Katalog

SAJEÜFE t K İ 6 Eylül 1967 CUMHURİYET PSİKOLOIİSİ Prof. Dr. Rasim ADASAL T nsan tabiatın gereği olarak ana rahmlnde *• dokuz ay yalnız ve parazit bir hayat yaşamak urundadır. Doğduktan sonra yünime v e konusma gelişmesi donemine kadar da ç,evresinde bir yaoancılık içinde bocaladıktan sonra javaş yavaj bütun alıcı v e verici duyularile diğer insanlarla sosj a l ilişkiler kunnava başlar. Bn biopsıkolojik gelişmenin ve ünlu ruh hekimi A. AdlerMn ana beşel i değerler olarak belirttiği aşka, aıleye, cemıvete kişisel ve elsever ilgilerle bağlanma eğüiminin bir gereğidir. Bu ana ihtıvaclarda sira ile Aristo'nun «Homolojikos», Bergson'un «Homo Sapıeus» Te Freud'un Homo Libîdinous» olarak vasıllandırdıklan \ e nihayet An;. Compte ile E. Dnrkheim'in sosyal eğilimlere kaderlerinl bağladıklan insanlar toplanır. Fil^ıoflaruı, psikologlarm ve sosyologlann yukanki anlamlanna gore insao yalnıı ve diğerlerindcn a y n olarak yaşamak için yaratılmış deçıldır. Diğer insanlar \c hattâ yaratıklarla süreli llişkılere, karşılıklı sempatilere ihtiyaç vardır. Bunlar dısında insan kişilik elemanlannın banlannı ve özellikle gereği kadar sosval ve medeni varlık olmak eğilimi layıflar veya silınir. Fizik ustunliıkleri ve iradeleri ne kadar yerinde olnrsa olsun, anonnal bır davrams gostermeden tam bİT valnnhk yaşavışuıa dayanabilecek insanlar son derece azdır: nihayet bazı zorunlu biolojik u>umlar soz konusudur. Monte Christo'nun bır lindan hucresinde, Robinsoo Crnsoe'nin bir ıssız adada aşağı yukan yarı omur boyunca gecjrdikleri sabırlı ve umutlu hayata herkes dayanamaz; ve bir sosval yuva kuramaz. Ancak bunlar busbütün hayali maceralar da değıldir. Bu rotnanlardaki yaşantılan şu veya bu şekilde gercekleştiren dinamik ruhlu insanlar da vardır. IngUiz romancısı Daniel DeCoe 18 inci asnn başında yalnız olarak beş Mİ ıssıı bir adada yaşamak zorunda kalmış olan tskoçjah bir gemi tayfasmın hayatından ilhamlar almış; ve bogün bile gencler tarafından zevkle okunan •Robinson Crusoe» adlı romanmı yazmıştır. Yazar bu eserinde bir fırtma esnasında tek yolcn olarak kurtulan henuz çocuk yaşında bir genci Caraibe adalanndan birinde 28 yıl bırakmıştır. Bu canlı hikâyede tabiatın çeşjtli verimleri ve guçlükleri karşısında yalnıı başına yaşayan ve gitgide muspet uyumlar gosteren bir insanın •Yalnızlık PsikolojisU ni çok guzel bir şekilde Incelemektedir. Korkulan, kaygıları, zaiflikleri. > oksunluklan ve zaman zaman umutsuzluklan ile bir insan olarak roman kahramanı sabn, iradesi, > atatıcılığı sayesinde dayamlan ve hattâ hoş olan bir hayat yaratır: ve yalnızlığı yener. Bu ferdi psikoloji ekolune gore aşağılık duygusunun olağanustu bir telâfisi (Compensation.), Psikanallstlere gore de cinsel enerjinin bir yücelejmesi (Subllmation) dir. lannı kurban olarak kesmek üzere iken bu yalnızlıklar içinde goklerden inen kudsal emaneti almışlar; v e bu inanç kuvvetüe manevî âlemden toprak âleme inerek pe5 gamberliğe başlamışlardır. n juphesız kı filozofun, bilginin, eser yazanlann beşerî başanlan için iradelerile seçtıkleri v e istedıkleri kadar surdurdükl*ri blr Yalnızhk Hayatı na marazi denemez. Gerçı Musa gıbi bir peygambenn veya Swedenborg'tan Hallacı Mansura kadar bazı samimi ve buyuk mistıklerın insanlar toplumundan uzak ve göklere daha jakın ve açık olan tabiî yalnızlıklarda gbrdukleri ve işıttikleri hoş ve büyüleyici şeyler bir çeşıt aldatıcı ha>allerden (Hallucinations) ibaret olduklannı yoruinb>an Hristijan psikoloğlar da çoktur. Nitekim ton zamanlarda dunyanın her tarafnıda artmalar rösteren genclik erken bunama (Sizofreni) nin nı ••;• teliğbıi anlamak ıcın ılgililerin >apmakta oldukları çeşitli orıjinal denemelerden biri de bir yalnızlık halinde olağan tabiî uyannalar ses, ışık, fazla ısı veya soğuk gibi dan ayırmadır. Beş •••• duyuya ait hiç bir kamçılama olamadan mutUk bır ıııı sessizlik ve yalnalık halinde uzanmış olarak bulundurulan gençlerde L.S.D. gibi hallusinasyon >aratıcı maddelenn etkiledikleri ruhsal bir kargaşaır.i hk ve ozeUikle marazi hayallerden zengin bir klıÜİİ nık tablo belirir; ve ancak denemenin bitmesinden kısa bir sure soora da sılinır. Nerde kaldı ki i>i nivetli. onceden kuvvetli iradeli ve inanlı olan guç"lu mistiklerin (Mutesavvifler) ilhamlan ve>a gonuUerini .Cemal» aşkı ile tutuşturmuş olan bu •••• •*•* <•••• çeşit ilhamlar ve gorünmeler marazî olınktan ziyade, telkine çalışüklan tnsan kitlelerine fvdaU olmuşlar; ve Musa'nm «On Emri veya diğer peygamberierin kudsal kitepları gibileri de dınlerin moral ve manevî kurallarına rehberlik etmışlerdir. Fâni insanlar olarak herhangı bir vazife gereği veya sporel amaçla Bingol, Çilhoroz dağlarının yuksek yaylalarına çıktıkları zaman bir kuş gibi kanatlanıp hafifledıklerinı, goklere daha kuvvetli bir bağlılıkla jaklaştıklarını, biraz da fllozof ve şair ruhunu kazandıklarını duvanlarımız herhalde az değildir. Zaman zaman yeşil dağ yamaçlarında yalnızlık ruhunu kavalının sesine veren çoban hayatını imrenmenin ve bazı duyarlı insanlann da «•••• ••«• •••• «naturalist felsefe prensiplerüıi ileri sunnelerinin hikmeti de budur. Şairler de her zaman yalnızlığın faydalarını kuvveüi mısralannda belirtmişlerdır. Çunku ihtayarî yalnızlık, hangı meslege mensup olursa olsun, yorgun ve sinirli olan modern iş adamını dinlendirir. Suphesiz ki bu toplumdan kacma ve tiksinme olmamak şartile kalabalık ve gurultuliı şehir ve meslek hayatından avrılma bir saglık tedbiri ve ihtiyacıdır. Zaman zaman yalnız başına bir tabiat koşesinde onbeş yirmi gun geçiren insan içrel huzura kavuşur; ve yeniden çalışroa enerjisini kazanır. Bazı sinirli hastalar da ve özellikle sıkıntılan farmUial etkenlere bağlı olanlar aile çevTelerinden bir süre ahnarak iyi bakımlı bir klinikte veya dinlenme yerinde bir aynlma (Isolement) kurfi gorurlcr. Ancak hareketli, kalabalık, eglenceli bir jaşayışa alışmış olanları da derhal ve tedbir«iz olarak mutlak bir yalnızlık hayatına uyma.vabilırler; v e ruhsal çokuntiıler gosterebilirler. Bazı eskl alkollkleri gerekli tedaviden urküten veya kaçıran bir etken de bu yalnızlık ve zoraki ayırroa korkusudur. Bundan ötfirü bazı öncesel psikolojik guçlukler cozülmelidir. YALNIZUK ••••••••••••••••••••••a Bir örneli: ABD Yttksek Mahkemesi Dr. Sait GÜRAN İDARE HÜKÜKO AStST&NI nn karannı, şayet çogunlukta ıss, racaatlann iptıdal tetkıkatını da Başyargıç bizzat kaleme aiır. bu ikı haftalık ara vermede ya par. Kısaca, her bır yuksek yar Bazan da, üzerinde yeter bir ço anayasa Mahkemesının, onügıç, bu ikl hafta içinde, öncekı b. funlugun sağlanabüdiği bir çözüne gelen Anayasaya aytanlık rıncı ıkı haftayı sonuçlandıracak mun, hukum fıkTasının teessüs e dâva ve ıtırazlarmı Inceleme, olan ve muteakıp bjrıncı ikı haf debılmesıne rağmen, çoğunluğurj yargılama, çözumleme ile sonuntanın da hazırlığını teşkil eden ç". ıttıfak ettığı «Mahkemenin geret da, gene Anayasanın emrettıği lışmalarda bulunur. çesi» ortaya çıkmıyabılır. Bu du (madde 135) «gerekçeh karan» nı Şunu da ilâve edelım kı, mah rumda, Mahkemenm, dâvayı vjöl'aznıa usulu, yeniden e l e alımp zümleyen bır karan, hukmü varkeme, ara vermenin son cuması bir takım duzeltmeler yapümasını gerejrtiren eksık ve yanlı; bir u toplanarak, muteakıp pazartesı ga dır, fakat Mahkemenin gerekçesl nu tefhim edılecek gerekçeli ka yoktur. Ve, Mahkemenm «gerelssuldür. Sos konusu eksiklık ve çeli karan», sadece olajlann, marar taslaklannı son bu defa taryanlışlar, uygulamada yuksek yarselelerm ve hukmun zıkredilmetıştr ve nlhaî kesin gıçların ilâve ettıklerıyle, bazı dâ sjnden ıbaret kalırken; çoğunluğu oylarnasım yapar. valarda, Anayasa Mahkemesınan ve boylece Mahkemenm kararını 141 142 kararının da çok barız çemejdana getuen yargıçların h e ' kılde ortaya koyduğu gibi, venlen bunnm munîeriden veya bır kaçt kararın hukukl sıhhat, değer ve nm muştereken yazdığı gerekçeler muteberıyetıni sakathyan bır soukarıda, ana hatlarıyle belirt de, KATILMA ŞERHt (muhalefet nuç doğuracak biçımde tezahur »tşerhi degil) olarak mütalâa edüırtiğimiz program dahiltnde ca mektedır. nşan Yüksek Mahkeme öntine orevlendırilen yargıç, gerekçeH Bu durum ve mese'e karşısında: gelen ve «esas» ma gırmeye karar karann musveddesl uzerinda Anayasa Mahkemesi usulünün e»:verdlği bir davayı, asağıdaki usatoplanmaya ara verme süresl sıklerını ve yanhşlarnn ortaya çı lü takip ederek mceler, tartışır v e içinde çalışır. Vasat bır dâvada ı karmaya da varıyaca^ı için, yıllar«k.arar» a bağlar kıuç haftada hazırlanan musveddır uvgulanan. son derecede sınde, Yuksek Mahiemenm zemm KaBırınci ikl hafta ıçınde murahatlı ve verımli bır inceleme, yartındakı atolyede, gayet sıkı guvenfaası dınlenen dâvalar. sozlu açıs gılama, gerekçeli karar yazma ulamayı takiben, diğerleri ise dog lık tedbirleri alünda basılıp, mu sulü olan, ABJ5 Yuksek Mahfeehalıfler de dahü difer bütün yarmesının çalışma tarzını ve esas'.a rudan doğruya cuma gunü müıagıçlara dağıtılır Dağıtılan metni kereleri gundemıne alınır Cuma rını, bır örnek olmak uzere, ana ıncelıyen yargıçlar kaleme alan i. müzakeresıne gelen bır dâva $u hatlarıyle arüatmayı faydalı buluşekilde incelenır, tartışılır ve o\ yeye görüşlerini, cevap, tenkıd ve yoruz. tasviplerini bUdırır; tabıl yazılı lanır: Her yargıç, cuma toplantısı na, o gün ele almacak dâvalar tç>n olarak.. Aynca, gerek dagıtımdan once, gerekse sonra çoğunluğu mey gerekli hazırlığını tetkikatını etyargıçlar. ekserıya raflı bır şekilde yapmış ve bir hal dana getiren toplanarak müsvedde uzermde I Yüksek Mahkemesi, her sureti düşünmüş olarak gelır Götartışma açar, duzeltmeler, değışrüşmeler saat on birde, mü2akere yıl, Ekun aymın HE t tiriler yapar ve böylece nıhal tas salonunda, kilitll kapüar ardında 'rjazartesı başlayıp, millağı ortaya çıkarmaya çalışırlar başlar ve mutlak bir gizHlik içlnteakıp yılın Hazıran başına, bazan Bu arada, azmlık hâkimlerinin yaz de cereyan eder; zabıt dahi tutulsonuna kadar gelen blr devre içındığı muhalefet serhleri de basılade çalışır Bu arada, Başyargıcın, maz, yargıç,laıdan başka hiç klmrak, Mahkemenin gerekçeli karar se, hiç bir sebeple bulunamîz. mustesna derecede onemli veya Mahkeme üyeleri, bu mutlak ?ız musveddesı ile birlikte bütün var âcıl saydığı dâvalar ıçın, sadece o gıçlara dagıtılır. Muhalefet şerhlelilık kuralına fevkalâde dikkat edâvaya bakrnak uzere tatıl zamanı rmin de dağıtılmasınm onemli o derler; dışanya müzakereler hakda toplanabihr Ekim • Hazıran zellikle, Mahkemenin karannı va kmda en ufak bir sız.anın dahl şeklindekı mesai devTesinde, su zan yargıca ve çogunluğa, muhalevuku bulmaması hususunda biıyiR çalısma programı uygulanır: fetın ıddıalarmın da nazan itibara hassasiyet gosterırler. Çıjnkıi. Ekırade başlıyan devrenin Ilk almak ve karşılamak imkânının sa? haftasmda. ynzırı bınken işler < 'e mutlak gizliliğm ihlali, kararların lamış olmasmdadır. vaktinden önce. henuz işın baalmır ve bunlar hakkmda gereili şındayken, zamansız oğrenllmesi muameleler yapılır. Hemen mdteakıp pazartcsıden ıtıbaren, hil ve bfitün karar verme ameliyesinin tahrip edilmesi sonucunu d o tun çalışma devresı uvgulanacak olan ikişer baftalık (pa^artesı cu guracaktır. Hem bu gızlUik, hern ahkemenin gerekçeli karanna yargıçların ma) ış bolıımu başlar Bu devrede, de salona girerken nihaî miısveddesi bu surette Yüksek Mahkeme. sırayla, jkı haf birbirinin elini sıkması ftdeti Ue 'hazırlamnca (ki tüm hazırlık dogan yumuşak hava içinde başta toplanır, ikı hafta toplanmava thtilâflı meselelere ilişkin dâvalar layıp yürüyen cuma müzakerelerın ar» verir ve bövieoe devam ed<T. da aylarca (fakat her halde iki vıl de, önce, Başyargıç, görüşüleceis Bırıncı ıkı hafta, muracaatlar «e değil) sürebilır; ama, gene bu tip davayı kısaca takdım eder ve aydâvalar hakkındak hazırlık çalışdâvalarda yirmi gfinde de bitirılegun gördüğU çözümü belirtir. Bunmalan ile ilk incelemelere ayrübilır) basılıp bütun yargıçlara dadıktan başka, esas ıtibariyle, tnıl dan sonra, Başyargıç, ele alınacak ğıülır. Ve, ilk cuma muzakeresinrafaa (sözlü açıklama) japılması davayı zaten önceki calımlariyla ide de, Mahkeme, nihal müsveddeyıce ve tam mânasiyle hazırlamjş na karar verilmiş dâvalann m'Jyi inceler, Urtışır ve sonunda, ye bulunan yargıçlardan, en tadamlııtaia&sı tlinlcnrr. Mahkeme, bu »kl ırtden ve Ikinci defa, niha! kesmden başlaroak ii»»*r gorti^eri j haftada, 1520 <lâT«ıun tnurafaastn• «ytarm yaparak, mntlak blr ni açıklamasını ve ulaştığı çozüsını dınlemiş olur. gizlüik İçinde yUrütülen davanın mü, sonucu bildirmesini ister. çözümlenmesı, dâva hakkmda kaBırincl ikl haftanın özellik taşıHer bir uye, en genış ve mutlaK rar verilmesi amelıyesmi tamamlayan ıkı gunü vardır. Bunlardan konuşma ve tartışma serbestisi 1 mış olur... Şu fevkalâde önemll cuma, daha önceki haftalarda veya çinde gbrüşlenni sözü kesılmenoktayı, üzerinde durarak belirteo hafta dinlenrruş dâvalaıın, Mahden büdirir, diğer yargıçların so lim ki, yargıçlar, birinci cuma mükeme tarafından rmizakere, tartış rularına muhatap olur, bunlan cezakerestnde verdikleri oy ile bagma ve oylamalarının yapıldığı, ya vaplandınr Butun yargıçlarm soz İı olmadıklanndan, en geç, nıhal zılmış gerekçeli karar müsveddealmasıyle dâvarun incelenmesi, mti müsveddenm müzakeresini mulenrun son defa bir kere daha ele zakeresi, tartışılması tamamlanteakıp yapılan iklnci ve nihal • almıp oylandığı gundur Diğer mış, sıra, oylamaya gelmıştır Bu kesin oylamada, ilk reyinden doneozel gun olan pazartesılerde ise, defa, en kıdemsiz yargıçtan başbflir. Binaenaleyh, Mahkemenin, Mahkeme, baktığı, çozumledıgi dâlanarak ve en sonunda Başyarçıbaktığı dâva hakkmda vardığı hü valann kararlannı, gerekçelenvle cın reyı ile, oylar kullanılır, «hukıim de, gerekçeli kararı da, anbırlıkte tefhim eder. Şu halde, kum» ve esaslan tesbit edılır cak, azınlıktan çofunluğa, çoğun cumalar, muzakere, tartışma ve önemle belirtelim ki. bu anda. luktan azmlığa geçme imkâmnı taoylama, pazartesıler de, «Mahke Yuksek Mahkeme baktığı dâvavı mamen kaldıran ıkmci oylamanın menın kararı» nrn sozlü olarak büçozunUenus, karara bağlamış de sonunda ortaya çıkar. Gerekçeli dırıldığı gundur ğıldır; dâva hakkmda, heniiz r.e karar yazıhp, Uzermde ikınci ve hüküm ne de karar verilmiştir. Bırıncı ıkı haftavı takıp eden nıhal • kesin oylama yapılana kaCuma mıizakereleri, oylamayı tııkıncı ıkı haftada. Mahkeme dar, Mahkemenin bir çbzumUnden kıben, Mahkemenin gerekçeh katoplanmaya ara verir. Bu, çahşhükmünden, karanndan bahse rarının yazılması odevuıın dağı'ımaya ara vermek değildir Çünkü, kafıyen ımkân yoktur. bu sure zarfmda, Mahkeme uye mı ile kapanır Cuma müzakeresini taklp eden leri, dava dosyalannı, önceki zuma müzakerelerinin ışığı altmda DEVtN D4ĞIT1MINDA, SD ilk pazartesl gunü, Mahkemenin yeniden ınceler, Mahkemenm geKAtDE TAKIP EDILtR: Mah gerekçeli karan, kararı yazan yargıç tarafından okunmak suretıvle rekçeli karannı veya kendılerinın kemerdn gerekçeli karannı va muhalefet ya da katılma şerhıni zacak yargıcı, eğer Başyargıç azm Mahkeme adına tefhim olunur; yanl taraflara, sair ilgilüere ve ukaleme alır Bundan başka, Mahlıkta kalmışsa, çogunluk yargıçlamuma bu surette ve ancak o pün kemeye yapılan temyiz vesaır mürırun en kıdemhsi tâym eder Şa bildirllir. Bu pazartesiye takad>et Başyargıç da çogunluğa katıl dum eden nihal kesin donülmışsa, gbrevlendirmeyı kendısi ya par. Bununla beraber, her ıkı hal mez oylamanın yapıldığı cuma mü zakeresinden önce, henüz Mahkede de, görevlendırilecek yargıcın menin karan yoktur ki, bunun ütesbitinde, yargıçların iş yukuns Aılemızın buyuk varlığı, megıülere veya umuma büdinlmesı ıhtısas sahibi olduklan konulara darı ıftıharımız, açıkjanması soz konusu olabılsın. Kadıkov Beiedire Şnbe Muduru dikkat edüir ve, yüksek derecede SON ıhtılâflı meselelere ilışkm dâvalaERCÜMEND ı Yeraltında yaşıyanlar Şımdi sııe pek caup bir is teklit edeceğım. Elinizi şakağınıza koyup düsunun. Eğer kabvl edenenız çahşacağınız işin şartları asağıdadır: 1 Yeraltında maden ocağmda cahş,acaksımz 2 Çalısacagmız yerde olum tehlıkesı yuzde 3,5'tur. 3 Çeşıtlı hastahklara tutulabılırsınız Bu arada madenden çıkan kuçuk parçalar tereffus vollarından geçıp akcığerlennıze oturabılır. Vereme %ol açacak hastalıklara tutulmanız tehlıkesı juzde 8590'dır 4 Gunde sekiz saatı asan çalışmanız olabilir; on saat, on ıkı saat yeraltında çalısmak zorunda kalabılırsınız. 5 Yapacağmız ıs Turkıyenın ıhtıj acı olan komuru çıkarmaktır. 6 Gunde ortalama 10 hra alacak^ınız. 7 Bu şartîarı değıstirmek için erev yapmaya ve ucretınızı artırmak ıçın gosterı yuruvuşune kalkısırsanız, üstunuze ates açılacaktır. 8 Durumu «ağlama bağlamak için en yakın mesafeje askeri bırlıkler \erle«tırılmiştır. 9 Toplum polısi emre hazır bulunmakta, ışletme mudüru, vaİı, polıs ve mılh emnıyet ârnıri hareketleriniıı yakmaan izlemektedır 10 Sıyast düşüncelerinız tam bir kontrol altmda olacaktır. Sendikacılık, solculuk, Eosyalızme eğılım derhal ve şıddetle ezılecektır. , Su yukarıdaki pek cazıbeli sartlar içinde bilmem çalısmak isteyenlerınız var mıdır? Herhalde çoğunuz: Ben delı mıvim yahu! Böyle bir cehennemın dibine kendimı atar mıvım? dıyorsunuz. Peki ama... va bu kara cehennemin içinde doğan vatandaşlara ne dıveceksıniz? Tiirkıve kömür ocaklarındaki Turkler iste bu kosullar altında yasvorlar. Bn isçiler «anki Ortaçaf duzeninde çalısıyoriar, kimsenin altına çiremıyeerği a|ır yukleri kaldınyorlar, dağlan delivorlar. Maden isçilifinden daha ağır bir is var mıdır? öliim teMikesi karşısında ve ssğlıklannı feda ederek değer yaratıyorlar bn vatandaslar... Karsıhğı? Gıinde 10 II liral Oy«a bugün Türkiyeyi, bir telefonla yabin vurup, on lirayı bahsıs dive vermevc utanan kisiler yönetmektedir. Ve işte bu Türkivede kara cehennemin içinde çalışanlan vaşadıklan kuyunun karanlığındaki kolelife daha çok baflamak için tertipler hazırlanmaktadır. Bu tertiplerden isçilerimizin haberleri voktur. Birkaç gun once gazetedeki odama bir vatandas gelmiMi: Efendim, dedi, çok öntmli bir sey sBylemek istiyorum. Nedir? Geçenlerde bir iş için (...) sirketine tıtmistim. Telefonda Almanva ile konuşuyorlardı. Ben Almanc» bilirim. Kulak misafırı oldum. ve sastım kaldım. tthâl edilecek vantilâtörler konusnnda Almanvadakı komisyoncuya talimat veriyorlardı. Divordn ki bızim tüccar «Vantilâtör getirtmek yasaktır, gümrfikten içeri sokmazlar, sen gönderilecek mal otomobil aksanundanmıs gibi evrakı hazırla! biz bnrada kolavına bakarız.» Ne yapalım peki? Ne tavsive edersini»? Vatandas hiraz haval kmklığına nğradı. Çünkü heyecanlanacağımı veya bu haberle ilsileneceğimi sanmıştı. Oysa bnnun gibi neler duvuyorduk! Yazdıklanmıı duvduklarımızın yflzde biri değildi. Zontruldaktaki maden isçisi, tstanbul salonlannda, ticaret çevrelerinde, bıivük partilerin kulislerinde. kodaman sofralannda konnşulanlan duysa duda£ı nçuklar. Türkiyenin bır halka dönuk yuıu vardır, bir de gerçek çehresi. Halka dönük vüıfinde politikacı yalan söyler. tekbir çetirir, demagoji vapar.. kcndi efendilerine döndüğü zaman da komisyonların, paraların, ruşvetlerin ve mıllete atılacak kazıklann hesapları içine girer. Tfirkiye kömür isletmelerinde 40 bin işçi ealışmaktadır. Bu 40 bin işçinın hayatını bir saat yasıvamıvacak olanlar, işçive verilen bugunku flcreti bile çok görnıekte ve isçi uyanışım engellemek ıçın tertipler almaktadırlar. tşçiv e verilen on lirayı çok görenler kazandıklan milvonları kendilerine az görenlerdir. Bu memleketin çalışan insanları, memlekete el kovmus tefeci ve komprador takınuna karsı kendi sivasî gücünü fösteremeden hıçbır dâva çözümlenemı>ecektir. ElbirUgiyle o güctl yaratmaya çalısmalıyıı. B A I: :: : Karar usulii Y 6 Şahşma programı m Nihayet. n Robinsonvarî deneme cniz kazası gecjren bir gemidnin zomnlu ıssız ada yaşantısı veva romanlardaki Robinsonvarî hajat zamanımızda da bilimsel deney olarak taklit edilmiş; ve nitekim bir kaç ay önce Fransız televizyonu raportorlerinden blri Pasifik Denizlnin ufak bir adasında gıda materyeli, radyosu ve bir kopekle yalnız yaşama denetnesinde bu;Iunmuş; lâkln vaktinden önce aynbnak zorunda kalnııştır: ve memleketine geldikten sonra da ancak birkaç hafta içindTe bu yalnrzlıiın ruhund* yarattığı mhsal tesirlerden kuriulabilmiştir. Vaktile Güner veya Kuzey Kutup bolgelerinde her» hangi bir bilimsel araştırma veya askerlik gorevleri itibarile uzunca bir süre yalnızlık içlnde yaşamak zorunda kaJanlarda bazı anonnal rnhsal tepkiler olur; ve bu yalnızlık psikolojisini işleyen filimler de vardır. Buyük Fredrik'in bir sosyal deneme olarak, her çeşit gerekli ve yüksek kalorili yemekler verilmek şartile. toplum çevresinden alarak yalnızlık hayatı içinde bıraktırdığı ve konuşmak imkânından yoksun ettirdiği 10 çocnktan Iki>i olmus: ve diğerleri de psikolojik çöküntü göstermiştir. İnsanlar cemiyetinden herhangi bir sebeple avnlarak vahşi hayvanlar tarafından beslenen çocuklar konuşamazlar; çok kunt ve affektif çesniden >oksun bir zekâ gelişmesi gösterirler; ve nihayet çabuk bliirler. Tarzan filimlerl hayalidir. Tabiatta tek adam cemiyeti nihayet bir kuşak kadar imkânlı olmakla beraber, hayat kanununa uygun de ğildir. Ünlu tngiliz yazan VVells'in radyoda da temsil edilmiş olan «Kaybolan Dunya» rotnanında genel bır tabiî aletten sonra dünyada bir tek erkek kalır; lâkin en uzak bir yerde tufandan kurtulmuş olan tek kadını da cinsel birlesme dfirtflsü İle bulur; ve yeniden insan kuşağı jaşamaya ve yeni bir medeniyet kurmaya başlar. Zira insanda kalnn içgudusu gibi siirii içgudüsü de son derece önemlidir; ve bir kaç insanın kurduğu bu toplumun yaşaj abilmesi ve faydalı olması icin ij bölümü de zorunludur. En ilkel toplumda bile, sosyal ve ekonomik orgutune gore, bir kaç iş uzmanı vardır. •» eiirli bir iş boiumii ile birkaç veya da daha çok * * fertten ibaret olan bir toplumun R. Crnsoe'nin yaşadığı tek adam cemıvetine kıvasla çok fa\daları olması tabiî ise de. toplumsal ha>atın ve özellikle nufus itibarile gitgide daralan dunyamızdaki modem toplumun da bir çok mahzurları vardır. Tek başına havat yaşayaıı bir insanın bu yalnızlıktan şıkâyetlerı ve sıkıntılan olabilir; lâkin buna karşüık bııtun hareketlerinde ozgurdür. Bir çok fertlerin teşkil ettiği toplumda ise cçsitli alanlarda anlaşmazlıklar, geçimsizlikler. hattâ bir moral duzene ve kanunlara rağmen sadistik öldürmeler vardır Nitekim bunlann uzıintu ve karamsarlık tesirleri altıııda kalan ınsanlardan urun bir <ure icuıde toplumlaruıı bırakırlar; dağlara çıkarlar: oımanhrda vaşarlar. Nıerzcehe'nın avnı adı taşıvan şohretlı romanının kahramanı Zerdust bu tıpte bır insandır: ancak villardan sonra da tabiattan bıkmi; ve jorulmuş olarak diğer insanlara karışan bu dunva kaca^ı (Tarıki Dunva) ne de olsa bir deieneredır. Moliere'in ılk defa Vehk Paşa tarafından dilimıze cevrilmiş olan «Misantrope Adamcıl» eserinde de insaıılardan ve toplumdan kaçan diğet marazi bir tip ıncelenmektedir Başkalarmı beğenmevenler, cevrelerindeki insanları ve hattâ yakınlarını kendıleune lâ>ik »ormıven paranoid yapılı insanlar modcrn toplumda da az değlldir Bir fılozof Diogene gibı ozel t e ulkulıı bir felsefe ve moral duşuncesıvle bir fıcıda jaşamak ve zaman zaman bunun içinden cıkıp ta mumla adam aramak; ve zamanımızda da avlarca kendi kıtaplığında veva laboratuarında ozel bir etut ve araştırma için Kapanmak ve bir sure valnr2 vasamak esas itibarile gerçek tophım kaçaklıkları değildirler: zira bunlar b" derin duşunmeleri. tasarımlan ve hayal dünyalan içinde de diğer insanlar ve e^erler için çalışırlar. Bir zamanlat özellikle çunlerimizde Arap İsrail çatı^malaııııa \c savaşına sahne teşkil eden topraklarda kotu davranışlı ve sapık ruhlu insanları doğru >ol.j getırnıek se tek Tanrı anlamım kabul ettirmek dıırtu<iunu gonullerinde kuvvetle duvan bazı seck'n insan«ar Turı Sınâlara. Zeytın Dağ larına cıkmıslar. gunlerce ralnız tabiattan ilhamlar almışlar: mistık dıışıınsel dalmalar (Reflexion) içinde Tanrıva vaklaşmışlar. onıın vuceli^inde gozleri kamaşmış olarak t>ıklı ve renkli vazıHr halinde jukspk emirlerıni okumuslar; en sevgili oğul M Devamlı yaltazlık l v evamlı yalnızlık hayatı bazı insanlarda a ı çok değişen blr süre içinde bir nevroı veya psikoz derecesinde ruhsal sıkıntılar yaratabilir. Vaktile hocamız Mazhar Ostnan bzel hapis stnirliliklerini yaznuştı. 72 ^ıcl Koğuş adlı gıizel tiyatro temsilinde gordüğümüz gibi, bir kaç tutuklunun bir arada devamlı kapalı hayatlan her çeşlt anormal ve antimoral davranışlar yaratabilir. Yabancı bir memlekette veya ayni memleketin kendilerine yabancı olan bir şehirde Nostalji = Daüssıla» denilen ev ve aile ozlemini şiddetli bir şekilde ge(,ıren ve reaktif nitelikte manevî çokuntuler ve sıkıntılar gecirenler az değildir. Almanyana çalısan isçilerimizin buvuk kitlesi içinde bu ruh haletı vuzunden memleketimize bir psikoz tablosu ile donenler tesbit edilmiş; ve geçen seneki Milli Tıp Kongresinde taraiımızdan tebliğ edilmiştir. tstanbul. Ankara ve Ege Cniversitelerinin medikososyal mua\ene merkezleri Anadolunun koy ve ufak kasabalanndan bfiyuk şehirlcre tahsil için gelen gençler arasında bu nostaljik tepkilere çok rastlarlar. Demekki her çeşit eğlencesi, sinemalan, spor alanları olan buyuk şehirlerde yaşamak yalnızlık ruhundan kurtulmak demek değildir. Özellikle modern şehir hayatı «megalopolis» denilen dev şehirlerde bir çok insanları bir gratsielin bir dar burosunda veya 29 katlı bir apartmanın blr dairesınde toplumdan aymnakta, yolda bile etrafına bakmadan otomobiller zmcirini izlemek zorunda kalmakta ve bu suretle insan koca bir şehir içinde bir robot gibi hareket etmektedir. Life ve Match gibi buyuk dergilerde plânlannı gorduğumuz yakın geleceğin dev şehirlerinde insanlar kendilerini daha valnız bulacaklardır. Bundan otuni modern havatın yarattığı ceşitli icrel sıkıntılar. aşağılık duygulan, ruh boslukları dolavısile çağımıza «Anksiete asrı» adı vcrilmektedir. D OZEL KflDIKÖY KIZ KOLEJİ Kuruluşu: 1952 GÜNDÜZLÜ YATTI.l İLK ORTA I İ S E Yeni kayıt ve kayıt tazelemenın son tarihı 11 Eylül 1967 dir. KIZILTOPRAK Telefon: 36 47 88 İlânrılık: 2078/10517 •••• • ••• •••• DENİZ KUVVETLERİ ROMUTANUG! Seyir ve Hidrografi Dairesi Başkaa'ığından DENİZCİLERE VE HAVACILARA bildirilmiştir. 95 SAY1LI BILDIBI 12 üâ 13 Eylul 1967 tanh'erinde 15» 00 ile 17 00 saatleri arasında asağıdaki noktalan birlestır»n saha içinde seyretme, demırleme, avlanma ve bu sahanın 200 metreve kadar olan yuksekliğı can ve maı emniycti bakımmdan tehlıkelidir EGE DEN'İZT ÇAN^RKALİ, BOĞAZ1 GİR1Şİ Kuzev Do*u fenen Kuzey Doğu Kuzey Doğu Kuzey Dogu olan 1 iııoi nokta : Enlemı 40 derece 02 dpkika Boylamı 26 derece 11 drkıkn E. 4850 Ko lu MEHMITCİK 2 nei nokta : Enîemı 40 derpce 02 dakıka Boylamı 26 derece 02 d..kıka 3üncü nokta : Enlemı 40 derece 08 dakıka Boylamı 26 derece 01 dakika 4üncü nokta : Enlemi 40 derece 08 dpkika Boylamı 2S rjprece 13 d.ikika DENTZCİLERE VE HAVACILARA O MEVLIT ALPMAN'ın Içe dönük tipler beri valnızlık hayatından Ç ocukluklarından ozel vapıları itibarile içe dohoşlanan, ya da nıik (lntrovert) tipte insanlar \ardtr. Bunlar devamlı şekilde yalnızlığı. konuşmamavı. az gorunmevı severler. Bunda ba^kılı teıbivenın, aşm baha otoritesinin, aaa \e baba sevgısinden voksun olarak büyumenin derece derece tesirleri vardır Ruh saglığı bakımmdan aile ve okul cevrelerı bunlara çok onem lermelidir: zira ilerde bir çok sizofrenler bu tipler arasnıdaıı cıkar. Esasen bazı insanlarda yalnız yaşama eğilimi ve duruma derece derece marazî bir halin ifadesi olabilir gencler arasında, kuvvetlerine guzelliklerine ailevî varIıklarına rağmen aşağılık duygularınm her çeşidini, davranış ve cinsiyet sikılganlıklannı gösterenler ve bır çeşit «Nirvana felsefesi» ile dünya hayatını manâsız bnlanlar az değildir. Bu karamsarlık ve Nihılizm bu gibi gencleri ailelerinde. okullarında bir yalnızlık psikolojisi içinde bırakmakta, ve bunlardan bir kısmı da ters telâfi mekanizmaları ile âsi gençlik guruplarında manevî «ığınaklar aramaktadır. arannızdan ebedıyen ajrılışının 40 ıncı gunu olan 7 Eylul perşcmbe gunu (>arın> azız ruhuna ithaf olunmak uzere Sultanahmet Camıınde ıkındi namazını muteakıp değerli mevlıthanlarımızın ıştırakıyle Mevlıdı Senf okutulacaktır O'nu seven dostlarımızın, akrabalarımızın ve bııtun dın kardeslerımızm teşrıflerını rıca ederiz. ALPMAN, HKRSEK. DENEB AILELERİ • •• !••* Taksitli hesabı olan SINCER Müşterilerine : ÖN'EMLE DUYI.RULUR. (Basın 21783 10510) Malumunuz oldugu gibi. bazı Sınger Mağazaları muvakkat bır sure ıcın kapalı bulunmaktadir. Aylık taksidınizi yatırmakta oldugunuz magaza muvakkaten bu durumda ise. aramızda ımzalanmıs bulunan satıs mukavelesı mucıbınce. taksıdınızı yatırabılmenız ıcın . 1) En uygun YAPI ve KREDI BANKASI vasılasıyle taksıdımzt yatırarak GALATA SUBESI. 3834 73 Numaralı Hesabımıza havale ettırmenızı rıca ederiz 2} Havalenın hesabınıza kaydedılebılmesı ve hesabı erken kapatma ındırımlerinden ıstıfade edebılmenız ıcın • • • Musterısı oldugunuz Magazasının adını. Sınger Cumhuriyet 10485 Açık teşekkür Yakalandıiım Sıroz hastahğını >eni Alman ilaçlarıyle tedavı ederek hayatımı kurtaran buyuk BAS LABORANT ARANIYOR DSİ Gökçekaya Barajı XV. Bölge Müdürlüğünden Eskişehir ^ Eskişehir Gokcekaya Barajı İr.«aah Beton laboratuarında çalıştırılmak üzere 1 baş lâborant •îhnaeaktır 2 Istekhlerde aranan nıtehkler: a Beton ve Toprak ile ılgılı ınşaat lâboratuarkrında Ba; Lâborantlık veya en az 3 yı! lâborantlık ve>ahut en az 4 y ü araştırma kontro) teknısyenlığı yapmış olmak. b. Lise veya muadili okul mezumı olmak. c, Baş Lâborant, Lâborant veya araştırma kontrol teknisyeni olarak gdrev yaptığı yerden en çok 1,5 yıl önce aynlmış olmak. d Askerlikle ilişıği olmamak. e. Yaşı 38 den yukan chnamak t. Bonservis v e çalışma belgelenni ibraz etmek g Adaylar arasında yapılacak seraif sınavnnı kazanmak. 3 İlk girişte 32 00 TL. ilâ 3G 00 TL. baz yevmiye, arazi tazminatı, tehlikelilik zammı, gihi yevmiyeye müteferri zamlar ve lojman verilecektir. İstek'.ilerin en geç 30 Eylül 1967 gününe kadar İş v e İîçi Sulrna Kurumu kanaliyle Bölge Müdürlüğüne müracaatlan ilân olunur. (Basın 22318/10498} / LA \ v > alnız ruhunu. umutsuzluk ve karamsarlık * krizleri aıımda hayata kıymaya kadar vardıran ve en derin manevî ıztırabı gosteren gercek melânkoli hastalannı psikiatri kitaplanna birakı\orum. Lâkin bunun dışında yalnızlık duygusu ve bir bakıma eğilimi ve zevki bütün insanlar için genel nitelikte psikolojik ve bazan da psikopatolojik bir hâldir; ve yerine gore korunması ve tedavisi gereken marazî bir tepkidir; yerine gore de bir vılın bedensel ve ruh«gl \oıgunluklannı gideren, organizmayı biolojik olarak onaran ve insana yeniden bir enerji dürtiısunıı kazandıran bir tedavf ve •rehabilitation. aracıdır Nitekim ben de bu yazımı İzmiri Lrla ilcesine bağlıvan denİ7 krymnın tnıha bir koşpsiııdon yazmıs bulunuvorum. *» • • • • * • « • • •* • * • * « • •• • • • • • •• • •a «« a a «• • • • •• •• • • *• >• ••• • « • • • • • • « • • « k«a B « • • * • • * • • • •• • «• •• « •• • ^« • • • • • • • • • • * « • • • • • • • • • • « • • » • « * • « • •« * • • • * • • • • • • • • • «••»•••••••••••••••••••••••••••'••«•»••'•«•••••«ıııııımıııiPMiMtt Sonuç Dr. KEMAL SARACOĞLU . •••• •••• •••• :::: •::: ve >ardımcılanna teşekkürlenmi suntırım Mehmet Çakırn Cumhurıyet 10484 Ana Okulu Meleknaz İlâncılık: 1913/10493 ^vecdiyel<öy : Tel. 481559 Evvelkı makbuzları ibraz ederek, hesap numarasını, Ayhk taksit tutarını. Kalıp Işçiliği Yaplırılacaktır Mıktar • Takriben 30000 m2. lş\erı Kutahya Muracaat Posta Kutusu < 6 Istanbul Telefon 27 80 20 *2 Kutahya Telefon: 198» Cumhuriyet 10489 Bankaya bildirmeniz icap etmektedir. Göstereceğtniz anlayıştan dolayı teşekkuı ederiz. SINGER D1K1Ş MAKİNASI KUMPANYASI Bütun Ilkokul kitapları ve zengin kırtasıye çeşıtleri ile Umum Gazeteler Bayıi Gernlık'de emnnızdedir Tel: 217 Cumhurıyet 10486 A R 1F AY AR Moraa; 2006/10514