Katalog

SAHİFE DÖRT 16 Mayıs 1967 CÜMHURİTET BOYUNCA inançlarına sıkı sıkıya bağlıdırlar Bu görüşlerde bir isabet ve umumiyetle beraberlik vardır. Hakikaten Ermenilerle aynı böl Ermenllerin Etnık ve Antropomiiietler lojik bakımdan da tam ve gü gede yaşayan diğer mensuplarını biribirinden ayırvenilir ilmî bir etüdü yapılmamıştır. Bu konuda bazı yabanmak zordur. Esasen bölge halkı cı kaynaklarda görülenler, etübirbirlerile tamamen kanşmışdü yapanların sahsi müsahedelardır. Bunun baslıca tebebi, böl lerine ve kendilerinden evvel genin bir çeşit yeri olma özelyazılrms eserlerden aldıklan billiğidir. gilere dayanmaktadır. Dil ve Din farkı dışında, bölge halkından aynlan baslıca Etüdlerin istinad ettiği bu bilhususiyetleri san'at kabiliyetlegiler de, ilmî olmaktan çok uzak tır. Ancak aralarmda bir ben ridir. Muayyen san'atları benim zerlik ve beraberlik olduğu diksemis ve geliştirmislerdir. kati çeker. Bunlardan birkaç 6rÇalışkan, vefakâr, sadık, dost nek vermekle yetineceğim. temayüllü, yardımsever tabiatlı Prof. R. VERNONT: insanlardır. Muhite intibak ka(Ermeniler, Türkler, Kürtler, biliyetleri fazladır. Dil ve Din'e Samiler ve Moğollarla kanşmış müteassıp değildirler. Fakat bir vaziyettedirler. Bir kısmının dostluklarına olduğu gibl, inançgösterdiği müşterek evsaf, Erlarına da bağlıdırlar. Nitekim meni tipi olarak kabul edilirse, asırlar boyu çektikleri sıkıntıOrtadan uzunca boylu, beyaz deya rağmen. ne Iranın tesirinde rili, Sıyah saçlı, Kara gözlü, ekkalarak dinlerini değistirmislerseriya kartal burunlu, genış »dir; Ne de, Bizans ve Roma'nın gızlıdırlar.) tesirinde kalarak kitle halinde E. CHANTER: mezheplerini değiştirmislerdir. ERMENİ DÎLİ (Ermenilerin tesanüdü daha Ermeni dilinin aslı bakkında çok KarabağAra» ve Kura neda emin bilgiler yoktur. încili hirlerinin yukarı havzalanndaErmeniceye çevirirken kullanıdır. (Yani Güney Kafkasya) lan yazı dilinin menşei malum Rusyada bulunart Ermenilerin değildir. Bu tercüme sırasında hemen hepsi Brakisefal, koyu Ermenice'y* bir çok yabancı keesmer, ortadan uzunca boylu, As yalı bir kitledir. Bazı Kürt ka limelerin alındığı ve bunların dili zenginleştirdiği bilinmektebileleri ve Azerbaycanhlarla aşikâr irtibat ve alâkalan vardir. dır.) BugtinkU Ermenice AsurileJ. DENtKER: rin, lranlıların, Partlann, Yunanlıların, Bizanslıların, Arap(Ermeniler maddî bir çok unslann, Ruslann ve TüTklerin te«urlardan müteşekkil, kansık bir ırk kitlesidir. Boylan yer yer siri altında gelişmiştir. Bu dil değişen 1.63 1,69 arasında, kıhıristiyanlığın kabulünden evvel sa başlı. 85 87 baş ölçüsünde, fakir bir dildi. ırklan Hindü, Afgan, Asurt ve, Le NORMANT: Türk ırklarından müteşekkildir.) (Ermenice Iran grubunun bir N. KASSOVİCH: lehçesi ile mütenazır olarak Kan gruplan ve antropolojik Zend ve Farsça ile teşekkül etrabıtalar hakkinda bir etüd yamiştir. Eski şeklini bize gösteparak (Ermeni ırkı mütecanis recek hiç bir eser yoktur) diyor. bir ırk değildir) der. De MORGAN ise, (Bu dilde, Asuri, Ibrani, Iradevre dir. nî, Med, Gürcü, Mingrel, Laz, Üçüncü devre, XVIII. asırda Urartu Nairi, Iskit, Grek, Arap, başlayan, Ermeni dil ve edebiTürk, Moğol, Kürt, Lâtin, Rus yatının tekâmül ettiği devredir Bu devrede, Avrupa klasıklerı kelimeleri vardır. HıristiyanlıkErmeniceye çevrilmiş, Tarih, dil tan evvel yazılan olmadığından, ve din üzerinde çalışılmış ve ErErmenilerin eski asıl dilini bilmeni edebiyatı batıya tanıtılmışdiren hiç bir eser yoktur.) diyor. tır. Bazı dilciler Ermenicenin asErmeni edebiyatı daha sonralen Turanî bir dil olduğunu, dalan, Tiflis ve Moskova'da gelisha sonra Farsça ve Rumcanın meler kaydetti. Siyasi tesir ve tesirinde kaldığım söylerler. düsünceler edebiyatta hissedilWebster's dictionary, Ennenlmeye basladı. Milliyetçilik cerceyi HindAvrupa dilleri ailesi yanlan, teşvikler, edebiyat yolu içinde fakat bu ailenin diğer dilile kolaylıkla halk tabakalarına leri ile hiç münasebeti olmayan yayıldı. Istanbul ve Venedik de bir dil olarak gösterir. bu faaliyetlerin merkezi haline Daha sonıaki asırlarda, bilhasgeldi. sa Yunanistana gidip tahsil yaXIX. asırda edebi faaliyet mün pan Ermeniler vasıtası ile, ve dahasıran bu sahada pelişmeler ha çok âyinler, ilâhiler ve dualar kaydetmiş; lisan gelişmiş; şairşeklinde, Ermenice büyük ölçüde ler, muharrirler elem, ıztırap ve Yunancanın da tesiri altında kalkin dolu eserlerile Ermeni millimıştır. yetçiliği ve istiklâl fikirlerini terennüm etmeye başlamışlardır. Bu ceryan, XIX. asırda yalnız Ermeni edebiyatının değil, büErmenice destan ve folklör batün dünyada, bilhassa Dünyanm kımmdan oldukça zengindir. bu bolgeainde hâkim olan milliBunlann konusu, çoğunlukla yetçilik fikirlerinin neticesidir. Hind. Asur, Iran ve Yunan miAncak, Ermeni milletinin bu cer tolojilerinin tesiri altında kahyanı benimsemesinde, bizzat Ernarak seçilmiştir. Fakat bunlamenilerden çok, yabancı devletrın çoğu, hıristiyanlığın kabulün lerin ,ve bazı Ermeni politikacıden sonra, bu devir ve fiklrlerın lannın tesiri olmuştur. tekrar avdetine mani olmak maksadı ile toplatıhp yaktırılmıştır. V. asırdan sonra Ermeni halk Hıristiyanlıktan evvel Ermeniedebiyatına dini eserler, dualar, ler, İranlılar gibi, güneşe, aya, ailâhiler hâkim olmuştur. teşe, suya, toprağa, rüzgâra, dağBu devir edebiyatında birbilara, yıldızlara, burçlara köpekle , rinden farklı üç ayrı zaman varre, kuşlara, ağaçlara, kayalara, mudır: hayyel bâbudlara taparlardı. Birinci devre, IV XII. asırMâbedleri yoktu. Açıkta ibadet larda: Klâsiklerin, yabancı eserederlerdi. Ermeni cemaati içinde, lerin Ermeniceye çevrilmesi ve ilk zamanların bu örf ve âdetleri yabancı mitoloji edebiyatının teHıristiyanlık âdet ve usulleri ile siri devridir. birleştirilmiş ve zamanımıza kadar İkinci devre. XII. asırda daha devam ettirilmiştir. çok Kilikya'da başlayan ve Kiliseterinin hâlâ doğuya dönük XVIII. asra kadar devam eden oluşu, âyinlerde doğuya dönerek ERMENİLER TÜRKERMENİ İfcİŞKELERİ Yazan: Sadi KOÇA3 Ermeni ırkının menşeini araştıran ilmî bir araştırma yapılmamıştır vam etmiştir. Ermenilerin Protestan olmalan için Amerikan ve Ingiliz misyonerlerinin çalifmalan Osmanlı İmparatorluğu zamanında başlamıştır. Çarlık Rusyası da bilhassa son asırlarda Ermenileri Ortodoks yap mak için çok uğraşmıştır. IV. asırdanberi devam eden bütün bu mücadele sonunda, Ermenilerin bü>nik kısmı GREGORIEN kalmakta ısrar etmişler, ancak bir kısmı, Ortodox, Katolik ve Protestan olmuşlardır. Ermenilerde din mücadelesinin tarihi tetkik edilince göze çarpan en mühim gerçeklerden birisi, Türk hâkimiyetinden evvel, Ermeniler hangi devlete tâbi olmuşsa, o devletin din veya mezhebine geç meleri için bir tazyik ile karşılaşmıs olmalarıdır. Ermenilere bu hu susta tazyik. hattâ telkin yapmayan tek hâkim devlet Osmanlüar olmuştur. Bu hal. tslâmiyetin bu husustaki kesin hükümleri ile beraber, bizzat Osmanlılann din ve ırk esasına dayanan bir devlet olmayışı, Hükümdarlar ve Müslüman din adamlarınuı din hususunda gösterdikleri tolerans, vicdan hürriyeti ve inançlara saygı duygusunun tabii bir neticesidir. Fatih Sultan Mehmet Istanbul'u aldıktan sonra yerli Rumlara tanıdığı din serbestisini, bir kaç sene sonra da Ermenilere tanımjş v» Bursadaki Ermeni Katogikosu tstanbula getirilerek Ermeni cemaatinin dinî lideri olmuş ve bu hususta kendilerine hiç bir baskı v« telkin yapılmamıştır. Diğer mezheplere mensup Ermenilerin, ayrı birer cemaat olarak kendilerinin seçtiği dinî Iiderler taraf ından idaresine müsaade eden fermanlar daha sonraki asırlard* verilmiştir. Ancak. devletin Ermeni cemaatine (ve bütün din ve mezhep mensuplannai gösterdiği bu müsamaha ve müsaade, Ermenilerin kendi aralarında bir takım mücadelelere sebep olmuştur. Bu gerçeklere rağmen, din ve vicdan hürriyeti konusu, son asırlarda Ermeni politikacılarmın yabancı devletlerin müdahalesini celbetmek için kullandıkları en müessir konu olmuştur. Yabancı devletler, bilhassa Çarlık Rusyası da, en çok bu konuyu istismar etmiştir. Ermeni edebiyatı YARIN Türk Ermeni Uişküeri DCZELTME 15 Mayıs t»rihli nüshamızda ermenilerle ilgili tefrikada yanlışlıkla «Ani (Kemah)» yazılmıştır. Ashnd» «Ani (Kars yakını)» olacaktır. Düzeltır, özür dileriz. S. K. Meşhur Ermeni Hukümdarlaıının ten;silî resimleri. Dikran. Vartan Mamikonyan ve Hayk. dua eüneleri, güneşe ait ilâhiler, hep bu eski devrin tesirlerinin devamı mahiyetindedir. Ermenilere Hıristiyanlık ilk defa Kıral Apkar zamanmda, havariyundan Tatyos ve Portogomyos'un incili Ermenistana getirmeleri ile girişmişse de yerlesememiştir. Hıristiyanlık devamlı olarak IV. asırda Ermenistanda yerleşmeye ve yayılmaya başlamış; Parth veya îranlt bir şahıs olan KÎRKOR LUSAVORİÇ zamanında ve onun dini liderliği altında gelişmiştir. Bugün Ermenilerin büyük kısmının bağh olduğu KİRKORİYE ıGREGORIEN veya LUSAVORÇAGAN) mezhebi, adını bu zattan almıstır. Bu ilk devreler Ermenilerin din konusunda büyük mücadelelerine sahne olmuştur. Iranlılar Ermenileri eski dinlerine avdete. Bizanslılar ise Ortodoksluğu kabule zorlamışlardır. Bu mücadele asırlarca sürmüştür. Ermeniler îznik, lstanbul ve Ayasuluğ'da toplanan Şuraların aldığı kararları kabul etmekle beraber, ondan sonraki Şuraların kararlarını asla kabul etmemislerdir. Ermenilerin diğerlerinden bâriz farklı inançlannın basında Monofizm denilen (Hazreti Isa'da yalnız lâhuti tabiat bulunduğu) hakkındaki kanaatleridir. N Kilikya Ermeni Kırallıkları ramanında ise, Papa kendilerinden yardım isteyen Ermenilerin Katolik olması şartını ileri sürmüştür. Bu mücadele de uzun zaman de Ermenilerde din lstanbul Ticarel Odasından 17 Mayıs 1967 Çarsarnba günü saat 14.00 de Udamız Meclia Salonunda «Plâstik ve Plastik Eşya îmalatında kullarulan makineler üe uygulanan imalât metodları» konusunda bir seminer düzenlenmiştir. Ozmanlarca ilgili suallerin cevaplandınlacagı ve Plastik imalâtına ait renkll tlbnleria gbsterilecetl seminere bütün 1 1 gililer dâveUidirler. Üyelerimiz ile diğer ilgllilerin teşriflerini rlca ederiz. (Basın 15805/5514) Diçi Bond MODESTY BLAISE İSTÂNBUL Acılıs. Droeram Türküler Köv avukatı Ovun havaları Köve habcrler IstediSiııiz türküler Habcrler ve hava durumu Istanbulda bucün Kucuk ılânlar ve hafıf müzik Bu sabah sizinle Oueret müziĞi Rıza Ritten sarkılar Kadınlar icin Fransadan vankılar Nidâ TUfckciden türküler Pivano sololan Müzik kutusu Gelin tanısalım Kendimizi tanıvalım Selma Ersözden sarkılar Arkası varın Kısa habcrler Sabah konseri Cisan nıelodilerl Kücük ilânlar M. Ccvhanlıdan türküler Esen AHan. Tuncav Eraslandan sarkılar Haberler. R. G. de busün Hafif müzik Reklâm oroeramları M. Yıldırımdan f»rkılar Fehmi Eae orkestrası Saz eserleri Konser saatl Türküler Kısa haberler Eeitim radvosu Cocuk bahcesi Kısa haberler Erkekler fasıl toDİulutu Reklâm oroaramlan Haberler ve hava durumu Kücük ilânlar Baglama T. ovun havalart Dereden tepeden Melodiden melodive Sabite Tur Gülermandan sarkılar Zulme karsı Istanbulun sesi Havat ve kitaDİar 24 saatln olavları ve kücük ilânlar Reklâm Droeramları Haberler ve hava durumu Radvo senfoni orkestrası Caedas müzik Kanams ISTANBUL It RADYOSU Acılıs ve Droeran* Sizin icin Kücük konser Cesitli melodiler Aksam konseri Genclerle beraber Akdeniz ülkelerlnden müzik Sonat saati Valsler ve Dolkalar Gece konseri Caz saati Hafit sarkılar Gece varısı icin Dünden bueünden Proeram ve kaaann 123456789 pu (çoğul). 7 Darılmış kimseÎUKARIDAN AŞAGlTA: 1 «Bir olayın çıkmasında baş leri barıştırma görevini üzerine almış kişi. 8 roiü oyna!» anlamına üç sözlü bir Avrupa'nm aernır. 2 Düşmanı yenilgeye uğır sularından, ratma hareketinin sonucu elde I lazı Afrika ve edilen, «bir tarafında kocaman bir Asya memledelik aç!» mânasına bir emir. 3 ;etlerinde geIşkence, bir hayvanın yansı. 4 | 7er akçe sayıBir sıfat takısı, «pek fazla uzun bjı para adı. kulaklıya benzer durumda» manal Tersi «O'an» dır, eski sına iki kelime. 5 «Büyükçe fasavaşlarda güç kat pek önemli olmayan söz» karuaito. zaptolunan yer şılığı iki kelime, bir edatın kısaltılışı. 6 Bir maymun cinsi grulerden. TIFFANY JONES SOLDAN SAĞA: ? ? 1 «Şahsa mahstıS' hizmet ve görevler» anlamına iki söz ve çoğul. 2 Herhangi bir esere tıpa tıp benzer biçimdeki ikinci is ve eser, bir soru takısı. 3 Caka, tersi sinirleri hemen bozuluveren kişiyi belirtir. 4 Karışık saçlı, acayip giyinişli çok genç şarkıcı veya saz sanatçıları (çoğul). 5 Boğa güreşine mahsus sirk meydanları (çoğul). 6 Daima «ufacık» sözünden sonra gelen aynı OÜNKC BUUOACANEN anlamda bir söz. 7 Ateş, tersi H*ı.ı.ırnn.Mtş SKKlJ yapıldıktan sonra kendine gelmeğe başlayan kişilere verilecek e NASIL HALLEDİLECEK Yukarıdakl rakanb bulmacada samirlerdendir. 8 «Birine veya dcce 4 tane anahtar (ipucu) ve 8 tane »onuç vardır. Bos alao 12 bir kumaşa üzerinde kirlilik ya karenin içine 1 den 9 a kadar uyçun birer rakam koyarak ve toppacak şeyi sür!» karşılığı bir emir, bir renk. 9 «Tatlılık veren esas lama, çarpma, çıkartma, bolme işaretlerine dikkat ederek soldan madde birlikte olduğu halde» mâ sağa ve yukarıdan aşağıya bulmacada gösterilen sonuçlan bulunur, Biraz vaktiniâ altr ama, bos vaktinia hosça geçirmiş olursunuz. nasına bir söz ve bir edat. B un Arkadaş Islıkları 38 Kolumdan çekti : « Karıdan da korkulur mu? Kan kimî Sa.» çı uzun ait Urafı. Geel, gel de ikişer kadeh...» Direndim. O, kapıdan içeri atmıştı adımını. « Yahu gel be, gel be kardeşim!» « Eve gideceğim.» « Mecbur musun?» Inadıma : « Mecburum!» Meyhaneye hemen hemen girmişti. Bir kahKaha attı : « Dayak mı yersin kandan?» « Belli olmaz.» Yürüdüm. Ardımdan haykırdı : « Yuuuu! Kılıbığa yuuuuu!» Adımlarımı açtım. Sesi geliyordu : c Erkek ol biraz erkek!» Karısını sokak kapısında, onu bekler buldum. Çocukları yanmdaydı. Sokağın boydan boya yanmış elektriklerinin sarı ışığında gelip geçenler... Merakla sordu : « Nerde OsmanT» Omuz silktim : « Bilmera. Gelmedi mi?» Kadın ağlıyacak kadar hırslıydı : « Gelmedi. Güya akşam erken gelecekti de çarşıdan bir şeyler alacaktık. Tuuu..» Karım içerden : « Nerede olabilir?» Içeri geçtim. Sordu : c Ha? Nerede olabilir yani?» Ondan da sakladım : « Ne bileyim ben yahu?» Şüphelendi : « Nasıl bilmezsin? Sabah aksam beraber değil misiniz? Sâhi nerede?» « Bilmiyorum!» « Bilirsin, domuzluk etme. Kadın dokuz doğurdu demindenberi. Nerede olabilir?» Kestim attım : « Kazık kadar »damın bekçisi miyim yahu?» ŞAHLANAN FARE Karım kıymalı yumurta yapmıştı, karşılıkh yiyorduk. Şâhinde hanım elinde maşa, kimbilir kaçıncı »efer odamıza girdi : Hayır, bir şey değil, bir kenarda ezilip gebermez, sakat kalır. Ondan sonra ömrünün sonuna kadar baksın artık alığa, Şâhinde... Bir yandan ben, öte vandan karım yemeŞe buyur ediyorduk ama, kadının duyup işittiği yoktu. Bakıyordu yüzümün pel pel. Sonra yeniden tutturuyordu ( . ORHAN KBMÂL DÖMLJP DONUP Belki de başını alıp gitmiştir, ha? Ben, ya da karım, soruyorduk : Nereye? Aklı başka yerde : Ablası var ama, o da el adamımn elinde. Ne yapsın bu alığı? Ha, anlarım, aklı tam, koynu koltuğu da dolu olur, yanlarına alırlar. Ama bu? Hayır, bir kadınla anlaştı desem... Yok canım, amma da yaptınız ha! Anlaşır anlaşır. Bu ahğı da bir şey sanacak çok aptal vardır dünyada. Memurum, kanmdan, çocuklanmdan bıktım falan dese şıp, kaparlar! Gelir gelir, simdi nerde^se gelir! Benden başkası vallahi zor çeker onun kahnnı! Kapıya kadar bir koşu. Sonra yeniden : Söylemesi ayıp, geceleri uyandırıp helâya götürmesem altına iser sanl şarıl eşşek kadar herif! Bir de uykusunda sayıklaması var.. ya kalkıp gezmesi? Sofaya çıkar, kapıyı açar zamanında uyanıp önlemesem. Bütün bu halleriyle ne yapsın başka kadın? A N K A R A 06.25 0630 07.00 07.05 07.30 07.45 08.00 08.05 08.10 08.40 0900 09 20 09.35 0940 1000 10.55 Acılıs. Drosram Günavdın Koye haberler Sürkılar ve oyun havaları Haberler ve hava durumu Sabah müziei Ankarada bueun Kücük ilânlar Her telden Solmaz TeSmenden sarkılar Günümüz Sorunlarımız Sabah konseri Kısa haberler ve K. Uânlar Arkası varın Eâitim radvosu (1) Melodiden melodiye Cocuk bahcesf Balete caerı Yıldız Avhandan türküler Kıbrıs saati Kücük ilânlar Fikret Kozinoelu ve Cevdet Bolvadinden sarkılar Haberler, R. G. de buEÜn Plâklar arasında Reklâm Droeramları Cocuk bahcesi Kevser Tanrıkuttan sarkılar Bueün icin sectiklerimiz Kısa haberler ve K ilânlar Egitim radyosu (2) Bedia Akartürkten türküler Kemal Öncandan sarkılar Cesitli müzik Kısa haberler ve K. ilinlar Köv odası [nce saz Reklâm Droeramları Haberler ve hava durumu Kücük ilânlar N'ivazi Yılmazdan türküler Anılarla Atatürk Emel Savından sarkılar Ü solistler. Ü. orkestralar Uvkudan önce 24 saatin olavları. K. llanlar Evliva Celebi Hafif müzik Klâslk T müziM toolulutu T.B.M.M. saati S Erorhandan türküler Haberler ve havs durumu Her hafta bir vorumcu Gece varııına doeru KiDanıl xm. Saat nerdeyse gece yarısına geliyordu Uç oğlanm üçü de cin gibi, uyanıktılar. Annelerinin çevresinde, onunla şuraya buraya gidip geliyor, babaları çıkıp gelirse, annelerinin ne yapması gerektiği üzerine akıl veriyorlardı: Maşayla kaiasına bir vur! Kırılsın da aklı başına gelsin.. En iyisi anneciğim ne yap biliyor musun? Kır kafasını, at sokağa. alma eve. Anlasın... En küçük: Sokakta kediler yerse ya? En büyük Ender: Yerse yesin! Ay başlarında maası anneme kim getirir? Ortanca: Annem bir başka baba bulur. Değil mi anneciğim? Şâhinde hanım elinin tersiyle oğlunun ağzına biiir, oğlan hiç beklemiyordu, başladı zırlamağa. İki kardeşi katıla katıla gülüyorlardı. Şâhinde hanım: Ağzına biber koyarım duyarsam böyle lâflan.. dedi. Ortanca ağlıyarak aitti yattı. Az sonra en küçük, daha sonra da büyük. Ender. Şfihinde hanım hâlâ düsünceli. hattâ kaygıh: Kaçtı, mutlaka mutlaka kaçtı! (Arkaaı var)