Katalog

SAHtFE DÖRT 16 Temmuz 1967 CUMHURÎTET Müttefikler Kahire'de de Türkiye'yi savaşa sokamadılar inönü, Churchill'i hasta ettü... Tahran MEHMET BARLAS Daha sonra Churchill ve Stahn yine aynı konuyu ele alıyorlar. Dısişleri Bakanları toplantısında ise, Eden \e Molotof. Türkıye'ye karşı ortak bir tu:uma sahıp olunmasını ongoren. Ingihz Sovyet bildırisını imzalıyorlar. Kasım 1943 deki Kahire toplantısında baş konu yıne Türkıye'dir. Savasa gırerse, savas kazanılacaktır. Rooswelt ve Churchıll bu ortak gorusu doğruladıktan sonra, Tahran'a Stahnle buluşmak ıçin gidiyorlar. Kremlin askerleri yardım içta de gelseler, bir daha ancak kuvret zoruyla Boğazlan terkederler...» Churchill'ın doktoru, Kalıirede kî Churchıll İnönü görüşmesini anlatmaya devam ediyor ve Clmrchül'in tnönüye «mukadderatm muzaffer saaüni» yani galıbiyeti hatırlattığını söylüyor. Fakat hiç bir sonuç yoktur. Churchill, înönü karşısında yeailıjxır.. ED üıı de belirttiğimiz gibi, Moskova'mn Ankara'ya verdifi " haziran tarihli notaya karşı, Amerika hiç tepki gösterrnemistır. İngiltere ise bir tepki göstermek istemîşse de, Mashington'ın, «Rusya'yı giicendirmeyelim» şeklindeki nyarmasına katılmak zorunda kalmıştır. Moskova'nın Boğazlarda us istemesı, Boğazların kendisine karşı kullanılacağı endişesinden dcğmuştur. Yıne daha once gorduğumuz gıbi, Alman Sovyet ittıfakı bojunca, Moskova, Boğazlardan gelecek bir Ingilız saldırısmdan endişelıdır. Çunku Turkiye ıle Ingıltere ve Fransa arasında, 1939 da imzalanmış bir İttıfak. bulunmaktadır. 1941 de Alman orduları Rusya' ya saldırınca ise, Moskc\a B o ğazlar uzenndeki talep ve endışelerinden vaz geçecektir. Çunku Turkıye, savaşmasa bıle, Ingıliz Fransız Amerikan tarafındadır, dolayısiyle Rusya'nm da muttefıki olmuştur. Bn tarihten itibaren, Türkiye flzerindeki pazarhklar, bizi savasa sokmak yönünde gelişir. Bu pazarlıklara sırayla bir göz atalım : D bildinlmesini kararlaştıracaklardır. Bu karardan önce, 1942 kasıroında Churchıll ve Stahn, Turkiye'nin, savasa girdiği takdirde galiplerın duzenleyeceğı konferansa katılacağı hususunda anlaşmıslardır. Yanı Türkiye, zaferden pay alacaktır (12 Adalar, Bulgar ve Suriye toprakları). Ayrıca Türkıye'ye toprak butunluğu konusunda teminat verilecek, büyük tnıktarda malzeme yardımı da yapılacaktır. Hayatî flrkiye'nin savasa girmesi müttefikler için hayati önemi haizüir. Bn suretle Yunanistan ve ttalya'daki Alman ordnsn Dofnya kayacak. zayıf kalan Batıda da, müttefikler çıkartma yapacaklardır. Dieer taraftan. Ege kıyılarında kurulacak Ingılız Amerikan usleri. Rodos, Girit gıbı Mıhver kaîelerını susturacaktır. Bu arada Bogazlardan Karadenız'e sokulacak olan îneılız denızaltıları. Romanya kıyılarına kadar olan bölgede, Nazilere eoz açtırmayacaklardır. Yani, Turkıye harbe çirse, belki de savaş daha önce bıtecektır. Ancsk. Kazablanka'dan, Inönü ile görüşmek için Adana'ya %tlen Churchill, Türkiye'yi savasa sokamayacaktır. Inonu, burada Sovyet tehlikesinden Stalın'e bahsetmistır. Churchill'ın ise bu konuyu Stalin'e bildirdiğıni ve «Türkiye'yi ikna için Ankara'ya karşı bir ban» taarrnrnna geçin» dedığını goruyoruz. Her ne hal ise. Churchill, Adana'dan «1943 sonundan önce, Tttrkiye savaşa girer» ümidi ile aynlıyor. Mayıs 1943 de Washinşton. Ağustosta ise Quebec'te, Rooswelt ıle Churchill, TuTkıye'yi savaşa sokmanın zaruretini konuşuyor]ar. Hasta etli on görüşmeden sonra, Lor Moran, Churchill'in yatak odasına çidiyor. Chtrrchill, başını ellerine almış düşünmektedir. Lord Moran'a, «.Kendimi hiç böyle bitkin hissetmemiştim; bana moralimi düzeltecek bir UAç ver» diyor... İnönü. Cnnrchill'i, ölkesinin menfaati için çarpışırken, haataya yakın ettniştir... Her halde iyi yapmıştır İnönü.. Belki savaşa girildiği takdirde, Araerika İngiltereyi de ikna edecek ve Turkiyeye malzeme vermekten vazgeçeceklerdir. Biz de, çaresiz savaşacağız ve sonunda kazansak da perişan olacagız... Ancak bu son çabanın başarısızlığı üzerine. Stalin OıurchiU'e, 15 Temmuz 1944 te bir mektup yazıyor ve «Mademki Tftrkiye bizimle savaşa girmedi, mademki Hitlerle flört ettl. öyleyse sava? sonrası durumunda hiç bir iddlası olamaz» diyor. Savaş sonrası... Yani, Ankaraya verılen Sovyet notası ve yani, Potsdam'da dünyayı paylaşan ü( büyükler.. I S ahran'da, Türkiyeyi savasa sokmaya ikna icin ne yapmak gerektiği görüşülüyor. Toprak vaadi. teminat. askeri yardım... Bunlar bile Türkiyenin gbıünü kamaştırmamıştır. Bir ara Stalin, «olmazsa, enselerinden tutup lorla savaşa sokanz» diyor Chur le... T Stalin. Turklerin muttefıki durumundaki Churchill'e şoyle diyor sonra: «Türkiye savasa Rİrdiji takdirde bir Bulgar tehdidi ile karşılaşırsa. Bulgaristana savaş ilân edeceğiz». Churchill teşekkür edıp bu teminatı Türklere bıldireceğini söylüyor. Konu dönüp dolaşıp Turkiyeye geliyor. Türkiye dışındaki bir o lay, Churchill'in Stalin'e küsmesi oluyor Tahran'da.. Stalin bir yemekte, «savajten sonra 50,000 sorumlu Alman vu rulmalı» diyor... Roosevelt'ın oğlu da bunu destekleyince, Churchıll odayı terkedip, karanlıkta bir köşeye çekiliyor. Biraz sonra bakı yor sırtında bir el var... Dönüyor ki Stalin... Sovyet lideri Size şaka ettim, hemen gücendiniz de yınce, banşıyorlar.. Çünkü Churchill, 50,000 kişinin ölmesini, : n sanlık prensiplerine aykırı buluvor. İNÖNÜ KAHİRE'DE İnönü Churchill e işte bu Churchill. Türkiyeyi savasa sokmak İçin yine cabalıyor. 1 Arahkta, İnönü Kahireye dâ vet ediliyor ve yine Churchiirie masa başma oturuyorlar. Burada Churchill'in kendi hâtıratında söylediklerini bırakalım. Çünkü kurt Başbakan. İnönü'yü ikna e demernenin üzüntusünü giılenveye çahşmıştır. V •Dün Tiirkiycyi savasa sokmak için son çaba da sarfedildi. Eden ve Numan Menemencioğlu bir ay önce yine konuşnıuşlar. yine bir şey elde edilememişti. Ayrıca, Araerikalılar da Türkiyeyi silâhlandırmaya taraftar değiller. Bu yüzden, Fransaya yapılacak çı kartmanın gecikeceKİ fikrindeler. «Churchill ise ümitli... Türkiyeyi savaşa sokacağı fikrinde... «.. Son yemekte Inönü'nün karsisında oturdum. Bir adamın düsünceleri yüzünün ifadesinden anlasüırsa, karsımda eziyet ielnde bir can var... Sadece kendine bir sey söylenildiği zaman, lotla tebessüm ediyor... Vatanının s a vaşa sokulnıaya zorlandığını bili>or; girmediği takdirde meydana gelecek sonuçlanr. da farkmda... Aydın yüzfi, başındakl belâyı aksettiriyor. «Fransızca, politikaya ginneden komutan olduğunu söyledi. Bütün Türk askerleri onun oçluydu; fakat binlercesinin hayatına mal olan kararlar almak zorundaydı. Muhtemel bombardımandan korkmuyor: memleketi için iyi olduğunu bilse, savaşa girmekte tereddüt etmiyecek.» «İnönü Adanada, Almanya değü Rusyadan çekindiğini söyledi: YARIN: POTSDAM Churchıll ve Roosvvelt, 1943 ocağında Kazablankada buluşacaklar ve Turkiye'nin ?avaşa gırmesi gerektığının, lnonu'ye TRUMAN Özel doktoru Lord Moran, hâ tıratında, 1943 Aralığındaki, İnönü Oıurchill ıntıbalarını şoyle anlatır : Dişi Bond MODESTY BLAISE D£&I&MEM Ş MOTELIH j f . fğ 06.25 05 30 06 45 06 "0 07 00 07 OS 07.30 07 45 C7 50 0100 0* 15 03 45 09.25 09 40 10 00 10.30 10 45 10 50 1120 11.25 12 00 11.30 13.00 13.15 15.00 15 15 15.30 16.00 16 15 16 45 16 50 11.30 17.30 19.00 19 30 19.45 20.'30 20 45 3100 ;i 05 2140 22.00 22.45 23 00 24.00 Acılıs. Dro«r«m O^. ım havaları Konusma Türküler Kove haberler Türlnıler Haberler ve h»va dtırumu Istanbulda buıün Kucuk ılânlar G.uıı havaları Tabah ve miiıık Istevin calalım Tarih snyfaUn Mutiueiüer Plâklar seslemvor Paz*r sohbctleri Kısa haberler Minyatur muzık BIıl dmler rMsiniz* Ce^lli Turk m ü z i ö ^... Uc clrel. üc DİJİK Yurdun seii K. koronı Habcrler ve hav» <Jurumu Reklim Droeramları Kısa haberler. kavıo m e k ruDİan Evım Uvanıkofiludan s»rkıUr P»ı«r konseri Fahrive Canerden sarkılar Lâtin dunvasından melodUer Kısa haberler Melodi zinciri Ahmet Sezıinden turkuler Reklâm oroeranüarı Haberler v e hava dunımu M. Akeun'den türküler Türk M. özel orotramı Anadulo efsanelerl Geçen haft» 24 saatin olavları Sızin ıcın sectiklerimiz Orhan Senerden sarkllar Reklim Dro«rsml«ı Haberler v e hav» durumu Sizlerle beraber KaDanıs ANIN ff BULMACASI 2 3 4 6 6 7 S 9 t01112l314tS16 ma hali, en kısa zaman, toprağ) eşmeye yarayan bir cins kürek. 14 Boy, Homer'in meşhur hikâyesinin adı, senenin bölümlerinden. 15 Başına bir harf gelirse tann emirlerini yerine getiren insan olur, birini yıkmak için ayağınuı onüne ayak uzatma, çalım. 16 Bir kadın adı, haürlayış. YUKARrDAN AŞAGlTA: 1 Ön sezi. 2 Büyükler ve onların büyükleri, yemeklerde ve salatada bahar yerine kullanılan bir bitki, e n azmdan. 3 Par» harcamıyan kimse, bir cins baston, bir cins tiyatro eseri. 4 ^ Bir şeyi benzerlerınden ayırt etmeye yarayan temel özellik, bil yeri emniyet altına. al anlamında bir emir, bir harfin okunujy 5 Banka işleten kişi, vakit bil» diren makjnaları yapan veya satan kimse. 6 Çok olmayan. pervasızlık, vilâyet genişlik. 7 Su iigili, bir harfın okunuşu. 8 tncelemenı yazüı halde bildir anlamma bir emir (iki kelime), denizde ve karada yaratık vurma vt direğinde ürerinde bu harfler bu ya yakalama hali, bir ayın adL lunan bir filâma görününrse o va 9 Hirriyetini ver anlamına bu sıtada tehlikeli hasar var demek emir (iki kelime) askerler, iliş. tir, izin, çoğul ekinin (i> hali. tirme. 10 Hastalık, zor olma> 7 Üye ana, su ile çevrili ka yan, 11 Allahm öğdüğü iyilıkra parçası, futbol da müdafaa oy çılik, bir bitkinın yapraklarmdar nayan. 8 Yaşatmak için yedirip örülerek payılan yumuşak bir yaı içirme hali, bir nota, kuruntu. 9 sapkası. 12 Her yemekte bulunan, dâvâ vekili. 13 En azuı Ekin yabası (çoğul şekli). soru dan. atlı araç sürücüsü. 14 Yok takısı. 10 Yabancı, sulak yer olma, Dağ kırlangıcı, yiyecek. lerde yetişen uzun ağaç, kural. 11 15 Maaş derece ve miktarlan Bir cins hafıza yanşması. gülle nı gösteren cedvel, baştnda saç olgibi her yanı yuvarlak cisim. 12 mayan. 16 Üzerinden çok zaman Mevcut, en küçuk topluluk, geçmiş olma hali, keçinin crkegi dar kalın ve uzun tahta, bir har Matem. fin okunuşu. 13 Bilgiçük tasla TiffanyrJones konu ve resim: AYHAN BAŞOGLU BEYAZGUL tSTANBCL ÎL RADYOSU 09^5 Açılış ve program 10.00 Sizin için 10.30 Kanjık sololar 11.00 Sevilen sesler 11.30 Valsler ve Polkalar 11.45 Akordeonla melodiler 12.00 Günlerin sevilen sesle" 12^0 Konçerto saati 13.00 Çeşitli melodiler 13.30 San soloları 14.00 Tatıl melodileri 14.30 Minyatur müzik 16.00 Pazar konseri 17.00 Çay saati 18.00 lyi akşamîar 18.30 Senfonik müzik 19.30 Aksam konseri 20.15 Gençlerin sevdikleri 21.30 Dünyanın dört bucağından 22.00 Tatil akşamı için 22.30 Gece konseri 01.00 Program ve kapanı;. SOLDAN SAĞA: 1 Ondört ve Onbeşinci yüzyıllarda yaşamış tasavvuf şairlef\ rinden olup Mayramiye tarikatını •İ bul etmeme, üye, Aralıkh yanla\! kurmuştur (üç kelime), 2 KaJ ma çıtalarla yapılmış örgü, 3 f Ekın taneleri ayrıldıktan sonra kalan sap kısmı, Daireleri içine alan binanın tümü, 4 Sonuna bir harf gelirse bir ülkenin iskele ve limanları arasında gemi işletme işi manâsına gelir, sonuna bir harf gelirse ileri gelenler olur. 5 Toplanma. bir cins üzüm, bi renk. 6 Bir deniz eracının PERİDE CBLÂl Kız uçtuğu bulutlardan inıverdi yere, geri geri çekilirken oğlanın boğuk sesini du>du. Bağırıp küfredecek ne olmus! Şimdi gidi yorduk, ceketi almaya gelmiştik arkadaşımla.. Arkadaşın mı, arkadaşın mı bu şırfıntı! Kapat diyorum radyoyu, kapat kapat! Çın çm ötüyordu sesi adamın. Yer altından çıkan masallardaki ifrite benzıyordu. Yüz kılodan çok olmahydı. Beyaz gomleği mıdesinin altından fışkırmıştı. Kaldırım taşı gibi büyük ayaklan, kocaman yumrukları vardı. Oğlan ağxr ağır yaklaştı radyoya. Eğilmeden ayağı ile hızla itiverdi pikabın açık kapağını içeri doğru. Çat diye bir ses çıktı plâk kırılmışcasına. Adam başıyla kapıyı işaret ederek: Defol bakalım şimdi buradan! dedi. oğlana. Kız kapıya doğru fırlayıp kaçmayı düşündü hemen. Ama adam kara bir duvar gibi dikilmış duruyordu onünde. Pis bir gülus belirmisti dudaklarında. Yana kaçan kravatını düzeltip, kocaman midesinin uzerine taşan gömleğini içeri tıkıştırı yor, kendine çeki duzen verıyor, bir yandan da kesik kesık homurdanıyordu: Bir daha yolumun üstüne çıkayım deme sakın! Anahtarlan da ver. Sükret seni de bu şırfıntıyı da polise vermedığime! Ulan.. ülan.. Ulan! dedi kız. îçinden söyledi bunu. Korkusu üstün çıktı öfkesinden, kısık, ürkek bir sesle: Duyan olmadı onu. Ben şırfıntı değilim! dedi. Yavaşca. Oğlan ceplerini karıştırdı. Adama anahtarlan uzattı. Ulan.. Ulan.. Ulan! dedi kız gene kendi kendine. Anlamsız, boş gozlerle bakıyordu onlara şimdi. Polise gidecek bir şey yapmadık biz! dedi oğlan. Itoğlu it! dedi adam. Karşıma geçmış cevap verip bir de! Ulan bu yapıhr mı, bana yapılır mı! Bu ne demek ha! Bu ne cesaret! Arabamı al. evime gel, elin yosması ile âlem yap!... Kızın her yanı titremeye başladı birdenbire. Ben yosma değilim, dedi. Ben şırfıntı değilim! Duyan olmadı onu gene. Adama doğru bir kaç adun attı oğlan. Sonra kıza bakıp durdu yerinde. Küfretme öyle be! dedi, hele kıza hiç küfretme! Onun gunahı yok bu işte. Alern yapmadık evinde, hiç bir şey yapmadık.. Ceketi almaya uğradık sadece, işte bu... Ulan! dedi adam, ulan! Sesi boğulmuş gibi çskıyordu. Kötü bakıyordu gbzleri. Bu yaptığuuz nedir be, burada, benim evimde! Dans ediyordum ben! dedi kız. r Gene duyan olmadı onu. 32 A N KAR A 06 25 07.00 07 05 07.30 07.45 08 00 08.10 08 25 08.30 09.00 09.20 10.00 10 20 10.45 10.50 11.10 11.15 11.53 12 30 13.00 13 15 13 30 14 00 14.15 15 15 15 20 15 35 15 45 16.15 16 35 16.55 17.00 17.30 17.50 19.00 19.35 19 50 20.10 20.30 20.55 21 00 21.05 21.20 21.40 22.10 22 30 22 4S 23.00 23 45 24.00 Acılıs proeram Kove haberler Cesıtli seslerden sarkllar Haberler ve hava durumu Sabah müzijti Ankarada bueun Ovun havaları Kücük Uânlar Halk M. dlnlevici istekleri Muzikli <wcuk ovunu Isteklerıniz mıkrofonda A.Buvukatamandan sarkllar Leyleâin omriı Kısa haberier M. Türune'den turkuler Bızi dinler raisiniz? Bir sızden. bir bizden Evfelden müzik Yurttan sesler Haberler ve hava durumu Bir rekl&m nrogramı Hafif muzlk Cocuk bahcesı Reklâm Droeranuarı Kısa haberler Baglama T. ovun h»v»ları Trafik Dans kulübu Rıza Koorululerocludan sarkllar Cesitli müzik Kısa haberler Kadınlar T. dan turkuler Tarla donusu Reklâm DroKramları Haberler ve hava durumu Cesitli müzik Turizm M. Guverden sarkllar U solistler. Ü. orkestralar Uvkudan önce 24 saatin olavları Gecen haft» Snor dercısi Caz muziei Muzik dunvası Nuri Sesieuzelden turkuler Haberler ve hava dunımu Gece konseri Gece varısın» doferu Kaeanıs Sonu fena olur sen böyle konuşursan! dedi oğlan. Ne olurmuş, ne olurmus' diye. gök gürlemesuıe benzeyen bir sesle bağirdı adam. Boynu boğa boynu gibi ş'ışip, patlak gialeri büsbütün fırladı dısarı. Küfretme dedik sana işte.. Hırsız değiliz beBir cahillık yaptık diye.. Kız anîar gibi oldu başına geleni. Daha çok titremeye başladı. Oradan kaçıp kurtulmaktan başka bir şey düşünmüyordu artık. Cumbası. Hacının torunu. Arabikosu hepsi gozünde tüttü. Bir daha o sokaktan çıkmamaya, kendini oraya hapsetmeye kararlar veriyor, dua edercesine yemin ederim diyordu, yemin ederim! Adam küfrediyordu. bo>una küfrediyordu. Oğlan yaklaşıyordu yavaştan adama. Küfretme! diyordu. bırak gitsin kız... diyordu Biz aramızda hesaplasirız.. diyordu. Bu hesaplasma sozü kudurtfu adamı büsbütün. N> hesaplasması ulan' ne sanıyorsun sen ken1 dıni Garaia, tamır^ go'urecee'ne karıhn eezdiriyorsun arabamda. Hanımın ceketini almak bahanesıyle elin kaltağmı evime kapatıvorfun.. Küfretme kıza! dedi oğlan küfretme. Bir kaç adım daha vaklaşmıştı adama Ne olurtnuş küfredersem! dedi adam. N« olurmuş' Yüzü kıpkırmızı, alaylı bir şaşkınlıkla bakıyordu oğlana. Küfretme; diye tekrarladı oğlan, küfretmf dedik sana' Soluk soluâa anlaünaya çabalıyordu: Bir cahilliktir ettik işte. Hanımın ceketini ahnca arabavı garajs bırakacaktım. sinemaya gidecektîk kızla, izin günüm de«ıl mi bugün? Arkadasım bu kız benim, bir plâk çalalım dedik ?urada. cinavei mi işledik? Kötülük neresinde be bunıın1.. Arabayı yemedik, evi de yemedık.. Af da dıledik işte' Öylesine baeırmak neden' Kızcaaız korktu, kızcağız yaprak gibi titriyor. sizde yürek yok mu, size anlatıyorum işte.. Arabayı.. Ulan hayasız. yalancı kerata! diye, adaH kesiverdi sözünü onun. Yalanlan kime yutturuyorsun sen be! Suadiyede. Fenerbahçede herkes görmüş Jaguarda seni. Lâstik değiştirmek. yağlamak. yıkamak, şu bu diye arabayı alıp ahp gidiyormuşun sürtmeye Kanlarla âlem yapıyor beyim! Benim sırtımdan hemde!.. Tevekkeli değil öyle benzin gidiyor!. Neyseki hanımın gözü açık. Bugün söyledi! JagTiann canına okuyor bu herif dedi. göa kulak ol, peşini kolla dedi. Garaja telefon ettim, ne arabadan, ne dc beyden haber var! Bir geçeyim. eve bakayım dedim.. Adam mısın sea be, şofor musün? EIüı kaltağını almış beyim.., (Arkata n r )