Katalog

SAHÎFE tKt 23 Ocak 1967 CUMHURÎYET YABANCISERMAYE SORUNLARI Hilmi ÖZGEN sayüı yabancı sermayeyi teşrik kagerefüıce yurdnmnza gelen yabancı sermaye yatınmlan üzerinde bit araştırma yapan Devlet Plânlama Teşkilâtuun rakamlarından faydalanüarak bu sermayenin oluralu ve oIumsuz yönlerini açıklamaya çalışacağız. Kültür düşmanlığı! Bundan yanm yiizyıl önce İttihat ve Terakki lktidan, «Maarit NazırUğı Telif Tercüme Encümeni» kurmak «basiretini» göstermiş ve gerekçesine de: « Milletler başka milletlerden yaptıklan çeTİrilerle kültür bakımından zenginleşip kalkınrruştır» diye yazmış. Bn Encümenin yaymladığı ilk eseri Siracettin La Fontaine'den dilimize aktannış. Ondan daha 5nce de Abdülhamit devrinde Törkçeye ilk çeviri, ünlü Rus yazarı Tolstoy*dan. Ne var ki Abdülhamit devrinde Türkçeye çevrıilen Tolstoy, 1967 Türkiyesinde Millî Eğitim Bakanlıği Kültür Müsteşan eliyle afarot edilmiştir. Öyle sarunz ki bu Rus yazannın Bakanlık yayınları arasında bulunması, tehlikeli fikirlerin yayılmasına yol açıyordu. Ve bunun içindir ki Millî Eğitimin pek akülı Kültür Müsteşan, Tolostoy'un Anna Karenina'sını, Dostoyevski'nin Suç ve Çeza'suaı ve de Karamazof Kardeşler'inl basmaya yanaşnıamaktadır. Oysa bu eserler vaktiyie aynı Bakanlıkça tekrar tekrar yaymlanımş Rus klâsikleridir. Ama artık gözler açılmış, ve Millî Eğitim Bakanlığı bu gözleri Siyasal BUgiler Fak. Öğretim üyesi açılmış kişilerin eline geçmiştir. Bunlar Çarlık denrinin raistik yazarlannı bile tehlikeli bulacak kadar vatansever kişilerdir. mukavemet etmek istemişler, çatür İhtilâli. ile önlemiye çalısraıj*htilâl liderleri arasında mücalışma aksamış ve ekonomik hatır. Afferin onlara! ele ve Ihtilâlcilerin birbirini yat çıçırından çıkmak tehlikesi Dünkü gazetelerde bu ratansever kişilerin baskılarına dayanatasfiye etmeleri tarihte ömefcenim Çin'de bulunduğum karsısmda kalmıstır. Mücadelede mayıp istifa eden M.E.B. Tercüme Bürosu üyelerinin açıklamasuıı leri çok görülen nonr.al olaylardır. günlerde henüz programı Başkan Liu Şao çi, temkinle okudunuz. On beş kişilik neyetin on üç üyesi: Fransız İhtilâli sırasında giyotinler resmen yayınlanmamış ise gidilmesine taraftar olanlann ba Bu koştıllar altında ve bu Kültür Müsteşarıyla çalışümaz, diçok baş uçurmuştıj. Rus Ihtüâlinde, Çinliler, bu Kültur îhtilâli sında görünüyor ve genel sekyerek basmışlardır istifayı. den sonra da Stalin ölünceye kadar ile çok meşgul idiler. Şanghayreter Tenç Hsiao ping de bu giriştiği <temiz)emelerde» arkadasNasıl çalışsın Tercüme Bürosu: Tolstoy*un Anna Karenina'sı da «Çocuk sarayına» gitmıştim. zümre arasındadır. ö t e yandan lannın büyiik kısramı tasfiye etmiş basılmak üzere 19 Kasım 1965'te Tercüme Bürosundan Bakanlığa yolBiri erkek. öteki kız onar yaSavunma Bakanı Lin Piao Mao'ti. Fakat Çin'de Komünist Partisilanıyor. Şimdi yü 1967'dir. Ve Kültür Müsteşan o zamandan beri bu ^nda iki çocuk. sağ ve ^ol eümnun en yakın arkadaşı ve bu gün nin iktidara gelmek için müeadele işi nyutmaktadır. 1965 iktidar değişikliğinden bu yana Rus klâsikleden tutarak beni salonun baş ettiği 28 ve iktidarda bulunduğu icin halefi sribi eörünüyor. Çu ri afaroz edilmiştir. köşesınde koltuğa oturttular ve 18 yı! içinde, şimdiye kadar büyiik En lai. en sorumlu icra adamı Oysa l'VESCO'nun istatistiklerine göre son yıl îçinde dünya dilerkek çocuk selâm vererek: «Siölçüde tasfiye olmamıştır. 1921 yı lâhlı düşmanlarımızı yendik, siolarak. Mao'ya eğ'limü olmakla lerine en çok çevrilen vazar Tolstoy'dur. Sonra sırasıyla Şekspir, hnda Komünist Partisini kuran, beraber, bir çesit arabuluculuk Gorki, Dostoyevski ve Balzak telmektedirler. lâhsız düsmanianmızın da hakpartiyi zafere götüren ve zaferden görevinde ve Kızıl muhafızlan kından geleceğiz», dedi. Bacak Tercüme Bürosundan istifa edenlerin başında Prof. Suut Kemal sonra da Çin'i yöneten liderler. bufirenlemek çabasındadır. kadar bir çocuğun ağzındakı bu Yetkin bulunmaktadır. Olayın dehşetini anlıyabilmek için Suut Kegüne kadar birlikte çalışmıslardır. Bu müeadele ııeye varacak? büyük lâfin ne olduğunu sonra mal Yetkin'in oraya nasıl atandığını ve nasıl çalıştığını da bilmek Bu uzun süre içinde aşağı kadeHer seyden önce, Amerikalılatercümandan öğrendim. Meğer, gereldr. mede partilerin görevden uzaklasrın ve Çan Kay Sek'in umMao'nun olan bu söz, büyiik Prof. Suut Kemal Yetkin, Tercüme Bürosunun Başkanlığma tınnış olmalan tabiîdir. 1949 dan ön dnkları gibi, Çin'de Komüharflerle arkamızdaki duvarda Köy Enstitülerine kıyan meşhur Reşat Semsettin Sirer tarafından ce de partiden atılanlar olrauştur. ııistlik yıkılmaz. Mücadelenin yazılı imis ve bundan sonra her atanmıştı. İktidar değisimi ve Tevfik tleri'nin Bakanlığa geimesi üze1951 ve 1952 yıllarında küçük kadeKomünist aleyhtarlığı ile il rine Prof. Yetkin. yeni Bakanı serbest bırakmak istemiş, ve istiuğrıyaeağım yerde yazıyı güremede üyelerden bazıları tasfiye edil eişi yoktnr. Yalnız uvçulancekmişim. fa etmiştir. Bunun üzerine Tevfik tleri Yetkin'i çağırarak görevine mis ise de. Mao TseTung ve etramasındaki temponun ayarlandevam etmesini istemiş: Mao Kültür İhtilâli ile «dü=fmdakiler yerlerinde kalmışlardır. ması meselesi etrafında eörüs manları» yola getirmeyi. gelmi Eski şartlar içinde görevinizi sürdürmenizi rica ederim, deYüksek kademede ilk tasfiye, şua^ılığı vardır. Mao süratle ve yenleri de ta^fiye etmeyi ta?arraiştir. bat 1954 te Yedinci Merkez Komitecüretle sidilmesinde israr elamtstır Pekin'Hp Cu En ! r > i O Tevfik İleri ki Reşat Semsettin Sirer'in yanm bıraktıgı işi sir.in 4 üncü toplantısında Mao di\or. Liu'nun zümresi temile yaptığım mülâkatta, KülT?eTung'un Silâh arkadaşı> Kao tamamlamış ve Köy Enstitülerinin dibine kibrit suyu ekmiştir. kinle hareket ediimesini istitur thtilâlının ne olduğunu «.orKune'un partiden uzaklaş'.ınlmasıVe işte Urhan Dengiz'in Bakanhğmda nefes alamayıp istifa eden vorlar. dır. Kao. sonra intihar etmiştir. Yedum. Bana. «burjuvaziye ait fiProf. Suut Kemal Yetkin. böyle koşullar içinde çalışabilmiş bir inKomünist rejimi altında Çin, ni zamanların tasfiyeleri, 1959 dan kirleri (ideas), kültürö (cultusandır. bırlığısonra gelir, fakat bunlar da münfere), örf ve adeti (customs) \ e a tarihinde ilk defa olarak Tercüme Bürosu üyelerinin istifalarına sebep gösterdikleri Kül1 r.e kavuşmuş, merkez . bir otorite rit olay'ardır ve en yüksek kademe Iışkanlıkları (habits) değistiretür Müsteşanna gelince... s kurulmus, büyük endü tri ülkeye çıkmamıstır. Daha geçen temmuz rek, komünistliğe yol açmak raBugünkü Kültür .Müsteşan Adnan ötüken ki kendisine Kültür si olmuş, dış itibarı yükselmı«sonlarında. bu satırlann yazarı, Çini basıdır» diye tarif etti. GerçekDüştnanı adı takılmıştır 942'den 947'ye kadar aynı bakanlığın Yatir. Bu satırların yazarı Rusyaziyareti sırasmda, Pakistan Büyük ten. bir hafta, on gün kadar sonyın Genel Müdürlüğünde çalışmıştır. Bu tarihlerde İsmet Paşa iktiyı ilk defa. 1925'te yani IhtilâlElçisi ile liderlerin durumu hakra Komünist partisi Merkez kodarı alabildiğine bir çeviri humması içindeydi. Ve Rus klâsiklerini den 8 yıl sonra görmüştü. Çin'i kinda vaptığı bir görüşmede. Büvük mitesinin 8 Ağustos 1966 günkü üst üste basıyordu Bakanlık... Adnan Ötüken, bugün karşı çıktığı Ihtilâlden 16 yıl sonra görmü«Elçi. «bufriin Man Tse Tung öUe. toplantısında kabul edilen ve nabütün eserleri yayınlamak için çayretle çalışıyordu o zamanlar... trü. Rusya'da Lenin vıllarca önyann Liu Sav . Çi yerine eecer» rîesıl uygulanacağını anlatan İS !>u halde Adnan Ötüken emir verilince emiri yerine getiren bir nrsti. 18 ağustos. 1966 da Kültür Ihce N E P sisteminı kabul ederek maddelik KüTtür Ihtilâlinin pro» emir kulu olduğuna göre, ardında kimler vardır? tilâlini kutlamak için Tienanmen ricat etmişti. Gerçi ileri attlmak rammda aynı ifade vardır. AnlaBiz bu oyunu pek basit görüyoruz. Büyük oyunun bir parçasıdır meydanmda vapılan milyoniuk top şılan benim Çu En laı ile go için geri cekildiğini sövlüvordu. bu oyun. lantıda, buçün birbirile mücadele fakat N E P'in ricat olduau da ru«tüğüm günlerde program haMuhsin Ertuğrul'un uzaklaştırılmasında, milliyetçi genel müdürhalinde oldukları bildirilen liderinkâr edilemezdi. zırlanıyormuş. lerin işlerine son veriUr.esinde. öğretmen kattiamında, öğrenci derler. yanyana tribünde yer almıslarÇin'de komün sistemi dısında Bu programm nasıl uygulananeklerinin ele geçiriknesinde, ve daha nicelerinde plânlı ve progdı. 26 ağustos 1966 tarihli Peking bir ricat olmamıstır. Bu sistem cağı da 8'inci maddede gösteriramlı bir gidiş görünüyor. Review adlı haftahk derginin 35 in de kaldırılmamıs, ıslah edilmis liyor. Buna göre Komünist parci sayısında liderler sıralanmasmı Tercüme bü.osu üyeleri çalışamaz hale getirilip, istifaya zorlaotisi kadrosu dört sınıfa ayrılıyor: ve 25 bin komün yerine 75 bın şöyle gösteriyor: Mao Tse Tung, mışlardır. Şimdi oııların yerini istenilen kişiler dolduracaktır. (T) tyi. (5) Oldnkça iyi. komün kurulmus, çalîşma di«ipCParti BaşkanO, Lin Piao. fSavunBir çark dönmeye devam etmekte, büyük oyun sürdürülmekte•^) Hatâ isliyenler, fakat pariini de gevşetılmiştir. Çın'de, ma BaskanO. Çu En Lai, fBaşbadir. ti veya sosyalizm aleyhinde olbiri Pekin'in yakınlarında sebze kanl, Tao Çu. Çen Pao ta, Teng Sanıyorlar ki bütün bunlann sonunda Türkiye'de devrimcl cephe mıyanlar. fX) Az sayıda olan ve meyve yetiştıren, oteki de Hsiao Pine (Genel Sekreteri. Kan sus pus karanuğa itilecek, yenilgiye düşecektir. parti ve sosyalizm aleyhtarı sağHanço'ya yakın çayüreten iki koŞang. Liu Sao Çi fDevlet BaşkaAma aldanıyorlar. Hem de bu kaçıncı aldanış? Ve kendi kötü cılar. münü gördüm. Her ikisinde de nı\ Çu Teh ve ondan sonra yüz sonlarına giden yolun taşlarını döşemekten başka bir is yapmıyorlar. uretim eskiye nazaran artmış ve Maddeye göre. büyük çoğunkadar isim sıralama, parti içinde köylüler de hayatlarından memluk ilk iki kategoridedir. Ücunkademeye göredir ve zaman zaman nun görünüyorlardı. Fakat her cu kategoride olanlar aydınlatıdeğişir. fakat daha ağustos ortalaiki komünün de örnek olmadığı lacak ve yola getırılecek. Dorrında liderler van yanp duruyorlar duncü katecori(^| olanlar ise,. gizlenmedi Her halde genel o!ave .Büyiik KüMür İhtiJalinl. alkış••* teihir edijecek. .yere^ atılaca'v. tarak Çin halkı daha iyi besleniyor. lıyorlardı. rr.amile itibardan düşürülecek ve erçek Çin'de hayat seviyesi nufuzları kırılacak. Fakat «>eııi vüksek değildir. l'sçinin ortaNasıl oldu da; gelen haberlere bir sayıfa açmak için de kendilama ücreti ayda T0 yuandır bakılacak olursa, Çin liderleri. şim Ierine gerî dönme fırsatı bırakıkı. 30 dolar kadar bir paradır. di kanlı bıçaklı boğuş halindedirlacaktır.» Bu program, Peking Fakat Çin'de 70 yuan dısanda 30 ler? Her şeyden önce. Çin hakkınRevıew dergısinın 12 Ağustos tadolardan çok fazla mal ve esya da gelen haberlere, büyük, çok büıihli ve 33 numaralı sayısında satın ahr. Evlerin çoğunda karı, yük mübalaga payı ayırmalıdır. çıkmıstır. koea çalıştığından aileye iki misGözümle gördüm: Çin'den ayrılıp li ücret giriyor demektir. Kira da Hong Koııg'a varan on kişilik bir az olduğundan. geçim sanıldığı frnıp içinde idim. Hong Kong'a var kadar zor değildir. Her halde aç dığımızda. demiryolu garında etrakalan olmadığı gibi. sosyal hizfımızı. coğu Japon olan gazeteciler metler genis ölçüdedir ve emeksardı. Neleri gördüğümüzü. neleri ültür programının uygulanlılik hakkı da vardır. işittieimizi sordular. Söylenenleri ması, partinin gençlık kollaÇin'de ücretler eskiden de yüktahrif ederek ve onlara da on ıtıisli rına bırakılmıştı, fakat şimsek değildi ve çalısma saatlerı katarak verdikleri haberleri Hong dı daha iyi anlasılan sebeplerle, da çok kötü idi. Ülke. 1840 tan Kong gazetelerinde ertesi gün okuparti organları bunu uygulıyadum. Çin hakkmda dünyaya yayıbashyarak sömürgeleşmiş, yaban madı; zira kendı aralannda da lan haberlerin başlıca kaynağı Hong cılar büyük şehirlerde, kendi «teşhir> edilecekler vardı. Çu Kong'duT. Son zamanlarda Çinin bayrakları altında, kendi kanunEn lai'a göre, parti organları, aleyhinde olan öteki Komünist iillarının vürürlükte olduğu imtiprogramı anlıyamadılar ve karıkeleri ve bu arada Mao'ya karşı olan yazlı bölgeler kurmuşlardı. Sang şıklık çıktı. Bunun üzerine progMoskova da haberler yaymaktadır. hay'daki imtiyazlı bölgeye Ingiramı uygulamak için 13 Ağustoslizler, yaptırdıklan bir parkm ta Liu Şao Çi ve Teng Hriao kapısma "Çinliler ve köpekler gıPingin ıtirazlarına rağmen yeni remez» diye yazmıslardı. bir gençlik teşkılâtı kuruldu ki, bu da Kızıl muhafızlardır. Mao'îkinçi Dünya savaşından önce nun güvendiği arkadaslarının yöve savaş boyunca, Çin Japonya'akat mübalâga payı aynlsa da, netiminde olan ve zaman zaman nm tecavüzüne uğramıs. Savasson aylarda, liderler arasında ça disiplini de bozulan bu çocuklatan sonra da Çan Kay Şek'in atışma olduğu göriilüyor. Aslınrm taşkınhkları Çu En lai gibi racılığı ile Amerikanın sömürda. işbirliği halinde bulunduklan Mao'ya bağlılığından süphe edilgesi olmak yoluna girmişti. Yarzamanlarda da, komünistliğin uymiyen liderleri de tedirgin etgulanmasındaki ternpo etrafmda li dım karşılığmda Çan Kay Şek, mektedir. derler arasmda görüş ajrılıkları var Çin'in kaynaklannı Amerikalıladı. Mao Tse Tung daima hızlı tem ra teslim etmeye kalktı. Çin'i Kültür îhtilâli ba^lıca hedef opo üzerinde i?rar etmiş ve 1958 de larak böyle bir akibetten Mao Tse üniversiteleri, yazarîar:, TUTAR/NPA. İleri doğru atılış» adı verilen Kotung kurtarmıştır ve kurtuluş tiyatroyu, filmciliği, operayı. ayraün fistemine gidilmiştir. 500 milsavaşında, kompradorlardan başdınları ele almıştır. Üniversitede ikramiyeıçekilişineıiştirak için yon köylüden 25 bin kadar Komün ka bütün Çin halkı Mao ile birnasıl uygulandığım anlamak için kurma teşebbüsü başarısız olunca, : ! ; likte yürümüştür. Bunun için dir Pekın üniversitesine gıtmek issistemden aynlmamakla birlikte, ki. Çan Kay Şek'in miîyonlarca temiştim. Bu isteğim hemen kaonun reformuna gidilmiş ise de, tec orduları kısa bir zamanda eriyip bul ediîdi ve erte^i gün Pekın rübe Çin'e ağır pahalıya mal olmuş gitmistir. iiniversitesine gittim. Rektör aytur. Öyle anlaşıhyor ki. Mao'ya kar rıldığından görevinin ne olduğusı muhalefet bu sıralarda belirmiş, nu anlıvamadığım, fakat profefakat açığa vurulmamıştır. Mao, sörlerden biri olduğu anla?;!an »parti işlerile daha yakından ilsüen bir kimse ve bir öğrenci temsilcimek» bahanesile, Devlet Başkanlısi ile uzun uzadıya konustuk. Değmı Liu Şav Çi'ye devretmiş, fain halkı kölelikten kurtulmuş diler ki. «burjuva» fikirlerin etkat Parti Başkanlığını muhafazaolmanm gururu içindedir ve kisi altında bulunan bütün ÖEetmiştir. Bu sıfatla ve tarihi sahsi rejimi yıkmayı düşünmüyor. retım üyeleri ayrıldı. O kadar ki, yetinin kuvvetile Map, otoriteaini Lıderler arasındaki mücadeleye gelecek yıl öğretim yapılmıyacak. muhafaza etmiş. hattâ onu daha aa gelince, eser sonuna kadar götüProletarya sımfından yeni öğarttırarak son yıllarda peygamberrülürse, Mao Tse Tung'un galip retmenler yetişeoek. Bundan başleşmiştir. gelmesı mukadderdir. Bu günkü Cumhuriyet 832 ka, üniversiteye öğrencilerin gişartlar altında başka bir sonuç Yaşlandığmdan, kurduğu rejimin riş sistemi de değişmiştir. Şimakla gelemez. Fakat Mao Tse kendisinden sonraki mukadderatı, diye kadar müsabaka ile alını tung'un bugünkü zaferi, Büyük Mao'yu birkaç yıldır mesgul etmek yordu, bundan böyle jalnız proKültür Ihtilâlinin yannki zaferi tedir. Hele Rusyada Stalinden sonletaryanm oğulları ahnacaktır. mi? Mao Tse tung bugün kenra sapılan yol Mao'yu kaygılandırBurjuva oğullarını okutmayı düdisine «veliaht» olarak seçeceği mışür. Halkın Sesi gazetesi, 31 arasünmüyoruz. Bu konu etraftndakimse ki çörünürde Lin Piao' lık 1965 te yazdığı bir makalede, ki tartısmayı burada tekrara lüdur yann kendisine halef ola«Marksizm Leniııizm tanınamıya 7um göremiyorum. Ashnda. «siz 818 sayılı kanunla Hazinece ihraç olunarak 16 ocak 1967 bilecek mi? Bunlar kola3r cevapcak derecede tahrif edilebilir» dedibaska dünyadan geliyorsunuz» tarihinden itibaren bütün bankalarda satışa arzedilmiş olan landırılacak sorular değildir. Uği zaman, Mao'nun bu kaygısıın ifadıye kesıp atıyorlardı. nutulmamalıdır ki, Stalin de. de ediyordu. Mao bunu. «Büyük Kiil fo 6 faizli 1966 Kalkınma İstikrazj Tahvilleri her türlü Tıyaîro. fiimcılik ve öteki sasağlığında geleceğe ait hesaplar vergi ve resimden muaf olduğu gibi istenildiği zaman nat branşlarındaki tasfiye de buyaptı. Fakat oldükten sonra hepgeçmiş günler faiziyle birlikte paraya tahvil edilebilir ve na paraleldir. Opera Ordunun si âe yanlıs çıktı. Halefleri kenDevlet ihalelerinde teminat olarak kabul olunabilir. vonetimıne bırwkılmıstır Her disini mezarında bile rahat bıfilm mutlaka Ihtilâl ile ilgili olarakmadılar. Diktatörlerin kaden (Basın 14001 A. 254/819) cak. Her kıtap Mao'nun e«eıiebudur ve aldığı tedbirlere r a | rınden ilham alacak. Mao'nun men Mao Tse tung'un böyle bir kitapları kutsaldır. Her zorluakibetten kaçınabileceği sö'yleneğun çözümlenmesi için onlara mez. Su var ki, Kültür İhtilâli basvurulacak. Bana tercüman oyürüse de. yürüme^e de. ve gelarak verilen bir genç kız, her İecek lider ' Mao Tse tung'un aksam Mao Tse tung'un kitabı«veliahtı» ol?a da, olmasa da, nı okumadan uyuyamadığını Çin'in komünistlikten avrılması söyledi. Fabrikalar da «Mesçit» bpklenemez. gibi verler avrılmıstır ve ı?çi!er. Oğlum Hakkı, bütün işlerin gerekli yerlere taraftmdan ;ünün belirli saatlerinde orada YARIN teminat verilmek üzere halledilmiştir. Bu meselede halledilmetoplanıp Mao'nun kitaplarını odık hiçbir nokta kalmamıştır. kurlar. Yüzyılımızın Şu anda seni meraktan başka üzüntümüz yoktur. Bu sebeple ültür İhtilâli, aydınları hcbüyük bilinmiyeni def tutmustu. Fakat celen annen, ai'en ve ben babanı meraktan kurtarraak için hemen Y AZ A N : haberlere göre. son haftalarişinin başrna don. da tasfiye fabrikaya da sötürülDoç. Dr. A. Haluk Baban ŞADI YERLİLER müs ve kıyamet bonun üzerine ÜLMAN kopmustur. TeknUiyenler. mühendisler, fabrika yöneticileri Tıuizm Rek. 418/S34 •••• •••• •••• haklar daha hızlı bir tempo ile artarak on yılda 4 milyon dolardan 34 milyon dolara yükselmiştir. Bu •••• artışm sonucu olarak ithalât ikamesi oranı gittikçe •>•• azalarak yüzde 62 oranından °i> 45 oranına ve nattâ bazı yıllarda •• 39 oranına kadar inmiştir. Yani 10 yıl önce bu fabrikaların imalâtı dolayısiyle ynrt dışına çıkacak dövizlerden «O62 oranında tasarruf sagladığımız halde 10 yıl sonra !••• bu tasarruf oranı ' . 1 5 e düşmüştür. Bu düşüşün İİİİ 1955 yılından itibaren yurdumuza gelen ya gerçek sebebi, son yıllarda ham maddeleri çok bancı sermayenin 1964 yılı sonundaki toplamı 363 fazla döviz hareanarak getirtilen kançuk sanayü milyon liraya ulaşmakta olup yerli sermaye ile orile ilâç sanayü alanlanndaki yabancı sermaye taklaşa 74 firraa balinde çalışan bu yatınrnların yatırımlarının hızla gelişmesinden ve montaj saiş koUarı itibariyle dağılışı şöyledir: nayiinde hileli yollarla döviz israfının önüne geçilememesinden ileri gelmektedir. Firnıa Yabancı Sermaye Sektörler adedi toplamı <T.L.) Madencilik 3 10.370.784. urdumuzdaki yabancı sermaye yatınmlannın 1 510.000. Tarım meydana çıkardığı en olumsuz sonuç ithalât Gıda sanayil 3 36.971.473. ikamesi oranlarının yıldan yıla düsmesi olup bnDokuma ve giyim 2 996.026. nun yanında cittikçe kabaran transfer edilebilir Kimya sanayii 16 41.182.264. karların birikmesi ve eayrimaddi haklar dolayıLâstik • plâstik 4 111.367.668. siyle yabancı sermayecilere satıslar üzerinden Metalden başka ::: ödemeye mecbur olacafımız «patent» kârları da!••• Madenler sanayii 14 8J84.500. ••• ha büyiik bir ağırlık teşkil etmektedir. !••• Madenii eşya sanayü 8 25.972.373. Filhakika. son yıllarda kurulan yabancı serMakine irnalâtı 3 10.758.000. mave isletmeleri henüz tam randımanla çalışmaElektrik âlet ya başlamadıkları balde on yıl içinde transfer e10 42.100.175. ve cihazlan dilebilir kârlardan 17,3 milyon dolârlık dövîz çı11.276.638. Taşıt montajı 3 karma hakları b'rikmis olup patent bakları karTurizm 2 8.364.360. sılıfı mahiyetinde olan gayrimaddî haklardan Hizmetler 5 54.745.500. biriken dörizleri ise 2.2 milvon dolârdır. Bugün bu firmalar islerini yerli sermayedarlara devreTOPLAM: 74 363.199 461 derek yurdumuzdan ayrılacak olsalar on yılda eetirdikleri dövizlerin tamamını yurt dışına çıkarmak hakkına sahip olacakları gibi bu fabriYukandaki cetvple tplcrar göz atılınca anlaşıkaların şründen çiine artan dejerleri dolayısiyle lacağı gibi en büyük sermaye ratırımlan lâstik • yurt içinde ellerine çeçecek yüz milyonlarca liplâstik sanayü kolunda yapılmış olup bunu hizmetralık kârlar bu hesaba dahil değildir. Bu sermaler sektörü ile elektrik âletleri ve madeni eşya imavedarlar yurdumuzdan 5 yıl sonra ayrılacak olâtı alanlanndaki yatırımlar izlemektedir. lurlarsa belki de getirdikleri dövizlerin iki katı1964 yılında bu 74 iş yerinde: 2229 adet idarî nı yurt dışına çıkarmak hakkına sahip olacaklarpersonel. 3617 adet kalifiye işçi. 98] adet teknik edır. leman, 8193 adet eğitilmemiş personel çalışmaktaww ele gayrimaddi haklar dolayısiyle, yatırılan dır. 10 vıllık uygulama sonuennda bu firmalann * * sermayeler ile orantılı olmıyarak ürünlerin sağladıkları kârlardan 128 milyon lira yurt dışına atıs bedelleri üzerinden hesap edilen patent haktransfer edilmiş olup. transfer edilebilir kârlardan ları vıldan yıla bir çığ gibi büyümekte olup ya200 milyon lirası isletmelerin Tatırımlarına ve oto hancı sermaye ile kurulan fabrikalar ürünlerinin finansmanına tahsis edilerek şimdilik vurt dışına busün 150 milyon dolâra ulaşan satış bedelleri çıkanlrnamıstır. toplamı on yıl sonra 700 800 milyon dolâra çıkYani 10 <ti içinde yurdumuza gelen 366 milması halinde sadere patent haklanndan dolayı elyon liralık yabancı sermayenin bugüne kadar üçte de edecekleri döviz transferleri, ithalât ikamesi hiri tekrar yurt dışına çıkarılmış olup diğer üçte dolayısiyle tasarruf edilen dövizlerden daha fazikisi her zaman dışarı çıkanlmak hakkına sahip lasınııı yurt dışına çıkması sonucunu verecektir. olarak yurt içinde kullanılmaktadır. Bundan maada, yabancı sermayeeilerin transİlk 10 yıl içinde vurt dışına transfer edilen kârfer edilebilir kârlarını şimdilik yurt dışına çıkarlann azhğı. isletmelerin henüz tam randımanla çamıyarak içerde knllanmaları ilk bakısta memlelısmaya baslamamış olmalarındaıı ileri gelmektedir ket için faydalı görülmektc ise de. bu işletmelere ki önünıüzdeki 10 yıl içinde şimdiye kadar gelen yatırılan sermayenin gittikçe artması ilerideki yabaneı sermayenin bir kaç katının yurt dışına çıvıllarda yabancı sermayedarların elinde fiilî mokanlması zarureti hasıl olacaktır. nopolların meydana çıkmasına sebep olacaktır. Ru dunım yerli sanayicilerimizin rekabetlerini nnleyecegi 'Çin millî sanayiin gelişmesini engellivecek ve bazı Güney Amerika memleketlerinde \ 7 iırdumuzdaki yabancı sermaye vatırımlannoldntu gibi bir çeşit malî kapitülâsyon balini • dan sağladığımız en büyiik fayda bu yatırımalacaktır. ' ' larla kurntan smrni işletnteterin ürünleriyle halk Ihtiyacınıı, karşılanarak buntarın yurt dışından geDevlet Plânlama Teşkllâtının araştırma rapotirümesi için sarfedilecek dövizlerden tasarruf sağrunda da belirtildiği gibi yabancı sermayenin yalamış olmanuzdır. Buna ekonomi dilinde «Ithalât tırıldığı imalât sanayü kollarında 1964 yılı sonuIkamesi» denilmekte olup. bu mallar yurt içinde na kadar hiçbir ihracat yapılmamıs olduğundan, bu isletmelerin döviz kaynağı olarak kabulüne üretilmese idi dışandan getirilmesi için harcanade imkân yoktur. tthalât ikamesi oranlan da vncak dövizlerden tasarruf edilen miktarın yerli imakarıda açıklandığı üzere yıldan yıla düşmekte lâta oranına da «Ithalât ikamesi oranı» denilmekoiduğuna göre bu yatırımlar gittikçe afırlıgı dutedir. yalmaya başlayan bir külfet halini almaktadırlar. Bu oranlan 10 yıllık süre içinde inceliyecek olursak aşağıdaki cetveide görüldüğü üzere «ithalât ikamesi» oranlarının gittikçe düşmekle olduğunu görürüz: abancı sermaye yatırımlarının bu olumsuz sonuçlarına rağmen 1967 yılı kalkınma progSatışlarm cif Net ithalât Yıllar îthalât ikamesi ramında 25 milyon dolârlık yabancı sermaye yaikamesi tutan yüzde oranı tırımları öngörülmüs olup, proje kredileri için 1955 10,5 milyon dolar 6.5 milyon dolar ' • 62 de yabancı kaynaklardan 90 milyon dolârlık fi1956 15.5 % > 11.4 . »o 73 i nansman sağlanacağı tahmin edilmektedir. > 16 1957 23. . » ». « o 70 12 yıllık uygulama süresince hiçbir yıl yur : : : : . « 1 1 > 30.9 » 78 1958 39,4 > » > dumuza 25 milyon dolâr yabancı sermaye gelme !•!! 1> 8,3 » 1959 19,2 .» ), « o 43 diğine göre 1967 programındaki bu iyimser tah1 1 . 11,2 a 39 1960 275 • minin ne gibi sebeplere dayandığı bilinememek» 1. 13,2 1961 27,7 »» o 47 tedir. Ancak, 90 milyon dolârlık proje kredileri 1• 1 3 . 3 1962 3+v o 39 'ft gerçekten sağlanabilecekse yukanda açıklamaya > a 4ü 1963 45,9 :» • 18,3 » calıştıgımız nedenlerle yabancı sermaye yatırım» 1964 61,8 » o/o 45 > 28 larına fazla rağbet edilmiyerek karşılıklı anlasYukandaki cetveün incelenmesiyle anlaşüacağı malara dayanan ve belirli oranlarda faizler 5deüzere yabancı sermaye ile kurulan fabrikalar imamek snretiyle elde edilen finansman kaynaklalâtı yıldan yıla artarak bu fabrikalarda üretilen riyle yetinilmesi faydalı olur kanısındayız. malların satış tutarları ("o 40 oranında hesap ediAksi halde Kurtuluş Savasımızın sonunda Lolen cif satış bedelleri) 10 yılda 10 milyon dolardan zan Antlasması ile riiç belâ temizliyebildiğimiz 61 milyon dolara yükseldiği halde, bu maliarı üOsmanlı Devleti borçlarından daha ağır yükleretmek için dışandan getirilen ham maddeler berin altına sokacağımız gelecek kusaklar bugüııün delleri ile transfer edilen kârlar ve gayri maddi yöneticilerini bayırla anmıyacaklardır. 6224 nunu Mücadelenin komünist aleyhtarlığı ile ilgisi yok Prof. Dr. Ahmet Şükrü ESMER Yatırımlann I B Olumsuz vön/eri Olumlu yönleri G Sonuç Kızıl muhafızlar Y K j "İleri atılış,, F *•••••••••••«•••••••••••••*•*«••••••»•««•••••••t••••••••••••••••«••••»••«•?»! • ••••••••••••••••faillltllllMIIIIMMIMHII*llll*ailllllll*lllllllll«lfl|| "*'"""••••!•••*•••••••••••••!•••••••!«••!*••!•••••••««*••••!•••• Istanbul DefterdarEığından Adet 1 Doktor Up. Deferi C t NSt Planya tezgâhı tost marka (Avrupa malı) Ziyoettin MAKTAV Kulak, Burun, Bogaz, Agız, Çene Cerrahisi mütehassısı Taksim Receppaşa Cad. 5/1 Telefon: 48 30 98 (Cumhurivet 841) <y /, son pa£a yatırma tarihi :'f ^ ""'!| 40.000. TL. Galata Vergi Dairesine olan borçtan dolayı Edirnekapı, Topçular Demirkapı Keresteciler Sitesi No. 5 de tahtı hacze alınan yukanda cins ve miktan ve tahminî değerleri belirtilen eşyalann 30.1.1967 tarihlnde saat 14 de pazarlık suretiyle satışır.a karar verümiş olup fazla malumat almak isteyenlerin Galata Vergi Dairesi Müdürlüğüne müracaatlan ilân olunur. (Basın 10612) 822 Çin halkı. ifâ? Binlerce Soytarı Devam etmektedir. Telefon: 17 42 55 Has: 159 828 BÜYİİK MEYDAN SAHNESİNDE AYNA 150. OYUN (Has: Çarşamba gür.leri Buyuk Meydanda 162 831) C ÖĞRETMENLER BANKASI 1966 Kalkınma Istikrazı Tahvilleri Satısa Çikarılmıştır Aylalc Musa HAKKI YERLiLER tLİfi K