Katalog

Miss Julia PABDOE YABANCI GÖZÜ İLE 125 YIL ONCE İSTANBUL Sultanın şehri ve Türklerin aile hayatındaki gelenekieri Bedriye Şanda'nm dilimize çevirdiğı bu esertn İngilizce nüshası 500 liraya satılmaktadır. Resünli, ciltli 15 liradır. İNKILÂP ve AKA KİTABEVLEBİ STOY'DAN K NILAR Maksim Gorki^jfa yakın dostu üzerine •iıftttığu norff. buyük yazarlartn ve sa, natv,dOhyasırun fapeok gizlenimlerini aydınhğ^ çıkarmaktadır. AJsşit Göktürk'iin Türkcesryle yayiDîâfen kitap 4 ^iradır. KÜRÜCUSU: YTJNTJS NADİ BİLGİ YA P©rŞeiTlDe 01 AgüSIOS 170/ T ^'** '102U Tenişehü Üâncıhk.: 1671/10217 44. yıl sayı 15477 Telgr&f v e mektup adresi: Cumhuriyet istanbuJ Posta Kutusu: Istanbul No. 246 22 4 2 9 6 22 42 97 2 2 4 2 9 8 2 2 4 2 9 9 Teleloalar: 2 2 4 2 90 Görüşmeler, "Us ve biraz toprak,} esası üzerinde yapılacak Tabipler Birliği ve Ticaret Odası birer bildiri yayınladı ikili müzakerelerin devamı için Amerika ısrar ediyor (CUM1IURİYET BÜROSU) ANKARA Babns sorununun bir an önce çözümlenmesi için Amctikarun Tütkiyc ve Yunan hükiimetleri nezdinde teşebbüslere geçtiği öğrenilmiştir. Karışık yağlar kansere sebep oluyor Türk Tabiplerl Birliği Merkez Konseyi Başkanlığı ve İstanbul Ticaret Odası dün, birer büdiri yayınlıyarak, kanşık zeytinyaglar konusunda görüşlerinl bildınruşler, açık zeytinyağı saüşlannın men edilmesini, bu lşleme girişenlerin de şlddetle cezalandınlmasını istemislerdir. HACETTEPE KANUNUNUN ANAYASAYA AYKIRI OLUP OLMADIĞI İNCELENİYOR Hacettepe Üniversitesi Kanununun Anayasaya aykın olup oünadığıru ıncelemek üzere, îstanbul Üniversitesi Senatosu karan ile, Hukuk Fakültesl ögretim üyelerinden yedl teişilik bir komlsyon kurulmuştur. Komlsyon, Hacettepe Üniversitesi kanunu maddelerinde, Anayasaya aykın hükümler bulursa, kanunun iptal edilmes) için Anayass Mahkemesiae basvurulacaktır. Hacettepe kanununun değistirümeslnl lstiyen üniversite mensuplan özellikle kanunun fakültelerle Ugili maddeleri üzerinde durmakta, feanunun bugünkü şekliyle fakültelertn özerkligini tarnamen ortadan kaldırdığı fıkrinı savunmaktadırlar. Kanunun Anayasava aykın olup olmadıgını incelemelî üzere kurulan komısvon çalışmalannın sonucunu önümüzdeki günlerda Üniversite Senatosuna bildırecektir Üniversıtenın İptal dâvası açabilrnesi için kanunun neşnnden sonra 90 süntl geçmemiş olması gerektiğınden, Üniversite 8 Eyim tarihine kadar kanunur tptali için Anayasa Mahkemesine basvurabilecektir. Komısyon Prof Sıddıfc Saml O nar'ın başkanlığında, aşagıda Isimleri verilen öğretim Uyelerlnden kuruludur: Prol. Ragıp Sanca, Prof Hıfzı Timur. Prof. Lutfı Duran, Prof. Isrnet Gıritli, Prof. Kemal Oğuzman, Prof. Bülent Köprülü. Eıtesi ün, 30 Ağustos Zafer Bayramı. îstanbul'da çıkan ' 14 sabah gaıetesini yan yana önüme serdim. Bu 14 gazeteden besi günün önemini iyi değerlendirmisti. Birinci sahifelerinde Atatürk'ün renkli, büyük portresi, altında dün yapılması kararlaştmlan törenin programı, iç sahifelerde 30 Ağustos'la ilgili yaıılar yer »lmıştı. Geri kalan 9 gaıetenin 4'fi yasak Mvma kabîlinden, şöyle âdet yerini bnlsun diye isi ele alnuş bir görüntü içinde idi. Kiminde 30 Ağustos'a ait isteksiı bir makale, kiminde basma kalıp bir fıkra. Hepsi bu kadar.. Fakat, önüme serdiğim İstanbul Razetelerinden tam bes tanesi 30 Ağustos'u resmen, bile bile, sanki hesaplıyarak es geçmisti. Türk varlıgını yok olmaktan kurtaran, Türk milletine kendi topraklarında özgür yasama, ilerleme ve çağdaş uygarlık dtizeyine nlaşma kapılarını açan bu mutlu giinü o beş gazete okurlanna hatırlatmaktan âdeta sakınıyordu. Birkaçı tören haberini pertavsızla bulunabilecek kadar küçük harflerle bildinnisti. ötekiler buna da lüzum görmemisler, akıllan sıra böylece 30 Ağustos'u Türk tarihinden silip atabileceklerini sanmışlardı. Hem bnnu yapanlar hangi gazetelerdi biliyor mnsnnnz? Milliyetçi, mnkaddesatçı geçinen, Müslümanlığı kimseye bırakmayan, yurdumnzdaki bütün ilerici gücleri dinsiz, vatansız, komünist olmakla suçlamaya çalısan gazeteler. Ben, dün sabab karşıma aldıgim tstanbnl gazetelerinin bu manzarasını biç yadırgamadım. Böylesi daha iyi. Millet. kimlerin ne mal olduğnnu yakından görsün, anlasın'. dedim. Bunlar, bir zamanlar yurdumuzu bastan basa ele geçiren, milliyetimizi de, mukaddesatırnızı da ayaklar altında çiğnemeye yeltenen emptryaliımin yeni model, gözü kararmıs usaklanndan baska bir sey değillerdir. Bunların mânevi babalan 1919 da Anadolu'ya ayak basan Tunan ordusunn, söıüm otıa mukaddesat adına, desteklemekten ntanmıyorlardı. Btınlarm mânevi babalan, bizi o ezilmişlikten kurtarmak için çırpınan gerçek yurt çocuklarına salyalı ağızları ile «Kornünist!» diye saldırmakta hiçbir sakınca görmüyorlardı. Bnnlaruı mânevi babalan Ayasofya'da namaz kılabilmck müsaadesine karsılık tüm vatanı son kans toprağına kadar vabancılara peskes çekmekte birbirleriyle yarısıyorlardı. 30 Ağustos bir balyoz gibi beyinlerine indiŞi zaman serseme dondüler. Sesleri sedalan kesildi. Sus pns olup bir köseye sindiklerini ve zamanla (baritai âlemden) silindiklerini diisünü>orduk. Meçer onlar uyumamıslar, ilk sersemlikleri geçtikten sonra yavas yavas kımıldamıslar. çeyrek yüzyıl boyunca sinsi ve sürekli bir çaba harcıyarak, kendilerine lâyık yeni bir knsak yetiştirmisler. Bnsün milliyetçilik, mnkaddesatçıhk ve Islâm Birligi sloganlan altında yurdun ilerici güclerine dis çıcırdatan, Atatürk bize ne verdi ise hepsini elimizden alıp panalamak igtiyen iste o yabancı nsaçı mânevi babalardan arta kalma mânevi evlâtlardır. Bunların 30 Ağnstos'u simdi bize nnattnrmak istemelerine şasılır mı? Oisa olsa bnnların akıllanna şaşıhr. nistandaki Biiyükelçilerinin her Amerikamn Türkıye ve Yunaiki hükümeün ılgılileri ile yaptıklan temaslardan sonra Kıbrı» sorununun çözümlenmesı için önümüzdeki günlerde ikili görüşmelere başlanacağı belirtilraektedir. Nıtekim Amerikamn Ankaradaki Büyükelçısı üç gün önce Çağlayangille yaptığı görüşmeden sonra, Washington'dan aldığı yeni bir talımat üzerine öncekı gün tekrar Dışişleri Bakanhğına gelerek thsan Sabri Çağlıyangil'le üst üste ikı gün bir saatten fazla görüşmede bu* lunmuştur. Öte yandan ihtilâl hükümetinin işbaşma gelmesınden sonra Yunanistana askeri ve ekonomik yardımı kesen Amerikamn, yar dıma devarn etmek için bu ülkeyi «Enosis» ilkesinden tâvızler vermek suretiyle Türkıye lle Kıbrıs sorununda anlaşmaya varmaya zorladığını ileri sürülmektedir. (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) Yunanistan'da Sunay, Kıbrıs Türk/erıne hayranlığını ifade etti 30 Ağustos Zafer Bayramı dolayısı ile dün bir mesaj yayınlayan Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Kıb rıs konusuna değinmiş ve: «Türk Hükumeti Kıbns meselesinde herhangi bir oldu bittiye veya Türk Cemaatinin ve Türkiyenin bak ve menfaatleri ile bağdaşmayacak bir çozüm şekline her zamankinden daha ziyade karşıdır. Bu konnda hesap hatası yapanlar ancak kendilerini aldatırlar» demiştir. Cumhurbaşkanının Kıbrısla Ugili beyanı şöyledir: «Bu müstesna grönümüzde sizlere hitap ederken Kıbrıs dâvamııı üstün bir metanet ve milli şuurla >ıllardan beri güç şartlar altında savunan kahraman soydaşlarunıza duyduğumuz hayranlığı belirtmeyi bir vazife sayarım. Kıbns meselesinin, milletimizin ve cemaatimüin meşru ve vazgeçiunez hakları gözetilerek bir çözünıe bağlanması milli hedefimizdir. Bu hedefe ulaşmada en önetnli unsur, millethniz ile Kıbrıslı kardeşlerüniz arasuıdaki köklü ve kopanlnıaz bağlardır» 30 AGUSTOS ZAFER BAYRAMI, bütün yurtta büyük törenlerle kutlandı. Resimde, İstanbul'da yapılan geçit resminden bir an görulüyor (Fotoğraf: Ibrahim KÖSEOĞLU) Mareşal Amr ile 150 subay tutuklandı MISIR'DA HÜKÜMET DARBESI TEŞEBBÜSÜ (DIŞ HABERLER SERVİSÎ) The Associated Press Ajansı muhabirleri. dün gece Arap baskentlerinden verdikleri baberlerde, Mısır'da bir hükümet darbesi teşebbüsü olduğunu bildirmislerdir. [Hatırlanacafı üzere »Le Monde» gazetesi de Salı günkü sayısında, Kahire'den dönen özel muhabirine atfen, Mısır'da darbe ihtimalinin çok arttıfını. eski Silâhlı Knvvetler Komutanı Amr ile birçok subay ve sivilin tutnklandılını yazmıstı.] (Arkası Sa. ', Sü. 6 da) Cumhurbaşkanı ve Parti Liderleri mesaj yayınladı Ağustos Zafer Bayramı dun Ankara, îstanbul, Izmir ve diğer şehirlerımizde duzenlenen törenlerle kutlanmış, bu arada Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve siyası partilerın liderleri mesajlar yayınlayarak Turk milletinin bayramını kutlamışlardır. Türk Tabipler Birliği, yayınladığı bildiride, kanşık yağların yeterlı gıda alımım engellediği gibi, çeşitli hastalık hallerl de doğurduğunu belirtmekte, hattâ bu hastalıklann kansere kadar varabileceğinl ılerı surulmektedır. Bildırıye, ,^^^ şoyle devam edılmektedır: «Sağhk Bakanlığı ve belediyeler şimdiye kadar BÖrevlerini vap mamışlardır. Kanşık mallar derhal toplatıunalı. bu malların değeri bu suçu işleyenlere derhal ödetilmclidir. Suçlular. şiddetle cezalandınlmalı, basın, radyo yolu ile teşhir edilmeli. ticaret yanma haklan ellerinden ahnmahdır. Gıda kontrolnnun bugünkü si«tem ve teşkilâtla yapılamıyacağı açıktır. Derhal en kısa zamand.t özerk bir «Beslen'ne ve Gıda Kon trol Kurumu» ve bu kuruma baclı bölge lâboratoarlan kurubnalıdır.» Tabipler Birliği bildınsınde su ve diğer yiyecek maddelerinin kontrol edilrneyişine de deginilmekte, halkm sağlığuun korunma dığı, aksine tehlikeye atıldıtı tfade edilerek, «Bütün görevliler ge rekli tedbirleri almak zorunda ve ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) sorumluluğundadırlar» deni'ımek AP ıktidara geldıkten sonra tedir. gerek hukumet programında, gerekse Hükumet Baskanının ağTicaret Odasının zından mutaaddit defalar belırbildirisi tildiği üzere TRT Kanununun değiştirilmesi konusu ele alınîstanbul Ticaret Odası ise, kamış ve tâdil tasarısma Bakanlar rışık zeytinyağmı pıyasaya sürenKurulunda son şekıl verilmistir. lerin piyasadan tasfiyesin) lstiyerek bu işlemleri ahlâk dışı olarak Neler değişiyor? takbıh etmiştir. Gıda maddelerinin Öğrenildığme gore 359 sayılı kontrolundaki yetersizliğe değiTRT Kanununu değıştıren hünen Ticaret Odası, en son teknikkumet tasarısı şu esasları kaple teçhiz edilmiş bölge lâboratusamaktadır : arlarının kurulması için tlgili BaTÖNETİM Kl'RLLt': En esaskanlık ve Odalar Birliğinin yapmış oldugu çalışmalann bir an lı değisiklik TRT'nın beynı olan Yonetim Kurulunda yapılmakönce tatbik sahasma konulmasını, tadır. Yürürlukte olan kanuna ticaret âleminin de kendisine ddgore Yönetim Kurulunda 2 hüşen kontrolu gereğince yapmasıkumet temsilcısı 4'e çıkarılmaktu istemektedir. ta, Yönetim Kurulu üyelığı 9'dan ' 12'ye yükseltilmektedır. Boylece, Yönetim Kurulunun 8 üyesı seçimle, 4 üyesı de tâyinle gelecektir. Yönetim Kurulunun bazı üyelerimn 5 yıllık görev süresi de 3 yıla indirilmekte, bunların hıçbir suretle değiştirilemiyeceğine dair hüküm kaldınlmaktadır. (DIŞ HABERLER SERVİSİ) Yönetim Kurulunda fikir ve sanat adamlarını temsilen ılgılı HARTUM Suriye, Arap kuruluşlardan seçılen üyenın de Zırve Konferansından çekılmışseçim esası da değiştirilmekte, tir. Suriye'nin Sudan Buyuk Eladaylann tesbiti üniversite deçisi Dr. Hafız El Cemali, gazekanlarma bırakılmaktadır tecılere, bu ânı kararın sebebini açıklamamıştır.. Bununla beGENEL MCDÜR: TRT Genel Müdürünün Yönetim Kurulu taraber, bir kısım sıyasî çevreler, biî üyelı&i de kaldırılmaktadır Nâsır'ın buraya gelişinde, «Aziz (Arkası Sa. "J. Sü. 2 de) kardeşlerimizden bâzılannın im• kânsız gördüklerini gerçeklestirmek üzere Hartuma geldik* şeklındekı konuşmasını, bu olaya Ana boru patlayınca bağlamaktadırlar. TRT Kanunu değiştiriliyor Yönetim Kurulunun 4 üyesini Hükumet tâyin edecek LSD tanınmadtğı için Gömrök'te mücade/e yapılamıyor Polis ve Gumrük ilgilileri, dün geçtıkçe dünyaya yayılmaya başhyan ve kısaca LSD diye adlandınlan uyuşturucu maddenin Turkiyeye de gırdığıni tesbit etmelerine rağmen, nasıl bir görünüşü olduğunu ve terkibini bilmedikleri için taiç bir mücadele yapamamaktadır lar. Bu yıizden Polıs ve Gümrük yetküilerın LSLı hakkındald bilgilen toplamaya çalışmaktadır. Bilgiler toplandıktan sonra po lıs ve gümrük görevlüerine aktarılacak, aramalar ancatc bundan sonra blr sonuca ular şabilecektir Uyuşturucu madde ile mücadele eden mutıtelıf resmj teşekküllerin verdiği bilgiye göre LSD özellikle beatnıkler tarafından sırt çantalan ile Turkiyeye so kulmaktadır. Son günlerde beatniklerden bâzılannın LSD krizl geçirmelen de bu görüşü dofrulamaktadır. öte yandan beatnıklerln sırt çantalanndan bir kısmı gümrükte aranmadığından büyük kaçakçı şirketlennln diğer uyuş tunıcu maddelen de beatnık talığmdaki adamlan vasıtasiy le ülkeler arasında naklettırdikieri ifade edilmektedir. • Suriye, Arap Konfercrnsından dün çekildi 30 Cumhurbaşkanı Sunay'm mesajı Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, Zafer Bayramı dolayısiyle yayınladığı mesajmda, 30 Ağustosu «Türk ordusunun, Türk subay ve komuta heyetinin yuksek kudret ve kahramanlığını tarihte bir kere daha tesbit eden muazzam bir eser» olarak nitelemiş, «Millet, ve ordu bütünlü ğü ile Büyük Millet Meelisi ve Hükumetin karşılıklı güveıı ve göniil den işbirliği ile başarılmı; olan bu parlak eser bütün dünyayı aydınlatarak diğer milletlcre de yol gosterici. nurlu bir sembol olmuştur ve olmaya devam etmektedir» deDün bu sütunlarda Millî Samiştir. vunma Bakanlığı ile Genelkurmay Baskanlıgı arasındaki Sunay mesaimda, Silâhlı Kuvmevzuatın eksikliği veya tuvetlerde terfi elmiş olan general, tum dolayısiyle ortaya çıkan amira!. subay ve astsubaylanımzı sorum yetki dengesizliğine %e diğer terfi edenleri tebrik ettemas etmistik. Bugün de, denmiştir. gesizlik ve çelisiklikleri baska CHP Genel Başkanı İsmet înönü bir örnekle ineelemeğe çalışaise mesajında, «30 Ağustos Bayramı cağız. Bu örnek Askeri Sura için milletimiz kendi ordusuna ne toplantılarındaki baskanhktır. kadar güven ve bağlılık gösteıse ve (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de» 636 sayılı Askerî Sura teşkilât ve görevleri bakkındaki kanunu deçistiren 5400 sayılı Kanunun 2 ııci maddesi Şura tabiî baskanını Basbakan olarak söstermektedir. Yine aynı maddenin 3 üncü fıkrasında ise Şura'nın daimî üyelerle toplanması balinde baskanlığın Milli Savunma Bakanı, o bnlunmadıtı zaman Genet Kurmay Baskanı tarafından yapılacaçı belırtiliyor. Oysa 21 24 ağustos arasında toplanan ve yeni Personel Kanununa göre terfi ve emeklilik kararlannı alan Askeri Sura'ya, Millî Savunma Bakanı katıldışı balde, Genel Kurmay Baskanı Org. Savın Cemal Tural baskanlık etmis ve bu busus rcsmi açıklamalara da eecmistir. Öte yandan. dunkü konferansta konusan Nâsır, «tsraü'e karsı yeni bir askeri maceraya girisilecek zamanın henüz çelmediğini» söylemiş, itidalli bir lisan kul lanmıştiT. [Arap Zirve Konferansiyle ilgili diğer haberlerimiz 3. sayfamızda bulacaksınız.] şehir susuz kaldı Teıkos Golunden şehre su veren binlık borulardan biri daha dun patlamış, İstanbul'da sular kesilmistir. Onarım işme baş landığı ve îstanbul yakasına bugünden itıbaren su verıleceği bildirılmektedır. Heybeliada'da esrar içen biri kadın iie lurist. sızmış bir hâlde bulundular Üç turist, dün Heybeliada'da, esrar çektikten sonra sızmış bir halde bulunmuştur. îsveçli 23 yaşında Peter Bergder, Japon uyruklu 23 yaşında Kazuo Kalamati ve îngiliz uyruklu 20 yaşında Anna Maria Davidson, Büyüktur yolundaki köprü altında uvku tulumu ıcin de sızmış vaziyette gdriilmüştür. Biri kadın olan turistlerin esrar içtikleri anlaşılmıs, üzerlerinde yapılan aramada, 8 gram esrar ele geçirilmiştir. Sanıklar, nezaret altma alınmıştır. ÇAĞLAYANGİLİN DEMECİ Dışişleri Bakanı thsan Sabri Çağlayangil de. Ankarada yayınlanan •Daily News gazetesi»ne verdiği özel demeçte. «Kıbrıs» konusuna değınerek «Bu çetin dâva ile ügili bii tun tarafların meşru menfaatlerıni koruyacak barışçı bir çözüm yoluna ulaşılabilmesi ümidüıi hiç bir zaınan kaybetmediğimiz gibi, Kıbrıslı soydaşlarımızın güvenliği ve Türkiye'nin Ada üzerindeki tarihi baklarını da sonuna kadar ve her ne pahasına olursa olsun korumak azmimizden de hiç bir şey eksilmi; değildir» demiştir. Bir örnek daha Savunma Bakanı rızasiyle yerini Genel Kurmay Başkanına bırakmıs olamaz mı? Ve daha çok Silâhlı Kuvvetler personelinin terfi ve emekliliği ile ilgili toplantılan Genel Kurmay Baskanının yönetmesi daha uygun değil midir? Hemen söyleyelim ki, kannn vazıı baskanlık konusundaki hükmü, sadece sekil olarak koymamıstır. Bu hüküm aynı zamanda Sura'da alınacak kararların yürütmeyle ilgisi bakırnından, dolayısiyle Bakanlar Kurulunun yetki ve sorumluln|u bakımından âmir hüküm olarak getirilmistir. Gerçekten Askerî Şura'nın aldığı kararlar hükumetin sommlulugu altında uygnlanır. l'yçulanmada hükumet. Türkiye Büvük Millet Meclisine karsı sornmludur. Millî Savunmanın basına getirilen Bakanı Meclis. alınan kararlar yüzünden, ya da o kararların uygulanması vüzünden sorsruya çekebilir. hattâ Yiice Divana da sevkedebilir. Ovsa Genel Kurmav Baskanı Anayasanın 110 uncu maddesine göre sadece Basbakana karsı sorumludur. Simdi bakıni7 nrta^a nasıl OLAYLARIN ARDINDAKİ NADİa NÂDİ ALIŞ... VERİŞ... 5 Simdi denilebilir ki. Millî bir çarip dunım çıkıyor : Sura'da bulunan, fakat üye gibi toplantılara katılan Milli f| Savunma Bakanı aslında kabi | Anlar. 4 ölünün ne üyesi olduğu için bu top J lantılarda alınacak bütün ka | bulunduğu kaza rarlardan, daha sonraki uygu .1 lamadan T3.MJV1. önünde soyerine kimseyi rumlu, yalnız kendisi degil bü : kumet de sommlu. Toplantıyı yaklaştırmıyor yöneten Genel Kurmay BaskaBURDUR (a^.) 200 kovan nının sorumluluğu ise Başbaan ile bırlikte 23 yolcusu bulukana karsı. tste bu durum, nan bir otobüs, Fethiye yolunmevcut Anayasa düzenindeki da uçuruma yuvarlanmış, 4 yolorganlar anlayısına aykındır, cu olmüs, 7'sı ağır olmak üzere aynı zamanda sorum yetkl 19 kisı de yaralanmıştır. ölendengesini bozmaktadır. Bu baler: Veli Çelik, Ali Kızılkaya, kımdan meselevi «yaptık, olFatma Kızılkaya ve Ayşe Çodu» seklinde düşünmemek ve mar'dır. herhalde idarei maslahat yoKazada parçalanan 200 kovanIunu bırakıp karşılıklı görev, dan boşalan anlar insanlara hâyetki ve sorumluluklan yeni dise yerine yaklasmağı âdeta uanunlarla düzenlemek lâzımmenettiklerinden, ölenlerin cedır. setleri ahnamamıştır. Durumdan haberdar edilen ilgıliler, kaza yerine ozel elbı«eler gıyinmıç ekıpler çıkarmıştır. 1 I 1