Katalog

Almanyanın ulaştırma tesislerinin yüzde kırkı mahvolmuştu... Konıad Ülkede sefalet hüküm sürüyordu yokıulluk hüküm türmef» ba*ladı. Mevcut tahrıbatın yaoı ııra, merkezi devlet müesseselerinin artık islememeıi veya isleme hakkına sahip olmaması, »ç lık, meskensizlik, loğuk gibi en âcil tehlikelerın sadece mahalli idareler tarafından yavaş yavas onlenmesi zaruretini doğurmustu. Memleketin genel asayisi Naıyonal Sosyalizm yuzunden ağır zararlara uğramıştı. Amerıkan ve îngiliz bölgelerinde, galip ısgal kuvvetlerının emırleriyle mahalli idarelerin hiç değılse bir dereceye kadar yeniden kurulmaıına çalifilıyordu. Bu çıbalar, meselâ Kolonya'da olduğu gıbi kısmen basarı laglamiftı. Fakat Berline Yerleşmiı bulunan Yuksek Kontrol Konıeyi işlemiyordu. Bu sebeple, mahalli idarelerle askerî bolge idareleri tarafından gosterilen çabalar sonuçsuz kalıyor, ekonomik yoksulluk gittikçe artıyordu. 1 Ekım 1945 tarihinde, Ingiliı Askerl Hukumetinin bir emriyle, Kolonya Belediy* Meclisinin ılk oturumu yapıldı. Bu oturum da yaptığımız konusmada duşuncelerimizi belirtmeğe çahjarak şoyle dedim: kecektir.. Hepimiz, siz ve biz, hiç olmazsa bir dereceye kadar tahammül edilir sartlar yaratmak için elimizden gelen her se vi yapacağız. Sızın ve bızım arzu ettiğimiz ölçude bir basarıya ulasmaraıza imkân olmayacaktır. Fakat sız ve butun vatandaşlarımız daima sunu duşunun: bu tarife sığmayan perışanlığın, bu görulmemış sefaletın musebbipleri o nm'um 1933 yılında iktidara gelen, Alman adını medenî dünya onunde zıllete bulaştırarak kirleten, devletımızi yıkan, sonraları kaçınılmaz bir hal alınca da kandırılmış, felce uğratılmıs milletimizı plânlı bir sekilde ve bile bıle korkunç bir sefalet uçurutnuna suruklemiş olan mel'un uğursuzlardır. Genellıkle sanıldığı gıbı onlar bunu, Alman milietinın kendılerıyle bırhkte mah volması ıçın yapmamışlardır. Bu dusünce onların karar ve icraatlarında bır rol oynamış olabılir. Fakat onlann amaçları daha da şeytanî ıdı: onlar Alman milletinde, savaştakı duşmanlarına karşı intikam ve misılleme fıkrinı yeniden uyandırmak ıstiyorlardı ve ıstıyorlar. Bu sefaletın musebbipleri bız, sız ve ben değılız. Biz, siz ve ben, tamamen mahvolmasım ıstemedığımız mılletimize karsı duyduğumuz sevgiden ötüru, mahrumıyetlerın hiç değılse en tahammulsuzlerını ortadan kal dırmak içın, bu ağır ve korkunç vuku uzerimıze almağa mahkum v« mecbur edilmi» bulunuyoruz. < . «Demokrasi» sözü bu ııraIarda o kadar çok kullanılıyor kı, aşınmış bir para haline gelmesi tehlikesi mevcuttur. Bundan kaçınmak lâzımdır. Her zaman ve her yerde yalnız demok rasıden bahsetmemelidir. Her zaman ve her yerde demokraıi ilkelerine gore hareket edilmelidir. «... Ren nehrinin sağında, harabeler ortasında durduğu zaman, bu sefalet ve yoksulluğun buyükluğü karsısında ümitsizliğe dusmemek kâbü midir? Fakat biz, ümitsizliğe kapılmak istemiyoruz, çalıçmak istiyoruz. önümüzde çetm ve sarp bir yol var. Bu yolun ancak harabelerle kaplı baslangıcım görüyoruz. Sonunu görmüyoruz. Bu yoldan yürümek karanndayız. Bu yoldan artan bütün kuvvetlerimizle yürüyeceğiz. Bu yolda, her seyden daha guçlü olan sabırla, milletimize ve sehrimize karsı beslediğimiz sevgi ile ilerliyeceğiz. Bu anda bizi tek bir fey teselli edecek ve dayanağımız olacaktır: ayaklarımızın dibinde akan bu su, bizim Ren nehrimiı, Kolonya'nın, refah ve ihtişamı, halkının özelliği olan kıvrak tekâsı ile neş'esini kendisine borçlu bulunduğu aynı nehirdir. Bu nehir eskiden olduğu gibi gimdı de Kolonya'nın ortasından akıyor ve katedralimizin göğe doğru uzattığı kuleler, eskiden olduğu gibi şimdi de kınlmadan goğe doğru yükseliyor. Bizler de Bayanlar. Baylar, hep birlik EUıb sırastnda Almanya'daki meskenlerin büyük bir kumı yıkılmıştı. Besimde, enkazlan kaldırmaya çabşanlar görülüyor • Kolonya, mevkii dolayısiyl» en çok hasar goren şehir olmuşsa da, Almanya'nm dlğer bolgelerinde de durum farkh değildi. Muttefıkler, sava» sırasında Alman mukavemetinin en çok mes kenlerinin tahrip olmasıyla kırılacağı, Alman ekonomisinin fabrıkalann yıkılmasından daha fazla sarsılacağı kanısına varmışlardı. Muttefikler, 1000 veya daha fazla uçakla yapılacak toplu hucumlann Almanların mânevî mukavemet gucunu en etkıli sekild» kıracağı kanısında idıler. Bu amaç içın de plânlı bir şekilde sıvil halkın yaşadığı bolgelerin tahribine girışılmı?ti. Basta Ren nehri üzerındeki büyuk köpruler olmak üzere, bütün köpruler, istasyonlar ve buna benzer diğer tesısler tah rlp edilerek ulastırma imkİBİan da felce uğratılmıstı. 2945 yılında savaş iona erdiğl zaman Almanya'nm ulastırma tesislerinin yüzde 40 ı mahvedılmis bulunuyoıdu. Savaştan bnce mevcut butün meskenlerin büyuk şehirlerde yüzde 50 den fazlası (bazı şehirlerde yüzde 80 kadar) tamamen tahrip edılmıs, buyük bir kısmı ise ağır hasara uğramıştı. Savaş öncesi mll]î servetin ugramıs olduğu maddî zarar. tahmin edilemiyecek kadar büyüktü. Alman ihtira b« ratlanna aıt himaye kararlannın kaldınlması ise sürekli zararlara yol açtı. Bütün bunlara bir de yabancı ülkelerdeki alman servetinin müsader» edilröesi olayı eklendi. Almanya'nm, çöküsünden sonrt, ülkenin çoğu bölgelerinde anlatılması lmkînsu sefalet ve «Almaı «lııı kirlelenlen «... Eşiğind* bulunduğumu* kıs çok ağır olacaktır. Binbaşı Prior'un da az önce sdyledıği gibi, her «eyden evvel gıda, yakacak, mesken sağlanması gereAlmaıryada harbin toaunda büyük bir ««{alet bnîgöstermişti. Kesimde, karne ile dağıtüan (uvallara ve (ocnk «rabalanna doldnran Almanlar görüliiyor. kömürleri te ise koyulallm; cgilmiş, çok eğilmi», fakat kınlmamış olarak!> YARIN Görevden azfl ve polltOc faaliyet yasağı Bond MODESTY BLAISE İSTANBUL 06 25 Acılıs. Drosram OıJ30 Turkuler geçidi (1) 06 45 Konusma 06 50 Turkuler cecidi Iİ\ 07.00 Kove haberler 07.05 Sabah melodileri 07 300 Haberler ve hava durumu 07 45 Kuçuk ilânlar 07 55 Studvo G'den 07 00 Istanbulda bufüa 08 00 Hafıf muzik 08 20 Muzıkli ovunlardan 08 40 Gıtar soloları 09 00 Cesıtlı devırlerde kadının durumu 09 10 M Demirkırandan u r k ı l a r ( W 30 J>atıawlan ifa/BÜÇtt «»,»>•"• A* 0« 45 I Turkândan turkule» ' • 10 00 " ! « # * • dematr « . ' * • 10 15 Pratık bıleller 10 25 Taceddin Uveundan sarkılar 10 40 Arkası varın 11 00 Kısa haberler II 05 Sabah konseri 11 50 ODeret melodilerl 12 10 Kucuk ilânlar 12 15 Saz eserleri 12 30 Ozdal Kaleden sarkllar 12 45 Âsık Daimı'den turkuler 13 00 Haberler. RG.de bugun 13.20 Studvo G den 13 30 Reklâm uroeramları 14 00 Buiend Oraldan sarkılar 14.20 Dans muziii 14 35 Saz eserleri 14 50 Melodiden melodive 15 40 Sehâ Okustan turkuler i 15 55 Kısa haberler 16 00 Ecıtim radvosu Cocuk bahcesi Sorun cevap verelhn Kısa haberler Karma fasıl tODİuluftu Reklâm Drograrnları Haberler v e hava durumu Kucuk ilânlar Radvo haflf müzlk orkestran Gunumuzün melodileri Istanbulun sesi 24 saatin olavlan. K. flinlar c Radvo tıvatrosu Reklâm Drouramları Kucuk ilanlar Haberler v e hava durumu Caz severlerle b*;b«sa KaDanıs İSTANBUL 1L BADYOSU 16 55 Acılıs ve DroBram 17 00 Sİ2ın icın 17 30 Kucuk konser 18 00 Ivi aksamlar 18 30 Senîonik muzik 19 00 Cesıtlı melodtler 19 30 Aksam konseri \ 20 15 Genclerle beraber 21 00 Klâsık Batı muzıfcl dinlevlci ıstekleri 22 00 Cıaan meYodileri 22 15 Gece konseri 23 00 Caz muziM 23 30 Muzikaller 17 10 17.20 17.25 17.50 19 00 19 40 19 45 20.00 20 35 20 55 21.00 22 00 22.43 22 45 23.00 24.00 mÎLMACA 1 2 3456789 2 3 4 5 6 8 9\ ; IrU •j n SOLDAN SAGA: E TUKARIDAN AŞAĞIYA: silâhlarda kullanılan kuvvetler1 1908 deki Meşrutiyet der den. 7 Bacalardaki kurum rımine kadar yabancılar Osmanadayı, uzun kulı ülkesine bu adı takmışlardı (iakluun bagırtıkı soz). 2 İki kişıyi birbirine J, çevrilince es karşı kışkırtıp dargınhklanna se u Türk devlet bep olmak (iki söz). 3 «ÇilrU erinden bir) be yüp lplik iplik olmus orman or ırir. 8 «Maman şenliği» anlarruna iki söz. 4 ematik» in eskl Birini bir fikre inandırma hadı böyle idL reketi (eski terim), bir soru eda ı 9 «Bası çıft tı. 5 Kesme, tersi «apansız» sayıda kokorozdemektir. 6 «Beyaz renkteki lu» karşüıgı Ud konut» karşılıgı iki söz, ntıkleer • * söz. •» Garth AIAOM SESt K S 16 55 T ' POIklor şilri ve mUzigi düzenleylp sazı ile yurt Içinde dolaşan kişi (iki söz). 2 Hind Avrupa ırkından, tam durumda değil. 3 Tarunmış kadın ses sanatçüanmızdan bıri, vidalann etr rafında bulunan girintl çıkmtının üçte ikisi. 4 Çocuklann vücudündeki pişik yerlere eküen toz, bir işi yapmak üzere söz verme hareketi. 5 «Kapalı olan da* kovugunu girilebıhr hale getır.» manasına iki sözlü bir emir, tersi hazin Anadolu şarkısıdır. 6 «Kör valde» manasına iki söz, slcim. 7 Burüar birbirlerine kavuşamazlar ama insan insana kavuşur, bir kadın adı. 8 Yürü3Pen su durumunda olan, turizm konusunda en önemli rolü oynıyan yer. 9 Eskiden her mahallede su buradan gelip alınırdı. DÜNKt BUU4ACANDJ HAt.ı.tmti.Mfş NASCL HALLEDİLECEK TukandaH rakamb bnlmacada «• dece 4 tane anabtar (ipucn) ve 8 tane sonuç vardır. Boq alan 12 karenin içine 1 den 9 a kadar aygno birer rakam koyarak v« toplanıa, çarpma, çıkartma, bölme işaretlerine dikkat ederek »oldan sağa ve yukandan aşağrya bulmacada gösterileo sonnçlan bulnnuz. Biraz vaktinizi alır ama, boj vaktinizi hoşça geçirmij olursuouz, Arkadaş Islıkları 13 ORHAN KEMAL M O İ k O Ç O ğ l U | k n veresim: AYHAN B Ş G U ou AO L BEYAZGUL 24 00 Gece varısı lete 00 30 Haflf müzlk 01.00 Proeram ve kaoanıı ANKARA 06.25 06 30 07.00 07.05 07 30 07.45 08 00 08 05 08 10 ^ 0 8 40 l 03.45 09 00 09.20 09 35 09.43 10 00 10.55 11 15 11.30 12 00 12.15 12 25 12 30 13 00 13 20 13 30 14 00 14.15 14 35 14 55 15 00 15 55 16 50 16.20 16.40 16.55 17.00 17 30 17.40 17.50 19 00 19 40 19 45 20 00 20 05 20 25 20 40 2100 21 05 21.25 22.05 22.25 22 45 23 00 23 45 Acılıs. croKram Gunavdm Kos e haberler Sarkılar ve ovun havaları Haberler ve hava durumu Sabah muzıH Ar.karada buzün Kucuk ilânlar Her telden Kuçuk Uânlar Munir Nurettln Selcuktan sarkılar Gunumüz Sonınlarumı Sabah konjeri Kısa haberler r* K. İlânlar Arkası varın Eğltim radyosu (1) Melodiden melodly» Cocuk bahcesi Ooeralardan uu*l«r Oele muziei Kıbrıs saati Kücük Uânl«r Gul Batu ve Ziya Taskent ten sarkılar Haberler. R.G.d* bıuun Plâklar arasında Reklâm Droeramları Cocuk bahcesi Kemal Öncandan sarkılar Bueun lcin sectiklerimiz Kısa haberler v e K, İlanlar Efiıtım radvoıu (2) T Karabuluttan türkülsr PlâkJar arasında Vedat Gürselden tarkılar Bir bando calrror Kısa haberler v* K. İlanlar Ince saz Dln ve ahlak sohbctl Saz eserleri Reklâm DroHramları Haberler ve hav» durumu Kucuk ilânlar N Sesiffüzelden turktllar Uvkudan once Sevim Derandan farkılar Silâhh Kuvvetler saati Vural Do&udan Clean mOzlH 24 saatin olavları. K. ilânlar Neden bövle oldular? Türk müziH özel proEramı T.B.M.M. saati Cesitli müzlk Haberler ve hava durumu Gece konseri Gece « r ı ı m j doftru Daha fazla hakarete ugramamakl Köpürmüîtü: Hakaret mii? Hakaret ml dedin? Beeen? Sanaaa? Ben sana mı? Ulan sen nesin ki ben sana hakaret edeyim a zibidi! Sen kaç parahk adamsın ki ben sana... Yeritoden yay gibi fırladığımı hatırlıyorum. Ulan senin de, senin ebu ceddinin de... Silme kantar gittiğimi hatırlıyorum ama, kesin olarak neler dediğimi, nasü küfürler savurduğumu hatırhyamıyorum. Yalnız aklımda kalan, çıkışım karşısında adamuı iğne düriilmüş balon gibi fıssadak iniverişiydi. Evet fıssadak inivermış, başlamıstı: Aroan yavrum, aman evlâdım.. Sen bana rahmetli pederinden bir atiyyesin, giranbehâ bir atıyye! Bakma benim sözlerime. Seni, senden çok da peder merhumu sevdiğim için.. Aaah ah zaman! Se nin bu tehevvürünü senden çok da peder merhumu sevdiğim için.... Aaah ah zaman! Senin bu tehevvürünü peder merhum görmeliydi. Vallahi de billâhi de, tallahi de yüreğine iner. fücceten. Kees! Peki yavrum, peki evlâdun. Benimki sırf nedlr bilir misüı Sırf aey, hani rahmetll pederle olan muarefenln verdiği... Anladık hadi bas bakalun. İŞLER BOZUK ÇALIYOR O gün terslenen o değildi sanki. Bense utanç içinmıştım. Çünkü adamakıllı terslemiştim kahvede. îçerlemis olabilir, görse bile görmemezlikten gelebilirdi. Bir kırtasiyecinin önünde duruyordu. Arkasında elleri, her zamankince gine âdeta öfkeyle sordu: îş.ittiklertaı doğru mu? O gün teslenen o değildi sanki. Bense utanç içindeydim. Ne iîittmlz? Bir kız kagırmıamn,. ICaçntnadım. Ya? O bana kaçhl Ali hoca, hoca AH. Hepsi bir kapıya çıkar. Peki utanmadrn mı bu haltı kanstırmağa? Peder merhumun tertemiz adını, âilenin haysiyetini lekelemeye utanmadın mı? Gine parlıyabilir, yakasını gine desteliyebilir, hat tâ koca burnununa konabilirdim. Ama ne kızdan, ne de hattâ sert sert baktım. Çünkü Gaffar amca isterse bana bir iş uydurabilirdi. Oysa daha büyük bir çahmla ardını getirdi sözlerinin: Ulan İnsan ailesinden Lzinsiz, b«ş paralık bir sürtük İçin evirü barkmı terk eder miT Bajun sertçe kslktı. rv. ğının bile taşa değmesini istememl Usullacık göz kırpıp sordu: Neyin nesi, kimin fesiT Kim? O sürtük! Doğru konuşsanıza be! îçim yanıyor evlâdım içim yanıyor! Gine göz kırparak: Kimin nesi? Berumkinin babasuıı kısaca anlattım. Gözleri büyüdü, hattâ önünü ilikliyecek bir saygıyla: Yaaa! dedi. Sordunv. • Tanıyor musunuz? Hem de nasıl. Bu memleketin bir numaralı i|adamlanndandır. Sâyi zâtisiyle servetini yapmış, adam, kızmı, senin gibi bir çulsuza nasıl verdi yılmak bilmeyen bir çalıjmayla da.. Peki öyle bir Lâhevle velâ... Amca, dedim. yâni oğlum.. hani peder merhum çok muhterem, çok ilmü irfan sahibiydi de, sen... kızmadj mı bu işe adam? Hangi adam? Kızm babası. Kızmaz olur mu? Küplere binmiş. kızmı evlâtlıktan reddetmiş.. Koluma dostça girdi: ttliğin âlemi yok, herifle barışmanın yolunu bul' Şaştım: Nasıl? Nasıl buiursan bul, ama mutlaka bul, tstersen araya ben gireyim ama, benden çekinir! Niçin? Çünkü... çevirdiği dalavereleri gayet iyi bilirim! Hani servetini sâyi zâtisiyle yapmıştı? Dalavere çevirebilmek de sâyi zâtidir.. Yaa. Evet Lâkin kaynatanın ne itoğlu it olduğunu kaabil değil hilmek degil, ihata bile edemezsin. Yâni, senin anlıyacağın, bu memleketin bir numaralı kravatlı hırsızıdır. Menfaatı için vatanı satar be vatanı! Çarşı boyunca yanyana yürüyorduk. durdu: Peki, nerde kalıyorsunuz? Biz mi? Valla her gün bir başka ahbabın yanmda. Ne yapacağımızı şaşırdık Karım diyor ki, fabrikaya girip çalışalım diyor! O da arkadaşlarım gibi dehşete kapıldı: Neee? Fabrikada çahşmak mı? Korktum bayağı: O 5yle diyor. Der, der o. Demek babası gibi cibilliyetsizin biri? Bana döndü: Ulan insan fabrikada muhacirler ^ibi çalısır