Katalog

SAHÎFE ALTI 20 Afustos 1967 CUMHURÎYET Şimdi de sıra kendi halkından kopmuş bir aychn'm romanında Turhan GÜRKAN Bilim adamlan 5 imdi de bir ezeli derdin üzerine eğüdiler Kobay alkolikler ya viskiyi ya da yarenliği scçeceklerdi Alfcoliklerin tedaYÎsinde yeni bir adım Cam kafesin içinde kendi geleceğini sezen alkolikler Alkolikleri kurtarma yolunda yeni bir t«z ortaya atıldı ve denemeye girişildi. Amerika'nın Boston şehrinde yapılan bu deneme hayli şaşntıcı ve garip. Ama, yeni tezin yaratıcdan sonuçtan emin göriinüyorlar. CAM KAFEStN İÇÎNDEKI ALKOLİKLER Deneme garipti, çünkü, iri bir cam kafesin içinde, dört alkolik vardı. Dördü de, gönüllü olarak, lâboratuvar fareleri olmayı kabul etmişlerdi. «Boston City Hastanesi» uzman hekimlerinden ikisi, Dr. Michal Roşsy ile Dr. Peter Nathan, bunları kendi tezlerine göre yetiştırmişlerdi. Kafesteki «insankobay» lar, önceden öğretilmiş düğmelere basarak «Mükâfat» istiyeceklerdi. Bu «mükâfat» ya bardaklarla viskiydi, ya da hastabakıcılarla onbeş dakikacık bir yârenlik. Alkolik hangisini isterse o düğmebasacak ve istediği hemen j^fcendisine *erilecekti. Hattâ, bir ^^^musl akan viski için en u(ak kısıtlama bile olmadan.. «ALKOLÎK, SEVİLMEK ^ İHTİYACINDADIR» Gerçekten, konunun aslını bilmiyenlere çok garip görünen bu deneme ve onu yaratan tezin aslı, alkoliklerin, hastalık denecek ölçüde sevilmek ihtiyacmda olmalarma dayanıyordu. Gönüllü kobaylar kırk gün boyunca japayalnız ve içkiden yoksun bırakılmışlardı. însan beraberliği ve içki, ikisine de şiddetle özlera çekiyorlardı. Cam kafesin jçindeki düğmelerden hangisini isterlerse ona basarak bunlardan birine ya da öbürüne kavuşacaklardı. Viskide sınır olmayışına karsılık, hemşirelerle yârenlik ancak televizyon yoluyla yapılabilecekti. Müstesna olarak, yalnız arada bir doğrudan doğruya yârenliklere katılmalarına da izin verilecekti. BÜTÜN BUNLAR NE İÇÎNDİ? Bütün bunlar şuraya varmak içindi: Alkolik, bir süre, alkolü yârenlikten üstün tutsa da, sonunda insansızlıktan kurtulma özlemi ağır basacaktı. O vakit diledıği kadar içki içebüecekken, kendi gönlü, kendi seçişiyle, viski düğmesi yerine, yârenlik düğmesine basacaktı. Onun bu düğmeyi seçişi bilimin zaferi olacaktı. Kısacası, insan sevgisinden yoksunluk, alkoliği kendi tutkusundan kendi başına kurtulmaya zorlayacaktı. 10.000.000 LIRA HARCANACAK Alkolik tedavisindeki bu ilk sistematik inceleme Amerikan Hükumetini yakından ilgilendirmiştir. Iki uzman hekimin, her yıl, tezlerini 20 hasta üstünde denemesi kararlaştırılmış ve hükumet bu denemelere 10.000.000 lira ayırmıştır. Ama, geriye çok önemli bir problem kalıyor: Her yıl, bugünkü ddrt alkolik gibi, lâboratuvar faresi olmayı göze alacak yirmi alkolik bulunabilecek mi? Takop Kadri Karaosmanoğtu'nun «Millî Möcadele» yi anlatan ünlii «Yaban» romanı, rejisör Halit Refiğ yönetiminde Uğur Fflhn tarafından filme alınacaktır. Romanın kahramanı Ahmet Celâl'i perdede Kartal Tibet'in carüandırması düşünülmektedir. Köydekl nişanlıyı Fatma Girik oynıyacaktır. Görüntü yönetmenllğini Mengü Yeğin yapacaktır. Pilim 1922 yüında konunun geçtiği Eskişehir çevresbKle rejisörün «Şafak Bekçileri» filminl çevirdiği Doğançaytr köyünde çekilecektir. Yakup Kadri'ıün «Yaban» la ilk kez bir romanı sinema haline getirümektedir. Halit Refiğ, Ikl yıl önce de Halit Ziy* TJşakkgü'in «Kınk Hayatlar» uu füme alrruş, gunümüze uyguladıgı için umulan basanyı ssğlıyamamıştı. 1932 yüında yayınlanan «Taban» da Türk toplumundaki yabancılas ma, yenik çıkılan savaş sonrasında Tiirk aydınındaki idealizmin çöküşü anlatümaktadır. Bir «İttibat ve Terakki» subayı olan Ahmet eOil, büyiik ideallerle katıldığı 1. Dünya Savaşında Osmanlı orduları yenilince ifgal altuıdaki tstanbula esaretten bütün hayalleri kınk olarak dönmekte, «Kuvayı Müliye» ye katıldıktan sonra da yaralanıp, sahat halde bir köye yerleşmektedir. Kendi halkından kopmuş aydının kendi halkıyla birleşmesi beklenmektedir ama aralannda büyük bir uçurum beliren köylii, arük yadırgadığı bir kişiyi yaban gözüyle görmekte ve istememektedir. GEÇER AKÇE «Yaban», işte Türk toplumunu çöküntüye götüren bu aynlığın romanı olmuştur. Halit Refiğ, iki yıla yakın üzerinde çalıştıgı «Yaban» ın filme alınışı konusunda şunJarı söylemektedir: Yaban'da anlatılan Yunan zulmü karşısında Türk aydını ile halkı arasındaki uçurum, bugünkü dış tehlikeler önünde daha da btiyümüş, toplumu çözülme ve parçalanmaya kadar götürmüştür. «Yaban» ı, bugun için de ceçer mkçe olduğu için seçtim. «Yaban» filmi, son zamanlarda gerek sinema, gerekse Ulkemiz sorunları tlzerine söylediğim sözlerimin sinemaya yansıması olacak. İlk kez bütün görüşlerimi bütünüyle bu filimde anlatmış olacagım. «Yaban», daha çok bir makalo havasındaydı ve olaydan çok duyguları anlatıyordu. Romanı sinemalaşünrken, bazı aksiyonlar elc ledim. Romanın kahramanı hayalleri kınk halka döndükten son ra nasıl aldatıldı, dış tehlikeye rağmen halk neden ondan yana çikmadı? Bu noktadan hareket ederek köydeki sevdiği kadınla, savaştan sonra terkettiği şehirdeki eski nişanlısı arasındaki bagı da, geriye dönüşlerle hallettim. PERHİZ VE TURŞU «Yaban» projeleri üzerinde çalısan Halit Refif, bir yandan da yerli filim piyasasının beğenisine ve isteklerine uyarak James Bond vari filimler çevirmeye başlamı; tır. Bir yıl önce afişlerine imzası nı attığı «Karakolda Ayn» Var» adlı komedisinden sonra, «Bueünkfl sinemsnın koşullan değişene kadar» rejisörlük yapmıyacagmı söyliyen Halit Refiğ, birden çark etmiş ve koşullann değişmesini bekliyemeden adını «Fosforlu Cevriyem» türküsünün ikinci mısraından alan «Kız Kolund» Damea Var» ı çevirmeye başlamıştır. Türk sinemasına «Yasak Ask», «Şehirdeki Yabancı», «Gurbet Kuşlan», «Haremde Dört Kadın» gibi güçlü yapıtlar kazandıran yönetmen, James Bond bozuntusu filmi için sunlaı söylemektedir: Geçen yıl polisiye füîmlerin taşlamasını yapan «Karakolda Ay na Var» filmini çevirmiştim. tşletmecilerce tutulmuş, beazerini istediler. Bu kez Doğu ve Batı bloklan arasındaki çatısmalan alaya alan casusluk ve James Bond fUimlerinden esinlenerek «Ku Ko lunda Damga Var» ı yapmak zorunda kaldım. Birincisinin daha kaba ve sert karikatürU oldu. Baa projelerimi gerçeklestirebll mek, örneğin «Taban» ı çevirebümek için böyle bir niim yapmam gerekti. Yakup Kadri'nin " Yaban ,,ı filme alınıyor 20 A* ıstos 1928 tarihli Cumhuriyet'ten Yeni harf seferberliği Bir ayden beri Üniversitede yapılmakta olan mikrofon tesisatı bitmiştir. Mikrofonla ilk konferans, Üniversite konferans salonunda 21 ağustos sah (yann) günü saat 16.30 da yeni Türk harfleri hakkında Prof. Mustafa Şekip (Tunç> bey tarafmdan verilecektir. Dün kendisini ziyaret eden bir muhabirimize Rektör Neşet Ömer bey şunları söy lenüştir: Biz de Gazimizin gösterdiği yolda uhdemize düşen vazifeyi ifa edeceğiz. Aynı zamanda Türkiyede ilk defa kurulmuş olan mikrofonu da halkunıza göstermiş olacağız. güzeller kıraliçesi şerefine sabaha kadar sürecek bir eğlenti yapılacak tır. Bu eğlentide yeni icad edilen (Dans Istanbul) ilk defa oynanacaktır. Dans Istanbulun, tango gibi çıplak ve çarliston gibi yorucu figürleri yoktur. Bu dansın az zamanda çok taammüm edeceği söy lenmektedir. Tevfik Fikret ihtîfali 13 sene önce aramızdan ayrılan şa ir Te\fik Fikretin Eyüpsultandaki kabrinde dün bir ihtifal yapılmış ve çair Filorinah Nâzım ve kızt Meliha Nâzım, birer konuşma yapmif lardır. Bir tersitan da askerî bando hazin marşlar çalmıştır. Güzellik müsabakası Avrupa memleketlerinde olduğu gibi Istanbulda da bir güzellik mü sabakası tertibi ve bir güzellik kıra liçesi seçimi için hükumete müracaatta bulunulmustur. Istanbulun güzellik kıraliçesi, vücudunun değil, simâsmm urnumî hatlan dikkate alınarak seçilecektir. Bunun için birkaç kişilik bir jüri heyeti intihap edilecek, müsabakaya girecek kızlar arasında (güzeller kıraliçesini) bu heyet seçecekür. Seçilecek Kıraliçeye mükellef bir tuvalet hediye edilecek ve kendisine tahsis olunacak damdonörler tarafından giydirilecekür. Ondan sonra Tercüman meselesi Şehremaneti (belediye) bütün turist rehberlerini jeni kurslara dâvet etmektedir. Belediye bu ter cüman meselesini esaslı bir şekilde halletmek için bütün tercümanların bu kurslara devamını mecburi kılmıştır. İmtihanlan sonunda elle rine verilecek belgelerle ancak ter cümanlık yapabileceklerdir. Vesika sı bulunmayanlar tercümanlık yapamıyacaklardır. Bir taraftan da im tihana girecek rehberlerin ahlâki durumlaruıı tetkik için zâbıtaca haklannda tahkikata girişilmiştir. ILAN MALATYA BELEDİYE BAŞKANLIGINDAN Aşagıdaki Işler 2490 sayılı kanuna g5re kapah zart usulü ihaleye çıkarılmıştır. 1 Birinci kısım 165.168./60 lira keşif bedelli Mezbaha yolunun Termınal Garajı ile D.D Yolları arası yolun, beton yol insaatı 5/Eylül/1967 Salı günü saat İU 00 da 2 tkınci kısım 53.151.00 lira keşif bedelli Şifa mahallesi 1. ve 2. sokağı âdı kaldınm yol ınşaatı 5/Eylül/1967 Salı günü saat 11.00 de 3 Oçüncü kısım 45.914.79 lira keşif bedelli Cirikpınar lskender mahallesinden Lâstık fabrikası önüne kadar parke yol ınşaatı 5/Eylül/1967 günü saat 12.00 de 4 Dördüncü kısım 25.0O0.U0 lira keşif bedelli Çannuzu k«rakolundan aşağı parke yol ınşaatı saat 13.00 de 5 îhaleler ile ılgili dosyalar Beledıyemız Fen Isleri M0dürlüğünde tetkik edilebilir veya 50.00 lira mukabilinde temin edilir. (Basm 21129) 9824 ile U a l i l DA{I«V'İM «An l ı l m i Sanat fılmleriyle Bon filmler. Halit Befiğ'in bir yıllık aradan sonra arasında dönüp dolaşan Damga çevirdiği < Kız Kolunda Var» komedisındc polis Demir Çiçek rolünde Fatma Girik, Dümen Basri rolünde Sadri Ahşık'la. Bu filrnde Refiğ, alışkanlıklarının dvşında Isveçli Sarışın bir striptease yıldızı, Eva Abrahamsson'u da önemli bir rolde denemiştir. Göıüntü yönetmeni Cahit Engin'dir. naııı ne?ıg ın son ııımı «Insan sevgisinden yoksunluk alkoliği kendi tutkusundan kendi babaşina kurtarmaya zorlayacaktı» Beyoğfu C/fıetı Muvakkat Gaz Işletmesinden 1 Pazarlık usulü ile takriben 5800 kilogram pik döküm, düx manşon, çift manşon, kolot yapürılacaktır. 2 Işin muhammen bedeli 13.000. Tl. sı olup geçici teminat '.'» 7 dir. Pazarlık kilogram esası üzerinden yapılacaktır. 3 Şartnameler Beyoğlu İpek Sokak 2 numarada kâin işletın» veznesinden bedelsiz olarak temin edilir. 4 Pazariık 28.8.1967 pazartesi günü saat 15.00 de Umum Müdürlük odasında yapılacaktır. (Basın: 21301) Beyoğlu Muvakkat Gaz işletmesinden 1 ıt5 tonluk benzinle işler, trafik nizamnamesine uygun bir kamyon satın ahnacaktır. 2 Pazarlık 28.8.1967 günü saat 17.00 de Beyoğlu tpek Sokak ümum Müdürlük odasında yapılacaktır. 3 Tediye ve teslim şartları ile teknik hususiyetlerini havi teklülerin mezkur güne kadar yazıh olarak işletmemize verilmesi ilân olunur. (Basın: 21302) 9829 ORTADOGU TEKNİK ONiVERSiTESi REKTÖRLÜGÖNDEN Üniversıtemız Mimarlık Fakültesi Şehir Plânlama ve Mimarlık Bölümlerine asistan ve öğretim görevlisi alınacaktır. 1. Isteklilerin ingüizce bilmeleri şarttır. 2. Ünvan ve ücretler «Ortadoğu Teknik Üniversiteıi Aka demik Personele verilecek ünvanlar ile görevlendirme şartltn ve usulü hakkında yönetmelik» gereğinca verilecektir. 3. tsteklilerin Ortadoğu Teknik Üniversitesi Penonel Müdiirlüğünden alacaklan müracaat fonnlarım doldurarak bir dilekçe ekliyerek en geç 6 Eylul 1967 Çarjamba günü laat 17.00 ye kadar aynı adrese göndermeleri ye 11 Eylul 1967 Pazartesi günü saat 10.00 da Mimarlık Fakültesi Dekanlığrndı ha«r bulunmalan rica olunur. (Basın 20681 A 9832/9826) FLORENCE NIGHTINGA1JS TESİSİ GE1İR TEMİN KOMİTESI 29 Ağustos, 1967 günü saat 2020 da Moda Deniz Kulübünde verecekleri Akşam Yemeğini Gönüllü Harumlanmıza duyurmakla jeref duyar. Bileüer Tesis Müdürlüğü (47 61 08) ve Moda Deniz KulCbfl Müdürlüğünden (36 08 02) temin edilir. KOMILI Avrupaya ihrac ediliyor zeytinyağlan Bundan önce ALMANYA'ya yapılan ihracatlarda saflığı ve yüksek kalitesi Alman resmî • makamlarmca »müteaddit tahlil raporları ile tesbit edilen K O M I L I Zeytinyağlan şirr»dJ de HOLLANDA'ya ihraç olunmaya başladı lü Türkiye'den HOLLANDA'ya gönderilen K Q M . I I / I Zeytinyağlan 89 senedir U le2zeti«V flarantisi' #l«^aJ>cırrMZA|a^cdiC'yefaöbetinikazanrrıaktadır. Fotoğrafia, KOMİLf zeytinyağianmn' 14 Ağusfos 1967 Paıarlesî günü, Istanbut » rıhtımından,* Hollanda kandıraU MİNOS filebine yuklenişi görülmekledir Net'şehir Valiliğinden Bağcılık İstasyonu su ihtiyacı için kejflnde yazıh 249,000.00 lira bedelli boru kapalı zarf usulü ile satın almacaktır. İhalesi 2981967 Cuma günü saat 16.00 da yapılacaktır. îaliplerin kanunj teminaüa yeterlik belgeleri ile ihale saatinden bir saat evveline kadar Hükumet Konağında müessese İrUbat Bürosuna vermeleri. Şartnameler hergun mesai saatleri dahilinde bu mahalde göriilebileceği duyuruhu1. (Basın 20M9/9828) NECMİ.KOMİLİ' Kutlu han Bahçekapı İSTANBUL Cumburiy«t =• 8191 >