Katalog

* UZflK KOMŞU RUSYAOAN GEZİ NOTLARI Ife TBT M Rusya kaltanma süreal i tamarrüryamadan îkinci Duna Savaşına girrrüşttr. Bu savasm n çetin jnuharebelerl Rus topaklannda geçmiştlr. Ve Iktisadl kalkınma lçln saaştan önce kurulan temel çökerilmlştlr. Alman işgalinde 1.170 şehlr ve 0 OOO'den fazla kasaba ve köy y»r almış yerle bir edilmiştiı. 31,850 sanayi kurumu yıkılmifır. 65 000 kilometrelli uemiryolu ahnp edılmiştir. 98.000 kolhoz, 1876 sovhoz, 2890 Iraat makinelert ve traktör istasr onu yıtatlmıştır. 7 000.000 beygir, 17 milyon »;ır, mılyonlarca domuz, koyun ve ;eçıyi 100 milyoodan îazla kumes ıayvanını kesrruşlerdir. Savaş yüzünden uğTanılan kayıp 'e zarar 679 mılyar rubleyi bulnaktadır. Bu &r&â& ınllyonlarcft mış, milyonlarca insan yaralannıştır. Şurası muhakkaktır ld tkinci Junya Savaşırun bütün ağırlıgı •Sovyet topraklarımn en, gelişmiş tesımi olan Avrupa Busyasmda {eçmiştir. Şimdl bu tabloyu bildikten sonra bu tablo üstune Sovyetlerln 3Ug\ınkü durumunu oturtmak gerekir. landırefcildik. Bugünkü SoYy*rtlerin cizgilerini d* çekebilirsek Sovyet kalkınmagı hakkında bir îikir edinebüİTİz, v» komçumuzun nereden kalkıp nerelere var dığını anîıyabiliriz. thtilâîden sonra Lenin ilk hedef olarak ağır aanayii gdsteri;. ordu. Ağır sanayıı kurmadan sanayilesmek mumkun değüdi. Bir evin önce temeli atılır, sonra çatısı çıkılırdı. Sovyetler bu ılkeye sadık kaldılar. Ve bu ılke>e sadık kalan Sovyetler kırk yıl sonra sinaî üretim hacmi bakımından dunyada ıkınci sıraya \ armışlardı. Şimdı Sovyetler içın soz konusu olan Amerikaya yetişmek ve Amerıkayı geçmektır. Avrupanın dev sanayı ulkelerı Sovyetlerin yanmda cüce kalmışlardır. Sovyetler tnaden komürii, demir, çımento, beton arme, dızel ve elektriklı lokomotıfler, traktdr, biçerdöğer gibı v.b. alanlannda dünyada bırınci üretıcıdir. Sovyetlerde bugun 9 000 Sovhoz, ve 40.000 Kolhoz vardır. Sovhozlar devlet çıltlıklerıdır. Kolhozlar kooperatillerdır. Bugun Sovyetlerde 200 000 sanayı ve maden işletmesı bulunmaktadır. 1964 yılında Sovjetler 85 milyon ton çelik üretmisler, 224 milyon ton petrol çıkarmışlar. 554 milyon ton kömur ve 459 mılyar kılovat elektnk enerjısı istıhsal etmi=lerdır Sov>etler demir ve çelık ür*timi bakımından düny«d« V kinci yeri İ4(«l •tmektedirlcr. 1963'te dünyamn en utun petrol boru h»ttı Droujba ki 5500 kilometredir isletmeye »çılmıştır. Bundan sonra gelen Amerikanın Big Inch'ı 219ü, ye Transarabien 1720 kilometredir. Elektrik enerjisi bakımından Sovyetler Avrupada bırinci ve dunyada ikinci sırayı isgal et mektedir. Bugun Kazakıstan'da adam başına sınai üretim hemen hemen ttalyaya eşittir. Son 46 yıl içinde smai üretim vıllık artışı Sovyetlerde yuz de 10, Amerikada yuzde 3,4 idı. Son on yılda Sovyet milli gelırı yuzde 140 artmı^tır. Ihtılâlden once Çarlık Rusyasında 10 00 Okısiye 1,5 doktor düşüyordu. ölüm oranı Birlesik Amerıkadan veya Ingiltereden ıki defa daha yuksektı. Bugun Sovyetlerde 10.000 kısiye 20,6 doktor duşmektedır. Amerikada 10.000 kışiye 12.1, îtalvada 13,4, îngılterede ve Fran sada 10,7 doktor duşmektedır. Sovyetlerde bugun 72.400.000 kışi okullarda eğıtım gormektedır. 26 milyon emeklı vardır. Bu Danimarka, Isveç ve Fmlandıyanın tüm nufusu demektır. Erkekler Sovyet Rusyada aitmış yaşında ve kadınlar 55 yaşında emeklilik hakkını kazanırlar. Ancak, mesleğin niteliğine gore kadınlann 45, erkeklerin 50 yaşında emeklıye aj'nlmaları mumkündur. W K İLHAN SELÇUK Bugünkü Rusya tşçll«riıı • memurlarıa « Soryetlerde \ş günü. 7 ııattir. Bir haftada 40 aaat çalısıhr. Maden irçileri günde 0 Mat ç«lışırl»r. 1618 yasındaki gençlerin 1? günu altı saattir. Bir vakitler bizim memleketimizde Sovyetlerdeki cehennem hayatına aıt çoğu doğru olan hikâyeler anlatılırdı. Sozgelişi bir odada beş altı kisinin yattığı, insanlann iyi beslenemediği, polis rejiminin baskısı gibi... Ne var ki Sovyetler tkinci Dünya Savasından çıkmışlardı. Ve söylediğimiz gibi bu savaş Avrupa Sovyetlermde 1710 sehrı v e 70 bin köy ve ka^abavı yerle bir etmişti. Bu harabelerın ortasında her türlu sıkıntı tabiidir. Nitekim tkinci Dünya Savasından sonra îngılterede de karne usulü birden kaldınlmamıştır. îngiliz toplumu iktisaden ferahlayıncaya kadar olağanüstü fedakârlıklara katlanmıştır. lum astune yıkıldıgım anlatmak için şu rakamlara bakmak yeterlidir : Fransanm Vaybı 570.000, tngilterenin 400.000, Amerikanın 400.000, îtalyanın 450.000, Almanyanm 6.000.000 ve Sovyetlerin 17.000.000... Yalnız bu rakam bile Sovyetlerin nasıl hengâmeden çıktıklarını gösterir. Bu noktadan başlayıp bugun Amerikayla yanşa geçmek kolay bir iş değildir. Bunun içindir ki Sovyet kalkınmasının vasıtalarım, metodlannı Turkiyenin ve Türk aydınlannın iyice incelemeleri gerekir. Sovyetlerden bir çok alanlarda ogreneceğimiz çok şey vardır. Oysa bugun bizim ıçm Rusya bir muammadır. Üniversıteierinde ne okutulur? îktisatları nedır' Plânlama konusunda nasıl çahşırlar? Teknıkleri nelerdir' Basta Üniversitemiz ve ümversıte öğretim üyelerımız olmak üzere tam bır bılgısızlik ve habersizlik ıçındeyız. Sovyetler dendi mi. bır korktı, bır dehset, bir pısırıklık havası .=arar herkesı: Aman olmaya ki bir ters lif ederım de başım belâya gırer.. diye. Bu yakısıksız tabii bizim demokrasımiz hesabına yakısıksız ve aptalca tutuma son vermek gerekir. Kendi lâfından korkan insanlann toplumu olDEVLET SANAT ENSTtTCSÜNDE FOLKLOR ÇALIŞMALARI dukca biz, bir arpa boyu ilerli rak koşmuyorlar. Bahçiş de alyemeyız. Dunyanın ne tarafm mıyorlar. Gelip isteklerinizi cidda ne var, ne oluyor, hepsini dıyetle yazıyor, ve sıranız geoğrenmek zorundayız. lince yerine getiriyorlar. Nasıl bızım ulkemizde bir bilım adam> tnılyonlar pesinde kosmadan kendisıni hayatıyla bilime veriyorsa; Sovyetlerde Sovyet kalkınması tümüyle de insanlann çogunluğu öyle bır Turkiyeye ornek olabilir mi? askla çalısıyorlar. Peşin peşin soyliyehm kı haBu ispatlanmıstırSokaklar yır! temız tutuluyor, tıyatrolar teAmerikada gezimizde Amerikanın miz tutuluyor. Otellerde asanemekçı sınıf'iun ıstırabı ustune ?orler çalışıyor, taksıler ışlıyor, gerçekleştirilmiş ve sömürgecia> akkabı boyacısı isıni yapıyor, lık düzeni üstüne geliştirilmış tezgâhtar gayret gosterıyor. bir Amerıkan kalkınmasının Otelde yıkanması ve ütülenTurkiyeye ornek olamıyacağım mesı icin gomlek veriyorsunuz; delılleriyle anlatmıştık. devlet memurudur kadın.. Gomleğınizi tertemız yıkıyor, ütuluBambaşka bir tarih çizgisinyor ve saatınde getiriyor. den gelen Sovyet kalkınmasının Turkiyeye örnek olamıyacağım Lokantalarda garsonlar, el da yerinde gördük. uğuşturup: Bır kere Sovyet kalkınması Buyrun paşam, diye yılışatarihte en büyük ihtilâlin bedelını ödemıs bir toplumun kal kınmasıdır. Kitaplarda yazılı iikirlerin ve teorılerin ki hiçbiri daha önce bir başka toplumda tecrübe edilememişti tatbik alanı olarak bütün yanlışlık ve acemüiklerini Sovyetler ödemişlerdir. Çarhk Rusyasından gelen toplumların tarihinde siyasl hflrriyet gelenegi de kökle<memisti. Turkiyenin yanm yüzyıllık siyasi hürriyetler mücadelesi, halkın ve aydınlann düşüncelerinde adeta gelenekleşmiş yaratmıştır. kavTamlar örnek olabilir mi? Korkunç rakamlar Sovyet Rusya dünyar.m en ıstıraplı gunlerıni savaşlarla ve ihtilâllerle Yirminci Yüzyılda yaşamış bir toplumdur. Ikınci Dunva Savasmda butun mılletlerın kayıpları 36 mıl\on ınsandır. Şımdı bu savasın hanşı top Bugünkü Sovyetler önceki Rus>anm aşağı yukarı can Ihtilâlden manzarasını YARIN: SON HÜKÜMLER Dişi Bond VİOOESTY =*LAISE RTB OOONHU 06 25 06.30 06 43 06 50 07.00 07.05 07 30 07 45 07.50 08 0(1 08 15 08 45 09 30 10 (10 10 30 10 55 ll.no 12 25 12 30 13 00 13 15 13 30 15 0O 1515 16 00 16 35 16 55 17 15 17 30 17^0 19 00 19 4fl 20 00 20.15 20 40 20 55 21 00 21.45 22 00 22 43 22 45 23 00 24 00 Acılıs Proeıam Turkuler Gccıdı ( l ı Konusma Turkuler eeçıdı 121 Köve Haberler Kovden Kente Muzık Haberler ve Kava durumu Kucük Hânlar Studvo G d e n ve Istanbulda Busrun Ovun Havaları Sabah MUZIEI Istevin Calalıra Cocuklartn Kosesl Plâklar Donuvor Paz;u Skecı Kısa Haberler « Kucuk 1. Üc CIZEI. Üc Plâk Kucuk Ilânlar Yurdun Sesı K. Korosu Haberler ve Hava durunıu San Soloiarı Heklâra Proaramlan Mac Nakli Kısa Haberler. KaviD Mektuoları ve Kucuk tlânlar ODera Konsen Rahmi Sonmezocak'tan Sar. Melodi Ruzaârı KitaDİar Arasında Nihat Mercarfı'dan Tür. Reklâm Proeramları Haberler ve Hava durumu Evlıva Celebi Nıdâ Tufekci'den Turküler Levlecın Ömrü Gtcen Halta 24 Saatin Olavları ve K Ilânlar Buvuk Studvodan Serao Mutludan Sarküar Reklâm Proeramları Kucük hânlar Haberler ve Hava durumu Sizlerle Beraber KaDanıs. ISTANBUL IL BADYOSU 09 55 K <İ A K' BULMACA 1 2 3 4 6 8 9 1 234 56789 11 U 1 HM 1 111 " 1 n hava veTen araç kullanma. 2 kişi» nin fti başı , bir erkek adı. Evhyaya vaadde bulunma, esas 7 Oturduğu veya uzandığı kaide dışında müstesna durumda yerde kısa fakat tatlı bir uyku kalan kelımelere eskiden böyle 133456789 çekme işi. 8 Bir çoklan bu denılirdi. 3 Bırinden korku du huyu uzun kuyup tereddüde düşme halinden ulaklılara yakıştızak bulunma. 4 Tersi bir menrlar. fcısa bır muru bir yere tftyin etme teklizaman parçası. Imde bulunmayı belirtir, canın 9 **stu açık yongasıdır ama öteki dunyaya gösu yollanndan, türülemez. 5 laturto musıki eskiden başırrutopluluklarında yayla çalınan bir DiınkD bulmaranın za giydiklerunız musıki âletı. 6 «Tekaut edilmış halledilmis sekl) den. SOLDAN SAĞA: .•ıib/uıı ,£ *sit CJ V vt ıtf <•» VI' konu ve resim:AYHAN BAŞOĞLU 1 V 1130 12 0(1 12 30 13 no 13 30 14 00 14 30 15 00 15.30 16 00 ınno 10 30 ııoo nnn 17 30 18 00 18 30 19 00 19 30 2(1 15 21 00 21 45 22 00 22 30 23 90 23 30 24 00 (10 30 BEYAZGÜL Açııls ve Proeram Sizin icin Minvatür Muzik Hafıf Sarkılar Lâitn Amerika Melodilerl Gecmıs Gunlerln Sevilen Ses Öele Konseri Tatıl Melodıleri Koncerto Saati Pazar Melodilerl Fıkralar ve Müıik Gencler icin Caz Muzıiı Pazar Konseri Cav Saati Kucuk Konser Ivı Aksamlar Senfonık Muzik Cesıtlı Melodıleı Aksam Konseri Genclerın Sevdıkleri Muzik Dunvasından Haf t Muzik Caz Saati Sevilen Sarkılar Gece Konsen Tatıl Aksamı Melodıleri Gece Yarısı icin Haflf Muzık Proeram ve KaDanu 1 Gümrük UgilUerina gösterilmeden gizli olarak yurda sokulan mal (ıki söz). 2 Borcunu alacaklıya vermeme. 3 Sayı, bır çeşit spor teknesi. 4 Bir ışın olacağı hakkında iyimser dü şunceler besliyen (iXi soz). 5 Yalancıların sözlerine inanıp aldanan, daima kullanılmıyaoak eşyanın kaldınldığı yer. 6 «Sıcak ıklimli çorak arazide» mânasırıa bir söz ve bir edat. 7 Bir yeri kazıp altüst edememe hareketi. 8 Bebeklere mahsus yemek, bağırsaklar (eski tıp terımı ve eski usul çoğul). 9 «Hıç solmıyacak şekılde kalacak olan ve kay nağını guneş ışınlanndaki yedi çeşıt yankıdan alan esas» mânasına ıki soz. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1 Ateşı yakarken bir çeşit DÜNKC BUUV1ACANIN RAi.ı.ımn NASrL HALLEDİLECEK Yukarıdaki rakamlı bnlmacada sadece C tane anahtar (ipucu) ve 6 tanc SODUÇ vardır. Boş olan 12 karetıin içine 1 den 9 a kadar uygun birer rakam koyarak ve toplarna. çarpma, çıkartma, bölme isaretlerine dikkat ederek soldan sağa ve yukandan aşağiya bnlmacada gösterilen sonnçlan bulunnz. Biraz vaktinizi a)ır ama, bog vakünizi hog^a teçinnij olursnnnz. flŞKveÖLÜM 55 Kolaylıkla çöküverdi, Joe de onun yanuıa oturdu. Bu sırada, küçük Robert Saunders, arkalarından soluk soluğa yamaçtan yukan gelirken, onlan görün ce, yaklaşmayı göze alabileceğı kadar yaklaşarak, ye re yattı. Joe Gilligan, dirseğine dayanıp uzanmıj, Marga ret'm soluk yıizüne bakıyordu. Kadın. başını eğmiş, bir çomakla toprağı eşiyordu. Yüzünün büinçten uzak yandan göninüşü kara bir çamın üzeride kabartma gibi duruyordu. Joe'nin baktığını sezince: «Şu kız için bir şeyler yapmalıyız, Joe» dedi. «Dr. Mahon hastalığı daha uzun bir zaman için mazeret olarak kabul edemez. Kızı babasmın zorunlan gelir diye umuyordum ama, ıkisı de birbirine pek benziyor...» < Ne yapmak istiyorsun? Gideyim kızı saçlann dan mı surükleyim?> Margaret: •Işin sonunda en iyi yol bu bence» dedi. Çomağı kırıimıştı, onun yana doğru atıp başka birinı aradı. « Elbette bu öyleleri ancak bundan anlar.» « Ne yazık ki uygarlık çağında yaşıyoruz. bunu yapamazsm.» Joe Gilligan: «Sözde uygarlık çağı» diye mırıldandı. Cigarasını uzun uzun çekti, sonra kıvnmlı beyaz bir kerner bisiminde uçuşuna baktı. Ardıç gene ötüyor, aradaki sessızüğı bır su akışıyîa dolduruyordu. Küçük Robert de •Ablamı mı konuşuyorlar acaba?» diye duşunurken, bacağında bir ateş duydu, bacağınm üzerınden parmak kadar bir karmcayı yakalayıp ezdi. «Saçından sürüye sürüye gotüreceklermiş ha?» diye mınldandı. «Sürüklesinler de goreyim bakayım. Uf. ne de soktu'» diye bacağuıı oğusturdu ama, para etmedi. « Ne yapacağız, Joe? Söyle. însanları tanırsın sen > Joe öbür yanuıa döndü, uyujan dirseği öbür elinln avcunda zonkluyordu. Sert bir tavula: «Tanışüğımızdan beri hep onlan düşunduk durduk» dedi. Biraz da kendimizi düşünelim » Margaret ona çabucacık bir baktı. Kara saçları nar çiçeği gibi agzı. Gözleri de kapkaraydı. Konuşur ken pek tatlı bir hal aldı: « Yapma, Joe.» « Yo, evlenme teklif edecek değilim. Bana biraz kendini anlatmanı istiyorum jtalnız.» « Ne anlatayım?» « Anlatmak istemediğin bir şeyi anlat demiyorum. Yalnız, şunları düşünmeyi biraz bırak. Bana bir jeyler anlat, o kadar.» « Demek bir kadmın maddi bir amaç gözetmeden bir şey yaptığmı gbrünce şaştın. Öyle değil mi?» Joe, dizlerini okşayarak, aralarmdan yere bakıyor, cusuyordu. VVilliam FAULKNER « Onu seviyorum sanıyorsun, değıl mi, Joe" » (Küçük Robert Saunders, göğsüne kumlar dola doıa, sürünerek daha yakına geldi. <Ahha' ablamın yavuk lusunu elinden alıyormuş») «Öyle değil mi, Joe?. Joe Gilligan, somurtuk somurtuk: «Bilmem» dedi. « Sen ne biçim kadınlar tanıdm, Joe?» « Hiç de bana gore olmayanları, diyebılirım. Yalnız, seni görünceye kadar hiç bin bana gece uykumu kaçırtmadı.» « Sana gece ırykunu kaçırtan ben değilim. Ben yalnız senin ancak bir erkeğin yapabileceğini sandığın bir şeyi yapan ilk kaduı olarak çıktım karşma. Kadınlar üzerine kesin düşüncelerin vardı, ben onlan altüst ettim. Öyle değil mi?» Joe'nin gör göze gelmemek için öbür yana dönük yüzfine. güvenilir. canayakın yüzüne baktı. Küçük Robert Saunders: «Sabahs kadar konusacaklar mı bunlar*1» diye düşünüyordıı Kamına aç ık yapısmıştı, kumdan da kaşınıyor. rahatsız oluyordu. Güneş batmış sayılırdı. Yslmz alaç'ann tepeleri sönmek üzere olan ışığa bulanmırtı, onlann orurdukları yerde golgelik içinde ardıcın öttuğü, sonra saıstuğu mor bir şey oldu. Joe Gilligan en sonunda: «Margaret» dedi, «kocanı sever miydın?» Kadınm yüzü alacakaranlıkta pürüzsüz bir parılbydı. Bır ara sustu. Sonra: « Bilmiyorum, Joe. Sexrdiğimi sanmıyorum Biliyor musun, ben ufak bir şehirde oturuyordum evdekiler de hep hastanm bir çeşıdi şeylerdi: Öğleye kadar evin içinde aylak aylak dolanıp dururlar. ösleden sonra sırf şehre inmek için giyinip çıkarlar. ak şamları erkeklerlen gezerlerdi. Bu yüzden. savaş çıkmca, New York'ta bana bir iş bulmaları için, annemin birtakrm ahbaplarını kandırdım. Bunun üzerine. Kızılhaç'a girdim .. biliyorsun. kantinlerde yardım edersin, izinli gelmiş, koyun gibi şaşkm, ejlenmeye çalışan o zavalh kdylü çocukların'.an dans edersin. Sonra, New York'ta yaşamak kadar da zor şey yoktur. «Derken, bir gece Dick karşıma çıktı. Başlangıçta pek gözüme çarpmamışh ama, dans ettikten sonra, baktım ki .. şey .. e . sevinçli, kendisi üzerine bir ta kım şeyler sordum. Subay tâlim kampmdaymış. «Sonra başladı bana ondan mektuplar gelmeve. En sonunda, gemısi kalkıncaya kadar New York'ta kalacağını yazdı Ba arada ben de Dick'i arar olrruş tum. Yeniden görünce baktım mum gibi giyinmiş, erler ona selâm duruyor, pek çekici buldum Bilirrin o zamanlar nasıldı: Herkes coşmuşttı çılgına dönmüştü, cambazhanedeymiş gibı. 'Uevamı var) 1 oıoo AN K A R A Acılıs. Prograro Günaydın Kove haberler Sarkılar Haberler ve Hava durumu Sabah MüzlSi Ankara'da BuBün ve USnlar B Takımmdan Ovun Ha. Kucuk Ilânlar Tıırk Muzıği Dinlevicl istek. Cocukların cozüvle Hafif Batı Muzigi Dinleyicl Istekleri Pazar'dan Parar'a Besincı Sayfa Kısa Haberler ve Küçük Ilânlar Özel EŞlence Kücük İlânlar E\fel'den Muzik Halk MuziK Dinlevlci Mek. Haberler ve Hava duraum Traiık Sevdıâiniz Eserler Cocuk Bahcesi Reklâm Proeramları Kısa Haberler ve Dânlar Necdet Tokatlıoîludan Sar. Cesitli Müzik Solmaz Te&nen'den Sarkı. Bitmez Tükenmez Anadolu Kısa HaberleT ve KOcük tlin. Kadınlar Topluluîundan T. KÖY Odası Reklâm Procamlan Haberler ve Hava durumu Müzehher Güver'den Sarkı. Nlvari Yılmaz'dan Turküler Müzlk DOnyssından Haber. 24 Saatin Olavları ve İlân. Gecen Haîta Soor Dereiai Caz MüzlM Mustaf» SaJvasar'dan Sar. Haberler ve Hava Durumu Gee* Komerl Gece Yarısına Dotru ProCTun ve Knmııı.