Katalog

Ressam Hirasawa 12 kişinin kaatili olarak itham ediliyor Hayatı bir dolmakalemin ucundaydı «tnsanlann verdikleri hükmuıı hatasız otduğnnu bana isbat edene kadar, ölüm eezasının kaldınlması içln ağraşacajpm.» Thomas Jefferson )49 yıhndan beri, 12 erkek ve lını öldürmek suçundan ölüme tıkum edilen ve suçunu daıma âr eden yaşh bır sanatçı, Japonda dar hucresinde ıstırablaruı büyuğünü çekiyordu. Ölumü kındaki karar, gehp geçen AdaBakanlarının roasalan üzerinde, alanmadan öylece durup bekırdu. Her selâhiyetli imza sahibi :an, belki de mâsum olduğunu dığı adamı haksız yere idam pasına gonderme endışesi içinde, an ımzalamaktan kaçıvordu. îdamıchi Hirasawa adlı bu sahücresinde, ölumünun bir dolcalemın ucunda olduğunu bıleuyanıyordu. Dâvasmı yakmtâkıp edenler, şimdi 65 yasmda ı adamın, hücrede can vereceği.oylüyorlardı. alıforniya'da, Pasifik Okyanuun 5000 mil otesındeki karsı kırında, 2 mayıs 1960 tarüılnde, odasında idam cezası infaz ediCaryl Chessmann için protesr hâlâ devam edıyordu. Yanlıs huvıyet tesbıti ıddiasına dayaak Chessman dâvasını tam 13 ı Amerıkan Yuksek Mahkeme• getırmış ve hukuk savaşı alala belkı de bir rekor kınnıştı. :uz defa idam hükmü venlmısakkında. u birbirinden ayn iki diva, onya'da Hirasawa ve Kalifori'da Chessman Ölüm cezasıkaldırılması hakkmdaki kamyanın başlıca ikı sembolu olitu. Bu iki sembol, msanların verdikleri Slüm cezalannın ahlâkl, hukuki ve sosyal yönlerden ne kardar sakat olabileceği hususunda, mücadele edenlere ısık tutmuştu. Ölum cezasının kaldınbnasını is teyenler, Ueri »ürdukleri fıkirlere delil olarak bu iki dâvayı göstermekte ve mâsum kimseleri öldürmek ihtimalinin ne kadar büyük ol duğunu ve ölüm cezasmm suçlar ıçin bir hal çaresı olamıyacağmı sa vunmaktadırlar. Rakıplerı, yâni ölüm cezasma ta raftar olanlar ise, bu görüşe karsı gelrnektedirler. Bunlar da olum ce zasının suçlan onlemek ıçın en iyı hal çâresi olduğunu savunmakta ve şımdıki kanuni imkânlar sâyesınde. mâsum kımseleruı oldurulmesıne ımkân olmadığını söylemektedırler. Hırasawa ve Chessman meselelerinm ise, adaletin suıstimal edılmesınden doğduğunu ılen surerek, aksi fıkırde olanların duşuncelerınden tamamen ayrılmaktadırlar. galinden üç yıl sonra, 1948 yılının 26 ocak günü öğleden sonra, memleketın ciddi bir sağlık problemi ıle karsı karsıya bulunduğu sırada başlamaktadır. Cınayetin mahalli, Tokyo'da. Shinamacbi bölgesinde Teikoku Bankası idi. Bankanm öğle tâtili için kapanmasından hemen bir saat kadar sonra, orta yaşlı, gür saçlı, rayıf bır adam bankanın müdürü Takejıro Yoshida'nm yanına yaklasarak, Sağlık Bakanlığının memurla rından olduğunu belirten veaikalarını kendisine gosteriyordu. Ziretçı, «Adım Kato» diyordu. «Banka personelini bolgenizdeki dizan*eri salgınına karşı afilamak üzere Bakanlık tarafından gdnderildim Lutfen herkesi burada toplayuı Hepsı geürdığım koruyucu ılâçları. gozumun onünde alacaklar.» Yoshıda, devlet memurlarma her zaman gostermeye alışık olduğu nezaket ve ıümatla herkesi odasında topladı Ne istendiğini anlattı Kato çantasmdan çıkardığı renksız bır sıvıyı, bırer bırer herkesi dolaşarak çav bardaklarına doktü. cSımdi hep beraber ıçin, bir nefeste, haydı bakalım» dedi. Birkaç dakıka sonra mudürün odası dehşetli bir tnanzaraya bürun muştü Yüzlerı ıstırabla gerılen ka dınlar ve erkekler, bırer bırer, can sız yere seriliyordu. bir ikisi «su» dıye ınliyerek mutfağa doğru ilerlemek ıstedıler, fakat daha birkaç adım atar atmaz cansız yere serıldıler Genç bır memurenın haber verdığı pohs vaka mahalhne geldı ğı zaman yerde on olu yatıyordu, al tı kışı de baygmdı Cankurtaranlar gelene kadar, ıkı kışı daha oldu. gun olarak dağıttığını da bildırdi. PolİJ bunun üzerine Dı1. Matsui' nin kart teati ettiği yüz arkadaşınin peşine düstü. Mart ayına kadar ancak yolun yansı almabılmişti. 50 ye yakm şahıs sorguya çekılmış ve bır şey elde edilememişti. Bunlar arasmda kuzeyde, uzak bir adada yasayan Hirasawa adlı tanmmış bir de ressam vardı. Polis, Hırasawa'mn eserleri tanmmıs galeriler tara fından sergilenen bir sanatçı olduğunu biliyordu. Bir an bile tereddüt edilmeden adı şuphelller listesinde eıkanlmıştı. Haftalar haftalan kovaladı Daha birçoV kart sahibi sorguya çekiiip, serbest bırakıldı. tpuçlannın ardı arkası gelmıvordu. Yüzlerce şupheli tevkif ediliyor. sorguya çekildıkten sonraı serbest bırakılıyordu. 8796 kisi sorguya çekilmişti ve kaatıl hâlâ yakalanamamıştı. 84 kart sahibi sorguya çekılmış, hepsı «uçsuz görülmüştü. Geriye 16 kişı kalıyordu. Şlmdl polis acaylp bir pslkoloJlk mesele Ile karşı karşıyaydı. Japonyada İlk d mokrasi ve insan haklan cereyanı, kendlni gosteriyordu. llgllıler, polısın «demokrası dışı» ve «gayri Insani» davranışlanndan dolayı, halk efkârırun şıddeül bucumlarına uğruyordu. Bu durum karşısında tahkıka* tı yoneten polıs mufettışlerınden Tamıgoro Iglı. ilk şiiphelıieri bır kere daha gozden geçırmek istedı tşte bu sırada aklına O taru'ya gıdıp ressam Hırasawa ıle bır here daha görusmek istedi. Otaru'ya gıttı. Boylece Hazıran ayının başında, oankadakı zehırleme olayı, Hırasawa olayı halınl alıyordu Polıs müfettışi sanatçı Ile daha şuphelı'er lıstesınde değılken tanışmıştı Kaatılın eşkâlı ıle arasındakı benzerlık dıkkatinı çek•mışü «Sızden bu (otoğraîmızı rıca edıyorum» dedi Hırasawa fo toğrafı olmadığını soyleyincaı bir fotoğrafçının, kendisi ıle beraber yemek yerken, ressamın resmınl çekmesinl sağladı. tgli, resmi kilirken, sanatçının yılztlnü fotoğraf maSinestnden kaçırmaya çalıştığına dikkat ettl. Fakat bel kı de bır başka sebep vardı bunun ıcm Tokyoda şeflerl îgli'nln şüph©lerıne sadece gulüp geçtiler ama, o araştırmaktan vazgeçmedl Hlrasawa'nın evlnl, hareketlerlnl, ev hayatmı ve düşüp kalktığı kim seleri kontrola aldı. Kısa bir süre sonra da sabrının mUk&fatını gördü. O yılın başiannda Hlrasawa'nın gırtlağma kadar borçlu olduğunu tesbit etti Ne kansını, ne metresıni geçindirecek vaziyettey dı Cinayetten iki gün önce, bir kaç yüz lirahk bir faturayı Odivememışti Bundan kısa bir süre sonra ise, bankada açtırdığı bir hesaba büyük miktarda para yabrmıştı. Bu ipucu tgli"nln gereai makamlardan Hirasawa*yı tevkif etme müsaadesi alması İçin k&fiydı Tokvoya getirecekti tabi!1 GUneye yapılan seyahat sırasında şüphelının ellerl kelepçelenmıştl. Gazeteler, yen1 anayasaya gore, bunun «haksızlık» olduğunu yazdolar. Kampanyalar açılıyor Fakat her ne olursa olsun, 8!üm cezasının kaldınlması içın açılan kampanyalar hergün biraz daha fazla taraftar toplamakta ve dunva capında yankılar uyandırmaktadır. Bu satırlann yazıldığı sırada bıle, 37 memleket olum cezasınj kaldırmış durumdadır. Bırlesık Amerikada da sekız eyalet ölüm cezasını kaldırmiîtır. Bır dokuzuncusu, Delaware ise, uç yılhk bir fâsıladan sonra, 1961 yılmın 2 aralık günü ölum cezasını yeniden tesis etmışür. Bu olaym hikâyesini de ilerde göreceğız. *•• Japonya'dakı olaym hikâyesi, bu memlekeün Amerıka tarafından ış HAKKINDA DOKUZ DEFA İDAM HÜKMÜ VERILEN CABYL CHESSMAN. DÂVASIN1 TAM ONUÇ DEFA AMERİKAN YÜKSEK MAHKEMESİNE GETIRMİŞTİ .. mek zehirlenmesi oldu Fakat otop sı raporlannda olum sebebı olarak sıyanur gostenlınce, bu teorı terk edıldı Ama banka muduru Yoshıda 40 000 lıra karşılığı Japon parası nın banka kasasından çalmdığını fark edınce, şeytanî bır soygun plâ nının tertıplendığı butun çıplakhğı ıle anlaşıldı. Daha sıkı bır araştırma yapıldığında, hâmıline odenmek uzere 4500 lirahk bir çekın de yok olduğu tesbıt olundu Cınayet haben butun Japon\ada buyuk hevecana sebep olmuştu Ye nı kavuştukları hurrıyet havası içinde gazeteler de suçlunun r'phıl yakalanması ıçin ıdarecıler aleyhmde şıddeth bir kampanya açtılar. Polis, Amerikan sistemine uygun olarak kurulan yeni teşkilâtm bu ışten yuz akı ile çıkmasuu istedığı için, derhal paçalan sıvadı. Banka soyguncusu ve kıtle kaatili nın yakalanması için, en ehlıyetlı mufettışlerden kurulu özel bir büro teşkıl edıldi. Kaatılın zehırden anlayan, tahsıl lı bırı olması teorısıne dayanılarak, doktorlar, dışçıler ve eczacılar sorguya çekılmeğe başlandı. Soruştur manm devam ettığı sırada, Krto'nun eşkâlıne uygun bır başkasınm, bundan bır sure once bir başka ban kada aynı şekılde bır hıleye başvurduğu oğrenıldı. Bu vakada kım se zehırlenmemışü. Pohs daha az dozda zehir kullanıldığı sonucuna vardı. Saflık memuru bu teşebbusunde kendisini Jıro Yemaguchi olarak takdım etmışti Bu, Japonyada Mehmet kadar yaygın bir addı. Polıs bütun Yemaguchfleri bırer bırer sorguya çekmeğe başladı. Sağ kalan dört kişi Emniyet Müdür'.üSunde Hırasawa banka sovgunundan sag kalan ddrt kişi ile vüzleştırıldi Bıri ken di"=inl tanıdıfııu soyledi. Birl «o olabılecegini» belirtti fakat kesm bır şey söyliyemedi. Dgerleri de kesin konuşamadılar Sorgusu da paTİak gectt denemezdi Hirasawa çok defa kendisıyle çelişmeye dıisüyor ve her şeyi hatırlıya. mıvordu tçli bir aralık sordu «Bankaya vatırdığınız parayı nerede buldunuz9» jpucu «Yemaguchi» aslında zayıf bir ipucu idi ama, polısın elınde daha ıyi si de vardı İlk teşebbusunde cani, «Dr. Shıgeru Matsui» adında bır kart duşurmustu. Bıraz sonra kartın sahibi bizzat polıse başvurarak kartvızit bastırmış olduğunu soyledı. Bunları, Japonyadakı âdete uy Soygun Polisın ilk aklına gelen, o zaman Japonyada sık sık rastlanan bır ye YARIN cAR Y L C H ES S M A N Dişi Bond ODESTV AISE 06 00 06 06 07 07 07 07 07 25 Acılı< D 30 Turkuler 45 Kov oirretmenl 50 Ovun havalan 00 Kove haberler 05 Sabah melodılerl 30 Haberler ve hava dururmı 45 Istanbulda bueun 50 Kucuk llânlar ve hafıf muzik 3456789 OSOO 08 20 O«İ4O 09 09 09 09 10 10 00 15 30 45 00 15 10 25 10 40 11 00 11 05 11 55 12 10 12 15 12 30 13 00 13 20 13 30 14 00 14 35 14 50 14 20 15 55 16 00 17 00 17 15 17 20 17 50 19 00 15 40 19 40 19 45 20 00 20 15 20 45 21 00 21 30 Bu sabah sızlnle Kucuk orkestra Receo Bıreitten sarkılar Muzık ve sohbet Valsler Metın Ervurekten turkuler Vıvolonsel sololan Muzık kutusıı Sen ne euzel bulunun «eısen Anadoluvu Ovun havalan Arkası varın Kısa haberler Sabah konseri Orhan Avsar orkestrası Kuıuk llânlar Azız Sensesten türküler Kume fasıl tooluluftu Haberler R G de busun Hafıf muzık Reklâm Droeramları A Buvtıkatamandan sarkılar Saz eserleri Kucuk konser Necıp Dıvitçıoğlu orkestrası Kısa habe'ler Genclıee doeru Cocuk bahcesl Kısa habeller Caz saatı sına uç soz. 9 Avrupanın akar sularından, sonradan ılâve edılmış parça, bır sıfat takısı. YCKABIDAN AŞAÖIYA: 1 Hamur açmaya mahsus araçlar (çoğul). 2 Bır kadm adı, tersi «acıklı Anadolu türküsü» kar şılığı bır sözdür 3 Bir hareketi kendisine ornek olarak kabul eden (iki soz). 4 Boğaz ve omuz bezelerının şişip Utıhap yapması hastalığı (üp terimi). " > Fransanın guneyındeki tarihl bir kulenin adı (söylendıği gibi yazılmıştır), tıacı olmaya gıden lerın mutlaka ziyaret etmelerl gereken yerlerden b Bır tnüessesenın dahül islerını duzen* lıyen talımat toplamı (karma soz) 7 Lokan T234567B9 oaiarda bol bol •ulunur çevrlıınce «defa ve ıez» mânasına gelır 8 Tersi j i 3UIÎ3 ( bır çeşıt elekyabancı. 9 jiıaıraaaacı Ur, Bır harfın o kunuşu, bır erkek adı. Reklâm Droeramlan Haberler ve hava durumu Afıtao Karacandan sarkılar Kucuk ılânlar Orhan Senerden sarkılar Bır ılee bı r bucak Yurdun sesı Heredot Plâklar arasında Klâsık T musıkısi korosu 21 55 24 <;?atın olavları K. llânlar 22 00 Reklâm orosramları 22 45 Hjberler \e hava durumu 23 00 Radvo \avlılar tooHıluihJ 23 lî Oda muzı5' 24 00 Kaüanı« ISTAVBUL IL RADVOSU 1 6 •)•) A<*ı'ıs ve oro2ram 17 00 ^T'in ıcm 1" "0 K ıcı V korser 19 no ]0 "0 20 11 ?1 00 91 J" *>*> 0 0 Ci7 SOLDAN SAÛA: 1 Hazırlanan yenl bir tasan yüzünden iktidarla muhalefet arasında çekişmeye sebep olan ko nu (çoğul). 2 Herhangi bır ışln yürütülrnesl için konulmuş temel usul ve dayanak, çok cilvell kadınlar böyledir. 3 Ortaokuldan sonraki Uç yuksek sınıflardan birıne devarn eden öğrenci, bir narfin okunuşu 4 Nehirlere mahsus bir hareketı yapan, «sana ablan şeyı bir çomakla havada DUNKC BULMACANIN karşılayıp geri gonder!» mânasıHAUJDnjVJIS 8EKU na btr emır 5 Yuksek rütbeli idare amırlerimizden, tersi anl NASIL HALLEDİLECEK YukarıdakJ rakamh bulmacad» saolarak yerınden kopanlan seylerln çıkardıklan seslerdendır. 6 dcce i tane anahtar (ipucn) ve 8 tane »oouç vardır Bos alao 12 «Beygir derlsınden manto» karşı karenin içine I den 9 a kadar oyçun bireı rakam koyarak ve topUğı İM sözdür. 1 Pransada bir Uma. çarpma çıkartma, bölme isareUerine dikkat ederek soldan sehir, çevrılince «işkence ve cefa» anlamına gelır. 8 «Bir par sağa ve yukarıdan asağıya bulmarada gÖsterileD sonuçlan bnlunuı. çacık bir parçacık kıvıran» mâna Biraz vaktinıa alu ama, bo^ vaktınızı boşça geçırmıs olursunur. Arkadaş Islıkları 46 Sofadaysa hâlâ Samı beyın teftışi : Merhaba askerl Sağol! NasılsımzT Sağol' Derken teftlş bıtti. Buyuk oğlu Rahat, dedi cKıta» rahata geçtı Ardından tHazırol'» anlamına \enı bır komut : Ol' Yeniden : Rahat.. Sonra : Oool! Gerıve dooon' Kıta tıpkı tıpkısına tâlımlı bır manga ahskanlığıyla gerıve dondu 1 tlenn marş Başiannda kıta komutanı roHınde en bujuklerı Hasan. rap rap rap vurumeğe basladılar sofa boyunca. Odalarının hızasına gelınce : Sağa çaaaark ılerııı maTş! Odalarına gırdıler Demek once. yânı bu uyurken, ağabeylen jnlara tâlım ettırrmştı de, biz, ancak teftiş sıra5inda uvanmı^tık'' Çunku o gunöen sonra çocukların sabaha daha yıl varken uvandırılıp, boluk erlerı gıbı tâlıme hazırlandıklannı, tıpkı tıpkısına boluk erlerı gıbı sağa dbn, sola dön, yat, kalk ıstikamet falan tepe mara mars*, tekrar yat, tek rar kalk'larla ımanlannın gevretildiğıne tanıV olmuş, annesmden bunun nedenim sormuştuk \nne, ufacık tefecik, ıçlerınde kuvvetli ampulleı vanıyormuşçasına pırıl pınl, zeki bakışlı bir ka "1ın, giılmüştü • Çocuklar bu sâyede, büyüdükleri zamar karsılasacaklan çeylere şımdiden idman edıyor lar.. Sormustum : Kocanız buyük askerlerden kime hayran' Giılmüştü : rfıtler'e' Sonra da eklemisti : Amıcası da gıne onun gıbi Hitler havrar iır generaldı Amıca1;! hımm peki, ne oldu şimdı b ımca' Ikı yıl önce sızlere ömür Kendisini ^ık «ı mun yerınde gorur Cunkü onun kanınl taşıd' ?ına inanır ve der ki • Kan azmaz' ORHAN ı<* ın l? no rmızık p»ldmiz ceri oraber Ti ıia melodıleri rı melodıler konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU BEYAZGUL 2i 00 n<*~p ı zrytı ı c n 00 ^o ^ ı^pn B' l f f 1 ? T 1 den 01 00 Prnıram ve kananıs A N K ARA 0 ' 'n Gıınavdı^ 07 no Kove h'berler 07 (!5 Sevim Sner \ e Ve^»t Gur 07 30 Hsberler ve hava durumu 07 41 Sabah mı'7ipı 03 on 'nks'<"ıla bueun "S 0=; Kıcıık 'lânlar m 10 «pr tpldcn 08 40 Bailana takımından türkule W 00 Mııth'luk ' «ibıb konserl 09 3"! Kı^a haberler »e K llânlar A rkasi varın 09 40 10 HP Okııl radvosii 1 '0 55 Melodıdc ^ melodı\e 11 15 Cnrul' bahcsı ı.ı y Kcn«;er vnatı K: 12 00 Kpmpi Kara ule\manoeludan t rknler 12 l1 Kıbrıs siatl 12 2S Kncuk ılânlar 12 3" Saı'niar ^e o\ui ha%aları 13 00 ''a'mrler R G de bueun 1İ20 Maf f ıni7ik 13 30 Rekla nrooramiarı 14 0" "ocuk b'hcesı 14 1* Vermın Demırcavdan sarkılar 14 35 BuFun ı c n sectıklerımiz 14 5." K\>a h<b»rlpr ve K ilânlar 15 0' "Ikul radirsu 15 5= Mıkrofonda eenclık r 16 5 ' <ısa haberler ve K llânlar Kov odası Î7 0 17 20 v u r t t a n sesler 17 30 Teklâm oroeramları 10 00 Taberler ve hava durumu 19 4f <uc ık ılânlar 19 45 Veclâ Eroldan turkuler 20 00 Sılâhh Kuvvetler saatl 20 15 '"Junerı Tecerden sarkılar 20 ?5 'talvadan muz'k 20 5J (J\ kudart onoe 2100 O4 saatın olavları ve K ilânlar 2105 Bı?de teknık oeretım 2125 'î'kekler toDlulueu 21 50 Hadvo Cokseslı korosu 22 0i T B M M saatı 22 25 'Jlku Yorukoğludan turküle 22 r 'laberler ve hava durumu 23 0C Konser salonundan ^cılı* nroeram selden sarkılar Ama çocuklarından biri, belki de blrkaçı neden olamasın? Onlar da merhum generalin kanını taşımıyorlar mı? Bu Sami beyle ahbaplık kurmayı çok isterdım ama olmadı Resml gorevı sırasında buz gıbı soğuk bır az konuskandı Zaman zaman ıstasyonda şuraya buraya gıdıp gelirken hep o buz gibı cıddiliği içinde, kalçadan rap rap çıkardığı kaz adımlanyla aksi mı aksı. Hıç kımseyle dost değıldı Bundan başka evmde tam bır «Bürokrasi» hâkımdi Dıyelim kı, çocuklardan bırine defter, kalem lâstık gerektı. Ya da ıskarpinlerı su alıyor Bunu baska çocuklar gıbı babalarına pat dıye sövliyemezlermıs. Kanm hayretler içinde sormuştu : Ya? Ben eklemiştim : Herhalde size söylerler, siz de.. G'ne zekıce kıs kıs gıjlmüştu : Evet ama. bu da rasgele olamaz Kime ns lâzım^a ohce gayet giızel bır vazıyla tertemız bir dılekce yazacak babalarına hıtaben.. Havretler ıçindeydım • Sonra' Sonra bu dilekçevı âmırıne, yânı bir veya ikı yas büvuğune vermıvecek.., Vermıvecek mi? Bır kahkahadan sonra : Vermnecek, arzedecek! îşm iyıce suyu çıkmıştı artık. Demek arzedecek*' Arzedecek evet Âmiri âmırine, amlrinin âmin de kendi âmirıne Sonunda Herhalde dilekçe size gelecek' Evet bana. Bana ama ben de sayın üstüme her an arzedemem bunu.. Ya? Akşam vemeğinden sonra, kahvesinl dgarasıvla içerken! Kanm iyice bozulmuştu. Benimse tuhafım» gidiyordu : Arzettiniz. sonra? Sonrası . okuyacak. Uygunsa. dâirelerdeH »ıbi bır derkenar dılekçenin altına Dilekçe gine ?Pİdı8ı gıbi. merdıven basamaklarından ınerek sahıbıne geri gıder. erkenar «Alın'îin» dıyorsa ve ev bütçesındekı o masrafları karşılamağa «tahsısat» tükenmemişse .. ı Alınır. O zaman bır başka fasıldan münakale ya ii