Katalog

Boşkoo Polıfjkası iklidar Poliiikosı hndi srtık Oevlet Başkanının izlediği Politika ^ r ile iktidarların izlemekte olduğu politika aranndaJci ilişkileri soğukkanlılıkla inceleyebiliriz. Gerçekten Türkiye'de Devlet Başkanımn rutum Te davranıslan, oy» katılan seçmenlerin °o53 ünün oyunu alnıt? olan bir iktidar ile paralel gitme istidadı fcazandığı ileri sürülüyor. Bu durum, Anayasamızın öngördüğü Devlet Başkanlığının gütmesi gereken Politika ile, seçmea çoğunluğuna kazanmış olan bir parti iktidarının politikası arasındaki ilişkileri konusundakj verileri bilimsel açıdan gün ısığına çıkarma zorununu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, Cumhuriyetin gelmiş geçmiş Devlet Başkanlarının durumlan karşısmda 1961 Devlet Başkanlannın yerini de belirtmek zorunluğu ortaya çıkmıştır. Nihayet Devlet Başkanlannın kendilerine çizecekleri kişisel politikaJarında yanılmayjp, bu politikayi Anayasanın tesbit ettiğî millî politika idee'si. ideolojisi, ve onun dayanağı olan sosyal amaçlar içinde araması, benimsemesl gerektiğini de örnekleri ile isbatlıyarak işaret etmek gereği belirmiştir. Şöyleki: R•••••• ••••••• #••• PBBSI İII1 :: :: •••• •••• • •• •••• Prof. Bahri SAVCI cıyla Türk toplumuna ideoloji ve özel bir polltlka getirme hakkına gahip olmuşlardır. 27 Mayıstan geidiği içi^ saym Sunayın da böylc bir misyon duygtısu ile davranışlar göstermesi mümkündür. Kendilerine göre komünizm ile savaşan «itikadata önem veren, serbest teşebbüs mihrakındaki eko nomiye öncelik veren» ve bunlan biçimsel demokrasinin şartı sayarak bu biçimsel demokrasi ideolojisinin de A.P. de merbezleştiği ve o kanal ile gerçeldeşebilecegi, binaenaleyh A.P. nin tutulmast yoi nıda bir inanç formüle etmesi mümkün gözükebilir. Fakat, böyle bir görüş, biçimsel demokrasi safhasını aşma zorunu bir yana tarihsel gelişimde, artık bir yer dolduramaz. Vakıa, Mnstafa Kemal, Inönü, Bayar, M.B.K. Başkanı Gürsel; rejim üzerine, toplumsal yapı üzerine, sosyal ilişkiler üzerine, yani, Türkiye toplumu için uyçnn göriilebilecek ideoloji ve politika üzerine demeçler verirler, yapımlara (icr» ve inşalara) girişirlerdi. Bu. Devlet baskanlanmınn böyle t>ir hakkı oîduğu kanısuu bir gelenek durumuna getirmiştir. Fakat, bu kanı, artık, 1961 önünde sadece bir tarih olmuştnr. 1961 şartları ve ortanu içinde, Devlet Başkanına, toplamun kaderine yukarıda çösterildiği üzere AJ.'yi tutan ve izleyen ideoloji ve özel politika getirme bakkı tanınamaz. Çünkü, buno, 1961 in bizzat kendisi getirmiştir. Devlet Başkanına da bunnn bekçilifi rörevini vermiştir sadeee... :: :: Temiz hava hakkı I Dr. Hikmet Sami TÜRK Üstelik belediye, «kanun ve daş temiz hava hakkına gerçek bir talimatnamelere, imar ve istikaanlam kazandırmak üzere yetkili nayasamızın «sağiık hakkı» met piânlarına uygun» olmayan makamları harekete geçirebilmek ikenar başlığını taşıyan 49. j'apıların kusurlarm: duzelttirçin hangi yollardan faydalanabilir? maddesi, vatandaşın bu hak mek için bunların yıktırılmasına Seçimle doidurulan makamlar ba kını tanımlamaktan çok Devle kadar giden müeyyideler uygula kımmdan oy hakkı, yetersiz idareci tin Ödevini gösterrniştir : «Her nabilir (İK m. 6, UHK m." 250 lerin iş başından uzaklaştjrılmasıkesin beden ve ruh sajlığı için 257). Bu müeyyidelerın cesaretle nı, dolayısiyle hava kirlenmesinin de yaşayabilmesini... saflamak». kullanılmaması bir yana, şehiridarecilere bir dâva olarak benimTurk kanun koyucusunun «sağcilik politikamız değil en az el settirilmesini etkileyebilir. Ancak lık» teriminden ne anladığını liyüz yıllık bir genışleme ve ge konunun önemi henüz topiumca an Sağlık Hizmetlerinın Sosyallestilişmeyi düşünecek bilimsel bir laşılmadığı sürece oy çoğunluğunun rümesi Hakkında Kanun (SHS anlayış, ononbeş yıl ilerisini se bu yönde toplanması zayıf bir ihtiHK), şöyle açıklar : «Yalnız has zecek bir sağduyudan yoksun maldir. Demokratik rejim ise, vatalık ve maluliyetin yoklugu olkalmıştır. îmar plânları ya ge tandaşın sadece belli dönemlerde msyıp bedenen, ruhen... tam bir reğince hazırlanmamış, ya da iyilik hali» (m. 2). Şüphesiz en günlük çıkarlara karşı koruna seçim sandığma gitmesi degıl, aynı kotu etkileri tıp bilimince Delirmamıştır. Turk şehırcüiğine ör zamanda idarecilerini gözetmesı ve denetlemesi demektir, Eğer yetkili tıimiş şartlarda yaşamak, sureknek verecek yeni bir kurulus organlar ödevlerini yapmıyorsa. onli olarak pis hava tolumak, in için tarihi bir fırsata kavuşan lara karşı idarî müraeaat ve şikâyet san için »tam bir iyilik hali» Ankara bile götürülüp bir çukuimkânlarını kullanmak, nihayet dâduşünulemez. «lnsan sağlıgına ra gömülmüstür. vayı yargıç önüne çıkarmak, kanun zarar veren çeşitli faktörlerin Q Hava temizliğinde şüphesiz lara saygı bekleyen her uyanık vayok edilraesi \e toplnmun bu il zdaresi de ddevlidir. «Kamu tandaş için bir hak olduğu kadar faktörlerin tesirinden korunmaesenliğıni» sağlayacak olan vali, bir borçtur da, sı» ise, Devletin «sa^hk hizmet]eri» arasındadır (SHSHK m. 2). «Devletin ve hükumetin temsılnayasamızın «sağlık hakkı>nı da Zaten daha önce Umumî Hıfzıs cısi» sıfatıyl» «bütün devlet daikapsayan «sosyal ve iktisadî hak müessese ve işletmelerini, sıhha kanunu (UHK), «memle re, lar ve ödevler» bölümünde yaözel iş yerlerini, ö*el idare, beketin şabsî şartlannı ıslah ve zıh amaçlar devletçe gerçekleştiril lediye... idareleriyle bnnlara bağ milletin sıhbatine zarar veren... mezse vatandaşın hakkmı dâva yolı tekmil müesseseleri» denetleâmillerle mücadele etmek ve luyla arayıp arayamaması soruçuna meğe; kanun, tüzük ve yonetroüstakbel neslin gıhhatii olarak meliklerîn uygulanmasım ger Anayasa Tasansı Milli Birlik Komi yetismesini temin. eylemek çeklestirmek üzere «gereken bü tesinde görüşüiürken değinilmif, bu uranraî devlet hizmetlerindenarada tasarıya «Bu bölümde belirtidir» hükmünü koymuştu (m. 1.) tün tedbirleri almağa», aynı alen iktisadî ve sosyal amaclann ger maçla «genel emirler» çıkarmaBu hizmetlerden faydalanmak, çekleştirilememiş olması iddiasıyla ğa yetkilidir (İl Idaresi Kanunu SHSHK'nun kelimeleriyîe hiç bir yarpı organına müraeaat edi m. 9, 1). «tnsan Haklan Evrensel Beyanlemez» şeklinde bir madde ekîennamesinde Unınan bir hak» tjr «Civannda ikamet eden halkın mesi için Ahmet Yıldız tarafından (m. 1). Imdi, insan sağlığına za ııhhat ve istirabatini ihlâl eden yapılan teklif kabul görmemişti rarlı her etken gibi hava kirini* müesseseler ve atölyeler» den (1). Esasen kamu hizmetlerini ya de giderici tedbirler almak, Devikinci ve üçüncü sımt sayılanlahiç, ya da gereğince yerine getirme let için bir «sağlık hizmeti»; rın kurulabilmesi, «mahalli en yen bir idareyi bundan dolayı sobundan yararlanmak, başka büyük mülkiye memuru» nun iz rumlu tutmamak, hukuk devleti il bir deyişle temiz hava solunine bağlanmıştır (UHK m. 268, kesiyle bağdaştınlamazdı. mak, vatandaş için tabii olduğu 269, 272). kadar Anayasa ile de pekiştirilHava kirlenmesinin ortaya çıkıİl hıfzıssıhha meclisi de «mamış bir «sağlık hakk:» dır. şında ve devammda ana sorumluhallin sıhhî ahvalini daima nazan dikkat önünde bulundurarak luk, böyie bir duruma meydan verilmemesi için kanunlarm kendileaehir... sıhhî vaziyetinin ıslahına rine yüklediği ödevleri yapmakta ve mevcut mahzurların izalesine yarayan tedbirleri» ahr; karar kusurlu idare makamlarındadır. Burada bir hizmet kusuru söz konuİarı vali tarafından yürütülur sudur. Vatandaş, bu yüzden uğradı (UHK m. 27, 28). ğı zararın tazminini, Damştayda aDemek ki, ilgili mercileri görev çacağı bir tam yargı dâvası ile soyleyse hava kirini ortadan lerini Jâyıkıyle yerine getirecek bir rumlu makamlardan isteyebiür. kaldırmak, havayı temizleil idaresinin başında yetkilerini tam fDevlet Ş^rası Kanunu «DŞK» m. mek yükümü hangl idarî orkullanabilen tıyanık bir Vali, hava 23). ganlardadır? bulaşımının önlenmesinde büyük Q Hava bulaşması, her çeyden rol oynayabilir. Tabii, böyle bir arar henüz doğmamış olsa bile once bir şehir derdidir; doloyıvalinin kısa vâdeli çıkarlaruıda rahava kirlenmesinin giderilmesıyla bu konuda ilk görev, var hatsız edilenlerden gelecek şikâyet sinde her yönden menfaat sahilık sebebi şehir halkının ortak seslerine fazla duyarlı bir hükume bi bir belde sâkini sıfatıyla, bu yolsorunlarım çözmek olan tüzel ki ti ne dereceye kadar arkasmda bu da gereken tedbirlerm alınması için şiliğe, yani belediyeye düşer. labileceği ayrı bir konudur. başvuracağı yetkili «mereilerin en Esasen «şehir... bıfzıssıbhasına çok dört ay içinde bir karar ittibaz 0Nihayet îmar ve Iskân, Enerji etmeleri lâzımdır. Bu müddet 1müteallHc işlerin ifau bdediyeleve Tabii Kaynaklar, Içişleri gibi ba tinde bir karar verilmezse müraeaat re ve idarei bususiyelere» bırazı Bakanhklar, hava kirlenmesinin kılmıstır (UHK m. 4). Belediye reddedilmi? sayılır.» Idarenin yeter nedenleri ve giderilme çareleri ken Kanun uyarınca da «beldenin »iz tedbiri,redkararı veya durumu di görev alanlarma girdiği ölçüd* aleyhine yine Danıştayda iptâl dâselâmet... sıhhat ve huzurunu ihlâl eden şeylere meydan ver ya alt makamların denetim organı sı vası açüabilir (DŞK m. 33,23). memek», her belediyenin «mec fatıyla, ya da doğrudan doğruya ko Ayrıca, aralarında bulaşıp hava buri» ödevi; bu amaçla «emir nu ile ilgilidir. Hepsinden önce Sağ ler vermek ve beledîye yasaklalık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ge gibi sağlık bozucu etkenlerin önlen rı koymak,... hilâfında hareket lir. Belediye ve özel idarelere bıra mesi de bulunan «mecburî» ödevler yerine getirilmedikçe, «ihtiyarî» Ieri görülenleri cezalandırmak» kılan sağlık hizmetlerinın yürütülödevler için belediye bütçesine ko ise yetkisidir (m. 15. 16, 19). rne tarzj bu Bakanhkça denetlenir. nacak ödeneklerin iptâli istenebiKaldı ki belediye, «meskenle(ÜHK m. 2). «Husasî meskenlerden lir (Belediye Kanunu m. 15. 16, 117, rin ihtiva etmeleri lâzım gelen behemehal uzak bulnndornlmala118, DŞK m. 23). İptâl dâvası başan asçari müştemilâtı... ve umunıin icap eden» birinci sınıf «gayrî sıh kazanırsa, Anayasanın 132. madde yetle şehrin sıhhat ve temizliğihi müesseseler» aynı Bakanhğm izsiyle «tdare, mahkeme kararlanna ne taalluk eden hususlara ait niyle açılabilir (ÜHK m. 268, 269, uymak zorunda» bırakıldığından riayetleri lâzım gelen kaideleri» 2711. Bu sistemi getiren kanunun ya sonuç itibariyle idarenin bu alanJtapsayacak bir •^abıta talımatyın tarihinde, yâni 6 mayıs 1930 da namesi» düzenlemek, ödev ve mevcut «birinci «tmfa dahi! gayrl daki işgörmezliği iptâl edilmış ola jetkısini taşır (UHK m. 266). sıhhî müesseselerin iktisat ve Sıh caktır. Ancak Danıştay kararlanna Demek ki bu hukümleri iyi hat ve İçtimai Muavenet Vekâletle saygıda pek de parlak tecrübeler euygulamasını, ozelhkle j'onetmeri kararıyla» başka yere nakli. gere dinmemiş bir ülkede, iptâl hükümlik koyma yetkisine değer kazankirse yıktırılması «caiz» idi (ÜHK. leriyle Belediye veya İl Idarelerini dırmasını bilen bir belediye, ya m. 274) Geçmişin kötü artıklan te havaja temizleme konusunda harepılarda hava kirlenmesini o'nlekete geçirebilmek hayli jüphelidir. mizîenecek, gelecek böyle durumla yecek cihazlar bulundurulmasıra kapanacaktj. Ne iyimserlik! 1930 nı, bacaların belli yukseklikte dan bu yana, duman, kurum, gaz 1) K. Öztürk, Türklye Cumhuriolmasmı, filtre vs. takılmasını yetl Anayasası, U, Ankara 1966, ». ve kokularıyla çevre sağhğı için cid zorunlu kılabilir. «Inşaat ruhsadi tehlikeler yaratan fabrika, atöl 2I« vd. tı» verme yetkisinin bilinçle kulye ve benzeri işletmelerin oturma lanılması bile, çoğu yapıların YARIN semtlerinin çok yakmındaki, hattâ daha başlangıçtan itibaren bu tâ göbeğindeki sayısı azalacağına art çeşit sartlara bağlanmasını sağHava kirlenmesi mıştır. layabilirdi. Bazan en ufak nok r SAG1IK HUKUKU Ussön üssfl! lnsan memleketin içine düştüğü açmazı düşünürkeı gülmeli mi ağiamah nu diye şaşırıyor. Krbrıs dâvasının da aldıfı biçim komprador iktidan çıkmazının bem ac, cülünçlü bir ifadesidir. Bilindiği gibi bu konuda Yunanistanla ikili konuşmal e'tmektedir. Amerikanın nezaretinde süregelen bu kon gelişmesinden vatandaşların gereği kadar bilgisi yoktuı lerde garip haberler yayınlanmaktadır. Şimdilerde ortad söylentilere göre yeni çözüm yoln : «Üslü Enosis» tir. «Üslü Enosis» formülüne göre Kıbns Yunanistana veı ama Ada'da bir Türk veya NATO üssü bnlnnacaktır. B rinde sıkı tartışmalar yapılmaktadır, Çağlayangil ile Yuı leri Bakanı Thumbas arasında samimî telefon sohbetler açılmaktadır; Amerikan nüfuzlulan faal rol oynamakta, Elçileri istim üstünde durmaktadır. Söylendiğine göre bizim iktidar : Enosis'e razıyu ama Ada'da verilecek üs Türkiyeı lıdır, diye diretmektedir. Yunanistan : Olmaz öyle sey! Biz ancak NATO'ya üs hakkı v diye pazarliğı kızıstırmaktadır. Kıbrıs'ı Yunsnistana katarken NATO'ya üs saflamak se bakılırsa Amerikanın hesabına şelir. 1969'da NATO i sona erece^ine göre, Kıbrıs'taki NATO üssü ne olacaktıı bitince üs de bitecek midir? Şüphesiz bu durumda Türk Aman NATO bitmesin! diye feryada baslıyacaktır. S't böylece Türkiye Batıya, NATO'ya, CENTO'ya t bağlanacaktır. Ne var ki, böyle bir çözüm yolnnu Türk milletine kal mek zordur. Enosis'e karsılık Ada'da bir Türk üssü bseklindeki çözüm yolu biraz daha yatkın gelir bizim iktid nun içindir ki, iktidann akıllı fikirli temsilcileri, Amerika dostlara : tşi idare etmek gerek! Yunanistanı razı edin, bize d verin kapatalım su isi.. diye başvurmaktadırlar. Şüphesiz bu çözüm yolu iktidann felsefesine daha u; Şimdi bövle bir çözüm sonucunda manzarayı gözönün niz: Amerikanın Türkiyede üsleri olacak... Türkiyenin de Kıbns'ta üssü olacak .. Amerika üsieriyle Anadoludaki Türkleri teminat altını nı iddia edecek .. Bizim iktidar da Ada'daki üs ile Kıbng Türklerinl ten tına aldığımızı iddia edecek... Ve bn işde galiba en kazançlı Kıbrıs Türkleri olaeak. bu hesaba göre onlar iki defa teminat altında bulunacak.. Üslü anavatanın Ada'daki üssü Kıbrıslı kardeşlerimizi leri korkusuz yasamasını sağlıyacak.. Hele Rumlar azginlı lasınlar, üslü anavatan Kıbnstaki üssüyle alimallah heps; tesinden gelecek. Kıbns'taki üs aynı zamanda Türkiye ve Amerika dostl pekleşmesine de yarıyacaktır. Bir kere Anadoludaki tisler* yet edildikçe, Amerikalı dostlar; \ e yakınıp duruyorsunuz, işte Kıbns'ta da sizin i var, diyecek. Sonra hem Kıbns'taki üs, hem de Anadolndakl fisler nistlere karsı birer kale vazifesi förecek. Amerika bize a malzeme yardımı yaptıkça o silâh ve malzemenin bir kısı Kıbns'taki Türk üssüne yollayacagız, ve Kıbns'a gıımıs nistlere karsı savutıma düzeni alacağız. Bütün bunlar vatandasa hayal, ya da mizah gib! gı Hattâ bu söylentiler Dısişleri Bakanlığından tekzip de edi ne var ki, son gelismeler Kıbns'ın tapnsunu Yunanistan'ı verme yolundaki cayretlerin isaretleriyle doludar. Ada'daki Türk mücahitlerin lideri Ankara tarafından | fınlmıstır. Rum radyosu Türklerin aldıklan bazı kararlar tutmaktadır. Kıbns'taki soydaşlarımız ikiye aynlmışlardır lan Adalet Partisinin tâvizci politikasını izlemek yolunda bazılan ise son gelişmeleri 'siddetle protesto etmektedirler. leri Genel Sekreteri bu çözülmeyi Snlemek Içîn Kıbns'a ı caktır. Her halde uzun yıllar süren Kıbns dramının son pen sonlarına yaklasmıs bulunuyoruz. Yan karanlıkta oynanaı perde haysiyetsiz ve şerefsiz bir çözümle mi bitirilecektir? Buna bazı çevreler «Evet» deseler de memlekette böj çözüme «Hayır» diyecek güclü ve milliyetçi çevrelerin bului na inanıyoruı. A bışkiler •şKİ POÜTİKANIN BİRBİRLERİYLE İLİŞ" RİLERİ: Her parlâmenter demokraside iktidarların kendilerine özgü politikaları olur. Bizimkinin de vardır. Bu politika, resmî bildirilerden, taahhütlerden çok, partinin ülke içindeki inıajından çıkar. Bizim iktidann parti imajı şudur: Feodalite kalıntısı, kapitalizm meraklısı, burjuva heveslisi sııuflarla, kişisel refah düşkünü serbest meslek sınıflarımn ittifakı ile: Köylüyü • Ziraatçıyi • Esnafı • Zanaatkân . Küçük Burjuva olma istidath zümreleri • Subayı . Memuru . İşçiyi etkileyerek; Ilkel tanınsa! üretim hayatını bir ntiktar sanayi ve ticaret dinamizmi ile eanlandıran bir ekonomi içinde, bu hâkim sınıflann biçimsel siyasal demokrasisini kunıp yürütmek... Bu imajdaki partinin, artık, Atatürk Refor. masyonlarım durdurması gerekir çünkü çağımızda, bu reformasyonlarla bir «Halk uyanmışlığı olayı» hasıl olmaktadır ki bu da, ekonomik olarak ezemen bir azınlığın, politik olarak da egemenliğini sürdünnesi demek olan biçimsel siyasal liberal Demokrasiden çıkıp, bir sosyal demok' rasiye yöoelmeyi getirir. O zaman da yukarda saydığımız egemen sınıfların egemenliği kalmaz. Binaenaleyh, bizim iktidann. «tutmamış, tutmuş devrimler» formülü ile «Halkın duygu ve düşüncesine, gelenek ve alışkanhklarına saygı ve her iste bunlara itibar» formulü içinde tutucu, durucu bir sosyal diizen politikası olmak gerekir, Ve gerçekten, onun politikası da bundan ibarettir. Yani: Yukarda gösterdiğirhiz sınıfların ekonomik egemenlifi altında bir kalkııuna denemesi; öteki sıı.ıflardan kurulu geniş halk katlarını da bu kalkmma ile kuvvetlenecek sınıflann koltugu a'tında korumak; Fakat bu korumanın. hiç bir zaman, eçemen sınıfların sosyal • siyasal dengelerini zayıflatacak ve teşkil ettikleri striiktürü bozacak tedbirlere kadar uzanmaması; onlan, şöyle hafif tertip okşayacak tedbirlerle yetinilmesi... A Şartlar ve ortam onra, 19S1 Türkiye'sinde şartlar ve ortam, baska açıdan da öneekinden ayndır. ŞöyIe ki : 1934, bite, tek parti içinde bile, bir demokrasi idesi, demokrasi ideolojisi getirmisti. Mns• tafa Kemâl de bunun kurucuso. koruyocnsu, geliştirici tarihsel misyonunn üzerine almıştı. Bu sıfatlarıyla özel bir politika ile Türk toplnmnnun kaderini çiziyordu. Inönü'nün yaptığı da, esas bakımdan bu idi: Rejimin demokratik ideolojisini tam gerçekleştirmeyi bekleme evresinde (safhastnda)iken, rejimi ayakta totma ve yarına geçirme görevi vardı. Bu görevin geregi demeçleri ve yapımlan olmuştur. Bayar, bir rejim sapması devrinin, doğai olmayan sartlan içindedir. Kendini bu sapmaya kaptırmıştır. Onun da ona göre demeçleri ve yapımlan olmuştur. Böylece, Bayar olayı, olagan bir durum içinde sayılıp, Devlet Başkanına özel bir politika tanıma teorisine dayanan bir örnek olamaz. Millî Birlik Komitesi Başkanı Gürsel, saptınlmıs bir rejimi tarihsel ve sosyal temelleri üzerine oturtup eeliştirme görevi ile tarihçe görevlendirilmiş bir başkan oldu. Binaenaleyh, rejim, ideoloji. politikalar üzerine Türk halkının kaderini etkileyerek yolda pğiüp vapımîara (icralara) girmişti. Sonra, 1961 in Uk Başkanı olunca da bazen, balâ eski misyoııunun sürdüğünü sanarak, kadrosunu aşan demeçlere ve davranışlara gitmemiş değildi. Fakat, bunlar, onun bir «galat hissi» nden ibaret kaldı ve kenditme, sz 4a »Isa, uteak prestij yitirtti. örülüyor ki, Sunay'» gelinceye kadar rejim ve ideoloji flzerinde, kaderimizi etkileyeeek volda ö ' d b^skan nolitika'arı olmus»iır. Fakat, bunlar kendilerine özgü sartlardan doürmnştur. Veya bir «galatı his» ten ibaret kalmıştır. Hürriyet bekçiliğinde kendisine nmutia baktıihmız Sunay'a gelince: rejim, ideoloji, siyasal felsefe yollanyla Türk kaderini yöneltme konusnnda Gürsel'deki «galatı his» sin onda da devam istidadı kazandıgı intibaı hasıl oluyor. Fakat bilinmek eerekir ki, 1961, ona böyle bir yetki vermiyor: Onun, iktidarlara ne muhalefet, ne mnvafakat politikası olamaz. O, hükümet islerinin yüriitülmesinde bir icra kademesidir. Rejim konusunda da, yukanda söylenen üç açıdan bir bekçidir. Fakat, rejime fikrî inşalar ve fiilî ameliyeler getirmede görevi yoktur. ÖDEVLER VE f YETKİLÜT O Z Devlet Başkanının politikası tZİM DEVLET BAŞKANLlGlNIN POLİTÎKASINA GELİNCE: Bu, belli ve somut yapımları (icrb ve inşalan) kapsamaz. Tutucu, ya da radikal bir ideoloji açısmdan siyasal iktidann etkileme de teşkil etmez. Bu politika, Türk toplumunu ileri götürmeyi öngörmüş Anayasanın millî amaçlannın ortaiıktan silinmemesine çaba; gerçekleşmesine ihtimam göstenneyi kapsar. Yani bu, bizim sosyal paktımızdan sızan bir milli çaba ve dikkat davranışından ibarettir. Bu politika, yani bu çaba ve dikkat, Anayasa dili ile, toplumumuzun siyasal, ekonomik ve sosyal bağımsızlığı terimleri ile deyimlenebilir: 0 Devlet Başkanlığının Politikası, önce, bir siyasal bağımsızlığı koruma politikası olmak zorundadır. Binaenaleyh, ülkenin bazı böliimJeri üzerindeki egemenliğin, yabancı kontrolsuz kullanmasına karşıdır bu politika.. Başkan kendisi bir siyasal icrada bulunmaz. Fakat bu sonuçları vereAN'ILMAMA ZORUNU: Başkan, yukanda cek icraların karşısına çıkar. işaret edilen millî politika görevinin gün# Başkammızın politikası, sonra da iç ve dış lük yapımlarında (icralarında) da yanılmamak somürgenler karşısmdaki kişilerin ve toplumun zorundadır. Oysa ki, demokrasimizi bazı maceekonomik bağımsıziığuıı koruma politikası olmak ra berzahlanndan kurtaranlar arastnda olduğuEorundadır: Bu da, millî servet kaynaklartnın; rail' nu bildiğimiz Saym Sunay, «din» ve «aşırı akımlî üretim yoluyla, kahir bölümü köylii ziraatçi • lar» konusunu Türk toplumnnda değerlendirircanaatkâr • esnaf isçi subay memurdan ibaret ken, demokratik Türk toplama çerçeklerini sarolan halk yaranna meyvalandınlması; bu meyvaSJCI görüslere varmısrır. Bn iki konnda gerçek nın, feo^alUe kalıntısı, kapitalizm meraklısı, bur şuradadır : juva özentisi sınıflara kaptınlmadan halka maledil0 Çağımızda, herhanei bir siyasal akımı, nesi için gerekli finansmanı ve işletmeciliği bul din esaslanna dayalı politikalarla yöneltmek nayı kapsar. Başkanın kendisi bunu verecek bir mümkün değildir. Uyanmağa yönelmis ülkelercrada bulunamaz. Ama, ekonominin halk yarande, din genel gidişi tâyîn eden politiksosyal la meyvalandırılması ve başkalarına kaptırılmafaktörlerden ancak birisidir. Onu tek faktör, lan halka maledilmesini destekler, ters işlemlerle hatta türlü faktörler arasınds temel faktör savlalkın ezilmesine ve gelişmemişlige mahkum edilmak. sosyopolitik verilere aykmdır. nesine kar^ı direnir. 0 Asın akı"iİB"''<n kurt»''"iab i'"in, d'r'î • Başkammızın politikası, en sonunda da, geinançlann kurvetlendirilmesi eğer toplumu din le iç ve dış olamsuz faktörler karşısında kişileri kurailannın eçemenligine bırakmak degilse e toplumun sosyal bağımsızljğını koruma poline demektir? . Biıtiin akh basındaki bir kimse, ikası olmak zorundadır. Bu da: Dış bağunsızlıkla ve bn arada öncelikle Sayın Sunay, Türk toplnlyuşmayan. ekonomik bağırasızlıkda da, üretimi mnnun bütün ilişkilerini ve yapısını din knral"ürkiye şartlarına göre rasyonalize etme ve bö larına eöre avarlamadan söz etmezjer elbette .. lişümü âdil kılmayı önleyen unsıırları, engelleri Ancak, kişisel ahlak davranıslannda din kayaldırıp, yerlerine daha âdil, daha doğru bir hanafeının önemli bir yer almasını istevebilirler atın raodern kurum ve ilişkilerini getirmek surebelki... Ama, bn yolun, toplumu, nasıl bir yayle toplumu sosyalman kuvvetlendirmeyi destekpıya ve kural egemenliği sltına sokacagını tah;me, tersin direnmeyi kapsar. mine de gayret etmelidir. Devlet Jaşkanımız, elbet de mevcut iktidara, 0 Dinî efitime özel bir önem vermek aha doğrusu hiç bir iktidara mubalefet ıınsunı efer böyle bir din eğitimi yolu ile bütün eçildir. İktidarların politikalarının ne zafer satop'nm ilişkilerini din temelleri üzerine davatışı, ne yenilgisi, onu, «makam» olarak ilgilendirmağı öğretmeğe varacak Ise ne demek olur? lez. Binaenaleyh ne bn zafer savaşına katılıp ona Zira a«lında islâmivet de bütün dinW eibi saf rtak olur. ne de yenilginin âmiri olup sorumlu lur. Ama seçmenin yüzde yüz katıldığı seçimlerde sadedir. Bunlan öğretmek de pek zor değildir. 0 ıesc'â o90 oyla gelmiş iktidarlsrın bile, yukarda Bn öğretime önem vernıek demek; bunlarla yeöylenen anlamda ve mubtevada ve kapsamdaki tinmeyip, bütün dünya olaylanna ny?ulanabilir yasal. ekinomik, sosyal baijımsızlığımıza uygrun bir islâm felsefesini öÇretmek ve telkin etmek iişmeyen politikalarına en aşağı • paralel gitmeolur. Bu da laik toplom yapısını ve ilişkiler örlek görevi vardır. çüsünü reddedip, din toplumu, Devletin ilişki^Ci 1 ANAYASASI BAŞKANLAKININ, TA ler dünyasına geçmeğe kadar uzanan bir islâm" ö I RİHSEL GELİŞİMDEKİ YERİ: Türkicılık olor. e'de Cumhuriyet Devletinin başkanlarından baBu yornmlar bir hayal değildir. Bir mantıkî Jarı, bir tarihsel görev ile viiklü oldukları inansonuçtur. G B ••••••••rasmaBanaanaHSBnsllBBaB V. I. LENİN KÖYLİİ MESELELERİ VE S0SYALİ2 Bütün kitapçılarda 6 Lir». Odemeli isteme adresi: PAYEL YAYINFVİ PJC. 889 İSTANBUL ^ Cumhuriyet Yanılmama zorunu Terör Kanunu Tasarısınm Tam Me • •»• • •«* Y ••• • ••a • ••a •••• Nimbüs taları ruhsat ısteklerine red seörülüyor ki, çeşitli makamlann bebi yapanlardan hava bulasmaihmal, kısa görüşlülük, anlayıssını engelleyici tedbirleri aldırsızhk ve cesaretsizliği birbirine F A B R İ K A T Ö R L E R makta da aynı titizliği göstermeeklene eklene sonunda başlıca büDotduğunuz llin Köylerinde leri beklenirdi. Bir de kaçak ın >ük şehirlerimizin havası çekilmez Okul Inşasına Yardım Ediniz. şaat resmî daireler âdeta öncü derecede kirlenmiştir. Şehirlî vatan İYİ AHLÂK DERNEG1 lük ederse, ruhsat sisteminden umulan faydalar kolay kolay gerçekleşemez. Ama belediye, «ikametgâbların sıhhi şartlannı daima nazan Sosyal Sigortalar Kurumu Ankara Hastanesinde yattığım teftişte» bulundurabileceği gibi, sürece hastalığımın tedavisinde gösterdikleri gayreUerden ve «inşaatı itmam edilmis olsun veilgilerinden dolayı 1. Dahiliye Klinigi Şefi Sayın ya olmasın içinde otnranların veya komşularının sıhhat ve hayatına ehemmiyetli zarar vereceği anlaşılan meskenlerin ıslahına» sahiplerini zorlama imkânDr. Erdoğan Lostar, Dr. Burhan Tezel, Dr. Orfıan Eriç, Dr. larına da sahipür (UHK m. 253, Süleyman Usanmaz, Dr. Ragıp CJtkan, Dr. Erkan Kmav'a, ay254) nca büyüJt bir dostluk gösteren Bastabib Nihat Yörükoğlu'na, Hele îmar Kanununun (İK) servis hemşirelerine ve kliniğin diğer personeüne tes.ekkürü hava kirletici unsurlann ortabir vazife sayanm. dan kaldmlmasını açıkça öngöYakm iigiJerinden dolayı Cumhurbaşkanı Sayın Cevdet ren şu 52. maddesine ne buyrulur? «Arsalarda, evlerde ve sair Sunay"a, CHP Genel Başkanı Sayzn Ismet İnönü'ye, Turizm yerlerde umumun sağlık ve seTanıtma Bakanı Sayın Nihat Kürşat'a, CHP Genel Sekreteri lâmetini ihlâl eden, . . duman Sayın Bülent Ecevit ve arkadaşlarma, milletvekili ve Senatör tevlid eden tesislerin, hususî dostlara, Ankara Valisi Saym Celâlettin Coşkun'a, Emniyet mecra, lâfım, çukur, kuyu... ve Müdürü Saym Muzaffer Çağlar'a ve gazeteci arkadaşlanma benzerlerinin mahzurlarının giiçten teşekkürJerimi sunarim. derilmesi... ilgililere tebliğ olunur. Tebliğde belirtilen miidHastaneye kadar bizzat gelmek ya da telefonla aramak sudet içinde tebliğe riayet edilmeretiyle durumumla ilgilenen bütün dostlara minnettarım. diği takdirde belediyece mahzur giderilir». Bu son durumda, beCumhuriyet 2348 lediyece yapılan harcamayı ;]gililer °o 10 fazlasıyla ödeyecek^IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIimt:tır (İK m. 54). 2 Avrupa'nın en büyük salon dergilerinde tefrika edilen, yüksek j= = sosyete ve genç kızlar arasında büyük bir ilgi toplayan, İslâm = = ülkelerinde ise genij akisler ve hâdiseler yaratan eser çıktı. ~ zz Cezayirii genç kız ~ e nasıl önlenebilir? MAVi DOSYAYI AÇIKLIYORi ÇETİN ALTAN, SADUN AREN, HÜSEYİN BAŞ, REFİ1 ERDURAN. YAŞAR KEMAL, MAHMUT MAKAL, FETH NACİ, ÇETİN ÖZEK; DOĞAN ÖZGÜDEN VE ATTİLi TOKATLTNIN YA2BLARI: FERRUH DOĞANTN KAKI KATÜRÜ VE OĞÜZ ARALTN ^HAFTANIN PLÂKL.\RIı ADU NEFİS KARİKATÜR TABLOSU İLE KEMAL AYDARhn TEŞEKKÜRV Dr. NECDET OKAN'a 10. SAYI ÇIKTI Cumhuriyet Dünyaca tanınmış bir tıbbl müstahzar flrraasırun ham ma satı^ kısmıntia çalışacak eleman aranmaktadır. Müraeaat edenJerde aranılan vasıflar şunlardır: 1. Vetenner nefcirrj veya zootekol mütehassısı' olmak 2. Türlrij.e Cunjhuriyeti ratandaşı olmak, 3 Ingilizce diline tam mânası üe vâtaf olmak, i. tkin'u dü olarak Fransızca veya Almanoa biimek; b. Askerliğini yapmış bulunmak, 6. Türkiye dahilinde seyahati kabul etmek, 7. Otomobfl sürme ehliyetini haiz olmak. îsteklilerin yazacaklan feısa biyoğrafüerinl, blrer resimle 1 likıa «VITAMtN» rumuzu İle 1 Nisan 1967 tarihlne kadar P ü . Leveot ıstanbui adresine yollamalan rica olunur. MüracaaHar tamamiyle gizli tututecaktır. İlâncuık: 9105/234 EIEMAN ARANIYOR | ZÜBEYDE BİTTARİ'nin hâtıralan : | İ Ey MUslüman ı (Kfzkardeşlerim, I | Ağlayın!. ( = LÜKS KAPAKLIDIR. BÜTÜN KİTAPÇILARDA BüLUVtTH. W. I L. S Istanbui Subay Evleri Yapı Kooperatifi Başkanlığından: 5 REKTUR Kitap Servisi, Nuruosmaniye Cad. 81. S rilllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllııııııH Kooperatifimizin 1966 yılı alelâde kongresi 25 Mart 196 cumartesi saat 14 de Beyazıt'ta Manolya salonunda yapılacak tır. Sayın üyelerin behemahâl teşrifleri rica olvrnur. GUNDEM: 1 Yoklama, 2 Kongre başkanı ve divaı seçimi, 3 İdare heyeti raporunun ve bilânçonun okunması 4 Murakıp raporunun okunması, 5 İdare Heyeti rapom v < bilânçonun ibrasrnm reye vâzı, 6 MuraJap raporunun ibrasının reye vâzı, 7 Görev süresi biten 3 asil ve 3 yedek murakabın seçimi, 8 Dilekler ve kaparuş. Başkan Em. Top. Alb. Selâhatrin Giinev