Katalog

SAHtFE DÖRT 6 Eylül 1967 CUMHURtTET Profesör Moynihan'm raporuna göre: Zenci toplumunun geçirdiği krızın en şıddetle belirdığı yer aıle çevresi oluyor. O acı, unutulmaz kolelik çağlarında beyaz adam zenci aılesım bıle bile, msafsızca parçalamıştı. bu şekılde sıyah toplumu daha ilk çekırdeğınden dağıtıyor, temelınden j'ikıyordu. Şımdı ise bunun mey velen toplanmada. Araya koylerden sehırlere akımın yıne aıle uzerıne olumsuz etkilen de gırince ortaya manılnıayacak ka dar dramatık bır durum çıkıyor. Bu konuda çok ıyi belgelenmıs bır etut var: zamanır.da Başkan Kennedy'nin «beyın trostu» ünde bulunan profosor Moynıhan tarafından 1963 de başlanılan bu çahşma. Amerika Birleşık Devletleri vatandaşlığmdaki zenci topluluğunda aılenın dağılması olayını bütun açık lığıyla orta> a çıkarıyor. Siyah aileler tam bir çöküntü halinde... mamıs olan küçük babalann kanun dısı evlâtlan. Genellikle ayrı ayn babalardan olma bu çocuklar anneleri, ya da anne anueleri ile birlikte yaşıyor, şehirlerdeki toplum hizmeti dairesınden yapılan yardımlarla geçiniyorlar. Bu yüzden New York'da sosyal butçe tutan içınde bulunduğumuz yıl için 1 mılyar doları buluyor, her yıl da • • 10 oranında artmada. Bazen yuzyıllar boyunca Avrupa şehırlerının ortasmda kendı içine kapanraış yaşayan klâsık yahudi mahallelerınde öyle bır dağılmaya rastlanmamıştı. Ne de Amerıkan kentlerinde, yüzyılımızın başlarında o dalga dalga Irlandalı, Polonyalı, îtalyan goçmenlerinin gelıp birıktığı mahallelerde böyle bır durum yoktu. Yayınlanması 1965 ı bulan Moy nihan raporundakı rakamlar za ten kendi başlanna herşeyı açıkça soylüyorlar: siyah ailelerin Moynihan Raporu Yağmacılar işe yarar yaramaz ne hulurlarsa kapıyorlar, bunun da eline bir kontrhas (eçebilmiş, °o 21 ı bır «aıle babası» ndan yok sun, zencı çocukların • / • 25'ı. hattâ bazı mahallelerde * / o 45'e kadarı gayrımeşru doğuyor. Iç bununla da kalmıyor: bir de «ıkıncı kuşaktan gayrimeşTUİar» var, bunlar da kendi babalanm tanımayan ve yasları 16 yı bula Ve Moynihan raporu su acı gerçekle sonuçlanıyor: «Şehirlerin zenci mahallelerınde yaşayan siyah aileler am bır çöküntıi halinde görünüyorlar. sıyahların büyuk bir kısmı için geleneksel toplum ilışkılerı or*adan kalkma yolunda.» Moynihan raporu yayınlandığı zaman kimselerın hosuna gitme dı. Ne Washington'daki polıtıka adamlarından. hattâ ne de zencı halk sozculerinden iyi yuz goremedi. Politikacılar uygulan maları pratik ve süratli olacak çozum yollan aramadaydılar, raporda buna benzer bir şey yok tu. Siyah halkın ılımh sözcüleri ıse raporun resmî olmayan kanallar yoluyla zaten uzun zamandır bilinmekt e olan ifsaatına almmıslardı. Gerçekte liberal ve insancı bir devrimci olan Moynihan'ı sonunda ırkçı yeri Dramatik sonuçlar ne koydular, çünkü cpek&lâ da beyaz aile kadar saygıdeğer olan zenci ailesini» suçlamıjtı! Kısacası raporu herkes resmen bilmemezlikten geldi ve unuttu. Profesör Moynihan'a gelince, onu Harvard şehir çalışmaları merkezini yönetmeye çağırdılar; Şımdı yanında sosyologlardan, psikologlardan v e ekonomi uzmanlarından kurulu bir ekiple Amerika Birleşik Devletleri şehirlerinde kitle halinde yaşayan halkın sayısız sorunlarını çozmey e çahşıyor. Ifağmacılar snçüstü yakalamnıştı duğünü kendi ağzıyla açıklayan bır zeaci çeteci, Los Angeles Tımes'ın muhabirine şunlan soylemışti: «Bır berhânede, fahişe kardesımle birlikte oturuyorum. eve donmeyı hıç istemiyor canım. Benım kendi iki evlâdım var, gıdıp yuzlern ble gormüyorum, kendlerıne goturecek bır şey bulamıyorum ki...» Bugun zencı halkın iplerini ehnde tutan lıderlerden James Farmer da «Ben tipik bir zenci değılım, dıyor, bir beyaz kadmla evhyim. bırkaç dıl bıliyorum, unıversite oğretim üyesiyım... Tıpık zenci, bir boğucu yaz öğleden sonrasında, fareler kaynaşan sefıl evinde issız oturan onyedi yasındakı delikanhdır. zen cı mahallesınde doğmuş, orada buyumüstur.> tamamen uzaklaşmış, yabancılaşmış gençleri nasıl yapıp da dengeli bir toplum düzenıne yenıden sokmalı? Amerikan sosyo logları, şehircilik uzmanlan ve polîtıka adamlan heniiz çocuğun yetişmesmde ailenin yerını alacak bir ortam bulmus değıller. Pedagoglar da aileden ve dısıplınden uzak kalmış yeni yetişkin guruplannı kıtle halinde ve çabucak eğitmenin yolunu kesfetmedıler daha. Kesınhkle bılınen bir şey var. o da duygu ve kafa olgunluğunun büyük nır kısmını aacak dengeli ve aydın bır aile ortamının verebileceğıdir. Pohtıkacılann dılediklen ace le çozumlerın kâr etmeyeceğı bır alan bu. Beyaz adam bir zamanlar kölesinde bile bile, mak satlı olarak yıktığı değerlerin tuzağına düşüyor. Azınhkta kalan zenci toplumu be\az toplumun düzeyine yükseltivermek, ve ağır ağır onun ıçınde eritmek, ırklan şiddete basvurmadan birleştirme projesı işte bütun bunlar yüzünden ıflâs edecek. Zenci ısyanlannın üzerinde çok önemle durulması gereken bır yanı da bunlardaki yalnı» yıkıcı nitelık. Siyah adam bir yandan kendisine artık dayanılmaz gelen bir düzeni siddetl* reddederken, öteden onun yerine koyacak pek az şey bulabihyor. Çoğunluğun umudu yine zencilerin elinde bol bulunan baskı araçlannı kullanarak. be yaz toplumunu yine kendi içın* den değışmeye ve siyah adarm daha iyi şartlar altında kabule zorlamak oluyor. Aşırıcı lider Carmichael ile onun lzinde gidenler şehirleri yakıp ydneticilerini öldürmekle tehdit ettiklerı zaman suçlan yalnız şiddette fazla ileri gitmek olmuyor, aynı zamanda bu yıkıcılığın ardında hiçbir yapıcı taraf hazırlamamak oluyor. Çetecinin açıklamaları Ama o 1965 yıh raporunun sonuçları bugün olanca igruluklarıyla kendilerini bellı ediyorlar, 1967 yazında Amerika Birlesık Devletlerinin birçok şehirlerini altüst eden kargaçahkların aydınlanmasına yardım cı oluyorlar. Dev Amerikan şehirlerinin yok «ul zenci mahallelerınde aile bağlarından yoksun büyuyen, baba dısiplininden, sevgiden uzak, köksüz. inançsız. kanunsuz yetişen siyah delikanlının en ağır taskınhklara sapmasına saşraak mı gerek? Detroit kansıklıklarına katılan. çarpışmalar sırasında da iki kışiyi yaraladığmı, ya da öldur Bu durumdan ortaya son derece de ağır bir sorun ortaya çıkıyor: toplum yaşantısından Bir çare bulunacak mı? YARIN NEYVARK KARA GÜÇ KONFERANSI Dıçi Botıd MODESTV BLAISE AAAGJUUS r tSTA NBUL Acılıs ve Droeram Turkuler ESıtım sohbetl Oyun haıaları Ovun havaları ff haberler Sabah melodiierl Haberler ve hava dururnu Istanbul'da btıeiın KUcuk Ilinlar h\.\ sabah •sızlnle Kucuk orkestra Möîlk babcesl Mınvatür muzlk Sabah turkülerı Vivolonsel sololart Muzık kutusu Sen ne e<l«l butursun T. Uvnra'dan n r k ı l k r Arkası varın Kısa haberler Sabah koıucrl Darvas ve arkadasları Kuciık llinlar 0 Tokcan'dan türküler Osküdar M Cemlvetl Hsberler. Resmî Gızete Kucük ilinlar Heklâm orocramları A. Gürmen üclüsü A. Sensov'dan sarkılar Kucuk konser Saz eıerlerı Ara haberleri Mikrofonda eendlk Cocuk baheesl Ara haberleri Meiodıden melooive Reklâm Droarînuarı Haberler v e hava durumu Kucuk ılânlar Sarkılar tz bırakmıs kadınlar Yurdun sesi Heredot tarıhi 24 saatln olavları Plâklar arasında KÜKİk T. Muslklsi korosu ReklJm r>roer»ml«rı Haberler ve hava durumu Radvo Od» Orkestrmtı Lled Saatl Haberlerden özetler Kapanıf İSTANBUL tL RADYOSU A?ıh( ve program SızJn ıein Kucuk konter lvı aksamlar Senfonık mülık TıırkHeve hos «eldlniî Aksam konseri Genclerle beraber ODeralardan secraeler Hafif muzik Gece konseri Latin Arrerıka melodıleri Caz müzıei Bır sarkıcı Gece varısı lcın Proeram \e kaDanıs \ 23456789 YUKARIDAN AŞAĞITA: 1 Kapalıçarşıda küçuk dükkânlannda mobilya satan esnafa boyle derler. 2 Kalrn ve kaba kumaş, bır kadın ad 3 ÜstUne sıra sıra islmler yazılmış dar ve uzun kigıt, Osmanlıca allabedela bir hjırfin okunuşu. 4 Her hangl blr ışl yapmaya lstekll S Garip olaylar (çoğu). 6 Efektil para, blr tekllf kabul et meylp geri çevfr me hareketi. 7 Blr sıfat talnsı, tersl «hayvan yavrusu» da mektir. 8 Bir edat, lskambll kağıUarından hi ri, bir çeklmln kısaltılmısı. 9 oiınkis Boimwıınıp Ziyana giren (1h«lledlUnl» Nktt ki SÖZ). Gorth ÛSTÜMG MOOB ı Tıffany Jon TIFFANY JONES YOt, TieiRuNy^;.. 20.00 2015 20 45 21 00 2105 21 35 22.45 23.00 SOLDAN 1 ' Son zaman larda gazetelerlmizde çok sözü geçen »Çardas Fürstin» operetının bestecinin adı, yerleşip kalmış teslr. 2 Kuzey Doğu Asyada bilyük blr akar su. bır alışvenşten sor.ra bedava verilen kısmm yarısı. nota. 3 Eskiden kış rnevsimin.de ayakkabı uzerıne giyılen kauçuk galoşlar (çoğu!) 4 Normal ve dogal. 5 «Elındekı buğday tozunu kabuldan geçiıt!» karşıugı kar ma bır emir, bir çeşittaayvanye> mınin yarısı. 6 Çevrilince bir renk olur, idare bölümlerlnu2den, tersı Divan Edebiyatmda «gözyaşı» mânasına gelırdi. 7 tyi saatte olsunlar grupundan tki sınıf (iki sözl. 8 Çok büyuk ve hasmetli, marangozların yontma ma kinesi. 9 Rumcada «1» sayısı, çay özü. DOKKC BOOIACANIN 8ALUEDİLMİ9 ŞEKLJ NASEL RALLEDİLECEK Tokandak) nkamlı balma«ada • dece 4 tane anahtar (ipaco) ve 8 tane sonuc vardır Boj kaiaa 12 karenio içio« 1 deo 9 B feadar ayfDD blret rmkam knyank v» toplama. çarpma çıkartma. böltne İsareliertnc dikkat ederek Mldnı taja ve jmkandao aşağıya bulmacada gösterileo »ooaclan boJttnna. Biraı vaktinizl alıı m ı , boj vakttnizi bo«» foçirmia olnrranaa. 22 00 23.15 23 55 24 00 flLNIMDHKİBIÇflK YHRflSI 12 Nuri amca. gunun ılk cıgarasını yaktı. Varım pakete ındırmıstı. Nefes darhgı yapıyordu. Bır cıgara da Nafız beve uzattl : «Sen de yak, efkâr dağıtırl» Nafız bey, ışler sozle duzeltihrmiş gıbıydı: «Sen bana bırak, bugun bir konu?ayım, Kftıım'a. Daha askerliğını yapmadı.» Nuri amca, onu dınlemiyordu bile. Galatah Elem'yı duşünıiyordu «u anda. Elenı de Eleni'ydi. Altun sarısıvdı Hele bır tem vardı! Ya gulusü, ıhk ıhk kahkahalan. Helâl olsundu. Eleni >üzunden mahpusluk. Vapurdaki çarkçıbasılığmdan atmıslardı. Mahpustan çıkınca su kahveyi açmi1;, uç yıl sonra da Haççe ile evlenmişti. Anacığı bulmuştu, Haççe'yi. Nuri amca, içeriye seslenip gazetelerl istedi. Malmuduru. hemen uzanıp bir göz attı : «Yıne Boğazda otel basmıslar, on kız yakalanmı=;. Hepsinin yaşı küçükmus..» Nuri amca, alayla üzüntu karışıını bir yüzle baktı : «Onlar basar, Stekiler açar Kızlar oynıya ojiııya koşar! Gözfi korolsun su paratıın...» Artin ve Çopur Nuri. Yağmur Çayevi'nin karşısındaki parkta, kum havuzuna yakın bir sıra y a oturdular. tkidir burada buluşuyordular E'ki uğrak yerlerini de|istirmislerdi Gazeteier kayıp kızlar olaj'inı sık sık yazalıberi, ısler güçteşmeğe baslamıştı Oteller ıkıde bir basılıyor barlarda izinsiz çalı«an küçük kızlar karakola goturüluvor, kadın tellâlları ikıde bir kovalanıvordu. Ovsa *;u sıra isler de açılmaga baslamlştı. Anadoludan is adamlan mai almağa geliyordu. Ge'mi'kpn de Beyoğlunun tadını çıkarahm diyorlardı Hem yalnız iş adamlan değil. Anadolu'dan kızlar da gelivordu îstanbul'un adı oralarda, onların arasında duvulmuştu. Üvey ana«ından davak yiven. babastndan azar i'iten, sınıfı geçemiven, artistliğe heveslenen kızlar solusu t^tanbul'da alıvordu Çopur Nuri, gazeteyi çarşaf gibi açtı, yitıüııe «ıper etti : • Otelden. randevu evinden bir süre vaı^eçmeli Baska verler bulmalı! » Artin, pek bir sey anlamamıştı. Otel olmaz>;a, randevu evi olmazsa: otomobil içinde, çalı dibinde, voiüstünde kahvordu Böylesinden heT müsteri hoşlanmazdı. Hele, kalantor, kelli ferli mü^teriler. Çopur Nuri. biraz daha açıkladı : «Tek tek çalıştırmalı. Ayrı evlere, pansiyonIara. tek odalara dagılmalıyı*.» Artin'in »kh pek ya'namıstı t cBu kadar odayı, ayrı ayn yeri nerden bula Yazan:' BURH/1N ÜRPAD cagız?» Çopur, alaylı alaylı guldu • cîstanbul'da oda kıtlığına kıran mı gudıî» Parmaklarını saklattı : «Sen paradan haber ver » Sonra, ciddıleştı : «Hemen ise basla. Leman ablayı bul. Arşalosu bul. Katma'va gıt! Onlar bır yolunu bulurlar.. Çevresine bir goz attı : «Dıkkatli ol. karsıdaki sırada oturan herifi gözüm tutmadı'» Artin, cıgara yakmak bahanesıvle o yana bir göz attı. Kara gozlüklü. kemıklı vu?lu bir herif, kum havuzunda oynıvan çocukları veyredıyordu. Arada bir kendilerinden vana da bakıvordu Artin de ku«kulandı Bflkı de bnsuna kuskulandı. Amma bu ışlerrie kuşkusuz va«arıma7dı Hele su sıra! Çopur Nuri sazetevi vii7Ünp ^ıner ederek: «önce ben sidıvorum, sen henfi gözle'» dedi. «Aksama bulu«;uru7 • Parkın Halice bakan sıralarına yürudü. merdivenlere fiojfru kavboldu. Artin'in Eozlen kar'ı «ırariaki adamdaydı. Kara gözlüklü adarr Artın'ı >;e7dırTnerien gözden geçirmis, onun krndıMvle ılffilpnmpriıîıne ıyıce aklı vatınca a\aâa kalkıp mprrtıvenlprden yana yürümüstü. Artin. durumu kavrarlı Sık'stırılmıslardı. Nuri'den vana bır tasacı \oktu Kolav kolav vakal?nma7dı Bır sürp daha burada kalmak eerekıvorrlıı Kalriı dn Park ıvirp ho$almoava, çocuklar ve dadıları ögle riınlenme«ıne eidince\e kadar Avakkabı ho\acısı eıHmr" n HR kalktı. G07 ucuvla cevrftcıni hîr «ıi7Hu T<^ılq^•r^n voktu. YaSmur Çavevi'nin vanındskı sokaea «aDtı. XIV Sokak üstündeki odada. kon«ol vamndaki koltuk Zehra'va diken gıbi batıvorrlu Tertemiz. yan los. lavanta çiçeği «inmis orlanın havasmda bogulacak gibi oluvordu Haççe tevze. ateste vemek var bir bakavim. deviD az önre çıkmıstı. Nuri amca, sessİ7İisri ho7mak Icin «Haççe hala' nın su börefti gibısi voktur» dedi Kâzım: «Yalnız su böreffı mi?' dıye amcayı doğruladı Nuri amca Zehra'ya baktı • • Zehra hanım yemek pişirmrkten hoşlanır mı?» Zehra, ne cevap verecefiını ke'tıremedi; hiç alısmadığı bır soruydu Kâzım atıldı : «Haççe hala öSretir .» Zehra toparlandı ! «Biraz bilirim elim vatıktır ev islerine Kah* ıtıetli annem.» Nuri amca fırsat kolluyordu • (Uevamı var) AN K AR A Basbakanlık Devlet İstatistik Enslitiisü Baskat.ligH.dan: İSTATİSTİK EĞİTİM MERKEZtne bu yü Bakanlık!ar, Türkiye Ticaret Odaları. Sanavi Odaları ve Ticaret Borsaları Bırliğı ve bu Birllğin uygun gbreceği özel sektöre dahil müesseselerde istatistikle Ugili çörevlerde çalışan elemanlar arasından 25 öârenpi alınacakttr. Giriş smavlan kompozisyon. yabana dil (Ingilizce. Fransızca Almanca. İlalyanca) ve elemanter matematik ve genel istatistik konulannda vazılı olarak 45 Ekim 1967 günleri Devlet İstatistik Enstitüsünde vapılacaktır. Giris sınavlanna katılmak ieın arsnan belgeler ile diğer hususlar 19 Aralık 1963 tarib ve 11585 sayılı Resmî Gazetedeki vönetmelikte vayınlanmıştır İlgililerin «erekü belşelerle en ?eç 25 Eylü) 1967 günu akşamına kadar Devlet İstatistik Enstiiflsüne tnüraeaatlan ilân olunur (Basm 22284 A. 11342 10479) Samsun lli Daimî Encümen Başkanlığından Köy ıçme sulan program tatbıkınde kullanılmak üzere Etud Plân Şetliğı ıçın ıhtıyaç olan 22.500,00 lıra muhammen bedelll birer adet takeometre, Nivo, Prizma ve 3 adet Altimetre kapalı zarf usuluyle satın alınacaktır. Geçjcı temınatı 1690,00 lıra olup ıhalesı 22/9/1967 Curaa günü saat 11 de Dalml Encü men Baslcınlığında yapılacaktır. Taliplenn belırtilen gün ve saatte temınat mektup veya makbuzlariyle Ticaret Odası vesıkası ve teklıf mektuplannı havı kapalı zarflannı ıhaleden bır saat evvelıne kadar Dılml Encümen ba*kanlıi>ına vermeleıi lâzımdır. Postada vuku bulacak gecıkmeler kabul edılmez Buna an sartname, vesaır evrak her gün Daimî Encümen Kalemınde gorülebilir. (Basın 2216410483) îstanbul Levazım Amirliği (2) No. lu Satmalma Komisyon Başkanlığından SÎRKECÎ DEMÎRKAPI Kapalı rarî suretlyle (90 000) Bdet CAM S ü BABDAÖ1 satın almacafctır TEhmim tutan (54 000) lira olup çeçlel temınatı (3 950) llradır trıales) 15 Eylul 1961 Cuma efünu saat 11.00 de vapılacaktır Tekltf mektuplannm Ihaleden bir saat evvel Kom na »ertlmesinl Postadaki eeaikmeleT Kabu1 edilmez Şartname Evsaf Ankara tzmiT Lv Amlrliklerlnde ve ntlmunesi ile birlikte Kom. da göTtilebillr. (1495 ıtyıhdır B«ıın 21730/10482) Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğunden 50 000 aaet aiç Kuilanıimamıs Jflt Budubat Çuvaiı satıtacaktır. Ofisımizta Merslo Şabesı MUdürlüCu Depolannda mevcut 50 000 adet orıjınaJ ambaıajü çuvM 10.000 er adetlik bea Dartı nallnde kapalı teklll alma suretiyle satılacakiır Şartnameler Ankarada Malzeme tstanbulda, tzmlrde tskendetunda Bttige ve Merstnde Sut>e MildUrlüklerlmlzden öedeisiz temın olunablllr. Otislmlz 2490 sayılı kamma tfibi deflldtr (Basın 22254/10478) ^ 06 25 06 30 C7M 07 T5 07.30 07.45 08.00 08.05 08.10 08 40 09 00 09 20 09 35 09.40 10 00 10 20 10.35 10.55 11.15 11.30 12 00 12 15 12 25 12.30 13 00 13.20 13 30 14 00 14.15 14 35 14 55 13 00 15 15 15 45 15 Î5 16 55 1..00 17.30 1730 19.00 19.40 19.45 20.00 20.15 20.35 20 55 21.00 21.05 2125 21.50 22 05 22 25 22 45 23 00 23 45 23 55 24 00 Acılıs ve Droeram Gunavdın Kove haberler Sarkılar Haberler ve hava dunrnu Sabah muzığı Ankara'da bueun Kucuk ılânlar Her telden O Turen'den turkuler Mutluluk Sabah konseri Kısa haberler Arkası yarın Cesitll müzik M. Akkus'tan turkuler N Guyer'den sarkılar Meiodıden Melodive Cocuk bahceıl Konser saati Alıve Akkılıc'tan turkuler Kıbrıs saatı Kucuk ilânlar Sarkılar ve oyun h%valan Haberler. Resmî eazete Hafif muzık Reklâm programıarı Cocuk bahcesı F Kozinoelu'dan sarkılar Buîün lcin sectlklerlmlz Kısa haberler B Akarturk'ten turkuler Konser saati flâklar arasında Mikrofonda senclık Kısa haberler Vurttan sesler Köv odası Reklâm Droorımları Hkberler ve hava durumu Kücük Uanlar M. TurünKten turkuler SUUılı Kuvvetler saati G Sovler'den sarkılar İtalva'dan mOzlk Uvkudan önce 24 saatın olayları Blzde teknik öfretım Erkekler tonlulutu Kücuk konser TBMM saati N Akol'dan Turküler Haberler ve hava durumu Gecen mevsimin konserierl Gece vansına doftru Haberlerden ö » t l « r xnı