Katalog

CUMHURÎYET 8 Haziran 1967 SAHİFE ÜÇ DI HAB ERLER 300 milyar dolar Ortadoğu'da «ateş kes» ve sonuçları üvenlik Konseyi nihayet dün Ortadoğuda savaş ' alevini söndürebilecek ilk adınu atmış, taraflan «ates • kes» e rfâvet etmiştir. Şündi bütün mesele Araplar ile Yahudflerin ittifakla alınan karara kulak asıp asmıyacaldandır. Israel, kararın uygulanmasının Araplann «matlak ve samimi işbirliği» ne bağb olduğunn açıklamıştır. Araplar ise karan «İsraele tamamen teslim olma» biçiminde yorumlamışlarsa da, ordularının hemen bütün cephelerde uğradığı bozgun karşısında, başka alternatife pek sahip değillerdir. Rnsyanm vetosunu kullanmamış olması, görüşümüzü destekler niteliktedir. Çünkü Sovyetler daha önce, Araplann onaylamayacagı hiç bir tasanya «Evet» demiyeceklerini kesinlikle açıklamıslardır. B. M. Güvenlik Konseyi kararlarına uyulmasını zorlıyacak çesitli silâhlarla donatıhnıştır. Ne var ki itibannı yitinniş olması, müzakereden askeri müdahaleye kadar varan silâhlan kâğıt üzerinde bırakmaktadır. «Ateş • kes» tasansı, kapalı kamlar arkasında saatlerce kafa kafaya pazarhk ya> pan B.M. deki Sovyet ve Amerikan başdelegelerinin, Federenko ve Goldberg'in kalemlerinin ürünü olduğuna göre, süper devletIerin, Ortadoğndaki dostlanna «Ateş • kes» in âcilen sağlanması için baskı yapmalarını beklemek normaldir. 1936 savaşında «Ateşkes» in Güvenlik Konseyinin karanndan ancak 36 saat sonra gerçekleştifini burada hatırlatmak, her halde yerinde kaçar. Yorumumuznn başmda da beUrttiğimiz gibi, «Ates kes» ilk adımdan ibarettir. Arkasından Or tadoğuda genel bir banş kurulabilmesi gerekli somut tedbirler » lınması, âdil ve kalıcı bir siyast çözüm bulunması zorunludur. Aksi halde Arap • Yahudi düşmanhğı, sınırlı kalamıyacak çatışmalara gebe kalmakta devam edecektir. «Ateş kes» fizerinde mutabakata vannakla Washington ile Moskovanın nükleer silahlann konuşacağı mükemmel bir flçünctt dünya savaşının eşiğinden bir defa daha döndöklerj gerçeği hatırdan çıkanlmamahdır. Amerika 1945'tenberi görülmemiş bir bütçe I açığı ile yüz yüze I Washington (a.a. AP) irleşik ş İktisadî Komisyon Başkanı Senatör liam Proxmire, yaklaşan mali jalda Amerikanın 1945 ten bu yana en büyük bütçe açığını kaydedece ğini söylemiştir. IRAK, KÜRTLERE KARŞI BÜTÜN HAREKÂTI DURDURDU |AĞDAT Irak Devlet r» ,hukumet başkanı general Abdülrahman Arif. dün yayınladığı bir kararname ile «knzeydeki olaylar» yâni kürt ayak lanması dolayısiyle kürtlere kar şı girişilmiş olan bütün harekft tın istısnasız durdurulduğunu bildirmiştir. Bu kararnameye göre, ayrıca bütün tutuklular hemen serhest bırakılmışlardır. Kararnamede serbest bırakılmalan istenen tutuklular, 1 Haziran 1961 ile, 1 Temmuz 1966 tarihleri arasındakileri kapsamaktadır. Kararnamede jöyle denllmektedir: « Bn tedbir nlosal birlik me selesini çözraek ve Irakın bütün evlâtları arasında kardesli^i yeniden canlandırmak için izlenen siyasetin nygnlanmaaı çer(evesinde alınmıstırji Kürtlerin lideri Molla Mustafa Barzanî, 6nceki tün, Kürtlerin Israelle gavaşta Irakı ve Arapları desteklediğini açıklamıjtı. SÜVEYŞ KANALINDAN GEÇEN PETROL KA/NAĞI hadiseler arasında Açık politika, kapalı politika 20 yıl aralıkla üstü'te iki cihan harbi olnp da dünya harap ve milyonlar belâk olunca insanlar in•anlaştılar. Amaaan! Artık birbirimize aaldırmıyahm. Nüfuz bölgeleri yaratmıyaüm.. Birleşmis Milletlerin kararına boyun eğelim. Açık politika takip edelim.. dediler. Ba yuzden toprağı bol olsun Wilson ve Roosevelt çok safdilâne şeyler yaptılar.. ama eloğlu durur mu? Onların saflığından nice tilkiler istifade ederek bir kısıra Avrupayı ve Asyayı nüfuz altına aldılar. Şimdi güya herkes serbest« halbuki kendi «süper» lerinin müsaa* desi olmadan bir şey yapamazlar. Bu süperler memleketine ve adamına göre değişir.. Ve gitgide dünya gene eskisi gibi dönmeye başladı.. Birinci Harb den evvel İttifakı MüseUes = Üçlü ittifak vardı: Aunanya, Avusturya Macaristan, İtalya.. buna mukabü İtiîâfı Müselles = Üçlü anlaşma devletlerj vardı.. tngiltere, Fransa, Rusya.. tUnci Harbde de Mihver Dev^ letleri ve İtilâf Devletleri vardı. Mlhver: Aünanya, İtalya, Japonya karşı taraf: tngiltere, Fransa, Rnsya. Aşağı yukan.. hep aynı memleketler aynı sebeplerle birleşmiştiler.. Sonradan: Artık knvvetler mnvazenesl esasına göre politika yapmıyalım, harbe götürüyor, denildi. Bir mnddet dost düşman belli olmadı.. sonradan yava^ yavaş kutuplar belirdi. Şimdi dünyada iki kuvvet var. Ve onlann nüfuz daireleri.. birlsi Birleşik Amerika.. öteki Rusya.. Çinle, Avrupa birleşik devletleri henüz kuluçkada.. cük çıkmazsa onlar da muvazene âlemine girecekler. Şimdi dünyada bir mesele ç> kınca Amerika ile Rusyanın durumuna bakıyorlar.. bunlann bir 4ki mühim hâdise müstesna, dünya politikasında birleştikleri görülmüş değildir. Buna da şükretmek lânm. Çünkü anlaşır, birleşirlerse tabii dı^arıdakileri paylaşarak birleşecekler. Bugün de az çok bu durum mevcuttur. Batı Avrupa Amerika nüfns bölgesine, Şarkî AvTupa Rusya nnfuz bölgesine dahüdir. Bu bölgelere dahil olanlar arada bir öteki tarafa sempati göstererek siyasî şantaj yaparlar.. ve avantajlar kaydederler. Yani bunlann kolbaşısı olmak da zordur. Eskisi gibi değil ki, tanklan yürfitüp asüeri ezebilsin. Geçti o günier.. ne var ki gene de bir ku» vet muvazenesi hasıl oldu.. tıpkı eskisi gibi.. NATO İle Varfova Paktı blrbi'ne kontrupuan olan askeri anlas malar. Atom bombasını tek başına elinde tutan Amerikanın Uk zamanlardakl imtiyazb durumu da bugün Rusyanın da atom bombaları yapmaya muvaffak olmasiy le deği.şmiş, orada da bir denge hasıl olmuştor. Yani dünya kuruldu kurulah insanlar birleşememlşler, birbirlerlne kötülük etmesinler diye daima muvazene grup lan teşkil etmişlerdir. Bugünkü durum da budur. Bu gruplar eskiden de olduğu gibi daima silihJanmakta, kuvvet toplamakta ve harbe hazırlanmak tadırlar. Ne var ki eskiden oldu* gu gibi bir milieti mağlup etmekle onun mevcudiyetine ve kuvvet lenmesine engel olnnamadığı meydana çıkmıştır. Almanya ve Japonya bunun en canlı misalidir. O sebeple artık kaçımlmaz hale (Arkası 7 nci Sahifede) B B (Dış Haberler Servlsi) SUUDİ MEDEFİ (MILVOM TOK Senatoda bir kouuçma yapan Proxmire, resmi v e van resmî bilgilere dayanarak yapılan tah minlerin, bütçe açığımn 300 mil yar dolara yükselebüeceğini gosterdiğini söylemiştir. lyi haber alan kaynaklara göre, bu açık, öngörülen yeni mas raflar yüzünden değil, daha önce kongrede görülmeyen bütçe unsurlan dolayısıyla kaydedilecektir. Demokrat Wisconsin senatörü Proxmire, senatodan 1968 bütçesinde masraflann 50 milyar dolarlık kısmınm kısılmasını istemiştir. Proxmire'e göre, ücret »• fiat siyasetinin yol açtığı enflâsyonist baskılarla birlikte bu çap taki bir bütçe açıgı, geçen yılki masraflan kısma politikasına dönüşü gerektirebilir. Senatör, «vergileri de arttırabiliriz, fakat ne elnrsa ohran ilk yapılacak, is harcamalannı kısmaktır» demiştir. lyi haber alan saynaklara gö re yetkililer, ay sonuna doğru 1968 bütçesi ile ilgıli rakamlan birleşik iktisadi komisyon» lunacakalrdır. Yunanistan'da 3,500 futuklu daha serbest bırakılacak unanlstan Kamu Düzeni Bakanı Pavlos Totomis, «Bo haf ta sonuna kadar, Taros adasındaki 2.500 tutuklunun ve ondan sonraki 10 gün içinde de bin kadannın serbest bırakılacağını umuyoruz» demiştir. Nâsırın kararının sonuçları ısırın Süveyş kanalını kapattığı haberinin veril mesınden sonra denizci çevreleri, «Kanalın kapatılması dunya denia ulaşunı için çok bunaltıcı olmakla birlikte, özellikle petrol üıtiyacının karşılanması bakımından 1956 daki kadar vahim sonnçlar vermiyecek» demislerdir. Denizci çevreler, görüşlerini şöyle açıkiamaktadırlar: «1956 bunalımı iyi bir ders oldu. 11 yddır, petrol sirketleri, petrol kaynakUnnın ve Süveyş kanalı trafifinin kesilmesi ihtimaline karsı koruyncn tedbirler almışlardır. M Y Bu yakınlarda tutuklanan slyssl şahsiyetlerle ilgıii olarak Bakan, bunun, bir ihtiyat tedbirl olduğunu ve bu şahsiyetleri, hiç olmazsa, yeni anayasamn oylanmasına kadar siyasi faaliyetten alıkoyna amacı tasıdığını söylemiştir. Yeni yönetim Girit adasına 5rel bir önem atfetmektedir. Yeni yöneticiler «Litton» sermaye grupuyla yaptıklan bir anlaşmayla Giridin kalkmmasıru sağlamak amacıyla harekete geçmişlerdlr. Bunun ne olduğunu Giritlilere anlatan askert yönetimin başlan «birlik» ve «beraberlik» lüzumundan bahsetmlslerdir. 11 yıldır, bütün tfikericl filke1 . petrol sagladıklan kaynaklan çogaltmif, ve Szeülkle Ortadogn dısında yeni petrol yataklan ara> maya ve işletmeye baslamıslardır. Ornefm Fransa, bnndan 11 yd önce tükettigi petrolfio onda dokuznnn Ortadoğudan sa|larken, bngfin yansım bile bn bölgeden fetirtmemektedir.» Inglltere Başbakanı Harold Wü aon, Mısınn SUveys knna.iım bansçı Ulkelere kapatmaya hukukl baJamdan hakkı bulunmadığını belirtmiş ve tngilterenin «Petrol konnsunda bir santaja boynn egmiyecegüıl» Arap ülkelerlne duyurmustur. Wilson, Ortadoğu petrolünün kesilmesi halinde, Ingiliı petrol kumpanyalaruun baska petrol kaynaklan İçin uzun vadeli sösleşmeler lmzalıyabileceklerinl, bu nun da Ortadoğu Uzerinde «yıkıcı bir etki» yapacagını söylemiştir. DIŞ BASINDA Ortadoğuda savaş Dünya gazetelerinin başmakaleleri, Ortadoğuda patlak veren savaşa aynlmıstır. «VTashington Post» gazetesi, «Ortadoğnya gerekli olanın ateskes olmadıgım» ileri sürmektedir. Gazetede, çözüm derinlemesine yapılmadığı takdirde, jimdi olduğu gibi, ülkelerin durumu değiştirmek için yeniden savaşa başlıyacaklan belirtilmekte, bir yandan tsraelin güvenliğini daha büyük bir garanti altına alacak, öte yandan da, Arap ülkelerinin haklı endişe ve üzüntülerini ortadan kaldıracak maddeleri olan bir «ateşkes» anla?ması imzalanması teklif edilmektedir. Gazete, ayrıca, anlaşmazlığı sadece bir ateşkes'le durdurmaktan daha sürekli bir çare bulmasının Amerika gibi, Rusya için de daha büyük menfaatler sağlayıp saglamıyacağının araştırılmasını öne sürmüstür. Meselenin bu hali ile, iki ülkeyi karşı karşıya getirebileceği hatırlatılarak bunun bile ateşkes sağlamaktan başka, daha etken bir çözüm gerektirdiği belirtilmektedir. MADRtT «Ya» gazetesi, bunalımda Sovyetler Birliğinin siyasetini kınayarak «Rns Hflkfimeti dünyada bansı sağlayacak mfiessir bir fllke olarak, itibar kazanma imkinını elden kaçır* nuştır. Eğer taür dflnya filkelerl tntumlannda lsrar ederlerse, savasan taraflan çatısmalan dnrdnnnaya lorlayabilirler» demektedir. TOKTO «Asahi Şimbnn» «azetesi, Ortadoğu lavasmın büyük Doğu ve Batı ülkelerl ara«ında bir çatışmayı çabuklaştıracak rol oynamastndan korkulduğunu belirtmistir. Gazete, Birleşmis Milletlerden, tsrael ile Mısın lavaşa son vermelerini sağlıyacak bir karan kabul etmeslni istemiş, bu maksatla Amerika, tngiltere, Fransa ve Rusyanın anlasmaya varmasının şart olduğunu yazmıstır. NEW TORK «New Tork Tlmes» gazetesi de başmakalesini tamamen Ortadoğuya ayırarak, savaş yayılıp, büyük ülkeleri de içine almadan önce, «ateşkes» ihtiyacı üzerinde durmuştur. Gazete pazartesi günü Amerikan Dışisleri Bakanlığı sözcüsünü Ortadoğudaki durum karşısında Amerikanın tutumunu «dflşflnee, •5ı ve taarekette tarafsıı» olarak niteleyişinı «Amerikanın bn b51gedeki taahhütleri ve menfaatleri bakımından gfilfinç» olarak nitelemiştir. Moskovanın bu tehlikeli çatışmayı tahrik etmese bile kullanmaya çahşmasında eski emperyalist ülkelerin siyasetlerinin kendisini gosterdiğini ileri süren gazeteye göre, Rusyanın, klâsik bir aavaşa, ilerde nükleer sava» halini alması korkusu ile girmiyeceği fikri yeniden gözden geçirilmelidir. Bu arada görden geçirilmesi gereken bir konu da, Güvenlik Konseyinin daiml üyesi olarak Moskova banşı »ağlamak için sorumluluklannl üzerine alıncaya kadar, Doğu Batı gerginliğinin azalması diye bir şeyin bahis konusu olmayacağıdır. Gazete, Araplann Ortadoğu petrolünü Batıya vermeme tehdidi üzerinde de, «Petrol kıtlığı çekileeeği Uerlsi için doğru olsa bile halen çok miktard» stok vardır. Aynea, Araplardan baska petrol flreten filkeier, yanl Amerika, Venemela, îran v* Endenerya flretimlerini bıılandırabileeek Imkftnlara sahiptirler» denmektedlr. Kıbrıs'a 530 Isveç askeri geldi LEFKOŞE, (a.a.) Birleşmis Mil letler yetkililerinin bildirdiklerine göre, Birleşmis Milletler Inzibat Kuvvetine mensup 160 ki&ilik bir Isveç taburu, bir Yugoslav gemisi ile Kıbrısa gelmiştir. Geri kalan 370 Isveç askerinin de bugün Port Saidden Kıbrısa gelmesi beklenmek tedır. Belçika intîkal \$ vergjsini arttırdı BRÜKSEL Belçika Bakanlar Kurulu bazı maddeler için ithalâtta alınan intikal vergisinde yüzde 1 den 11.50 ye kadar varan ban art tınmlar ve ihracattaki vergi iadelerinde bazı değişiklikler yapmıstır. 28 mayıs 19(7 den itibaren yürürlüğe giren ithalâtta arttuıma tabi maddeler arasında tavuk, civciv, yu murta, tavuk yemleri, peynir mayası, rafine asitli yağlar, mermerden mâmul eşya, kimyevi maddeler, ambalaj maddeleri, i^lenmiş deriler, emprime kumaşlar. yünlü mi muller, demir, çelik ve döküm levhalar, çeşitli makineler, gözlük cam lan vesaire vardır. Satıhk 0T0 Model Opel Karavan Station Wagon Müracaat: 22 42 90 Şeref Gürıes. Saat: 10 17 arası. Cumhurlyet 6490 Sayın Doktor ve Eczacılara 1963 GLUKOTARü Yeni bir ORAL ANTİDİABETİK (N.N. Dimethyl • Guanyi. guanidin) 0.50 gr. bir tablette 40 Tabletlik şişelerde piyasaya arzedilmiştir DOĞFARMA LABORATUARIıBomontij.lst. İlâncılık: 760/6464 Sovyet • Amerikan mutabakatı, »tı, I 20 yü içindeM ttçüncfi Israel I keri caferinin kesinleşmesinden den I sonra mümkün olmuştur. Güvenlik Konseyi müzakereleri «Ateşkes» in şekli üzerinde çıkmaza gir tnistl. Amerika, tsrael avantajlannı kornmak düşüncesiyle sartsn blr «Ateş • kes» i Bavunmaktaydı. Araplann destekcisi Rnsya ise, «Ateşkes» i ön^ören tasanya, taraflann askeri MrBklerinin karşıbklı olarak savasm patlak vermesinden önce, pazar gfinü lşgal ettikleri mevzilere çekilmeleri maddesinin de eklenmeslnde ısrar ediyordn. tsrael zaferinin kesinleşmesi, Rnsyayı aynntılann müzakeresin] geriye bırakarak ric'ate zorlamıştır. Çflnkü Arap I yenilgisi Rnsyayı fandada koş I mak mecburiyetinde bırakacak, I bn da, Amerikanın tsrael lehlne müdahalesini kaçımlmaz hale so | kacak ve böylece Od süper dev* let, arzulamadıklan halde Orta I doğnda doğrudan çatısacaklardı. I Rnsyanın tutumu. savaşı lsteme I digini bir defa daha meydana koy mustnr. I Son flç gfinün bdenmesi pek «or I başdöndürilcü gelişmelerinden ge I leceğe ışık tutacak bir takım 6nemli sonuçlara varmak mümkün I dür: I tsraelin hazmedilmesi ge I reken bir realite oldnğu, kökünden sökülüp atılamıyacağı bir defa daha ispatlanmıştır. Başansının meyvalanm toplamaya kalkışacak tsrael daha geçerli teminat istiyecektir. tşgal ettiği Arap topraklannı terketmek için Akabe körfezi ablnkasmm kaldınlması, Süveyş kanahnın ts raele açıbnası gibi yüksek ficretler talep edecektir. Ağır bir darbe yiyen Nasırtn toparlanıp Arap dünyasmdaki mevkiini kornması. pek, ama pek zordur. Arap filkelerlnde ciddl siyasi kanşıklıklann çıkması, thtilâUerin patlak vermesi. bir çok liderin yıldızmn sönmesi. bazılannın parlaması, savaşın yarattığı suni birüğin tekrar bozulması ve yüz kızartıcı hezimetin sorumluInğnnu birbirinin üzeriae atma kavgasmm başlaması beklenmelidir. Şimdi Nâsır, tıpkı 1956 da oldnğu gibi ssvasta kaybettiklerinl propaganda ve diplomasi alanmda geri ahnaya çahşacaktır. tngilb ve Amerikan nçak ve asker l lerinin tsraell fiilen destekledlk I leri iddiası Washington ve Londra He diplomatik ilişkilerin kesilmesi, Batıya Arap petrol sevkiyatımn dnrdurnhnası, born hatlannın nçurulmasi, Süveyş kanahnın kapa . tılması, hep aynı çerçeve içinde I değerlendirilmelidir. tngiliz A I merikan desteği masalına Rusya | da inanmamış olacak H, Moskova radyosn iddiaya Jalr haberi hall I yayınlamamıştu*. | Nâsır'uı 1956 da Yahndflere değfl. fakat tngiltere ue Fransaya yenüdikleri efsanesi çBkmüştür. Mısınn îld cephede (birincl Temen) birden b a i n l ı savaş yürfltemiyeceği fikrini Deri •flrenler hakb çıkmışlardır. Ortadopudaki Sovyet nfifmnına gSlge düşmüştdr. Radlkal ı Araplar Moskovaya sırt çevirtp I PeUne yönelebüirler. ' Kayhan SAÛLAMEB • AKBANKm Yeni teşebbüsü AKÇİMENTO Kurulmakta olduğunu arzeder. Müteşebbisleri : AKBANK T. A. Ş. HACI ÖMER HOLDINGA.Ş, AHMED SAPMAZ KADİR HAS KEMAL HAS NURULLAH NARİNT AHMED DALLI İHSAN SOYAK MEDENİ BERK CAVİT BORÇBAKAN Kuruluş yeri : Istanbul BUyUkçekmece Kapasite : 400.000 Ton yılda Sirkednin Merkezi yeıindekl depo, garaj ve iş yerleri işletraesinde işbirliği yapacak arkadaş aranıyor. Tel: 27 16 32 tâncılık: 751/6485 TİCARET A.Ş. Madeni aksamın işlemesinde modern teknik ROMANYA MALİ İŞ TEZGAHLARI Unıversal tornalar seri ve münferıt imalâta Rövolver tornalar, büyük ölçüde seri imalâta mahsus Ufkî sehpalı tornalar ağır ve fazla hacimli parçaların Jşlenme«ine mahsus Matkaplar Freze makinaları Taşlama tezgâhları Demir planya makinaları Demir testereleci Presler Bilya rektifıye ve cilâ makinaları Pnömatık cekicler. vs. İhracaiçıstı Hissedar olmak isteyenlerin 1 Temmuz 1967 akşamına kadar almak istedikleri hisse adedini ve bedelinin dörtte birini AKBANK Şubelerine kaydettirip ödemeleri rica olunur. NOT : AKBANK ve Akçimento Ticaret A.Ş. verilecek hisse adedini taleo miktarına göre tanzime yetkilidir. Hissedar kaydına başfanmıştır. Blrhtst* 1000. TL. 4r. BUCAREST ROUMANIE MASINEXPORT 7. Bd Magheru Tilegrımmes : IUŞEXPORT • Bucarest Çtbuk bilgl edinmtk İçin murscaai : ROMANVA TİCARET ATAŞELİĞI «vNKARA. Rıza Şah Fenıevt Sokak No. 33 Telefon : 12 45 66 ISTANBUL. Sıraaelvller Cadd«sJ 143147, Ittıhadı Mıllı Han Kat 4 Tatafen t 44.82.61 Tel 14 94.30 ; Telex 216B.P.113 CBum J0181/M77)