 8 tane sonuç vardır. Boş kalan <2 karcnirj içine 1 den 9 a kadar uyguo birer rakam koyarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bölme i^aretleıine dikkat ederek snldan Mğ» ve yukandan «sağıya bulmarada gostprilen sonuçlan hnlıınuz. Biıaz vaktinfcd ahr ama, bog vaktioizi hojça geçirmiş olursunut Çevven: Vohdet GÜLTEKDi 108 Dr. Bruno geldığmde nobetin azıh dönemi geçmıştı, Byron konuşabılıyordu. « Bugün ne... pazar mı?» « Evet, Lord'um.» Byron sarsak sarsak basmı salladı. < Pazar benim ıçin uğursuz bir gundür çoğunlukla.» Parry'yle Fletcher onu alıp yatağına götürdüler. « Boşuna telâs ettınız> dıyordu. Doktor bunun bır sara nobetj olabileceğini söyleyınce kendısı de telâslandı ama, belli etmemey» çalışu. « Her ne zımbırtıysa, atlattım ijte.» « Kan aldınrsamz ıyı edersinız, efendimiz.» « Dünyada aldırmam, kasap sen de! Bir damarımı aç, öldurdun benı demektır!» En sonunda her şakağına dörder sülük yapiîtırmaya razı oldu Kafasındaki ağrının «uçup gıder gibi olduğunu» sdyluyordu. Yalnız, sülükleri kaldırdıktan sonra kan dınmedı. Kat kat yakı koydular da ancak öyle dındirebıldıler Byron: «Sülukler damarıma öylesine yapıştılar ki damarıma bastılar!» dıye alay etü. Sonra bayıldı. Kendine gelince gene alay etti: , Ne güzel şey, doğrusu! Nazlı nâzenin bir hanımefendı gibi kendi kanımı gdrunce bayıldım.» Uç gün sonra, artık adamakılh iyi olduğunu söylüyordu. Yalnız, pek bıtkın duşmüştu, ancak masasınm başına geçip mektuplarla uğraşabüirdL Londra'dan ozel ulakla bır yığm mektup gelmışU. Bunlardan birisini acele açtı: Ablasınm el yazısını tanımıştı. Byron, Augusta'ya yazdığı bir mektubu ısterse Annabella'ya okumafinı soylemış, bu arada kızından da haber sormuştu. Şımdi Annabella buna verdığı karşılıkta Ada'yı uzun uzun anlatıyordu. Byron dakıkalarca bu satırlar üzerınde gerildi kaldı. Ama dokuz yasmdaydı şımdi. Annabella'nın dediğine göre, hayal gucünden uzak bir çocuk değümiş ama. daha çok gemiler, kayıklar yapmaktan hoşlanıyormus. En başta gelen özelhğı şen oluşu, keyifli olusuymu». gıirden çok duz yazıyı sevıyormuş, çunku şurın okun ması pek acayibıne gidiyormuş. Ne yazık ki biraz maymun iştahlıymış ama, açık yürekli, özüsözübir kızmıs. Yapısı bakımından da, yaşına gore uzun boyluymuş, gürbüzmüş de. Butün bunlar, bır de artık yabancı olmu; bulunan kansmın el yazısı Byron'un içini tuhaf bir sevınçle doldurdu. Pietro'nun yanında, kendi kendine konuşur gibi: «Çok şükür> dedi, «kan alınınca sağlığım düzeldi.» Pıetro onun yanından hiç ayrümıyor, kendisini yormasını önlemeye çalışıyordu. Gene bunu hatırlatınca Byron kavga eder gibi çıkıştı: « Gucümü başka nereye harcayabilirim ki? Savaş takıldı kaldı, bu pıs havada idman da yapılmaz.» Ömriinde boylesine umut kırıklığına uğramamıştı. Gerçekte, gıttıkçe guçlenmiyor, guçsüzleşıyordu. Üzerine aldığı gorevi başarıyla sona erdinnenin raıkânı kalmış mıydı artık? Mesolongion'daki durumdan gittikçe umut kesıliyorda ö t e yandan. Yunan hizıplerinin başkanları her gün onu beklıyor, hepsı ondan tek başına bir çarpışmaya girişmek ıçin para Istiyordu Para' Yalnız Mesolongion'da altmış bin İS panyol altını harcamijtı. « Yüce, sönmez bir alev yaktım sanıyordum» diye acı acı söylenıyordu. «Kala kala elımde acınacak tıtrek bir kandil kaldı. Ozgurluk1 Dunya özgurluk isüyor mu acaba? Istiyorsa bile haylaz bır çocuk gibi özgürlüğe lâyık mı acaba? Siyasi kolelık ınsanın ken di kabahatı. Kole olmak istıyorsa, kendi bencilliğıne kole, bırak olsun !> Derken, nisanm 9'unda Komiteden bir mektup geldı, Byron'un bütün karamsarlıgı sılınip gitti. Yunanistan içın lstikraz çıkartmak üzere gırışılcn çabalar başanya ulaşmış. Komıtenın elinde şımai iki buçuk milyon lıra varmış kı bunun buyuk b»r kıs Lord Bvron'un örnek olması uzerıne toplanınış Byron birden coştu, yeni umutlara kapıldı. Yeniden asker toplanması içın çalışacak, başlangıçta bır topçu tugav kuracaktı, bır de, onu desteklemek üzere iyi yetıştınlmış iki bın kışılık sağlam bir piyade bırlığı. Pietro'ya: «Bugun hava bıle bızden yana» dıyordu. «Kapanık ama, %uzel, çok guzel » t>yle coşmuştu kı yerınde Juramıyordu, «A'a binip dörtnala süreceğım» dıye rutturdu Pıetıo onu Kavıkla karşı yakaya geçırdı, bır balıkçı < » lübesıne götürdu. Orada at mraladılar bır zeytinJığuı etegındeki sert topraklarda çılgıncasma koşturmaya başiadılar Derken, tıava birden bıre karardı bır yağmur boşandı Mesolongıon'a sınlsıklam kapağı attılar, O akşam Fletcher gelıp de efer.dısmı tır tır 'itrer bulunca Byron: «Bır şey değü, uşudum da» dıyordu Ertesi gun de, daha ertesı gun de ya'aktan kalkamadı. hele uçuncu glın yardımcısız ayağa kal kamaz oldu Dr Bruno Yunan kuvvetlerıne bflğlı olarak çalışan Dr Mıllıngen'ı çağırdı Ikısı da beyın hummasmdan korkuyorlardı, kan alınmasını istedıler Byron da böyle oır nastalığa yahalanmış olmaktan korkuyordu ama kan aldırmaya ancak avm 17'sınde razı oldu. «tstediğınız kadar Kan alın, sızi körolasıca kasaplar alın da olsun bitsın!» dıvordu tlk iki kan almanm arkasından sayıklamalar başladı Yalnız. ayılır gıbı olduğu sıralarda Pıetro'yla, Parrv'vle Fletcher'le pek aklı başında Konuşuyordu, bir türlü de susmaK bılmıyordu. Bunlar sırayla onun başında beklıyorlardı «Savaş yaza, Pıetro tkı gemi daha, Masraf benden a Pietro sesme bir şakraklık vermeye çalışarak: «Nosıl lstersen, Byron» dedı «Sen evli mistn, Parry? Ben gene de eylilik hayatında mutluluk olduğuna ınanıyorum. İngiltere'ye çekilmeyi düşünüyorum, Karımla. ç > cuğumla... hiç görmedıgım bır mutluluk Hobhouse di"or fel benı öyle görmektense oldugunıü görmek istermış... Onu öyle bır umut kırıklığır.a uğrafacağım kı sersemı!» Parry ona cesaret vermeye çalışarak bir sahkaha attr «£lbetl» (Arkas var) Dişi Bond MODESTY BLAISE ANKARA 06 2S Acılıs. Droerara 06 30 Kur'anı Kerlm 06 50 Saz eserleri 07 00 K o r e haberler 07 05 Günavdın 07.30 Kaberler v e hava durumu 07 45 Sabah möriM 0R 00 Ankarada buffün 0810 M Sevran v e N . Demlrcavdan sarkılar 08 40 Turküler eecldl 09 00 Cocuk v e « l i s l m l 09 20 Sabah konseri 09 ?5 Arkası v a n n 09 55 Ara haberler nsnlar 10 00 Okul radvosu 11 00 Hafif mözik 11 05 E Savından sarkılar 11 25 Konser saatl 11 55 Ara haberler v e l l » n l « 12 00 K Karasülevmanolludan turkıiler 12 15 K ı b n s saati 12 30 Beraber v e solo sarkılar 13 00 Haberler v e R.G. d ı bueün 13 15 Haflf müzlk 13 30 eklSm Dro«ramlan 14 00 H Sözerıden türküler 14 15 S Süerden «arkılar 14 35 Albümlerden secmeler 14 55 Ara haberler nftnlar İS 00 Okul radvosu 16 W) A CııbukoSludan tOrküler 161" D Balkandan » r k l l t r 16 35 Plaklar a r a s m d ı 16 55 Ara haberler Uanlar 17 00 Yurttan sesler 17 30 Kov odası 17 50 Reklâm oroırarnları 19 00 Haberler v e hav» durumu 19 35 YAvhandan türküler 1<? 50 ü v k u d a n 8nce 19 55 Tabiat v e insan 20 0? F Ko7İnoSludan sarkılar 20 25 Trafik 20 30 Dinlevlci lstekleri 21 on 24 saatin oiavları nânlar 21 10 Gece konseri 22 ns TBMM saatl 22 45 Haberler v e hav» durumu 33 00 Haftanın betteclct 23 45 Geee v a r m n a d o l r u 34 M Kaoanıs Tifffany Jones MEP ÖİYUE51MIZ (