Katalog

Yabancı Personel Iran'dan ayrılmak zorunda kalıyor HARBtMAN, Amerlkan larınca daima tproblem çozntekles gorevlendirilir. îran petrol daıresinin islettn'lve mudahalesmı protîsto etmıştı. Petrol daıresi mensupUrı, petrol alanlarında ve Abadan' da kıskırtıcı nutuklar çekıvorlar ve tanker kaptanlanndan mal sahıbının îran rievleti olduğunu beyan eden Delgeler ta lep eden emırler çıkartıyorlardı. FaKat kaptanlar, bu emırlere u\ mak yetkısinde olmadıkları ıçın, ıstıhsal yavaj yavas azalmağa başlamıstı. Temmuz §onunda ışler hızla kotu bır akib« te doğru gıtmeğe baslanus v« bunun uzerıne petrol daıresı, Abadan istıhbarat daıresının ka patılmasını emretmıstı. Şırket teşkılâtındaki jsımler değıstırılmıştı. Butun petrol satıs muamelatı, mıllî bankaya devredılmıstı. Şırket temsılcmnın evı, Iranh memurlar tarafından ışgal edılmıstı. Temmuzda petrol ihracı tamamen durdunılmuştu. Ağustos sonuna dofnı iki ay içersınde Iranlı olmayan butun personel, kuyulan, pompaj istas yonlanm Ahwaz, Horemsar bol gelerıni terk etmişler, hatt» k«dm, çocuk ve bir kınm mudtir © ler îngiltereye gönderilmişlerdi. îran'ın sıcak yazında terler dokerek ve devamh hakaretler» mâruz kalarak boş oturmak, ruh sahibı her ınsan içın taham mulu guç bır mesele olduğundan, memurlanmızın da bır kıs mı istıfa «derek aynlmağa baslamıslardı. Üretımm durmasına rağmen, Iran hukumetı, 29 000 mustahdeme avda 750 000 sterlın ucret odemey* mecburdu Petrol üretimi düşüyor Bahattin ORHON cuların arasına karışraıstı. Denılebıhrdı kı, su anda bırçok îran lının kalbi buyuk kederlerle doluydu. Akılsız kuvvetler, zaferlerıni kazanmışlardı. Maurıtıus nehırde javas yavaj uzaklaşırken, guverteye toplanmıs olan şırket personeh, «Colonel Bogev» 1 bandoya eslık ederek soy luyorlardı. Işte boylece denız aşırı en buyuk İngılız tıcari teşebbüsu atalete mahkum edılmıştı. Butun bu olanlaıa ne luzum vardı sorusuna duşunmeden cevap verılernezdı. Şırket faaliyetlenyle îran, ne kazanmıştı, sımdı kaybı ne jlmuştu7 Şırket sened* 32 .nılyon ton uretim yapan bir petrol alanıyle, 24 milyon ton kapasıteli dunyanın en buyuk tasfıvehanesmı bırakmıştı. Mescıdısuleyman, tran'dan ayrılmak 'stempyen 4500 memura Musaddık, îram 25 eylulde terk etmeleri içln bır haftalık musaade vermiştı îranı terk edecek son partı, burada geçirmış oldukları birçok avdınlık tabahların unılanyle dolu olarak, 4 ekım 1951 sabahı, Gymkhana kulubunun önunde, Basradaki Mauntiut kuruveıörune bınmek uzere toplanmıslardı. Bır kısmı kopeklermi, bır kısmı tenıs raketlenm veya golf değneklerini yanlarına almi'lardı Bahçe çımlennı ezdığı ıçın Iranlı tank komutanını sem«iive»iyle kovalamıs olan misafirhane müdiresi Mrs. Flavell'de yol Iran'ı terfcediyoriar • katalitik krekıng, bir yağlama yağı fabrıkaları terk edılm:şlerdi. Butun hayatında Abadan'a ayağını bıle basmamış olan Musaddık, «petrol şırketı îran'da, tıcaret değıl, soygun vapnıştır» dıje bafırıjordu 19501952 araHaftKel de keşıf ve rezervı sında dunya petrol uretımı, 535 tesbıt edılmış sahalar, Agajarı, mılvon tondan 637 milyon tona Lah, Naftangaş ve daha bırçok yukselırken, Iranda 32 mılyonbolgelerde jeofozık, topo^rafık dan 1 mılvon tona dusulmuştu surveyler tamamlanmış, Bandar Şırketın îranı terk ettığı tarıhMaşur'da 0 milyon ton ham petten ıkı sene evvel ıse 54 mılrol ıhracına musaıt bır yukleme termınali insa edılmış, 189 mıl von ton petrol ıhraç edılmıstı. Muteakıp ıkı senede ıse ıhraç uzunluğunda yenı lıir petrol boedılebılen petrol ladece 32 000 ru şebekesı doşenmış, Abadan'da uretıme henuz başlamıs bır ton oirauştu. îngıltere hükumeti, yoktan var ettığı ve buyuk menfaatlerının bulunduğu bu ıçletmeyı sa vunmak içın kuvvete bas vurma lı mıydı? Bu sorunun cevabı, bu hareket tarzıyle, devamh bır çozumun sağlanamayacağı merkezin deydi. Çünkü, çalışan 70 000 ınsanı devamh tehdıt altında tutabilmek kolay olamıyacalctı. PetrolcuUrm en çok çekindikleri husns petrol yangiBİandır. Resimde, yangm çıkraı^ bir rafineri goruluyor lan, elektnk santrallan, atelyeler, sose ve tren yolları, hava meydanı ve toplam değeri 500 milyon sterlın'e varan bir varhk bu. Darbeyi hiçbir du?ünce yumuşatamazdı. Bu darbe ıle yere serılmiyecek ancak dunyada birkaç teşebbus vardır kı, bunlardan bırisının de Angloîranıj an olduğu ıspat edilmıştir. Çirketin uretımı 1923 Ocak ayında 3 milyon ton ıken, ftmme iştıraki son defa artırılarak hısse senedi ıhraç edılmıstı. Bundan sonra âmme parasından metelık dahl harcanmadan, uretim 1950 de 42 milyon ton'a yukselmış, doğu yarım kuresındekı hur dunyanın hemen hemen her memleketıne pazarlama teskllâtı ınırulmuş, buyuk bır tanker filosu insa edılmiştı. Şırket kasasındaki sağlam para ıhtıyatlarıyle, dunya petrol pıyasasında, kaybedıldıklen takdırde bir daha ele geçırilmeleri çok muşkul olan muşterilertnl doyurabilmek ıçln, Küveyt, Katar, Irak petrollerıyle ortaklıklar kurmuf ve »imdikl anlasmalann mer'ıyete gırısıne kadar, lıderlığıni muhafaza edebılmıjti. Şeref knrtarılıyor Şirketın genel muduru çok muthış bır darbe dıyordu. Senede 32 mılvon ton ham petrol, 24 mıhon ton kapasıteli tasfıyehahane, petrol kuyulan hahndeki yatınmlar, ıstıhsal unıtelen,, boru şebekelerı, pompaj ıstasyon ATBAŞI TABİB EDİLEN PKROL POMPASI Y A R IN : MUSADDIK AZLEDİLİYOR Diçi Bond MODESTY BLAISE m • 1jP». ç BULMACA YUKAHIDAN AŞAGlTA: 1 Uykuda panorama sejT». den (iki soz). 2 tlt\ tarafın bırbırıyie anlaşrnasmj kolaylaştmcı kişi (iki söz) 3 «Konut sahıbl olmaya çalıs1» k&rşılığı iki sozlü bir emır. 4 Büyük ced, btr sayı 5 Anadolumuzda bir kas*ba 6 Herhangl bir emre hazır ve ftleste durumda (Osmanlıca), yurdumuzda bir bolge. 7 Bazan insarun ayagına kadar golır de farkma varamayız, ma» üen paralaruı çok parlağına boyle denır. 8 Bamazan ayından once gelen ay, bir hayvanın bağırtısı 9 Duzenll olaDuinuuının rak sıraya Itooomre nularak. isT A N B ü L CEJC DE Bö IUE>tEIME tUMiEPE NOB. KA/SO Tiffatıy Jones /"MAVC* TiFFANY JONES çnc ? S"EVI > • • konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU BEYAZGUL m 06 25 Acılıs orogram 06 30 Kur anı Kerım v e türkc» acıklaması 06 45 Saz eserleri 07 00 Kove haberler 07 05 Turkuler secıdi 07 30 Haberler ve hava durumu 07 45 Kucuk ilânlar 07 50 Studvo G'den 07 55 Istanbulda bu«0n 08 00 Haflf muzlfc 08 20 Darvas ve arkadaslan 08 40 Keman soloları 09 00 Gunumuz sorunlarımıı 09 10 MBirtandan sarkılar 09 30 Rumba ve Ca Ca lar 09 45 Sabah turkulerı 10 00 Muzik kutusu 10 15 Tarlhte kadın 10 25 Ovun havalarl 10 40 Arkası v»rın 11 00 Kısa haberler 1105 Sab«h konattl ""•»«'arı * 11 40 Valsler 1155 K GulesoSlu orkaalıss* 12 10 Kucuk ilânlar 1215 R Rit v» TUlön Kormandan sarkılar 12 45 Kemal Koldastan türküler 13 00 Haberler. R G. d« buBÜn 13 20 Studvo G'den 13.30 Reklâm Dromramları 14 Ofl Selma Ersozden sarkılar 14 20 Hhan Fe\man orkestrası 14 35 Saz eserlerı 14 50 Sazlarının ünlulerl 15 20 Caz dum asından 15 40 Beraber turkuler 15 55 Kısa haberler 16 00 EâıUm radvosu 16 55 Cocuk bahcesi 17 10 Sıır ve cocuk 17 20 Kısa haberler 17 20 Kadınlar fasıl toolulufcı 17 50 Reklâm üro«ramları 19 00 Haberler v e hava durumu 19 40 Kucuk ilânlar 19 45 Kucuk orkestr» 20 00 Aıle sohbetı 20 10 Oda muzliı 20 35 Inci Cavırlıdan sarkılar 20 55 24 saatin ola\ ları. K. Uânlar 2100 Yuvarlak masa Yoneten Ecvet GürMtn 21 40 Kucuk ilânlar 2145 Irtan Doftrusozden sarkılar 22 00 Reklâm oroeramları 22 45 Haberler v e hava durumu 23 00 Her zaman istenen Dİâklar 01 00 Proeram v e kapanıs ISTANBUL IL RADYOSD 16 55 Acılıs v e Droeram 17 01 Sızın icm 17 30 Kucuk konser 18 00 Ivı aksamlar 18 30 Senfomk muzik 19 00 Cesıtlı melodıler 19 30 Aksam konseri 20 15 Genclerle beraber 21 00 Oda muzigi 21 30 Hafıf sarkılar 22 00 Gece konseri 23 00 Caz m u n B 23 30 Oüeretler 24 00 Cesitlt müzlk 00 30 Hafif müzik 0100 Proeram v t kaTMUuı SOLDAN SAÖA: 1 30 gun önce Adanada tabanca ile btrlUe oğrencısi kaı terafından öldürülen babanm adı. 3 «Bol mahsul yetiştirme çabrnsı» anlamına İki söz 3 «Tutup tevkif etmeı» mânasına bir çekim. 4 Kalın ve kaba kurnaş clnsi, güzel sanatlardan sayılan yazı sanatına mensup. 5 Tanınmıs bir Pransız bestecısi (adı soylendıgı gıbı yazılmıştır), «kasaba DtJNKC BULMACANIN uğra da alışverış yap1» karşılığı HAJLLEDtLMÎg SEKU Uu sozlü bır emır 6 Aramızdan ayrılıp ötekı dunyava gıden, bır NASIL HALLEDİLECEK Yukandaki raJumlı bnlmacad» •»soru edaü. 7 Tersı bır emırdir, bir is bojle olsun An güç ol dece 6 tane anahtar (ipucu) ve 6 tane tonnc vardır B09 olan 12 masın derler. 8 Bırının yanın karenio içine 1 den t • kadar uygun birer rakam koyarak ve topda ücretle çalışan ısçıye eskiden lama, çarpma, çıkartma, bolme işaretlerine dikkat ederek soldaa boj'le denılırdı, bır çeşıt parantez. 9 Arap alfabesındekı bır harfın sağa ve yukandan aşağıya bnbnacada gösterilen sonuçlan bulnnuz. Biraz vaktinizi alır ama, boj vaktinizi hoşça geçinnis otanunın. okunuşu, ham kavun. 3 HŞK ve ÖLUM 80 DOKUZOTUZ Ahali kapı önlenne oturmus, sallanıyor, alçak sesle konuşuyor, nısan sıcagmın tadını çıkanyor; ahalı, yaşlısı, gencı, erkeğı, kadını sokakta, kara kara »ğaçların altmdan geçiyorlar, ahıra yatmaya gıden sığırlar gıbı rahat. anlaşılmaz sesler çıkararaktan. Ağız hızasından ufacık ufacık kızıl gozler geçiyor, yanan tütün arkada kalıp, tatlı, kokulu, siızulüyordu. Koşebaşlarında, ışık püskuren ark lâmbalan geçenleri belırtıyor, bır ara peşlerıne esnek golgeler takıyordu. ışıkların altından arabalar geçiyordu, arkadaşlannı tanıdi' delikanhlarla o hıç eksık olmayan, birlıkte €gezmeye> gıttıkleri kızlar. biçım verilmif, ya da topuz yapümış gaçlar, boyuna onlara dokunup dokunup yerınde tutan incecik korpe eller. Arabalar geçıp geçıp karanlığa, bır başka ı»ığ»^ sonra gene karanlığa dalıyor. SAAT ON Otlar uzerinde ç'ğ, kopanlamaz ufacık güller Ozerinde çığ; onlara daha bır tat veriyor, bır koku veriyor Yoksa, kokusu yoktu onlann; bir, gençlık, buyume kokusu vardı, o kadar.... tıpkı genç kızların gençlıkle, buyumej'.e bır bağlantılan bulunma sından başka bır özelhkleri ohnayışı gıbi. Ağaç kur bağalan ağaçlarda haykınşıyorlar, böcekler otlarda vızıldıyorlardı. Ağaç kurbağalan zehırdır, demıstı araplar ona. Üzerine tukurürlerse ölursün. Yürüyunce, sustular (Tukürmeye hazırlanıyorlar belki); yemden durunca, boğazlarında şışen o su gıbı kavalvâri tekduzen sesi yenıden koyuverdıler, geeevı yazın yakında geleceğı duygusuyla doldurdular tlkyaz, kemerını kaybeden bir kız gibl.... Geç kalanlar bırer, ıkışer geçiyordu. Sozcukler onun kulağma anlamsız geldi. Ateşböcekleri daha çıkmamiftı. ONOTU7 Evlerin •ondurmalannda »allanan bulanıklıklar kalktılar, içeri geçtüer, odalara gırdıler; pürflz»uz inen golgelenn ardında, «uradc burada ı?ıklar »öndü. George Farr, bos bır çimenlığın üzerinden blr manolya ağacma doğru »üzüldu. Ağacuı altında, karanhkta 8yle zıfıri karanlık kı onun yantnda dunyanın geri kalanı pekalâ görunebılir sanılırdı el yordamiyle aradı, bır musluk buldu Su fıjkırdı, ihtiyatsız ayakkabısını doldurdu, bir alay cı kuş kara kara uçtu, bırden sılınip gitti. George Farr su ıçtı, kuru sıcak ağzını ıslatarak tan, »onra yerıne dondu. Gene hiç kımıldamadan oyle dururken, kurbağalar, bocekler sessizlıkle usulca alay ettıler, onu butun butun kırmcdan. Kokusuz ufak güller çığ altında acılırken. kokuları arttı, janki kendılen d* buyuyormuf, boyca ıkj kat oluyorlarmij gibı. VVilliam FAULKNER S\AT ONBIB Mahkeme binasının uzenndekı saat, iyı yurekli, uykusuz bır tanrı gıbı o dort kor >uzunu şehre don muş bakarken, olçulu onbır altm ses çanını agır ağır duşurdu. Sessızlık aldı onları goturdu; yaııkesıcının aşırdığı mendıllerı avuçlayışı gıbı, sokaktan geçerken pencerelerden ışık parçalarını avuçlaya avuçlaya ajıran sessızlık, karanlık. Geç kalmış bır araba hızla geçtı Cıcı kızlar saat onbırde evde olmalı. Sokak, şehır, dunja bomboştu George Farr içın. Gevşeyen kasların ağır bılıncı ıçınde, sırtubtü yatıyordu, sırtuıı, kalçalannı. bacaklarını bol bol sezerekten. Ortalık oyle sessızleşmışü kı sıgara ıçmekten korkmadı, ama, gene de kıbntın boş >ere gozler önune sermemeye dikkat ederek. Sonra gene yattı, uzanarak, hoş toprağı elbısesının altında dujarak. Bır sure sonra sıgarası yandı bıttı, ıkı parmağının arasından fırlattı attı. Dızını, kaşıya kaşıya, taradı, ayak bıleğıne kadar. Sırtından aşağı da bir kmuldama vardı, ya da ona oyle geldı, kı tkısı de aynı şeydır. Sırtını yere surttu. kaşmma geçtı. Artık saat onbır olsa gerektı. Kendı hesabınca beş dakıka daha bekledı sonra saatını bır o yana, bır bu yana tutarak okumaya ama, bu onu busbutun kışkırtmaktan ba;ka 15e yaramadı. Âklımza gelebılecek her saati, her dakıkayı gordüğune ycmın edebılırdı. Bunun uzerıne, gene elını sıper ederekten, ıhtıyatla bır kıbnt daha çaktı. Onbırı ondort geçiyordu. Hay Allahl Başını, bırbırıne kavusturduğu kollarına gomerek, gene sırtüstu yatU. Bu durumda gokyuzu yas11 bu duzey oldu, koyu mavı bır sandığm pırınç kak malı kapağı gıbi yassı. Sonra, bakarken bakarken, gene derınlık kazandı: Sankı denızın dıbınde yatıyordu da denizyosunlan, kara kara kumelenmış, hıçbir akuıtıyla sarsılmadan kımıldamadan. suyun yuzüne doğru kalkıyordu. Sanki yüzükoyun yatmıştı da aşağı doğru suya bakıyor, suyun ıçınde de onun cadı saçlan, kara kara kümelenerek, kımıldamadan sarkıyordu. Onbırotuz. Gövdesini kaybetmışti. Govdesinin varlığuu hıç duymuyordu. Sanki goruj koyu mavı boşluğa asılı gövdesız bir Göz'dü, başıbos yıldızlarm mavi çayırlarda tekboynuzları gıbı kişneyerek dortnala koştuklan eskı bir dünyaya hıç jaşmadan bakan duşuncesiz bir göz Bır sure sonra, Göz, içıne kapanacak, ya da ortünecek bir sey bulamadığı içın, gormez oldu, George Farr da uyandı, ışkence yapıyorlar, kollannı eziyorlar, burup gbvdesmden koparıyorlar sanarak. Du» gormuştu: Haykırıyor, bakıvor kı kollannı oynatmak da onları oldukları yerde bırakmak kadar acı verıcı, dudağını dışleyerekten, kıvranıyor. Bütun kanı tutuşuyor, acı uyuşturan bır kendınden geçme oluyor, uyuştura uyuştura sılınip gıdıyor öyleyken, gene de baskalanmn kollanymış gibi geliyordu, acı geçtıkten sonra bıle. Saatını bile çıkaramıyordu, parmaklığın ustunden atlayamayacağım dı>e de korkuyordu. (Arkası \ ar) A N K A R A 06 25 Acılı». Droeram 06 30 Kur'anı Kertm T » tOrke» acıklama» 06 45 BaSlama T o v u n haralan 07 00 Ko>e haberler 07 05 Gunavdın 07 30 Haberler v« hava durumu 07 45 Sabah müziftl 08 00 Aükarada bujtün 08 05 Kucuk İlanlar 08 10 Her telden 08 40 KJCÜk ilinlar 08 45 ^evın Akoldan t0rkıUw 09 00 Gunumüz Sorunlarımt» 09 20 Sabah konseri 09 35 Kısa haberler v« K. ilânlar 09 40 Arkası v a n n ınno Eaıtım radvosu * 10 55 Melodıden melodiy» Cocuk bahcesl 1115 Koruer saatl 1110 O&Ie muzijl 1200 12 15 Kıbrn saatı 12 25 Kucuk ilânlar 12 3(1 Beraber ve solo sarkılar 13 00 Haberler R G. d* bucün 13 20 Plâklar ara«mda 13 30 Reklâm Droeramları 14 Ifl BuEun lcm seetıklerünb 14 H C Bolvadmden sarkılar 14 00 Cocuk bahcesi 14 55 Kısa haberler v e K. ilânlar Egıtım radvonı 1 15 01 S Erorhandan türkül«r 15 55 Yerli orkestralar 1610 Gul Batudan sarkılar 16 25 Muzik dınleyelim 16 40 Kısa haberler ve K. nânlar 16 55 Yurttan sesler 17 00 Kov odası 17 30 Reklâm DroKramlan 17 50 Haberler v e hava d u n m » 19 00 Kücuk ilanlar 19 40 T Karabuluttan tOıfcSlar 19 45 Uvkudan once 20 00 M N. Selcuktan farkılar 20 05 Türküler 20 25 Rcesıtll müzik orke»trası 20 40 24 saatın olavları 21 00 Studvo konseri 2105 T.B M M saati 22 05 H Gokmenden sarkılar 22 25 Haberler ve hava durumu 22 45 Haftanın bestectd 23 00 Gece yarısına doftru 23 45 Proarara ve k«t>anıı 24 00