Katalog

SAHtFE DÖRT 7 Ağustos 1967 CUMHURİTET Her köyde cami var fakat hiçbir köyde elektrik yok »Y İÇİN.. Rıze de 320 ılkokul vardı 1968 yılına kadar program gerçekleştmldığl takdırde okulsuı kov adedı sadece 30 olacaktı. Okuma >azma çağındakı çocuklann " , « 80 ı okula gıdebıh>ordu. Gerı kalan 8o 20 ıse v a jolsuzluktan, ja okulsuzluktan, ya da fakırlıkten okula devam edemıyordu. 1965 yılı istatistıklerîne jSre, ilkoknllarda 24619 n erkek, 13894 ü kıı olmak dzere 37513 öfrencı vardı. Rııe kdylerinde kıılan «kntmak istemlyen ana babalann çok eldngn anlaşılıyordu böylece... Buna mukabıl her köyde kuran kursları vardı ve çoğu Mıllı Eğıtım Bakanlığı tarafından açılmıstı... Ya camıler . Her koyde mutla ka bır veya ıki ga\et guzel ınşa eddmış cami gorebılırdmız. Genelhkle ustaların, kalfalarm yaptığı bu mabedlenn butun pa rasım çay mustahsılı koylu verıjordu B t2 Altın dıjarı kısa zamanda en medenî, en modern şehır olmaz nm dı^ Daha venl 1 mılvon 680 bın hra avrılmıstı 19 koju elektrığe kavu^turmak ıçın Fakat >a dı ğerlerı1 . Dıger 200 kusur koy ne zaman ajdınlanacak' tşte bunu bılen voktu henuz'. esıl Altın dıvarının baska zengınlıklerı de vardı Sadece çay değıldı bel bağladıgı mah=ul Bahkçılık sahıldekı pek çok aılejı geçındırıyordu Eğer bu konuda devlet halka jardım et«e vol gosterse bugunkunden çok daha fazla balık satılırdı dı şarıva Sonra Ardeşen kısımlarında ormanlar vardı gayet zengın Orası da çahşanlara, çalışmak ıs te>enlere ış sahasıjdı. Yıne, Ardeşen ve Çayeh bolge lerınde, Manganez pınt, çınko, demır ve petrol gıbı maden damarlan vardı. Bunlardan Manganez, ufak ozel ışletmeler tarafından çıkanlıyor ve dışarıja satılı\ordu Sövlendığıne $ore, bütün ver altı, \er üstu deniz kenarı mah sullerınden her yıl 500 600 mılvon lıra gırıyordu Rızeye... âzım Dede ne Bektasi Dedesıydi, ne de ya«ı çok ileri oldağn ıçın böyle ç*fırıhyorthı? Ikısı de değiT. Tanm asn biraı asmasın» rağmen, gankı bır asır yasamıscasına aklı her konnya erdifi, pratik lekisıyl* fnnun olaylannı izleyip, raütemadıyen okuduğu, oğrendifini etrafına öğrettiği için «Dede» diyorlardı ona Espnsı bol, bakışları ve atmalan sempatık, acı da konussa kızmıvordu ınsan .. Karademz kıvılannda değısık yonlerıjle pek çok ona benzeyen «Dede» bulabıhrdmız . Rıze koyuna bakan Turıstık Otehn terasından denızı seyredıyorduk. Yavaş yavaş buyuyen sehir dağların eteklerraden uzak lasıyor gıbiydı. Toprak yığmlan ve adım başına buyuk msaatlar gorunuyordu ılk bakısta. Sağımızda solumuzda masalar hep çavcilarla doluydu l«te Çay îstıhsal Kooperatıf Başkanı Iste çay uzmam Dığer kosede çay mustahsıli 3 kışı kafa kaîaya vermıştı. Beledıye Baskam «Baba Reıs» butun gunun yorgunluğunu çıkanyordu etrafına toplanan hemşehrıleriyle Biribirıne \akin masalarda •turanlar zımın aunın yer değiştirip yarenlik ediyordn. Biıde Dede ve arkadaflanyU bera berdik bir köşede 4ma hayli kalabahktı sofraanız. Herkes De K "Verdim ona kılçığu hissettum kendumi komprador !„ K de'ye takıhyor, lif atıyorda . önümözde rakı kadehleri AItınbaı Ve nefis bir balık ugaraıı âzım dede bir ara masanın altına doğru eğıldı. Kedı zayıf bir kedı duruyordu orada Balığın kokusuna gel mıştı herhalde! Avaklanmıza surtuyor, mıyavlayıp duruyordu. Dede ona bir muddet baktı baktı ve, Ha bn kednnnn dedi. Gıdanıhktan kemnkleri çatulmnş karmru.. Anlaşılan emekei'dnr! Hep beraber gulmeye başladık «ozlerme.. Fakat onun bıze aldırdığı yok tu Onemlı bır ışe koyulmuştu. Ağır ağır tabağındaki balığı lıpkı bır operator gıbı maharetle avıklamava başlayan Dede, amehvatını bıtirdı. Beyaz etlennı, yenebılecek taraflannı ken dı«'ne avırdıktan sonra, kılçığı kedıve uzattı ve masaya donup, Verdim ona kılçıği.. hissettnm stmdn kendnm« komprador! dedi... vet, «elektrik yok» dedım.. Rizenın 254 koyunün hıç birine elektrik nlasamamıs tı henüz! Ne kadar acı bır gerçek degil mi? Tılda 350 mılvon lıra gıren yeşıl altın dıvannda, E gecede 8 bın lıralık fısek atan ınsanlann memleketınde çaz lâmbası yakılsm!.. Olacak ıs mıvdı...! Bu kazanclar teskı'atlandırılsa havava atılacagma. onemlı ıhtıjaçlara pJanlı olarak sarfedılmesı temm edılebılse Y ede'nın daba bunun gıbı pek çok espırisi var. Anlatmakla bıtecek gıbı değıl. Mutemadiyen yemlerinı buluvor. Ve Rıze'de hergun onun gı bı açık. kafası aydın ınsanlar çıkıyor ortaya.. Yenı neslın ınsanları... Hele şn oknl davisını hallede bilseler: D Ve cuma hanç hıçbır gun tık lım tıklırn ıbadet edenlerle dolu değıldı camıler .. Yok denmesın veva bızımkı dığer koydekm den ustun olsun dıye vannı \o ğunu katmıştı herkes . Beher cami içın yanm mılyondan fazla para sarfedılıyordu Rızede. Hele ıçmdekı krntâl âvızeler.. Onlar da pek pahalı pek goz alıcı şeylerdı .. Elektnğı joktu ama, \ıne de, «ıhtısam» merakıjla alınmış \e asılmıstı caanılere . Kâzım Dede. Turıstık Otelin terasuıda bitek atarken espnlenjle ortalığı kırıp geçıri\ordu. Ama, her şakasında bu hakıkat pajı vardı Bond MOOESTY BLAISG Ofi M 06 0* 07 07 07 07 07 ISTANBUL 15 ^ c ı l ı s VP r r o e r a m 30 Turkuler ^5 Konusma 50 O\un ha\a a n 00 Kove haberlcr 05 Sabah m»lodılerı 30 Habeı leı \ c ha\a du ""jrnu 45 Istanbul da bueu ı 50 Kucuk ılanlar ve hafıf m u zık 03 00 Bu sabah «ızmle 08 20 RacKo hafıf muzıt 08 40 Sarkılar 09 10 Taı crlar 09.0 Ovun havaları t ~* •*. *Crm3 >t ' o l a r ı 10 00 Yuz k k ı L S J enızden 800 metre juksefune kadar esalet, ondan sonra sefalet!... âzım Dede, masadakı dostBovle sovluyordu bazı a\dın lar, etrafta oturan çajcııar knjluler. Ça\ ın bır nımet olavaktın ılerlemesıne rağraıv bas'arına konduğunu fakat men; sohbet okadar koyulaştı kı •^azandıkları parayı lavıknla avrılamıyorur.. Rizenın bu dert dfgerlendıremedıklerını o\ le alerı ıyıce sardı hepımızı. Her ı,ık açjk kendılennı tenkıt edıp partıden, her goruse sahıp ınsan anlatnorlardı kı Havran o'ma var aramızda. mak mumkun değıldı' Ama bakıyorum da; tnemleke Bozuk da olsa halen 290 kolının kaderı konu olunca sagvun vnlu vardı Yolsuz 54 kov cısı solcusu, ortacısı hepsı keıse ancak 7 sene sonra rahatça netlemverıyor hemen... =ehre gıdecek jola kavuşabıleNe rflzel manzara^ cektı Artık hepımızın gozlerı mahI*m felaketı 800 metre vuksek mur^latı Sabahda erken kalkıplıkten «onra çay ekımı de mumkoylerı dolasmak gerek . Dağılı kun değıldı. Ve orada vasavan D Işte eji az bulunan çaya ve kahveci ocak bo^ında^ Turistik OteliB Huseyin kaptanından yolnnoz duşerse bır kahve veya cay içw.« Mutlaka bundan daha iyisıni içmeditn diyeceksmiz^ O sırada, çakır keyif olmnş, ınsanlar ya hayvancılık yapıyor masnm yiızlü sanşın uç Amerl lar, ya da eşıne ender raslanır kalı genç gırdi terasa, içki içzerafette elışı tabancalar yapıyorlardı. Poıs ve jandarma kor meye... kusu olmadığı ıçın herkes raAcaba tanıyor muyum? dıje hatlıkla kuruyordu atolyesını... baktım ontara . Yukarda R»Insan duşunuyor. Acaba bu sa darda çalışıyorlarmış natkâr koyluler bır araya topDostlardan bırı ses verdı \ıne lansa, daha çok ımkânlarla moOrtalığı gıderayak kahkaha;, a dern bır etolyede ehjı tabanca, boğan bır ses tufek yapsalar, sonra devlet Yabancı degul da... Consokanalıyla dışanya satsalar olnın çocnkları maz mı? Hem onlar para kazanır. Hem devlet vergı alır.. Hem de, hangı hızmette kullanıldıgı bılınme «BABA REİS» ven sılâhlar kontrol edilir! K HAFTALIK BULMACAMN HALLEDİLMİŞ ŞEKLİ BULMACA 56789 lere boyle denüir (ılcl söz). a subaylara bövle deniliyordu (blı «Etrafuu kuşatır» karşılıgı bir ço sozun tekrarı) 7 Gurbette kal mı= tışl, bazı kım, yatmamakta dlrenen çocukâgıt oyunların ğa verılecek erair 3 Klralamak da ıhtlyat ola uzere konut bulmaya çalışma (ıkl rak saklanan xa soz). 4 Seslenrne lçl (Dıvan eğıt. 8 Biı çedebıyatında), yemlşiertlen birl. 5 «ıt kardeşın \a "Bunu tutanlann çogu parmaklansı, sahsına rım yalamaktan kendilerinl alamahsus 9 mazlar, bir hayvan, bir sıfat takısı. 6 tkl çeyl birblrryle nis«Zaman zaman» bet ederek çıkanlan sonuç, vaktıyle Hıtler'ın koruyucusu olan haUedjlmlj « k l l tna bir SOZ. 10 Jr> T a r ı m Uın»*ır •! 10 2 J Sa'kllar 10'H 11 00 •ıXI> 11 55 12 10 '2 İ C 1J ' i 1" ZO Sohstler şe< dı ]'f= Sarkllar IJOO 1 4'kası \rfim K «d haberler S s b i h konsei C Inontepe orkrs'ra'i Kucuk ılaa'ar Ki'cuk ilanJar Turkuler 1 O f Sarkılar 14 20 N Ko\utuık orke^ rası 14 1i Sarkılar H 50 1)40 15 55 16 00 16 40 16 55 17 00 1" 1D 17 20 17 50 l°00 19 40 T 0 45 D0 01 21 13 30 H i b r r l e r ve ^ T I Gazeıede busun Hafıf muzıK Re lam c r o c r a n l a r ı TiffanyjrJones konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU BEYAZGÜL 20 4 C Gazeteclhk ' U M J I U I 2100 24 saatın o l a v l a u 2ı 0"; Ekonomı d u n \ a m ı z 21 2a S a r k ı l a r 2 45 Anılarla Atdturk 22 00 Reklam Droeraınla'ı 22 45 Haberler ve rw\a d ı n ı m u 73 00 B u \ u k bestecıler 3 45 Hafıf muzık 23 55 Gunun ahberlerındei O7ct'eTSTANBUL IL RYD1OSI. ? 6 î5 Ac lı^ \ r oroeram 17 00 Sızın ıcın 17 30 Kucuk kon^er İR 00 I M aksamlat 'S30 Sonfonık nıuzık J 9 00 T trkıve ve ho= eeld ı ız IS 30 Aksam k o n ' P i ı 20 15 Beraber secel ı 2100 Dort r u z e a r ı ı cet .QIEI ezcı er 21 lı k o n c e ı t o l a r 21 45 FıanMzca sarMİar 22 00 Caz rauzıe 23 10 Itslva e e c e l e n 0100 Proeam \ c k a c a n ı s 20 !3 Yuksek oerenım 2en(. ısı \e sorunlan ?0 30 Koncerto sastı Kcrr:eı saatı Turkuleı Kısa h a b r r l e r Okul rad\osu Cocuk bahcesı Cocuk koıosu Her ulkeden b r demet Kısa habeıler Karma fasıl toDİuIuau Reklâm Dronramları H b e ' l e r \ e hava d u ı u m u Kucuk ılanlar Parlamentoda eecen hafta Turkuler SOLDAN SAĞA: 1 Ankara cevresindeki hava nıeydanlarından bınntn adı (ıkl soz) 2 «Koyu gok rengl otomobıl» aniamına üti so 3 Bır çeşıt gelırler (ço^ul) 4 Tersı «bulmaya çalışır» mânasjna bır çekımcUr, kavga ve çekışme (Dı\an edebıyatında) 5 Çevrılınce «su yolu» oluı ıslak denurın zamanla tuttugu kır 6 Tanhla buyuk ad bırakmış Türk ımparatorlarmdan Osmanlı alfabesındeki harflerden birinın okunuşu. 7 Avruparun akar sulanndan, Evvelki çünkü bulmacanın «otekıler ve dığerleri» mânasına halledilmis şekli Osmanlıca bir soz 8 Bır emir, «şunu alıp filân yer gotur1» kar NASIL BALLEDtLECEK Yakarıdaki rakamlı bulmacad» »• şılıgı başka bır emır 9 «Saba decc 4 tan« uıabUı (ıpuca) ve 8 taoe «onoc rardıı Bo» kalaa i ha kadar gozlerını vummamış» kareouı ıçtne I deo • • kadaı ay?UD biret rakam knyarah «c *"P kar*ılıgı bır soz % e bır edat. lama çarpma çıkartma. holme ıjarellerine dikksl ederek »oldnr YUKARID1N AŞAĞIYA: 1 Kendısıne ne sovlense «baş «ai» ve vokandan ajainyB hulm»radB co*terilen «ınuçlan haluntı? üs'une'» demeyı huy edınmlş kışı Bıraj vaktınıo alıı una, boj vaktinın bu^ça geçırmıs olursonj. Vaua: FRÎEDRİCH DÜRRENMATT 18 i NIHAL YEĞİNOBAU A N K AR A 06 25 0b 3(1 n, 00 07 0 17 0 I 7 IJ 08 00 0» I)' 0 ! İC f5 (19 C9 09 10 10 10 11 11 P0 20 30 00 40 5^ 0U "0 12 12 1' 13 00 2o 30 00 13 20 13 30 14 00 14 lo 14 >o 14 o 15 00 15 15 11 )a 15 55 16 30 16 55 17 00 17 30 17 50 19 00 19 40 1"»45 20 00 20 20 20 40 20^0 21 00 21 05 22 (\o 22 25 22 45 23.00 33 45 23 5i 2*00 Sarkılar Melod den mclodıve Cocuk bahce=t Konser «aaTı A \kkılıctan turkjler Kucı.k ılanlar Beraber ve «olo sar^tlar Haberler ve Re'imı Gazetede busun Hafıf muzık Rekıan ttrosranı a n Cocuk bahcesı Fııc Savından •sarkılar BJCTUT ıcın «ectıklerım z Kı=a haberler ve ılanlar T ırkuler Konser saatı . Plakla' arasında Turkuler Cesıtlı muzık Kısa haberler ve ilânlar Yurttan sesler Kov odası Reklam DroSramları Haberler ve hava durumu Kucuk ılanlar \ıvazı Yılmazdan turkuler Bırlıkte dusunelım Sarkılar Kucuk konser Uvkudan once 24 saatın olavlan Mıkrofonda tlvatro TBMM saatı Sarkılar Haberler ve hava durumu ODera albumunden Gece varısına do&nı Gunun cnemll haberleri KaDanıs OKUI \cıLıs ve Droeram Gunavdın Ko\e habc"ler Sarkılar Haberler ve hava djmmu Sabah muzıeı Ankara da burjn Kucuk ılanlar Her telden Turkuler aecldı K ii \e cevre^ı Sabah konserı Kısa haberler ve uanbr A ka 5 ı varır radvosj A polıs devletı kurmuş ve halkı koruyalım derken ozgurluklere el uzatmış olurduk. Bunları ve buna benzer daha bır çok şeylerı «Anl.j orum » sövledıkten sonra sustum Dışarda kıhse çanları «Maalesef vapı abılecek hıç bır şey vok » çalmağa baslamıştı Konuşmamıza bır son verBır sure sessız otuıduk Sonra Matthaı >amek ıçın v a ı,a «Senın «ah<:i durumunun guçlestığını anlı<Lvak a anıra g derken Magendorf dan geç>abıhyorum» dedım «Çıkmaza gırdın gıbı gelltıgım zaman koy çocuklarını gordum » dedi yor bana > «î\e demek îstnorsun''» Matthaı «£ksık olma, şef» dedi. «Şımdıki «Cena^e torenıne o kadar çok çocuk katılhalde Gnth Moser'ın dosyası>le meşgul olacami'i'ı kı » ğım Özel olarak » «Oavet tabu » «Ben oKam artık unuturum bu meseleyı » «Uçak alanında da suruyle çocuk vardı Sı«Ben hıç o nıyette değılım » nıfbr haande gelmi'lerdı » Sınırlenmı<! olduğumu bellı etmedım ona. • E e''» dıverek Matthaı've baktım Ne deA%ağa kalkarak mek ıstedığını anh>amamıştım «Oylevse bu ışle bızı rahatsız etmemenı rıca Farzedelım kı ben haklıvım, yanı Grıtlı Mo5 edeceSım » dedım er'm kaatüı hala <;erbest gezıvor, çocuk'ar teh«Nasıl ıstersenız • lıkede demek değil mıaır"'» Tokala^madan avrıldık Gavet sakın «Tabu > dı\ e cevap verdim * * * Matthaı ısrarla, «Tehlıke varsa polısın goEskı odasının önunden geçerek merkezden re\ı çocukları koruvup venı bır cınavetı onlemektır » dne sozune deiam ettı çıkıp gıtmek Matthaı'je çok guç geldı Kapının uzerınden kendı adı çıkanlmıştı ama Feller onunBen ağır agır, «Demek bunun ıçın bınmedın la goz goze gelmekten kaçındı Zor duyulur bır o uçaga'. dne mırıldandım «Çocukları koruJ abılmek ıçın » selâm mınltısıyla âdeta kaçtı ondan. «E\ e» bunun ıçn » Matthaı kendını bır hayalet gıbı hıssedıvordu Ama onu en çok rahatsız eden durum emŞımdı hersevı daha açık gorebılıyor ve onu rınde artık resmi bır otomobıl bulunmayışıydı. an ama£a başlıyordum Lakın tehlıke denen Ilk fırsatta Magendorfa donmege karar vermı$*e\ daıma vardı v e varlıgını kabul etmemız gerekıyordu Matthaı haklıvsa elımızden gelen tek tı ams bu kararı yerme getırmek kolay rjeğıldi. •>e' gerçek kaatı ın kendını bellı edecek bır şe>Kov pek o kadar uzak olmamasına rağmen ınsaler \spmasim ummaktı Ya da bır dahakı cınanın altında arabası olmavınca ulaçılması guçtu. jet'nı ı=ledığı zaman ardında elle tutulur bır ıp Once 8 nolu tramvava bınıp sonra otobuse aktarucu bırakma<;ı ma etme«ı çerekıvordu Bo\le devınce kalpsızhk duygusuzluk gıbı Tramvavda kansıvla beraber pazar gezmesıpolıvor Ama oyle değıl Aslında polısın kudne gıden Trauler'e rastladı Treuler ona «aşkın retı de smırlıdır nıha>et Polıs yanılabıhr ama •a«kın bakmakla beraber soru sormadı Matthaı bunları goze alıp bovle bılmekten başka çaredurmadan tanıd'klara ra^'lajıp duruvordu zaten mız voktu kı Çocuklann daıma tehhkeye maÜrdune nıcın Eitmedığını soranlara ustun »oru ruz oldugunu sozlerıme ekledım Herkes ıçın cevaptar verıyordu Bu çeçıt rastlasmalarm hepsi daıma tehlıke vardı Polıs teikılâtı ne kadar sıkıcı ve utandıncıydı onun içın Zıra terfı ettığı «ıkı çahssa her suçu onleme<üne ımkân yoktu. ve serefll bır corevle Ürdune gıttığı gazetelere Gorevımızı vapa^aktık ^uphesız, lâkın ılk gorebıle cermıs bı'unınordu Matthaı mezardan çık" v mı? kendı alaniTrmm «ınırları ıçınde kalmakcnış bır oluje benzetıjordu şu halmı tı Toplum hajatımn her dalına el atarsak bır t&ıkaaı nr)